Το μεγαλύτερο παγόβουνο στον κόσμο «διαλύεται γρήγορα» σε πολλά «πολύ μεγάλα κομμάτια», δήλωσαν επιστήμονες από τη British Antarctic Survey (BAS).
Με βάρος που έφτανε σχεδόν το ένα τρισεκατομμύριο μετρικούς τόνους και έκταση 3.672 τετραγωνικών χιλιομέτρων, το παγόβουνο A23a παρακολουθείται στενά από τους επιστήμονες από τότε που αποκολλήθηκε από το παγοκάλυμμα Filchner-Ronne στην Ανταρκτική το 1986.
Το A23a έχει κατέχει τον τίτλο του «μεγαλύτερου τρέχοντος παγόβουνου» αρκετές φορές από τη δεκαετία του 1980, αν και κατά καιρούς ξεπεράστηκε από μεγαλύτερα αλλά παγόβουνα, όπως το A68 το 2017 και το A76 το 2021.
Ο ωκεανογράφος Andrew Meijers από το BAS είπε στο CNN: «Το παγόβουνο διαλύεται γρήγορα και χάνει πολύ μεγάλα κομμάτια, τα οποία το Εθνικό Κέντρο Πάγων των ΗΠΑ τα καταγράφει και τα χαρακτηρίζει ως ξεχωριστά μεγάλα παγόβουνα».
Το «μεγα-παγόβουνο» έχει πλέον συρρικνωθεί στα περίπου 1.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το A23a έμεινε ακίνητο στον πυθμένα της Θάλασσας Weddell της Ανταρκτικής για πάνω από 30 χρόνια, πιθανότατα μέχρι που μίκρυνε αρκετά ώστε να χαλαρώσει η «λαβή» του στον βυθό.
Το 2020 μετακινήθηκε από τα ωκεάνια ρεύματα, μέχρι που παγιδεύτηκε ξανά σε μια «στήλη Taylor» - δίνη που δημιουργείται όταν τα ρεύματα χτυπούν ένα υποθαλάσσιο βουνό - μέχρι που ξανατέθηκε σε κίνηση τον περασμένο Δεκέμβριο. Τον Μάρτιο φέτος προσάραξε σε μια υφαλοκρηπίδα, αλλά ξαναελευθερώθηκε τον Μάιο.
Ο Meijers εξήγησε τις συνθήκες που οδήγησαν στη διάλυση του παγόβουνου: «Ακολουθεί το ισχυρό ρεύμα που είναι γνωστό ως Μετωπικό Ρεύμα του Νότιου Ανταρκτικού Κυκλοπολικού (SACCF) με κατεύθυνση αντίθετη από τους δείκτες του ρολογιού γύρω από τη Νότια Τζόρτζια από τον Μάιο, όταν ξαναελευθερώθηκε μετά από μερικούς μήνες που είχε προσαράξει».
«Αυτό το ρεύμα πιθανόν τελικά θα παρασύρει το παγόβουνο και τα κομμάτια του βορειοανατολικά - πάντα μέσα στη λεγόμενη “λεωφόρο των παγόβουνων”».
Είπε ακόμη ότι το A23a ακολουθεί «παρόμοια μοίρα» με άλλα μεγα-παγόβουνα, όπως το A68 το 2021 και το A76 το 2023, τα οποία επίσης διαλύθηκαν γύρω από τη Νότια Γεωργία, αν και το A23a άντεξε ακέραιο για περισσότερο χρόνο. Η διάλυση σημαίνει ότι τον τίτλο του μεγαλύτερου παγόβουνου στον κόσμο κατέχει τώρα το D15a, με έκταση περίπου 3.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που παραμένει «σχετικά ακίνητο στις ακτές της Ανταρκτικής κοντά στη βάση Davis της Αυστραλίας».
Το A23a παραμένει προς το παρόν το δεύτερο μεγαλύτερο παγόβουνο στον κόσμο, αλλά σύμφωνα με τον Meijers αυτό «θα αλλάξει γρήγορα» καθώς συνεχίζει να «θρυμματίζεται τις επόμενες εβδομάδες». Η αύξηση της θερμοκρασίας των νερών και η έλευση της άνοιξης πιθανότατα θα το διασπάσουν σε κομμάτια «τόσο μικρά που δεν θα μπορούν πλέον να παρακολουθούνται».
Ο σχηματισμός παγόβουνων είναι μια φυσική διαδικασία, και δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα για τα «μεγα-παγόβουνα» ώστε οι επιστήμονες να γνωρίζουν αν ο αριθμός τους αυξάνεται λόγω υπερθέρμανσης. Αυτό που είναι σαφές, πάντως, είναι ότι οι παγοκρηπίδες έχουν χάσει τρισεκατομμύρια τόνους πάγου τις τελευταίες δεκαετίες εξαιτίας της αυξημένης δημιουργίας παγόβουνων και της τήξης, κυρίως λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας των ωκεανών και των αλλαγών στα ρεύματα.
Η κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο οδηγεί σε ανησυχητικές αλλαγές στην Ανταρκτική, οι οποίες θα μπορούσαν να «κλειδώσουν» μια καταστροφική άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Επιστήμονες που επέβαιναν στο ερευνητικό πλοίο του BAS, RRS Sir David Attenborough, επισκέφθηκαν το A23a όταν είχε προσαράξει στη Νότια Τζόρτζια. Δείγματα που συλλέχθηκαν στάλθηκαν πρόσφατα στο Ηνωμένο Βασίλειο για ανάλυση, ανέφερε εκπρόσωπος του BAS στο CNN.
«Η προσάραξη και η τεράστια απελευθέρωση ψυχρού γλυκού νερού πιθανότατα είχαν μεγάλη επίδραση στους οργανισμούς του βυθού και στα γύρω νερά», είπε ο εκπρόσωπος, προσθέτοντας: «Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε αυτές τις επιπτώσεις, καθώς τα μεγάλα παγόβουνα ίσως γίνουν πιο συχνό φαινόμενο στη Νότια Γεωργία λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη».
Με πληροφορίες από CNN