Αυτό που προσέχεις μόλις φτάσεις στις Συρακούσες είναι ένα κτίριο από μπετόν, πίσω στο βάθος, που μοιάζει με αναποδογυρισμένο χωνάκι παγωτού [το μυαλό σταθερά στο φαΐ] και δεν ξέρεις αν σ’ αρέσει ή αν το βρίσκεις φρικτό. Σε εντυπωσιάζει, πάντως. Τελικά είναι κάτι σαν δικιά τους Παναγία της Τήνου, γιατί όταν γιορτάζει προκαλεί τον ίδιο παροξυσμό λατρείας. Το λένε Santuario della Madonna delle Lacrime, «η Παναγιά που κλαίει», και είναι το νεότερο σήμα κατατεθέν της πόλης, γιατί τι να πουν τα θέατρα και οι Ορτυγίες μπροστά στην παναγιά που κλαίει. Είναι χτισμένη σε μια περιοχή που ήταν γεμάτη από σπίτια της ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου και όπου έκαναν τρύπα για να φτιάξουν τα θεμέλια έβρισκαν και κάτι αρχαίο, έτσι το πάρκο εκτός από μοντέρνα αγάλματα-κακοτεχνίες έχει και απομεινάρια από αρχαία ντουβάρια. Στο πάρκο της εκκλησίας είδαμε και τα πιο κακά δέντρα του κόσμου, αυτά που είναι γεμάτα αγκάθια από τη ρίζα μέχρι το τελευταίο κλαδί και δεν μπορεί να σταθεί πάνω τους ούτε πουλί. Μπορεί να έχουν συμβολικό χαρακτήρα -γιατί όλα έχουν συμβολικό χαρακτήρα στην Σικελία-, αλλά είναι μάλλον κακή επιλογή για προαύλιο εκκλησίας. Θα μου πεις σε τέτοια μεταμοντέρνα εκκλησία τι ήθελες να δεις, ιτιές κλαίουσες;
Η εκκλησία, λοιπόν, είναι εντελώς μεταμοντέρνα και σαν σχήμα και σαν κατασκευή και μπαίνοντας μέσα σου θυμίζει περισσότερο μουσείο μοντέρνας τέχνης. Είναι εντελώς λιτή, με μινιμαλιστική αισθητική, χωρίς αγάλματα και εικονογραφήσεις, η μόνη διακόσμηση είναι τα βιτρό στα παράθυρα, περιφερειακά, που αφήνουν να μπει ένα απόκοσμο φως. Δεν έχω δει άλλη παρόμοια εκκλησία. Ούτε τόσο μεγάλη. Χωράει 16 χιλιάδες άτομα και είναι σαν κλειστό γήπεδο. Όταν καθίσεις στα ξύλινα παγκάκια και σηκώσεις το κεφάλι σου στο ταβάνι σε πιάνει δέος, γιατί βλέπεις αυτή την εικόνα που είναι σαν σκηνή από την Οδύσσεια του διαστήματος:
Ο θόλος είναι σαν διαστημόπλοιο. Και δεν είναι χωνάκι παγωτού, αλλά το δάκρυ της παναγίας όπως το είδαν οι Γάλλοι αρχιτέκτονες Michel Arnault και Pierre Parat που την σχεδίασαν το 1994. Φυσικά, με τόσες καινοτομίες ξεσηκώθηκε η ντόπια Λουκά και οι όμοιοί της σκληροπυρηνικοί της παράδοσης και ζήταγαν να σταματήσει η κατασκευή γιατί εκκλησία είχαν ζητήσει και όχι διαστημόπλοιο.
Ο θόλος είναι σαν διαστημόπλοιο. Και δεν είναι χωνάκι παγωτού, αλλά το δάκρυ της παναγίας όπως το είδαν οι Γάλλοι αρχιτέκτονες Michel Arnault και Pierre Parat που την σχεδίασαν το 1994. Φυσικά, με τόσες καινοτομίες ξεσηκώθηκε η ντόπια Λουκά και οι όμοιοί της σκληροπυρηνικοί της παράδοσης και ζήταγαν να σταματήσει η κατασκευή γιατί εκκλησία είχαν ζητήσει και όχι διαστημόπλοιο. Ο Παπαθεοδώρου που ήταν μαθητής του Πικιώνη, την εποχή που τον προσέγγισαν δούλευε στο Υπουργείο Πολιτισμού πλάι στον αείμνηστο Σπύρο Μαρινάτο, θέση αξιοζήλευτη την εποχή εκείνη. Για να δουλέψει στη δημιουργία της Αγίας Φωτεινής παραιτήθηκε από τη θέση στο υπουργείο και αφοσιώθηκε σε αυτή ολοκληρωτικά, θωρώντας την έργο ζωής. Και ήταν.Δεν τους πέρασε, έτσι απόκτησαν μια από τις πιο εντυπωσιακές εκκλησίες του κόσμου και «έναν από τους 10 μοναδικούς ναούς που αξίζει να επισκεφτείς». Το κτίριο που έχει ύψος 102 μέτρα στεγάζει το γλυπτό της Παναγίας [από γύψο] που στις 29 Αυγούστου του 1953 άρχισε να κλαίει και για πέντε μέρες, μέχρι την πρώτη Σεπτεμβρίου, δάκρυζε ασταμάτητα. Οι πιστοί, άρρωστοι και πικραμένοι, άρχισαν να μαζεύονται σε κοπάδια και, πριν βγει ο Σεπτέμβριος, πάνω από 300 θαύματα είχαν γίνει από τα δάκρυα του γύψου. Έγιναν –λέει- και επιστημονικές αναλύσεις και πράγματι το υγρό ήταν ανθρώπινο δάκρυ. Οι πιστοί δεν σταμάτησαν ποτέ να πηγαίνουν σε ορδές, έτσι έφτιαξαν μια εκκλησία να τους χωράει όλους.
Στην τριγύρω περιοχή βρίσκεις υπέροχες κιτς πλαστικές παναγίες και χριστούς που είναι το καλύτερο αναμνηστικό από τις Συρακούσες, αλλά ήταν η ώρα της σιέστας και ήταν όλα κλειστά.
Η τουριστική πλευρά των Συρακουσών είναι η Ορτυγία, το νησί που περιέχει την παλιά πόλη, που μπορεί να έχει όμορφα κτίρια και να αξίζει να την περπατήσεις, αλλά είναι τόσο τουριστική που σε πιάνει απελπισία. Και ενώ παντού στην Σικελία βρίσκεις πολύ καλό και φτηνό φαγητό, εκεί ήταν ακριβό και μέτριο. Κι αυτό που φάγαμε εμείς ήταν ίσως το χειρότερο της Ορτυγίας [καταραμένη κούραση]. Μην εμπιστευτείς ποτέ το trip advisor και όσα γράφει ο κάθε σκουπιδοφάγος τουρίστας, ΠΟΤΕ και με ΤΙΠΟΤΑ.
Το αρχαιολογικό πάρκο Νεάπολης είναι αριστερά μόλις μπεις στην πόλη και έχει πολλά να δεις. Και άπειρο ποδαρόδρομο που σε δροσερές μέρες ή με υποφερτή ζέστη μπορείς μέχρι και να τον απολαύσεις. Βλέπεις το αρχαίο ελληνικό θέατρο του 5ου π.Χ. αιώνα, το ρωμαϊκό αμφιθέατρο και τον γιγαντιαίων διαστάσεων βωμό του Ιέρωνα Β’ αφιερωμένο στο Δία όπου στις δημόσιες θυσίες έσφαζαν μέχρι 400 ταύρους. Τον βωμό και το ρωμαϊκό αμφιθέατρο δεν φαίνεται να τα έχουν και σε υπόληψη γιατί μπορείς να τα δεις τσάμπα. Για να δεις το ελληνικό θέατρο και τα λατομεία πρέπει να πληρώσεις [δέκα ευρώ]. Στο τέλος των λατομείων υπάρχουν και κάποιοι τάφοι σκαμμένοι στον βράχο, η νεκρόπολη Γκροτιτσέλι. Ένας από αυτούς, ο πιο μεγάλος, λέγεται τάφος του Αρχιμήδη αλλά στην πραγματικότητα δεν έχει καμία σχέση με τον Αρχιμήδη γιατί είναι της ελληνιστικής εποχής. Όλες οι ταμπέλες και οι οδηγοί πάντως τον αναφέρουν ως «τάφο του Αρχιμήδη» και όσοι τον βλέπουν φεύγουν με αυτή την εντύπωση. Επίσης, δεν φτάνει που κάνουν την απατεωνιά, δεν αναφέρουν και πουθενά ότι ο Αρχιμήδης ήταν ελληνικής καταγωγής [γεννήθηκε και πέθανε στις Συρακούσες, Οk].
Κοντά στο αρχαίο θέατρο μπορείς να επισκεφτείς μέρος των αρχαίων λατομείων που ονομάζονται ειρωνικά «λατομεία του παραδείσου» και έδωσαν εκατομμύρια μαρμάρινες πλάκες για να φτιαχτούν τα αρχαία μνημεία, παίρνοντας τη ζωή χιλιάδων σκλάβων -που ήταν για τα μνημεία σχεδόν το ίδιο πολύτιμοι όσο και τα μάρμαρα. Η διαδρομή που ακολουθείς σε είναι πολύ όμορφη, με τεραστίων διαστάσεων δέντρα και πολύ πράσινο. Η εξωπραγματικών διαστάσεων μανόλια που βλέπεις στο δρόμο για τη σπηλιά -η οποία έχει και όνομα: «το αυτί του Διονύσου»- είναι η δεύτερη μεγαλύτερη της Σικελίας μετά του Παλέρμου.
Η ακουστική μέσα στη σπηλιά του Διονύσου είναι απίστευτη –όταν έχει ησυχία μπορείς να ακούσεις ακόμα και ψίθυρο-και ο θρύλος λέει ότι ο τύραννος Διονύσιος έστηνε αυτί και άκουγε όσα έλεγαν οι κρατούμενοι και προλάβαινε τις εξεγέρσεις.
Το αυτί του Διονύσου το ονόμασε έτσι ο Καραβάτζιο επειδή η είσοδος της σπηλιάς έχει τέτοιο σχήμα [χμμμ, αν την κοιτάξεις από μακριά θυμίζει κάτι πιο πονηρό] την εποχή που έφτιαχνε την ταφή της Αγίας Λουκίας. Οι σπηλιές χρησιμοποιήθηκαν στη συνέχεια ως φυλακές και για αυτή τη χρήση τους είναι πολύ πιο διάσημες. Η ακουστική μέσα στη σπηλιά του Διονύσου είναι απίστευτη –όταν έχει ησυχία μπορείς να ακούσεις ακόμα και ψίθυρο-και ο θρύλος λέει ότι ο τύραννος Διονύσιος έστηνε αυτί και άκουγε όσα έλεγαν οι κρατούμενοι και προλάβαινε τις εξεγέρσεις. Άλλη διάσημη σπηλιά είναι η σπηλιά των σχοινοποιών που μέχρι πρόσφατα την χρησιμοποιούσαν οι ντόπιοι κατασκευαστές σχοινιών.
Στην καρδιά της Ορτυγίας υπάρχει ένας ναός του Απόλλωνα που είναι ο αρχαιότερος ναός δωρικού ρυθμού της δυτικής Ευρώπης και στην πιάτσα del Duomo ο ναός της Σάντα Λουτσία που απ’ έξω είναι μια μεγάλη εκκλησία σαν όλες τις άλλες, αλλά αξίζει να μπεις για να δεις τον μεγάλο πίνακα του Καραβάτζιο Seppellimento di santa Lucia [η ταφή της Αγίας Λουκίας] που ολοκλήρωσε το 1608 και είναι αυτό το αριστούργημα:
Το σιντριβάνι της Αρετούσας με τους παπύρους και τα χρυσόψαρα -μεγάλα σαν μικρούς τόνους- το προσπεράσαμε την ώρα που γύριζαν ένα διαφημιστικό και δεν κατεβήκαμε να τη δούμε –αλλά με τέτοιο overdose εικόνων και τέτοια ζέστη ποιος την έχεζε την Αρετούσα.
Στο πραύλιο της εκκλησίας, κάποιος οπαδός της Γκλεν Κλόουζ την είχε κάνει άγγελο.
σχόλια