Οι απειλές βιοτρομοκρατίας αυξάνονται με ταχύ ρυθμό εξαιτίας των εξελίξεων στην τεχνητή νοημοσύνη και τη συνθετική βιολογία, προειδοποιούν επιστήμονες, μετά την αποκάλυψη μιας εντυπωσιακής ευπάθειας σε λογισμικό που χρησιμοποιείται για την προστασία της πρόσβασης σε γενετικό υλικό ικανό να παράγει επικίνδυνες πρωτεΐνες. Η ανακάλυψη αυτή τονίζει τη σημαντική και αυξανόμενη ανάγκη για συστηματική παρακολούθηση και ενίσχυση της βιοασφάλειας παγκοσμίως.
Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων προχώρησε στην έκδοση ενημερώσεων λογισμικού για να κλείσει τα κενά ασφαλείας, αλλά επισήμανε ότι πρόκειται για το πρώτο περιστατικό που περιγράφεται ως «zero day» στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και της βιοασφάλειας- ένας όρος δανεισμένος από τον κυβερνοχώρο, που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τυφλά σημεία ασφαλείας άγνωστα στον προγραμματιστή, τα οποία αφήνουν την εφαρμογή ευάλωτη σε κακόβουλες επιθέσεις.
Η χρήση τεχνητής νοημοσύνης στην σχεδίαση πρωτεϊνών έχει ανοίξει μεγάλες δυνατότητες σε πολλούς τομείς της επιστήμης, από την ιατρική και τη δημόσια υγεία μέχρι τη βελτίωση των καλλιεργειών και την αντιμετώπιση της ρύπανσης. Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι κάθε εργαλείο υψηλής τεχνολογίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με κακόβουλο τρόπο, δημιουργώντας δυνητικούς κινδύνους βιοτρομοκρατίας και δημιουργίας συνθετικών οργανισμών που θα μπορούσαν να απειλήσουν τη ζωή στη Γη.
Τι αναφέρει η έρευνα για βιοτρομοκρατία μέσω τεχνητής νοημοσύνης
Στην έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, οι επιστήμονες πραγματοποίησαν δοκιμές σε λογισμικό βιοασφάλειας, το οποίο χρησιμοποιείται από εταιρείες πώλησης συνθετικών νουκλεϊκών οξέων για να μπλοκάρει τη χρήση γενετικού υλικού που θα μπορούσε να παραχθεί επικίνδυνα. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν λογισμικό AI ανοιχτού κώδικα για να δημιουργήσουν πάνω από 75.000 παραλλαγές επικίνδυνων πρωτεϊνών, τροποποιημένες έτσι ώστε να μην ανιχνεύονται από τα εργαλεία ασφάλειας.
Παρά τις ενημερώσεις λογισμικού που εφαρμόστηκαν από σχεδόν όλες τις εταιρείες, περίπου 3% των πρωτεϊνών που διατηρούσαν τη δυνητικά επικίνδυνη λειτουργικότητα πέρασαν απαρατήρητες από το σύστημα. Αυτό υπογραμμίζει πόσο δύσκολη και ευάλωτη παραμένει η διαδικασία παρακολούθησης και ελέγχου βιοασφάλειας.
Οι επιστήμονες συνεργάστηκαν με διεθνείς οργανισμούς, όπως το International Gene Synthesis Consortium και τις αρμόδιες αμερικανικές αρχές, για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και να ενισχύσουν τις πρακτικές ελέγχου. Παράλληλα, κορυφαίοι βιολόγοι ζητούν τη δημιουργία ενός διεθνούς πλαισίου για την πρόληψη της παραγωγής θανατηφόρων συνθετικών μικροβίων, εφόσον η τεχνολογία το καταστήσει εφικτό.
Ο Eric Horvitz, επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος της Microsoft και συν-συγγραφέας της μελέτης, τόνισε ότι «η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην σχεδίαση πρωτεϊνών αποτελεί ένα από τα πιο συναρπαστικά πεδία της επιστήμης, με σημαντικά οφέλη για την υγεία και την ιατρική, αλλά οι ίδιοι ακριβώς μηχανισμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για κακόβουλους σκοπούς».
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι οι υφιστάμενες αμυντικές πρακτικές πρέπει να ενισχυθούν άμεσα, καθώς η ταχύτητα εξέλιξης της τεχνολογίας μειώνει σημαντικά τα εμπόδια που σήμερα εμποδίζουν τη δημιουργία επικίνδυνων πρωτεϊνών από επίδοξους βιοτρομοκράτες. Η εφαρμογή πρωτοκόλλων ασφαλείας πριν από την παραγωγή και η καταγραφή όλων των διαδικασιών σύνθεσης DNA θεωρούνται κρίσιμες για την πρόληψη πιθανών βιολογικών απειλών στο μέλλον.
Όπως επισημαίνει ο Natalio Krasnogor, καθηγητής υπολογιστικής επιστήμης και συνθετικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Newcastle: «Πρέπει να δράσουμε ως κοινωνία άμεσα, πριν οι μελλοντικές εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη κάνουν την παραγωγή τοξινών πιο εύκολη και φθηνή».
Η έρευνα αυτή υπογραμμίζει ότι η συνδυαστική χρήση τεχνητής νοημοσύνης και βιοτεχνολογίας αποτελεί έναν τομέα με τεράστιο δυναμικό αλλά και σοβαρούς κινδύνους, και η ενίσχυση των συστημάτων βιοασφάλειας είναι πλέον πιο επείγουσα από ποτέ.
Με πληροφορίες από Financial Times