Μπίλι Χόλιντεϊ: Ένα αδάμαστο πνεύμα εναντίον της κυβέρνησης των ΗΠΑ

Μπίλι Χολιντέι: Ένα αδάμαστο πνεύμα εναντίον της κυβέρνησης των ΗΠΑ Facebook Twitter
Η Billie Holiday φτάνει σε προκαταρκτική ακρόαση δικαστηρίου το 1949. Φωτ.: Redferns/Getty Images
0

Η Μπίλι Χόλιντεϊ έχασε τη μάχη της με το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ναρκωτικών (FBN) των ΗΠΑ, όχι μόνο εξαιτίας των ναρκωτικών, αλλά κυρίως εξαιτίας του τραγουδιού «Strange Fruit» που επέμενε να τραγουδά σε κάθε συναυλία της.

Τραγούδι διαμαρτυρίας κατά του λιντσαρίσματος, που ο Samuel Grafton της New York Post το χαρακτήρισε το 1939, όταν το ηχογράφησε η Μπίλι Χόλιντεϊ, ως τη «Μασαλιώτιδα των καταπιεσμένων νέγρων του Νότου», ήταν αυτό που εξόργιζε την κυβέρνηση και με πρόσχημα τον εθισμό της στην ηρωίνη έδωσε εντολή να την καταστρέψουν αν δεν διέγραφε το «Strange Fruit» από το ρεπερτόριό της.

Η Ρεπουμπλικανική κυβέρνηση του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ κέρδισε τελικά τον αγώνα της με τη Χόλιντεϊ, η οποία συνελήφθη, καταδικάστηκε  και φυλακίστηκε για κατοχή ναρκωτικών, τη χρήση των οποίων είχε ξεκινήσει το 1940. Καταδικάστηκε το 1947, αποφυλακίστηκε το 1948, με τα προβλήματα να συνεχίζουν να την ακολουθούν εξαιτίας της καταδίκης της, καθώς δεν μπορούσε να πάρει άδεια για να εμφανιστεί σε κλαμπ και καμπαρέ.

Μπορεί να την εξόντωσαν, αλλά η φράση της «μερικές φορές είναι χειρότερο να κερδίζεις έναν αγώνα παρά να χάνεις» συνοψίζει την ιστορία του τραγουδιού που μέχρι σήμερα κάνει τους ανθρώπους να ριγούν όντας σύμβολο κατά του ρατσισμού και των διακρίσεων.

Η Χόλιντεϊ δε σταμάτησε να ερμηνεύει από σκηνής αυτό το τραγούδι, σε συνθήκες κατάνυξης, συνήθως στο τέλος του προγράμματός της, παρακαλώντας το κοινό να κάνει απόλυτη ησυχία, με χαμηλά τα φώτα και μόνο με ένα προβολέα να φωτίζει το πρόσωπό της. 

Το τραγούδι που ήθελαν να απαγορευθεί σφυρηλάτησε τον θρύλο της και ο τρόπος που το τραγουδούσε την έκανε σύμβολο ακεραιότητας σε μια διχασμένη Αμερική με μεγάλους φυλετικούς διαχωρισμούς. Δείχνει ανάγλυφα και την παράνοια μιας κυβέρνησης, την εμμονή της να καταστρέψει την επιτυχία μιας ταλαντούχας, ανεξάρτητης, προκλητικής μαύρης τραγουδίστριας.

Η ταινία που κυκλοφόρησε πρόσφατα «Οι Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον της Μπίλι Χόλιντεϊ» μας υπενθυμίζει εμφατικά αυτό το μέρος της ιστορίας της Lady Day, ένα ψευδώνυμο που της έδωσε ο φίλος της Λέστερ Γιανγκ, που μετά τις επιτυχίες του με την ορχήστρα του Κάουντ Μπέιζι υπήρξε ιδανικός σαξοφωνίστας και σύντροφος της αγωνιστικής, συναισθηματικής φωνής της.

Η Χόλιντεϊ πέθανε από κίρρωση στο μητροπολιτικό νοσοκομείο της Νέας Υόρκης το 1959, φρουρούμενη μέχρι τέλους από το FBN. Η γυναίκα που ήταν εκθαμβωτική όταν φορούσε λευκές μινκ και μεταξωτά φορέματα, όταν πέθανε είχε μόλις ένα δολάριο στο όνομά της και έφυγε από τη ζωή πάμπτωχη και μόνη. Δεκαετίες αργότερα η φωνή της εξακολουθεί να είναι έμβλημα υπερηφάνειας και ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Strange Fruit

Η Χόλιντεϊ δεν σταμάτησε να ερμηνεύει από σκηνής αυτό το τραγούδι, σε συνθήκες κατάνυξης, συνήθως στο τέλος του προγράμματός της, παρακαλώντας το κοινό να κάνει απόλυτη ησυχία, με χαμηλά τα φώτα και μόνο με έναν προβολέα να φωτίζει το πρόσωπό της. Το ερμήνευε σαν σε διαλογισμό και μόλις τελείωνε αποσυρόταν αθόρυβα από τη σκηνή.

Με στίχους από ποίημα του 1931, η υπέροχη, στοχαστική μπαλάντα αναφερόταν στο λιντσάρισμα μαύρων από λευκούς και της θύμιζε τον άδικο θάνατο του πατέρα της, επειδή το νοσοκομείο άργησε να τον αναλάβει μετά από ασθένειά του, λόγω του χρώματος του δέρματός του.

Το τραγούδι είχε αρχικά τίτλο ως ποίημα «Bitter Fruit» και γράφτηκε από τον Abel Meeropol, γιο Ρώσων Εβραίων μεταναστών που το εμπνεύστηκε αφού είδε μια φωτογραφία που απεικόνιζε το λιντσάρισμα δύο μαύρων εφήβων στην Ιντιάνα το 1930, από λευκούς. Το ποίημα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The New York Teacher το 1937 και αργότερα στο μαρξιστικό περιοδικό The New Masses, πριν ο Meeropol αποφασίσει να το μετατρέψει σε στίχους εναντίον του συστημικού ρατσισμού.

Η βραβευμένη με Πούλιτζερ συγγραφέας και σεναριογράφος της πρόσφατης ταινίας Σούζαν Λόρι Παρκς υποστηρίζει ότι η Χόλιντεϊ δεν καταχωρίστηκε ποτέ ως ακτιβίστρια, αλλά η υπόθεση του «Strange Fruit» πυροδότησε μια προσωπική αντίσταση που κράτησε σε όλη τη διάρκεια της βασανισμένης της ζωής. Το στοιχείο αυτό αναδεικνύεται από την ταινία, όπως και η άνευ όρων καταδίωξη που υπέστη από τους υπαλλήλους του Έντγκαρ Χούβερ, με τη Χόλιντεϊ ως αιχμή του δόρατος και βιτρίνα, καθώς λόγω της δημοτικότητας και της παραβατικής συμπεριφοράς της την κυνήγησαν για λόγους κυρίως παραδειγματισμού.

Η αντοχή της Χόλιντεϊ ήταν ανυπέρβλητη, η ίδια, παρά τη χρήση ναρκωτικών, ακαταπόνητη. Οι εχθροί της έβλεπαν τη δημοφιλία και την επίδρασή της στο κοινό να μη μειώνεται και την κυνήγησαν κυριολεκτικά μέχρι θανάτου.Το FBI έφτασε να «φυτέψει» στον στενό της κύκλο τον Τζίμι Φλέτσερ, έναν φιλόδοξο μυστικό ομοσπονδιακό που την κατέδωσε προδίδοντας την εμπιστοσύνη και την αδυναμία της προς αυτόν.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον της Μπίλι Χόλιντεϊ» Facebook Twitter
Σκηνή από την ταινία «Οι Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον της Μπίλι Χόλιντεϊ»

Πολλά από τα επεισόδια της ταινίας προέρχονται από αφηγήσεις της ίδιας της Χόλιντεϊ στην αυτοβιογραφία της Lady Sings the Blues, η οποία έχει γίνει κλασική στο είδος της. Απεικονίζει ένα μεγάλο μέρος της διαδρομής της από τις ρίζες της σε μια παραγκούπολη της Βαλτιμόρης. «Όταν είσαι φτωχός μεγαλώνεις γρήγορα», έγραφε.

Η Χολιντέι εγκαταλείφθηκε από τους γονείς της, ζούσε με τη γιαγιά της, η οποία πέθανε στην αγκαλιά της. Πέρασε χρόνο σε σχολεία αναμόρφωσης, υπέστη κακοποίηση, ήταν θύμα απόπειρας βιασμού και βρήκε δουλειά σε ένα πορνείο σε ηλικία 12 ετών. Εκεί ερωτεύτηκε την τζαζ, ένα είδος μουσικής που χλευάσθηκε από πολλούς λευκούς ως «η μουσική του πορνείου». Με τη μοναδική φωνή της, η Χόλιντεϊ την ανέβασε στο πιο υψηλό της επίπεδο.

Περιτριγυρισμένη από τους μεγαλύτερους μουσικούς της εποχής της, όπως οι Benny Goodman, Artie Shaw, Teddy Wilson και Count Basie, η μεγάλη της στιγμή ήρθε όταν υπέγραψε συμβόλαιο με το Café Society στο Greenwich Village της Νέας Υόρκης. Ήταν εκεί που πρωτοτραγούδησε το «Strange Fruit» που έγινε το πρώτο τραγούδι διαμαρτυρίας των Πολιτικών Δικαιωμάτων στην ιστορία των ΗΠΑ. Ήταν η προσωπική της διαμαρτυρία και σχεδόν έναν αιώνα αργότερα η μνήμη του παραμένει εξίσου ισχυρή.

Μουσική
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

H βαθιά υπνωτική ενέργεια του DJ Nobu

Μουσική / H βαθιά υπνωτική ενέργεια του DJ Nobu

Κάθε σετ του είναι μια κατάδυση, μια αργή πτώση σε υποσυνείδητα μοτίβα, σε αχαρτογράφητους ήχους, σε σκοτεινούς διαδρόμους που παραπέμπουν περισσότερο σε τελετουργία παρά σε πάρτι. Ένας από τους σημαντικότερους DJ's της εποχής μας έρχεται στην Αθήνα για ένα βράδι.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Χελμός

Μουσική / Χελμός: 30 στιγμές από το πιο «ψηλό» φεστιβάλ του καλοκαιριού

Στημένο στα 1.700 μέτρα, το 3ο Helmos Mountain Festival υποδέχτηκε μερικά από τα πιο αγαπημένα ονόματα της εγχώριας σκηνής, σε ένα τριήμερο που συνδύασε μουσική, φύση και κορυφές - κυριολεκτικά και μεταφορικά.
LIFO NEWSROOM
Μυρτώ Βασιλείου: «Μου έχουν πει υποτιμητικά "πες κανένα λαϊκό, αυτό τραβάει"»

Μουσική / Μυρτώ Βασιλείου: «Μου έχουν πει υποτιμητικά "πες κανένα λαϊκό, αυτό τραβάει"»

Η νέα φωνή της ελληνικής μουσικής είναι, όπως λέει, «λίγο καθαρίστρια, λίγο ιδιωτική υπάλληλος, λίγο τραγουδίστρια». Μόλις έκλεισε τα τριάντα, ετοιμάζεται να ανέβει ξανά στη σκηνή με τη Νατάσσα Μποφίλιου και δείχνει πως έχει πολλά να προσφέρει.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Tsoula Festival

Μουσική / Tsoula Festival: Το πιο φρέσκο νησιώτικο φεστιβάλ στήνεται στην Αστυπάλαια

Με όνομα εμπνευσμένο από το παραδοσιακό φυλαχτό του νησιού, το φεστιβάλ που οραματίστηκαν τρεις δημοσιογράφοι στρέφει τα βλέμματα στην «πεταλούδα του Αιγαίου» – και έχουμε αποκλειστικά το πλήρες πρόγραμμά του.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ο Σαίξπηρ, η Αθήνα και ένα Καλοκαιρινό Όνειρο

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Ο Σαίξπηρ, η Αθήνα και ένα Καλοκαιρινό Όνειρο

Η Ματούλα Κουστένη μάς ξεναγεί στο «Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας» του Φέλιξ Μέντελσον που εμπνέεται από τον Σαίξπηρ και θα ζωντανέψει, όπως και στο κείμενο, «στην Αθήνα, μια καλοκαιρινή νύχτα».
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Στέφανος Αθανασίου

Μουσική / Στέφανος Αθανασίου: «Γράφω για τον έρωτα, ο οποίος δεν έχει φύλο, δεν έχει καταγωγή»

Ο νεαρός τραγουδοποιός από τα Γιάννενα δεν είχε σκοπό να πει δημοτικά, αλλά συνόδεψε τη θεία του, Παγώνα Αθανασίου, σε δύο νεο-παραδοσιακά τραγούδια της Ηπείρου που του προκάλεσαν ανατριχίλα.
M. HULOT
Voltnoi & Quetempo (STEGI.RADIO), Άκης Χοντάσης Επιμέλεια Μουσικού Προγράμματος «Μια ανοιχτή πρόσκληση σε μια μουσική και ιστορική περιπλάνηση»

Plāsmata 3 / Voltnoi & Quetempo, Άκης Χοντάσης: «Μια ανοιχτή πρόσκληση σε μια μουσική και ιστορική περιπλάνηση»

Το STEGI.RADIO γίνεται για τρεις εβδομάδες το σημείο συνάντησης στα Plāsmata 3 στο Πεδίον του Άρεως, με αμέτρητες ώρες μουσικής απ' όλο τον πλανήτη και συζητήσεις που αφηγούνται ιστορίες του κόσμου.
M. HULOT
H τριλογία του Bloody Hawk κλείνει με τον καλύτερο τρόπο

Μουσική / «Φθηνά Tricks 3»: H τριλογία του Bloody Hawk κλείνει με τον καλύτερο τρόπο

Με το «Φθηνά Tricks 3» ολοκληρώνεται η τριλογία του Έλληνα ράπερ, με τη θεαματικότερη ίσως άνοδο που έχει δει η ελληνική σκηνή – ένα άλμπουμ που δεν αφήνει πολλά περιθώρια σε όποιον ακούει ραπ να ισχυριστεί πως δεν του αρέσει.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΑΡΑΚΑΣΗΣ