Ένας μονόλογος που αξίζει

Ένας μονόλογος που αξίζει Facebook Twitter
0

Ένας μονόλογος που αξίζει Facebook Twitter
Σήμερα, οι μονόλογοι σε μεγάλο βαθμό επιλέγονται στο πλαίσιο της ανάγκης για παραστάσεις του πλέον χαμηλού κόστους παραγωγής... Φωτό: Νίκος Καρανικόλας

 

Εχω ένα «θέμα» με τους μονολόγους. Σε μια τόσο πληθωρική θεατρική αγορά όσο η αθηναϊκή, μια στήλη θεατρικής κριτικής (που εξ ανάγκης καλύπτει έναν σχετικά μικρό αριθμό από το σύνολο των εκατοντάδων έργων που παρουσιάζονται) οφείλει να δίνει προτεραιότητα σε παραστάσεις μεγαλύτερου εύρους, θιάσων και όχι ενός ερμηνευτή. Όχι μόνο για λόγους «οικονομικής» τάξης. Η συνεργασία πολλών ηθοποιών στη σκηνική πράξη αυξάνει κάθετα τη δυσκολία του εγχειρήματος, γιατί προϋποθέτει και απαιτεί τη συνάντηση (διανοητική, συναισθηματική και τελικά ερμηνευτική) καθενός με τους υπολοίπους. Δεν αμφισβητώ ότι έχουν και οι μονόλογοι τη δυσκολία τους: ο ηθοποιός βγαίνει μόνος κι απροστάτευτος στη σκηνή, με όλα τα βλέμματα διαρκώς στραμμένα πάνω του, χωρίς να μπορεί να πάρει ανάσα ούτε να στηριχθεί στην παρουσία και τη συμμετοχή άλλων ηθοποιών. Γι' αυτό και άλλοτε ο μονόλογος ήταν επιλογή κατεξοχήν κορυφαίων ηθοποιών, μια πρόκληση, κάτι σαν ερμηνευτικός άθλος, επιστέγασμα μιας σπάνιας υποκριτικής στόφας, ικανής να μαγεύει το κοινό. Σήμερα, οι μονόλογοι σε μεγάλο βαθμό επιλέγονται στο πλαίσιο της ανάγκης για παραστάσεις του πλέον χαμηλού κόστους παραγωγής. Η λογική αυτή έχει ένα τίμημα γιατί δεν υπολογίζει αρκούντως τους δύο αναγκαίους όρους: είναι πράγματι το κείμενο σημαντικό ώστε να αξίζει να παρουσιαστεί (όπως δεν είναι, για ν' αναφέρω πρόχειρα, η Kassandra του Σέρτζιο Μπλάνκο, που ερμήνευσε πρόσφατα η Δέσποινα Σαραφείδου, ή ο Βυθός του Γιον Άτλι Γιόνασσον που ερμηνεύει ο Θανάσης Δόβρης στο 104); Και έχει ο ηθοποιός που αναλαμβάνει τον μονόλογο τη δύναμη, με την προσωπικότητα και την ερμηνεία του, να παρασύρει τους θεατές στον επί σκηνής κόσμο του;

Αυτή είναι η πανουργία της Ιστορίας: στην ευρύτερη προοπτική του χρόνου, οι άλλοτε ηττημένοι θα έχουν επικρατήσει απόλυτα των «νικητών»


Και τους δύο όρους καλύπτει η περίπτωση της Σταματίας, το γένος Αργυροπούλου, που παρουσιάζεται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου. Ο μονόλογος του Κώστα Σωτηρίου (συγγραφέα μυθιστορημάτων κατά κύριο λόγο) έχει μεγάλο ενδιαφέρον, πρώτα για τον αριστοτεχνικό τρόπο που μέσω μιας προσωπικής αφήγησης διατρέχει την ιστορία του τόπου τα τελευταία 60 χρόνια. Το χρονικό σημείο έναρξης μόνο τυχαίο δεν είναι: 1950, ο Εμφύλιος έχει μόλις τελειώσει. Η ηρωίδα του είναι 17 χρονών, κόρη ανώτερου υπαλλήλου υπουργείου, φανατικού αντικομμουνιστή, που δεν πείνασε στην Κατοχή γιατί είχε τις σωστές άκρες (και παρ' ολίγον «να ανταλλάξει κάτι σακιά αλεύρι με ένα μαγαζί στην Αιόλου»). Στη μία και μισή ώρα της εξιστόρησης των γεγονότων που σημάδεψαν την ενήλικη ζωής της θα φωταγωγηθούν έντεχνα οι μικρές και μεγαλύτερες αντιθέσεις της βαθιά διχασμένης, μεταπολεμικής Ελλάδας μέσα από τα μάτια μιας απλής γυναίκας με πρωτόγονη πολιτική σκέψη, που δεν αμφισβήτησε ποτέ τις βαθιά συντηρητικές ιδέες και τις αξίες με τις οποίες γαλουχήθηκε.

Ένας μονόλογος που αξίζει Facebook Twitter
Ο μονόλογος του Κώστα Σωτηρίου έχει μεγάλο ενδιαφέρον, πρώτα για τον αριστοτεχνικό τρόπο που μέσω μιας προσωπικής αφήγησης διατρέχει την ιστορία του τόπου τα τελευταία 60 χρόνια... Φωτό: Νίκος Καρανικόλας


Η Σταματία ηττήθηκε κι ας ήταν, λόγω οικογενειακής παράδοσης, με τη μεριά των νικητών. Η ήττα της είναι αντι-ηρωική γιατί δεν ένιωσε ποτέ την ανάγκη να επιλέξει ούτε διακινδύνευσε για κάτι. Δεν έχασε αγωνιζόμενη για κάτι ανώτερο, όπως είναι, ας πούμε, η επιθυμία να αλλάξεις τον κόσμο στο όνομα της δικαιοσύνης και της ελευθερίας, αλλά καθηλωμένη στον ασήμαντο, γερασμένο κόσμο της – με «στήριγμα» ένα σύνολο οπισθοδρομικών ιδεών σε μια κοινωνία και σε μια εποχή που άλλαζε γρήγορα και ριζικά. Αφοσιώθηκε, λ.χ., στη μνήμη του πρόωρα χαμένου αρραβωνιαστικού της κι έμεινε παρθένα για πάντα. Όμως η φύση, το σώμα, τιμωρεί όταν το αρνείσαι.


Το ενδιαφέρον με τον μονόλογο του Σωτηρίου έχει να κάνει με το εξής φαινόμενο: ενώ οι κομμουνιστές, εν γένει οι αριστεροί, ηττήθηκαν από το κράτος της Δεξιάς, στη Μεταπολίτευση (όταν πια τελείωσε μια μακρά περίοδος απαγορεύσεων και καταπίεσης, μεταξύ άλλων της ελεύθερης διατύπωσης της άποψης και της καλλιτεχνικής έκφρασης) κυριάρχησε, δικαιολογημένα, η αριστερή οπτική στην ιστοριογραφία, στη λογοτεχνία και σε μεγάλο βαθμό στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αυτή είναι η πανουργία της Ιστορίας: στην ευρύτερη προοπτική του χρόνου, οι άλλοτε ηττημένοι θα έχουν επικρατήσει απόλυτα των «νικητών».

Ένας μονόλογος που αξίζει Facebook Twitter
Τη ηρωίδα υποδύεται θαυμάσια η Ελένη Ουζουνίδου, μια ηθοποιός με ταλέντο φυσικό, που αναδύεται όπως το νερό από τη γη... Φωτό: Νίκος Καρανικόλας

Το δεύτερο μεγάλο προτέρημα της Σταματίας αφορά τη γλώσσα της. Η ευπρεπής δημοτική μιας κόρης σοβαρής, συντηρητικής οικογένειας, διανθισμένη με αρκετούς τύπους της καθαρεύουσας, απηχεί τον πολιτικό διχασμό, με τον τρόπο που η συνθήκη διγλωσσίας στην Ελλάδα αντανακλούσε ιδεολογικές και ταξικές πολώσεις για περισσότερο από έναν αιώνα. Ο λόγος της ηρωίδας γίνεται φορέας της εν εξελίξει σύγκρουσης, γι' αυτό και είναι εξαιρετικά θεατρικός. Δείτε, για παράδειγμα, πώς περιγράφει το θάνατο του πατέρα της: «Βλέπεις, ο μπαμπάς είχε βγει στη σύνταξη και ως εκ τούτου διέθετε άφθονο χρόνο για να γίνεται, με αφορμή την απώλειαν του Μπάμπη, τύφλα καθημερινώς. Έτσι επήγε. Τον Δεκέμβριον του '56. Ήταν από το μεσημέρι στου Γκιόγκεζα την ταβέρνα, ένα χαμαιτυπείο που ουδόλως άρμοζε σε τμηματάρχην του υπουργείου Εμπορίου και εν συνεχεία συναντήθηκε με κάτι αποστράτους που διαρκώς του υπεδαύλιζαν την ιδέα περί συνωμοσίας των κομμουνιστών στην απώλεια του Μπάμπη. Στο καφενείο επήγαν κι άρχισαν τα ούζα, ώσπου ο μπαμπάς έχασε τις αισθήσεις του κι έπεσεν καταγής. Αυτό ήταν. Ώσπου να φέρουν γιατρό, πάει, έφυγε. Έμφραγμα και θάνατος ακαριαίος». Η Σταματία είναι πολύ σοβαρή και επειδή το εύρος της σκέψης (άρα και της ζωής) της είναι τόσο περιορισμένο, ο τρόπος που μιλάει είναι εν τέλει κωμικός στις αντιφάσεις του.


Τη ηρωίδα υποδύεται θαυμάσια η Ελένη Ουζουνίδου, μια ηθοποιός με ταλέντο φυσικό, που αναδύεται όπως το νερό από τη γη. Ακόμη κι αν κόπιασε, μαζί με τον σκηνοθέτη της, τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, για να οικειοποιηθεί την ψυχοσύνθεση και τον λόγο της Σταματίας, αυτό δεν φαίνεται. Η ερμηνεία της είναι χυμώδης, γεμάτη αισθήματα, ικανή να δημιουργεί στο μυαλό του θεατή εικόνες, έξυπνη και με χιούμορ. Παίζει με την υστερία της γυναίκας, με τα ερωτικά της απωθημένα, σαν να ήταν το κοινό ο αρραβωνιαστικός που δεν θα γίνει ποτέ σύζυγος.

Ένας μονόλογος που αξίζει Facebook Twitter
Η Σταματία είναι πολύ σοβαρή και επειδή το εύρος της σκέψης (άρα και της ζωής) της είναι τόσο περιορισμένο, ο τρόπος που μιλάει είναι εν τέλει κωμικός στις αντιφάσεις του... Φωτό: Νίκος Καρανικόλας


Το Δώμα του Νέου Κόσμου, στρωμένο με σεμέν (άλλοτε βασικό διακοσμητικό όλων των ελληνικών σπιτιών) από τη σκηνογράφο Μαγδαληνή Αυγερινού, ευνοεί τον εξομολογητικό τόνο και ενισχύει το περιεχόμενο της αφήγησης γιατί λειτουργεί αναλογικά με τη μικρή ζωή της ηρωίδας, με τις απολύτως περιορισμένες εμπειρίες της, με τα τσιμεντένια στεγανά του μυαλού της. Πρόκειται, βλέπετε, για γυναίκα εσωτερικών χώρων, έγκλειστη πρώτα στο πατρικό της, μετά στο σπίτι της αδελφή της, για λίγο στο σπίτι της φίλης της και, τελικά, στο δωμάτιο του γηροκομείου όπου επιθυμεί να αποσυρθεί. Το ευάερον κι ευήλιον της ζωής δεν θέλησε να το γνωρίσει. Ούτε προς τα Αριστερά, ούτε καν προς τα Δεξιά.

Σταματία, το γένος Αργυροπούλου
Μονόλογος του Κώστα Σωτηρίου
Σκηνοθ.: Β. Θεοδωρόπουλος
Ερμηνεύει: Ελ. Ουζουνίδου.
Σκην.-κοστ.: Μ. Αυγερινού.
Θέατρο του Νέου Κόσμου (Δώμα)
Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Νέος Κόσμος
210 9212900
Πληροφορίες: Απόγ. Κυρ. 7 μ.μ. Βραδ. Τετ.-Σάβ. 9.15 μ.μ.
Τιμή: €12, 10, 8

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Γιάννης Μπέζος

Οι Αθηναίοι / Γιάννης Μπέζος: «Ίσως είμαι λίγο παλιομοδίτης»

Δεν έκανε ποτέ διαχωρισμούς ανάμεσα στο εμπορικό και το ποιοτικό. Πιστεύει πως κάνει μια παράξενη και αιρετική δουλειά: να πείσει τον θεατή να ξεχάσει πως είναι ο Μπέζος που πάρκαρε το αυτοκίνητό του έξω από το θέατρο - και να τον ταξιδέψει σε έναν άλλο κόσμο. Είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τhis that keeps on – a personal archaeology –

Θέατρο / H ανασκαφή του Δημήτρη Παπαϊωάννου σε μια γη που έχει το σχήμα της καρδιάς

Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου δημιούργησε ένα νέο πρότζεκτ κατόπιν ανάθεσης του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για τα σαράντα χρόνια από την ίδρυσή του, που το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει σε μια και μοναδική παράσταση στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Θέατρο / Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Διεθνείς σκηνοθέτες και σχήματα, δυνατά καστ, κλασικά και σύγχρονα έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων: Το φθινοπωρινό ρεπερτόριο των αθηναϊκών σκηνών το λες και φιλόδοξο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βέντερς, Σουίντον, Ροντρίγκες, Λάνθιμος και Αγγελάκας: Αυτό είναι το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Θέατρο / Σουίντον, Λάνθιμος, Βέντερς, Ροντρίγκες και Αγγελάκας: Το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Η Στέγη γιορτάζει τα 15 χρόνια της με ένα πρόγραμμα άκρως οικογενειακό, δημιουργικό και, όπως πάντα, με πολλές εκπλήξεις και απρόσμενες συναντήσεις δημιουργών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Θέατρο / Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Τέσσερις φορές βρέθηκαν στο ίδιο μέρος ο Χίτλερ και ο Φρόιντ. Τι θα γινόταν αν είχαν συναντηθεί; Αυτό επιχειρεί να διανοηθεί το θεατρικό έργο «Ο δρ Φρόιντ θα σας δει τώρα, κυρία Χίτλερ» που ανεβαίνει αυτές τις μέρες στο Λονδίνο.
THE LIFO TEAM
Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Θέατρο / Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις ομορφότερες γυναίκες που πέρασαν από το ελληνικό θέατρο και το σινεμά. Από νωρίς επέλεξε να ζει και έξω από το θεατρικό συνάφι. «Δεν μπορώ να ξυπνάω κάθε πρωί και να αναρωτιέμαι τι θα παίξω ή που θα παίξω» δηλώνει ενώ θεωρεί τη μοναχικότητα πηγή δημιουργικότητας. Η Ελένη Ερήμου αφηγείται τη ζωή της στη LifO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Οι Αθηναίοι / Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Ξεκίνησε από τα καλλιστεία, για μία ψήφο δεν στέφθηκε Μις Κόσμος, έπαιξε δίπλα στον Κουν, υπήρξε μούσα του Τάκη Κανελλόπουλου, αλλά κυρίως του Ανδρέα Βουτσινά. Στα 92 της ακόμα οδηγεί και παρακολουθεί θέατρο, ελπίζοντας πάντα να βρει καλά στοιχεία, ακόμα και σε κακές παραστάσεις.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ