Ο Άρης Ρέτσος αφηγείται τη ζωή του στη LiFO Facebook Twitter
Πάντα κρατούσα μια απόσταση από τη σαχλαμάρα. Όχι εξαιτίας κάποιας υψηλής διανόησης, αλλά επειδή τα έπαιρνα στο κρανίο. Φωτο: Σπύρος Στάβερης/LIFO

Ο Άρης Ρέτσος αφηγείται τη ζωή του στη LiFO

0

Γεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια το 1957. Μια Αλεξάνδρεια στα τελευταία της, με την έννοια των αποκρατικοποιήσεων και του Νάσερ. Δεν τη θυμάμαι πολύ καλά. Ήταν κλειστή η ζωή. Ως παιδί έχεις άλλες εντυπώσεις. Αυτό που μου άρεσε στην Αλεξάνδρεια ήταν η ατμόσφαιρα.

Για να καταλάβεις, όταν έρχεσαι από εκεί στην Ελλάδα είναι σαν να πηγαίνεις από εδώ στη Γερμανία. Θυμάμαι τον αέρα της Αλεξάνδρειας. Ένα μεθυστικό πράγμα που δεν σε αφήνει να συγκεντρωθείς. Νομίζεις ότι περνούν πολιτισμοί μέσα από τον αέρα. Από τότε δεν έχω ξαναπάει. Θα ήθελα να έχω ένα σπίτι εκεί, να μπορώ να πηγαίνω όποτε μου 'ρχεται.

• Στην Αθήνα ήρθα το 1973, με τον πατέρα μου. Δουλέψαμε σκληρά, καμία σχέση με την Αλεξάνδρεια. Σερβιτόροι σε ξενοδοχεία και άλλα τέτοια. Μείναμε κοντά στον Άγιο Παντελεήμονα. Τότε εκεί ήταν μια αγαθή γειτονιά και αρκετά μονότονη για 'μας.

• Πάντα κρατούσα μια απόσταση από τη σαχλαμάρα. Όχι εξαιτίας κάποιας υψηλής διανόησης, αλλά επειδή τα έπαιρνα στο κρανίο. Μου άρεσε πολύ να κρατάω τον ρυθμό. Ξεκίνησα σαξόφωνο από την εφηβεία μου, συμμετείχα στις παρελάσεις, έπαιζα στις κηδείες. Είχα πάει κάποια στιγμή και στο Αγρίνιο και έμενα σ' έναν θείο μου, κι εκεί, στα κατσάβραχα, ήθελαν και φιλαρμονική.

Εκείνη την περίοδο συνέβαιναν κάποιες ωραίες στιγμές, όπως αυτές που βλέπουμε στον ιταλικό νεορεαλισμό. Το τύμπανο, για παράδειγμα, πέρναγε όλη τη φιλαρμονική και έφτανε πρώτο στο νεκροταφείο, ενώ εμείς ακόμα πηγαίναμε. Ήταν γέρος ο Μπαρμπαγιάννης και δεν τον κράταγαν τα πόδια του. Μέσα από αυτά κατάλαβα ότι με ενδιαφέρει το θέατρο, που ήταν κάτι πιο κωδικοποιημένο.

Η συμφορά της εποχής που έχει πιάσει και τους νέους και δεν το έχουν καταλάβει είναι πόσο έχει μπει στο DNA τους το design mind control. Δεν είναι μόνο ότι είναι ελεγχόμενα όλα στο κεφάλι τους, αλλά έχουν και ένα σχήμα. Είναι τραγικά πρόσωπα σήμερα, γιατί δεν ξέρουν πού ακριβώς ζουν. Κάνουν ποδήλατο και πάνε σε όλα αυτά τα events και τις προβολές και δεν κάθονται να σκεφτούν: πώς πηγάζει αυτή ελευθερία με τόση δυστυχία γύρω;

• Στη σχολή μπήκα το 1977, αλλά βλέποντας τι κατάσταση επικρατούσε, είχα αποφασίσει ότι δεν θα δουλέψω στο θέατρο. Δούλευα πολύ ως σαξοφωνίστας και την έψαχνα πέρα από το θέατρο. Μια μέρα με πήρε ο Κωστής Μιχαηλίδης και μου πρότεινε το Μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα. Ένα βιομηχανικό έργο για νέο ηθοποιό. Εκεί είσαι εργάτης 100%, με έξι παραστάσεις την εβδομάδα και διπλές το Σαββατοκύριακο. Τότε ήταν που πειθάρχησα και κύλησε το νερό στο αυλάκι.

• Σε όλες αυτές τις φάσεις, θέατρο, «Αστροφεγγιά» στην τηλεόραση και μέχρι που τελείωσα και τις ταινίες, δεν πήρα καθόλου λεφτά. Αυτός είναι ένας λόγος που απομακρύνθηκα από τον κινηματογράφο. Όλοι νόμιζαν ότι πάω για την τέχνη. Από την «Αστροφεγγιά» με είδε η Λαμπέτη και μετά από αυτήν αποφάσισα πάλι να φύγω. Πάντα έψαχνα κάποιους κώδικες γιατί δεν καταλάβαινα πότε το λίγο γίνεται πολύ - πόσο κρατάει μια παύση; Ανάλογα με τι κέφια έχει ο καθένας; Αν έχει συννεφιά η παύση στον Πίντερ είναι μεγαλύτερη και στον Τσέχωφ μικρότερη; Άρχισα να έχω κάτι τέτοια κολλήματα.

• Όλοι από τη γενιά της «Αστροφεγγιάς» έγιναν κάτι. Από την αρχή είχα μια αποστροφή προς αυτό το στυλ. Είχαν κάτι εσωτερικό αυτά τα παιδιά. Μια συμβατικότητα και μια ανοχή. Μαζί έβγαζαν και μια αγριάδα. Όλος αυτός ο συνδυασμός με έκανε να γελάω. Δεν μετάνιωσα καθόλου και ποτέ για τον δρόμο που πήρα. Πλην όμως, απομακρύνθηκα τόσο πολύ, που δεν βλέπω άλλους δίπλα μου.

Αν διάλεγα έναν άλλο δρόμο, ξέρω πως θα είχα δύο αυτοκίνητα, ένα σπίτι στη Φιλοθέη, δύο σκάφη στις Σπέτσες κι ένα εξοχικό. Αλλά είναι σίγουρο ότι σε αυτή την περίπτωση θα έπινα και τα πάντα. Αν έμπαινα σε αυτό τον περίεργο δρόμο, θα ανταποκρινόμουν απόλυτα. Θέλει, όμως, πιο δυνατό τσαμπουκά να κινηθείς έξω από τα πράγματα, γιατί χρειάζεται διάρκεια. Στ' άλλα δεν έχει διάρκεια.

Μου φαίνεται πάρα πολύ ψόφιο πράγμα να καταφέρεις κάτι στην τηλεόραση. Πάρα πολύ εύκολο. Δεν είναι αυτό που λένε πως θέλει δύναμη για ν' ανέβεις σιγά σιγά. Άμα είναι ν' ανέβεις, να το κάνεις γρήγορα και με όποιο κόστος.

• Για κάποιον λόγο, αισθανόμουν πολύ καλά ψάχνοντας. Όλα ξεκίνησαν από μια ταινία του Κουροσάβα. Ξεκινάω μια μέρα μ' έναν φίλο να πάω να δω το Καγκεμούσα, στην Κυψέλη. Είχαμε πιει και διάφορα και μπήκαμε στο απέναντι ρεύμα στην Πατησίων. Μας σταμάτησε ένας αστυνομικός και του μίλησα με τέτοιο παθιασμένο τρόπο, που μας άνοιξε τον δρόμο για να περάσουμε.

Βλέποντας την ταινία, σκέφτηκα «σε τι Θεό πιστεύουνε αυτοί και παίζουν έτσι;». Υπήρχε μια άποψη ότι η τέχνη είναι τόσο σοβαρή όσο η ζωή. Ο ηθοποιός είναι κύριος του εαυτού του. Δεν είναι ο γελωτοποιός που θα διασκεδάσει τον άρχοντα, όπως γινόταν στον Μεσαίωνα.

• Μετά από πολλά, ήρθε και ο Ρεμπώ και το Αίμα Κακό. Αν βρισκόταν σήμερα σε μια συναυλία στην Αθήνα και τα έλεγε για πλάκα αυτά, μπορεί να επιβίωνε. Αν έβγαινε ως πνευματικό κείμενο, θα τον συνελάμβαναν αμέσως. Ή, αλλιώς, θα τον κρεμούσαν. Και οι μικροί και οι μεγάλοι. Αρχικά θα τον λάτρευαν γι' αυτά που λέει και μετά θα καταλάβαιναν ότι τα εννοεί. Και ο ίδιος έπαθε πλάκα με αυτά που είπε και μετά έπεσε και το γνωστό κυνήγι σε κάθε άνθρωπο που φέρνει κάτι καινούργιο. Το κυνήγι γίνεται από τους πιο κοντινούς σου ανθρώπους. Από αυτούς τραβιέται πρώτα το χαλί.

• Η συμφορά της εποχής που έχει πιάσει και τους νέους και δεν το έχουν καταλάβει είναι πόσο έχει μπει στο DNA τους το design mind control. Δεν είναι μόνο ότι είναι ελεγχόμενα όλα στο κεφάλι τους, αλλά έχουν και ένα σχήμα. Είναι τραγικά πρόσωπα σήμερα, γιατί δεν ξέρουν πού ακριβώς ζουν. Κάνουν ποδήλατο και πάνε σε όλα αυτά τα events και τις προβολές και δεν κάθονται να σκεφτούν: πώς πηγάζει αυτή ελευθερία με τόση δυστυχία γύρω;

• Έχω βρει μια ωραία εξίσωση. Όλα πάνε καλά, καλύτερα, χάλια. Από τη στιγμή που ανέβηκε ο μέσος όρος με τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο κόσμος βρήκε δουλειά, αλλά δεν υπήρξε όραμα. Ο καθένας έκανε ό,τι του κατέβαινε και πήγαμε στο καλύτερα. Και ξαφνικά βρεθήκαμε στο χάλια. Δεν μπορέσαμε να πάμε στο ευρωπαϊκό, στο τέλεια, οπότε πήγαμε στο χάλια.

• Οι Έλληνες δεν είναι αμόρφωτοι. Είναι αλαλούμ και συντηρητικοί. Έχουν έναν τουρκομπαροκαμερικάνικο τρόπο ζωής, και δεν υπάρχει καμία σωτηρία από αυτόν. Και οι νέοι στην αρχή ενθουσιάζονται, λες και κάνουν το αγροτικό τους. Μετά επιστρέφουν στο ίδιο. Αυτό θα νικήσει στο τέλος και ό,τι άλλο μας επιβάλει η Ευρώπη. Δεν θα γίνει καμία αλλαγή, αν δεν υπάρξει ατομική δουλειά. Η συλλογική δουλειά απέτυχε γιατί δεν υπήρξε ατομική.

• Οι νέοι πρέπει να συγκρουστούν, να πάρουν θέση, ν' αγαπήσουν τον δρόμο τους και τον εαυτό τους. Αυτό λέει και ο Ρεμπώ. Να μην περιθωριοποιηθούν. Να περιθωριοποιηθεί ο άσχετος, ο βλάκας. Δεν πρέπει να υπάρξει παθητική, θυματική κατάσταση σε αυτούς που ψάχνονται. Να μην σκέφτονται πως οι πολλοί έχουν το δίκιο. Να το σκεφτούν στα πενήντα, όπως εγώ. Βέβαια, εγώ γυρνάω δεξιά και αριστερά μου και λέω «ποιοι πολλοί, αφού μόνος μου είμαι».

Οι Αθηναίοι
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιώργος Αρβανίτης: «Έλεγα "είμαι καλύτερος" και δεν με πήρε η φτώχεια από κάτω»

Οι Αθηναίοι / Γιώργος Αρβανίτης: «Πείσμωνα για να γίνω ο καλύτερος και δεν με πήρε η φτώχεια από κάτω»

Από μια νιότη γεμάτη αντιξοότητες, ο τροχός για εκείνον γύρισε, η ζωή του στράφηκε στο φως και έγινε βιβλίο. Η Ευρώπη τον ανακάλυψε από τις ταινίες του Αγγελόπουλου, στις ιστορίες του πρωταγωνιστούν ο Φίνος, ο Μαστρογιάνι και ο Κουροσάβα. Ο πολυβραβευμένος διευθυντής φωτογραφίας που ήταν «πάντα την κατάλληλη στιγμή στο κατάλληλο μέρος» είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Κρίστη Στασινοπούλου: «Έχω φάει τη νύχτα με το κουτάλι, προτιμώ πια να κάθομαι σπίτι»

Οι Αθηναίοι / Κρίστη Στασινοπούλου: «Έχω φάει τη νύχτα με το κουτάλι, προτιμώ πια να κάθομαι σπίτι»

Όλοι τη ρωτούν για τον Παύλο Σιδηρόπουλο όμως έχει ζήσει περισσότερα δίπλα στην Αλίκη Βουγιουκλάκη. Έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην Eurovision, αισθάνεται περήφανη που μεγαλώνοντας κατέληξε να κάνει μόνο πράγματα που της αρέσουν. Έχει γυρίσει τον κόσμο με τον Στάθη Καλυβιώτη και τη μουσική τους, μόλις κυκλοφόρησε ένα βιβλίο για τα ταξίδια τους που μετράνε πια 25 χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ριάνα Κούνου

Οι Αθηναίοι / Ριάννα Κούνου: «Τους βλέπεις όλους να φοράνε μαύρα γιατί φοβούνται να ξεχωρίσουν»

Η σχεδιάστρια πίσω από το πολυτελές και ανερχόμενο brand Rianna+Nina, που έμαθε κάποτε στην Αθήνα τι πάει να πει «designer vintage», έχει μια περιπετειώδη ζωή να αφηγηθεί. Και όσο της αρέσει να είναι ανώνυμη στο Βερολίνο όπου ζει, τόσο απολαμβάνει το να κάθεται στην Ηροδότου στο Κολωνάκι και να τους χαιρετάει όλους.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Σωκράτης Σωκράτους

Εικαστικά / Σωκράτης Σωκράτους: «Δεν έχω αίσθηση του φόβου, δεν καταλαβαίνω Χριστό άμα είναι να κάνω κάτι»

Μετακόμισε στην Αθήνα των '90s και δεν θέλησε να μείνει πουθενά αλλού, έβαλε τα κλάματα την πρώτη φορά που είδε από κοντά έργο του Τσαρούχη. Έχει σκηνογραφήσει πολύ για το ντόπιο θέατρο του οποίου δεν ήταν φαν κάποτε, έχει εκπροσωπήσει την Κύπρο στη Μπιενάλε της Βενετίας. Βρίσκεται στη μόνιμη συλλογή του Πομπιντού, συμφώνησε να συνεργαστεί με την Hermès για έναν χρόνο και το έκανε για δεκαπέντε. Κι είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
M. HULOT
Από το Μπανγκλαντές ως τη Μόρια και την Αθήνα: Η απίστευτη ιστορία της τρανς πρόσφυγα Oliveya Myrah

Οι Αθηναίοι / Μπανγκλαντές / Μόρια / Αθήνα: Η απίστευτη ιστορία της τρανς πρόσφυγα Ovileya Myrah

«Για πολύ καιρό ο κόσμος μόνο έπαιρνε από μένα. Τώρα προσπαθώ κι εγώ να κερδίσω πράγματα, να νιώσω ότι έχω μια θέση»: Η διερμηνέας και ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και σερβιτόρα στο Shamone είναι η Αθηναία της εβδομάδας. (Προσοχή: Το κείμενο περιλαμβάνει περιγραφές σεξουαλικής κακοποίησης και αυτοτραυματισμού.)
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Μανώλης Παπουτσάκης

Οι Αθηναίοι / Μανώλης Παπουτσάκης: «Νομίζεις ότι το χαίρεται ο εστιάτορας που αγοράζει και πουλάει ακριβά;»

Χαρούπι και Δέκα Τραπέζια στη Θεσσαλονίκη, Pharaoh στην Αθήνα. Ένας σεφ με μεγάλες επιτυχίες στο παλμαρέ του μιλά για το τώρα της γαστρονομίας, εξηγεί γιατί η ελληνική κουζίνα σήμερα δεν έχει σχέση με αυτό που ήταν κάποτε και ανοίγει το θέμα που συζητάνε οι foodies: Το sitting στα εστιατόρια.
M. HULOT
Κ.atou: «Kάποιοι χαλάνε λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Οι Αθηναίοι / Κ.atou: «Kάποιοι ξοδεύουν λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Η DJ που έχει δει στο Ντιτρόιτ να ακούνε το set της δυο κουνέλια έμαθε πρόσφατα τι πάει να πει «τέκνο με κ», ενώ η πόλη που πιστεύει ότι έχει την καλύτερη ηλεκτρονική σκηνή τώρα δεν είναι το Βερολίνο. Έχοντας ταξιδέψει σε τόσα μέρη, είναι χαρούμενη που ζει στην Αθήνα, αλλά δεν μπορεί να μείνει στο κέντρο της.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Cara Hoffman, συγγραφέας, δημοσιογράφος

Οι Αθηναίοι / Cara Hoffman: Από κράχτης σε ξενοδοχείο του Σταθμού Λαρίσης, συγγραφέας best-seller

Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη, ζει στα Εξάρχεια. Εγκατέλειψε το σχολείο για να γυρίσει τον κόσμο και στα δεκαεννέα έφτασε στον σιδηροδρομικό σταθμό της Αθήνας απένταρη, πιστεύοντας ότι θα πιάσει δουλειά σε ελαιώνες. Αυτή η πόλη την έκανε «καπάτσα», «της πιάτσας», της έμαθε πώς να γράψει ένα μυθιστόρημα, τους «Κράχτες» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg.
M. HULOT
Πηνελόπη Γερασίμου

Οι Αθηναίοι / Πηνελόπη Γερασίμου: «Βαρεθήκαμε στα υπόγεια, η διασκέδαση πρέπει να στραφεί προς το φως»

Η μουσική είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τη δουλειά της, τα τελευταία χρόνια καταγράφει με τον φακό της μερικά από τα πιο σημαντικά events της Aθήνας. Η φωτογράφος που γνωρίζει καλά πώς κινείται η νύχτα της πόλης ξέρει πως πια παίζουν και πάρτι στα οποία δεν «χωράει», γιατί εκείνοι που τα διοργανώνουν δεν θέλουν να τα μάθει.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Αντώνης Βαβαγιάννης: Ο κομίστας πίσω από τα «Κουραφέλκυθρα», που δεν είναι καν λέξη

Οι Αθηναίοι / Κουραφέλκυθρος: «Αν δεν σε μισήσουν οι φασίστες, τι κάνεις σε αυτήν τη ζωή;»

Ο Αντώνης Βαβαγιάννης, ο κομίστας πίσω από τα «Κουραφέλκυθρα», που κάποτε τα είχαν απορρίψει όλα τα έντυπα ενώ τώρα έγιναν ταινία στο Cinobo, λαμβάνει για τα πολιτικά του σκίτσα μηνύματα σύμφωνα με τα οποία κάθε εβδομάδα τα παίρνει από άλλο κόμμα.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ