Βαθιά μέσα στην Ανταρκτική οι παγετώνες υποχωρούν με «εξωπραγματικό ρυθμό»

Ανησυχητικά είναι τα στοιχεία μίας νέας έρευνας για την Ανταρκτική, που δείχνει ότι οι παγετώνες υποχωρούν πέντε φορές πιο γρήγορα από ότι συνέβαινε τη δεκαετία του 1990, ιδίως στα δυτικά. 

Τα τελευταία 25 χρόνια, οι παγετώνες Pine Island και Thwaites, για παράδειγμα, έχουν επηρεαστεί σε ποσοστό άνω του 50% από την κλιματική αλλαγή, και σε ορισμένα σημεία το πάχος των πάγων έχει μειωθεί ακόμα και κατά 100 μέτρα. Σύμφωνα με τα νέα δορυφορικά δεδομένα, η άνοδος της θερμοκρασίας στον Νότιο Ωκεανό έχει ως αποτέλεσμα, ολόκληρα παγόβουνα να αποκόβονται από τους παγετώνες και να πέφτουν στη θάλασσα.

Το 1992, το στρώμα πάγου στη δυτική Ανταρκτική ήταν ακόμα σταθερό, αλλά τώρα περίπου το 25% έχει μειωθεί κατά δεκάδες μέτρα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως αν το δυτικό στρώμα πάγου χαθεί εντελώς, η στάθμη της θάλασσας θα αυξηθεί κατά 5 μέτρα, βυθίζοντας παραλιακές πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο ρυθμός της απώλειας πάγων διπλασιάζεται κάθε δεκαετία και οι ερευνητές επισημαίνουν πως η υφιστάμενη άνοδος των ωκεανών, θεωρείτο το πιο ακραίο σενάριο πριν μερικά χρόνια, αλλά τώρα είναι η απτή πραγματικότητα. 

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Geophysical Research Letters και συγκρίνει 800 εκατομμύρια σημειακές μετρήσεις για το στρώμα του πάγου, από το 1992 έως το 2017. Με αυτόν τον τρόπο, διακρίνονται οι βραχυπρόθεσμες, εποχικές αλλαγές από τις μακροχρόνιες που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. 

«Η λέπτυνση του πάγου τα τελευταία 25 χρόνια είναι ραγδαία για τα δεδομένα των παγετώνων», εξηγεί ο καθηγητής Άντι Σέπαρντ, του πανεπιστημίου του Λιντς, που ήταν ο επικεφαλής της μελέτης. Παλιότερα, το λιώσιμο των πάγων ήταν αργό και άλλαζε σε «γεωλογική χρονική κλίμακα» αλλά τώρα οι αλλαγές είναι τεράστιες ακόμα και στη διάρκεια μιας ανθρώπινης ζωής, παρατηρεί ο ίδιος. 

Το πρόβλημα επεκτείνεται στο εσωτερικό της Ανταρκτικής, έχοντας ήδη προκαλέσει τεράστιες αλλαγές ακόμα και 300 μίλια από τις ακτές, σε ένα μέτωπο 600 μιλίων. «Έχουμε ήδη ξεπεράσει τα μισά, και αυτό είναι ανησυχητικό», προσθέτει ο Σέπαρντ. Μέχρι το πρόσφατο παρελθόν, οι σφοδρές χιονοπτώσεις στην Ανταρκτική αναπλήρωναν τις απώλειες από τα παγόβουνα που έπεφταν στον Ωκεανό αλλά πλέον το λιώσιμο των πάγων είναι ταχύτερο από οποιαδήποτε χειμερινή αναπλήρωση. 

«Κατά μήκος των 3.000 χιλιομέτρων της δυτικής Ανταρκτικής, το νερό μπροστά από τους παγετώνες είναι πολύ ζεστό», συνεχίζει ο Σέπαρντ. Αυτό προκαλεί λιώσιμο στο κατώτερο τμήμα των παγετώνων, που έρχονται σε επαφή με τη θάλασσα. Το λιώσιμο μειώνει την τριβή και επιτρέπει στους παγετώνες να γλιστρούν πιο γρήγορα στον ωκεανό, με αποτέλεσμα να λεπταίνουν», λέει ο Σέπαρντ, κάνοντας λόγο για «εξωπραγματικές» απώλειες. Σύμφωνα με την έρευνα, μόνο το λιώσιμο της δυτικής Ανταρκτικής έχει οδηγήσει σε παγκόσμια άνοδο της στάθμης των υδάτων κατά 5 χιλιοστά από το 1992.

Όμως τα πράγματα αλλάζουν με ραγδαίο ρυθμό πια. Η εξάπλωση των ωκεανών και οι πάγοι της Γροιλανδίας ευθύνονται, προς το παρόν, για την άνοδο της θαλάσσιας στάθμης. Ωστόσο στην ανατολική Ανταρκτική, υπάρχει αρκετός πάγος για να ανεβάσει τα νερά κατά 60 μέτρα. Ως τώρα, οι επιστήμονες θεωρούσαν αυτό το τμήμα «σταθερό» αλλά τα ευρήματα του περασμένου Δεκεμβρίου δείχνουν σημάδια λιωσίματος. Χωρίς την άμεση μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων από τα αυτοκίνητα, το φαινόμενο θα συνεχιστεί για χιλιάδες χρόνια ακόμα και αν αυτά τα οχήματα καταργηθούν. «Πριν τις δορυφορικές μετρήσεις από το διάστημα, οι περισσότεροι επιστήμονες με εξειδίκευση στους παγετώνες θεωρούσαν ότι τα πολικά στρώματα πάγου ήταν "κλιματικά αποκομμένα" και δεν μεταβάλλονταν γρήγορα», λέει ο Σέπαρντ. «Τώρα ξέρουμε ότι αυτό δεν είναι αλήθεια». 

Με πληροφορίες από Guardian