Το λυκόφως του χρόνου: Ο Ιάπωνας υπολοχαγός που έμαθε ότι ο πόλεμος τέλειωσε 30 χρόνια μετά

Το λυκόφως του χρόνου: Ο Ιάπωνας υπολοχαγός που έμαθε ότι ο πόλεμος τέλειωσε 30 χρόνια μετά Facebook Twitter
Ο πόλεμος του Ονόντα έχει διαμορφωθεί από την ένωση ενός ονείρου και ενός φαντασιακού τίποτα. Εικονογράφηση: Ατελιέ/LIFO
0

ΑΠΟ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ, τους μύθους και τις παραβολές του 20ού αιώνα, λίγες μπορούν να συναγωνιστούν το δέος, την έκπληξη και την απορία που μας προκαλούσαν οι περιπτώσεις εκείνες των Ιαπώνων στρατιωτών που παρέμειναν «μάχιμοι» στις ζούγκλες των προκεχωρημένων κτήσεων της Αυτοκρατορίας για χρόνια ή και για δεκαετίες ολόκληρες μετά τη συνθηκολόγηση, αγνοώντας (ή αδυνατώντας να συλλάβουν) ότι ο πόλεμος είχε λήξει οριστικά και προ πολλού.

Ο μόνος εύκολος τρόπος για να καταπιούμε κάτι τόσο αλλόκοτα κωμικοτραγικό, που ξεπερνούσε κάθε ακραίο όριο αυθυποβολής, αφοσίωσης ή πατριωτικού οίστρου, ήταν να καταφύγουμε στον εξωτισμό και στον φυλετισμό: οι κώδικες των Σαμουράι, οι Ιάπωνες που πεθαίνουν για τον Αυτοκράτορα, οι Ιάπωνες που γίνονται καμικάζι, οι Ιάπωνες που κάνουν χαρακίρι και όλη αυτή η απόκοσμη τελετουργική παράνοια.

Ο πιο γνωστός ίσως από αυτούς τους στρατιώτες που έμειναν ξεχασμένοι στις ζούγκλες να πολεμάνε φαντάσματα και σκιές ήταν ο Χιρόο Ονόντα, ένας νεαρός υπολοχαγός που έμεινε να φυλάει το νησί Λουμπάνγκ στις Φιλιππίνες για τριάντα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, παραμένοντας πιστός στις οδηγίες που είχε λάβει το 1944 από τους ανωτέρους του: να μην εγκαταλείψει ποτέ το πόστο του μέχρι νεωτέρας και επίσης να μην αυτοκτονήσει αν βρεθεί αντιμέτωπος με εισβολή του εχθρού, αλλά να παραδοθεί και να δώσει παραπλανητικά στοιχεία σχετικά με τις θέσεις του ιαπωνικού στρατού. Σύντομα, οι εβδομάδες έγιναν μήνες, οι μήνες χρόνια και τα χρόνια δεκαετίες – μέχρι που σταδιακά ο χρόνος ο ίδιος έμοιαζε να λιώνει και μετά να γίνεται ατμός.

Ο Ονόντα περίμενε υπομονετικά, τελετουργικά, στην αρχή μαζί με κάποιους δύσπιστους φαντάρους, στο μεγαλύτερο διάστημα όμως ολομόναχος, αλλά οι Αμερικανοί δεν ήρθαν ποτέ. Όμως η πίστη του δεν κλονίστηκε.

Ο Ονόντα περίμενε υπομονετικά, τελετουργικά, στην αρχή μαζί με κάποιους δύσπιστους φαντάρους, στο μεγαλύτερο διάστημα όμως ολομόναχος, αλλά οι Αμερικανοί δεν ήρθαν ποτέ. Όμως η πίστη του δεν κλονίστηκε. Πίστευε ότι τα φυλλάδια που έπεφταν από τον ουρανό και έκαναν λόγο για παράδοση ήταν προπαγάνδα του εχθρού, και πολλά χρόνια μετά, παρακολουθώντας στον ουρανό τα αμερικανικά αεροσκάφη που κατευθύνονταν στο Βιετνάμ στις αρχές της δεκαετίας του ‘70, και παρότι δεν είχε καμιά επαφή με τον κόσμο και τις γεωπολιτικές εξελίξεις, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ινδία έχει απελευθερωθεί από τους Βρετανούς, η Σιβηρία έχει αποσχιστεί από τη Σοβιετική Ένωση και μαζί με άλλες δυνάμεις έχουν συμμαχήσει με την Ιαπωνία εναντίον των Αμερικανών.

Όταν τελικά τον ανακάλυψε ένας συμπατριώτης του περιηγητής το 1974, ο Ονόντα αρνήθηκε να τον πιστέψει ή να τον ακολουθήσει, απαιτώντας να έρθει να τον απαλλάξει από τον πόστο του κάποιος ανώτερος αξιωματικός, όπως και έγινε.

Ο Χιρόο Ονόντα προσαρμόστηκε τελικά στην πραγματικότητα, έγινε διασημότητα στην πατρίδα του, έγραψε μια πολύ επιτυχημένη αυτοβιογραφία, παραθέριζε για καιρό κάθε χρόνο στη Βραζιλία και πέθανε σε ηλικία 91 ετών το 2014. Τον τελευταίο χρόνο όμως έχει επανέλθει στην επικαιρότητα η ιστορία του, πρώτα με την περσινή (τρίωρη αλλά ενδεχομένως αξίζει τον κόπο) ταινία μυθοπλασίας Ονόντα:10.000 Νύχτες στη Ζούγκλα που είχε κάνει πρεμιέρα στις Κάννες, και τώρα με την πρώτη νουβέλα του (πολυγραφότατου κατά τα λοιπά) μεγάλου Γερμανού σκηνοθέτη (συγγραφέα, αφηγητή, γκουρού της «εκστατικής αλήθειας» που δεν έχει απαραίτητα σχέση με τα πραγματικά γεγονότα) Βέρνερ Χέρτζογκ.

Ο φοβερός Βαυαρός, που τον ερχόμενο Σεπτέμβρη κλείνει τα 80, κατάφερε μέσα στην καραντίνα να ολοκληρώσει δύο νέα ντοκιμαντέρ και συγχρόνως να γράψει και δύο βιβλία, ένα εκ των οποίων κυκλοφορεί αυτές τις μέρες με τίτλο The Twilight World (Ο κόσμος του λυκόφωτος), όπου κεντρικός (μοναδικός) χαρακτήρας είναι ο Ονόντα, τον οποίο είχε γνωρίσει ο σκηνοθέτης το 1997 που είχε βρεθεί στο Τόκιο για τη σκηνοθεσία μιας όπερας.

«Ποιον από όλους τους Ιάπωνες θα ήθελες να συναντήσεις;» τον είχαν ρωτήσει τότε. «Τον Χιρόο Ονόντα», είχε απαντήσει χωρίς δεύτερη σκέψη. Έπρεπε όμως να μεσολαβήσει μια εικοσιπενταετία (πέντε μόλις χρόνια λιγότερα από όσα είχε μείνει ο Ονόντα στο νησί) για να κάτσει να γράψει αυτό το βιβλίο με πρωταγωνιστή έναν εξόχως «χερτζογκικό» ήρωα.

«Μετά από όλα τα εκατομμύρια βήματα που είχε κάνει στη ζούγκλα, ο υπολοχαγός συνειδητοποίησε ότι δεν υπήρχε –δεν θα μπορούσε να υπάρχει– η έννοια του παρόντος», γράφει στο βιβλίο ο Χέρτζογκ. «Κάθε βήμα που έκανε ήταν το παρελθόν και κάθε επόμενο βήμα μέσα στις λάσπες ήταν το μέλλον… Ο πόλεμος του Ονόντα δεν έχει σημασία για το σύμπαν, για την ιστορία, για την έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο πόλεμος του Ονόντα έχει διαμορφωθεί από την ένωση ενός ονείρου και ενός φαντασιακού τίποτα. Παρόλο όμως που ο πόλεμος του Ονόντα γεννιέται από το τίποτα, παραμένει ένα συντριπτικό γεγονός που ανήκει στην αιωνιότητα».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Daily
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Βέρνερ Χέρτζογκ: Είμαστε όλοι αστρόσκονη που την έφεραν ως εδώ οι μετεωρίτες

Πρώτη προβολή / Βέρνερ Χέρτζογκ: Είμαστε όλοι αστρόσκονη που την έφεραν ως εδώ οι μετεωρίτες

Το ντοκιμαντέρ «Πύρινη σφαίρα: Επισκέπτες από άλλους κόσμους» του Βέρνερ Χέρτζογκ είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι στα πέρατα του κόσμου, εκεί όπου τα ίχνη που άφησαν οι μετεωρίτες αφηγούνται μια ιστορία που φτάνει μέχρι την αρχή των πάντων.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Περιμένοντας τον «τυφώνα» Κίμπερλι

Daily / Περιμένοντας τον «τυφώνα» Κίμπερλι

Μέχρι να επικυρωθεί και τυπικά ο διορισμός της και σε αναμονή του ερχομού της τον επόμενο μήνα, κυκλοφόρησε στα ελληνικά το βιβλίο της Κίμπερλι Γκίλφοϊλ «Κέρδισε κάθε μάχη» του 2015, ένα υβρίδιο απομνημονευμάτων και εγχειριδίου αυτοβοήθειας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Η δυστοπία μπορεί να είναι εξαιρετικά ψυχαγωγική

Daily / Murderbot: Η δυστοπία μπορεί να είναι εξαιρετικά ψυχαγωγική

Η σειρά του Apple TV+ με πρωταγωνιστή έναν απολαυστικό Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ λειτουργεί συγχρόνως ως περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας, ως κωμωδία καταστάσεων και ως μια σαρκαστική εξερεύνηση του τι ακριβώς σημαίνει ελεύθερη βούληση.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Είδα τον Διονύση κάποτε

Daily / Είδα τον Διονύση κάποτε

Το εξαιρετικά εμπνευσμένο φιλμ που είχε γυρίσει πριν από μισό αιώνα ο Λάκης Παπαστάθης για να συστήσει ή να υπενθυμίσει στο τηλεοπτικό κοινό τον Διονύση Σαββόπουλο, βρίσκεται πλέον διαθέσιμο στο Ertflix ως πολύτιμο κειμήλιο μιας μοναδικής και ανεπανάληπτης στιγμής.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Τρολάροντας προς τον Ναζισμό 

Daily / Τρολάροντας προς τον ναζισμό 

Πριν από λίγες μέρες ο Kanye West κυκλοφόρησε ένα αγρίως προβοκατόρικο, ακόμα και για τα δικά του στάνταρ, τραγούδι που λέγεται «Heil Hitler» και καταλήγει με έναν προεκλογικό λόγο του Φίρερ από το –προφανώς όχι και τόσο μακρινό– 1936. 
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
You: Ό,τι αρχίζει ωραία τελειώνει με πόνο

Daily / You: Ό,τι αρχίζει ωραία τελειώνει με πόνο

Μάλλον άδοξα έληξε μετά από πέντε κύκλους και πενήντα επεισόδια μια από τις πιο ψυχαγωγικές σειρές των τελευταίων χρόνων, παρότι είχε να κάνει με τις αιμοσταγείς περιπλανήσεις ενός νοσηρά ρομαντικού κατά συρροή δολοφόνου — SPOILER ALERT.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
El Eternauta: Το θρυλικό κόμικ μεταφέρθηκε στο Netflix σε μια σειρά υψηλών προδιαγραφών

Daily / El Eternauta: Το θρυλικό κόμικ μεταφέρθηκε στο Netflix σε μια σειρά υψηλών προδιαγραφών

«Ο κοσμοναύτης του απείρου» έκανε πρεμιέρα πριν από μερικές μέρες, σε μια μεταφορά αντάξια του θρύλου που συνοδεύει τόσο το έργο όσο και τον δημιουργό του, ο οποίος βρήκε τραγικό τέλος στα χέρια της αργεντινής χούντας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
The Settlers: Αίσθηση, αν όχι έκπληξη, προκαλεί το ντοκιμαντέρ του BBC για τους εποίκους του Ισραήλ

Daily / The Settlers: Αίσθηση, αν όχι έκπληξη, προκαλεί το ντοκιμαντέρ του BBC για τους εποίκους του Ισραήλ

To εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του Louis Theroux για το «κίνημα» των Ισραηλινών εποίκων που έχουν πλέον βάλει ως στόχο την ισοπεδωμένη Γάζα, και προβλήθηκε πριν από λίγες μέρες στο BBC, βρίσκεται και στο YouTube, προς το παρόν τουλάχιστον.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
American Psycho: Τα 25 κλείνει η παρεξηγημένη μεταφορά ενός παρεξηγημένου βιβλίου

Daily / American Psycho: Τα 25 κλείνει η παρεξηγημένη μεταφορά ενός παρεξηγημένου βιβλίου

Η ταινία του 2000 που βασίστηκε στο ομώνυμο, αγρίως αμφιλεγόμενο, μυθιστόρημα του Μπρετ Ίστον Έλις, με τον Κρίστιαν Μπέιλ στον ρόλο ενός σαλεμένου γιάπη, μοιάζει από πολλές απόψεις εξαιρετικά προφητική και ανησυχητικά επίκαιρη.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ