Σήμερα Σάββατο 9 Αυγούστου, κορυφώνεται η αυγουστιάτικη Πανσέληνος, προσφέροντας ένα μοναδικό φαινόμενο στον νυχτερινό ουρανό.
Γνωστή ως «Φεγγάρι του Οξύρρυγχου» (Sturgeon Moon), η ονομασία της Πανσελήνου του Αυγούστου προέρχεται από το μεγάλο ψάρι γλυκού νερού, τον οξύρρυγχο, που στο παρελθόν αφθονούσε στις Μεγάλες Λίμνες και στη λίμνη Champlain των ΗΠΑ. Οι αυτόχθονες Αμερικανοί των περιοχών αυτών συνήθιζαν να το ψαρεύουν μαζικά την εποχή αυτή, καθώς αποτελούσε βασικό είδος διατροφής.
Ο οξύρρυγχος θεωρείται από πολλούς «ζωντανό απολίθωμα», αφού ίχνη της ύπαρξής του έχουν εντοπιστεί σε απολιθώματα ηλικίας 136 εκατομμυρίων ετών. Τα θηλυκά χρειάζονται περίπου 20 χρόνια για να αναπαραχθούν για πρώτη φορά και το κάνουν μόνο κάθε τέσσερα χρόνια, ενώ το προσδόκιμο ζωής του είδους μπορεί να φτάσει τα 150 χρόνια. Σήμερα καταγράφονται περίπου 29 είδη παγκοσμίως, ωστόσο οι πληθυσμοί τους έχουν μειωθεί δραματικά λόγω υπεραλίευσης, ρύπανσης και απώλειας οικοτόπων.
Αυγουστιάτικη Πανσέληνος: Ποιοι αρχαιολογικοί χώροι θα παραμείνουν ανοιχτοί
Με αφορμή την Αυγουστιάτικη Πανσέληνο, το υπουργείο Πολιτισμού, υπό τον συντονισμό της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, διοργανώνει και φέτος σειρά πολιτιστικών δράσεων.
Το Σάββατο 9 Αυγούστου 2025, η είσοδος θα είναι ελεύθερη σε επιλεγμένους αρχαιολογικούς χώρους, ενώ το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει μουσικές, θεατρικές και άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις κάτω από το φως της πανσελήνου.
Συνολικά, 114 αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία, μνημεία και ιστορικοί τόποι θα παραμείνουν ανοιχτοί, εκ των οποίων 71 θα φιλοξενήσουν εκδηλώσεις και 44 θα λειτουργήσουν με ελεύθερη είσοδο.
Οι δράσεις θα πραγματοποιηθούν το διάστημα από τις 8 έως και τις 13 Αυγούστου, με πλούσιο πρόγραμμα που περιλαμβάνει θεατρικές παραστάσεις, μουσικοχορευτικές βραδιές, αστροπαρατήρηση, αφηγήσεις μύθων και ξεναγήσεις. Πολλές εκδηλώσεις συνδιοργανώνονται με την τοπική αυτοδιοίκηση και πολιτιστικούς συλλόγους.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων για την Πανσέληνο του Αυγούστου
Αυγουστιάτικη Πανσέληνος στο Αρχαιολογικό Μουσείο
Μεταξύ των χώρων που διοργανώνουν εκδηλώσεις για την Πανσέληνο είναι και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (ΕΑΜ) που συμμετέχει για ακόμη μία χρονιά, προσφέροντας ξεχωριστές βραδινές παρουσιάσεις.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τρεις θεματικές διαδρομές:
- Ιστορικός περίπατος γύρω από το ΕΑΜ – «Το περιπετειώδες χρονικό δύο αιώνων σε ένα σημείο της πόλης»
- Φάσεις της Σελήνης στη ζωή των νεολιθικών κοινωνιών
- Ιστορίες λάμψης και μυστηρίου στην Προϊστορία: Χρυσός και κεχριμπάρι αλλιώς
Ο Δρ. Κωνσταντίνος Πασχαλίδης, Επιμελητής Αρχαιοτήτων του Τμήματος Εκπαίδευσης του ΕΑΜ, θα καθοδηγήσει τον «Ιστορικό περίπατο γύρω από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο» (20:30–22:00). Η ξενάγηση ξεκινά από τα σκαλιά του μουσείου στην Πατησίων και έχει ελεύθερη συμμετοχή.
Η αφήγηση ξεκινά από το αμπέλι που υπήρχε στην περιοχή τον 19ο αιώνα και περνά από ιστορίες Βαυαρών στρατιωτών, το εντευκτήριο «Μικρά Γερμανία» και τον χώρο «Παυσίλυπον», μέχρι την προσφορά της Ελένης Τοσίτσα για τη δημιουργία του Πολυτεχνείου και του Μουσείου. Κατά τη διαδρομή, οι επισκέπτες θα μάθουν για άγνωστα γεγονότα, όπως τα ασυνήθιστα εγκαίνια του Μουσείου, την προτομή της Λέλας Καραγιάννη στην Τοσίτσα και μνήμες από αιματηρές διαδηλώσεις του 1943. Ο περίπατος ολοκληρώνεται με μια σύγχρονη ιστορία που συνδέεται ξανά με το παλιό αμπελάκι.
Πανσέληνος Αυγούστου: Οι φάσεις της Σελήνης και οι νεολιθικές κοινωνίες
Η Δρ. Κάτια Μαντέλη, Προϊσταμένη του Τμήματος Συλλογών Προϊστορικών, Αιγυπτιακών, Κυπριακών και Ανατολικών Αρχαιοτήτων του ΕΑΜ, παρουσιάζει (21:15–22:00, Αίθουσα 5) τη σχέση των νεολιθικών κοινωνιών με τις φάσεις της Σελήνης, με αφορμή τη Συλλογή Νεολιθικών Αρχαιοτήτων από τη Θεσσαλία.
Η ομιλία αναδεικνύει πώς η Σελήνη καθόριζε τον χρόνο, τις εποχές και την αγροτική ζωή, αλλά και πώς συνδεόταν με τη λατρεία, την τελετουργία και τη γονιμότητα. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα πήλινα γυναικεία ειδώλια που απεικονίζουν όλες τις φάσεις της γυναικείας ζωής, από τη νεότητα έως την εγκυμοσύνη και την ωριμότητα, με φυσιοκρατική απόδοση λεπτομερειών, στολισμών και ενδυμασίας.
Ιστορίες λάμψης και μυστηρίου στην Προϊστορία
Ο Κωνσταντίνος Νικολέντζος, Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Συλλογών και Εκθέσεων του ΕΑΜ, πραγματοποιεί περιήγηση (20:00–21:00, Αίθουσες 5 και 4) με θέμα «Χρυσός και κεχριμπάρι αλλιώς». Η παρουσίαση εστιάζει στα δύο πολύτιμα υλικά της Προϊστορικής Ελλάδας, που συνδέονται με μύθους, θρησκευτικές δοξασίες και ταφικά έθιμα.
Η διαδρομή ξεκινά από τα χρυσά κοσμήματα της Πολιόχνης και της Τροίας, συνεχίζεται στον Ταφικό Κύκλο Α των Μυκηνών – με τα εντυπωσιακά χρυσά ευρήματα και τα περιδέραια κεχριμπαριού από τη Βαλτική – και ολοκληρώνεται με τα χρυσά και κεχριμπαρένια αντικείμενα από τους θολωτούς τάφους του Κακοβάτου στη νότια Ηλεία, διερευνώντας την ιδιαίτερη σημασία τους.
