Ξεκίνησε σαν αθλήτρια της ενόργανης, πέρασε στον χορό που τον σπούδασε σε Αθήνα και Νέα Υόρκη και κατάφερε να εξελιχθεί σε μια από τις σπουδαιότερες χορεύτριες και χορογράφους μας, κάνοντας διεθνή καριέρα με το σχήμα RootlessRoot και το εκπαιδευτικό πρότζεκτ Fighting Monkey που ξεκίνησαν με τον σύζυγό της Γιόζεφ Φρούτσεκ το 2006.
Φέτος τον Ιούλιο δίνει το πρώτο «δείγμα γραφής» ως καλλιτεχνική διευθύντρια, πλέον, του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, για το οποίο έχει σχέδια και όραμα. Η δε μανιάτικη καταγωγή της, εμφανής όχι μόνο στην «κοψιά», την αρχοντιά αλλά και στην αποφασιστικότητα, το πείσμα και τον δυναμισμό που τη διακρίνουν, της δίνει ένα επιπλέον «αβαντάζ»!
Μιλήσαμε για το Φεστιβάλ, για τη δική της δουλειά που συνεχίζει να εξελίσσει παράλληλα με αυτό, για τον σύγχρονο χορό γενικότερα καθώς και για το προσωπικό της καλλιτεχνικό αισθητήριο που έγκειται στο «να διαθέτεις ως ερμηνευτής τέτοια ροή, ρυθμό και δυναμική ώστε να με σαγηνεύσεις, να με συνεπάρεις, ανεξάρτητα αν είσαι επαγγελματίας ή ερασιτέχνης, αν χορεύεις στην Όπερα του Παρισιού είτε σε κάποιο πανηγύρι, σε πάρτι, ακόμα κι έξω, στον δρόμο».
Έχω μάθει από μικρή να κυνηγάω τις προκλήσεις και να τολμώ πάντα αυτό που θέλω, δεν με φοβίζει επομένως κανένα εγχείρημα, καμία ευθύνη που αναλαμβάνω. Άπαξ και αγαπήσω κάτι ορμάω μέσα, μπαίνω με τα χίλια ώσπου να το φέρω σε πέρας, όσο κόπο κι αν χρειαστεί. Δεν εγκαταλείπω, ό,τι και να γίνει εγώ τη δουλειά μου θα την κάνω. Έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, τις δυνάμεις μου και τους ανθρώπους που έχω γύρω μου.
Όσο για τους πολλούς «μπελάδες» που έχει πλέον φορτωθεί, καθόλου δεν τη σκιάζουν: «Έχω μάθει από μικρή να κυνηγάω τις προκλήσεις και να τολμώ πάντα αυτό που θέλω, δεν με φοβίζει επομένως κανένα εγχείρημα, καμία ευθύνη που αναλαμβάνω. Άπαξ και αγαπήσω κάτι ορμάω μέσα, μπαίνω με τα χίλια ώσπου να το φέρω σε πέρας, όσο κόπο κι αν χρειαστεί. Δεν εγκαταλείπω, ό,τι και να γίνει εγώ τη δουλειά μου θα την κάνω!», καταλήγει, δίνοντας για άλλη μια φορά το προσωπικό της «στίγμα».
— Πώς βρέθηκες στο τιμόνι του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας;
Σκεφτόμουν από καιρό ότι ήθελα να αναλάβω μια τέτοια θέση γιατί έχω πολλά σχέδια που θέλω να υλοποιήσω σχετικά με τον χορό. Όταν λοιπόν διάβασα για την παραίτηση της Κατερίνας Κασιούμη, σκέφτηκα να θέσω υποψηφιότητα. Δεν είναι κάτι που είχα ξανακάνει και με εξίταρε η καινούργια αυτή προοπτική, πόσο μάλλον όταν αφορά ένα θεσμό που εκτιμώ ιδιαίτερα. Έκανα οπότε αίτηση, έστειλα βιογραφικό, συζήτησα με τον δήμαρχο την προσέγγισή μου κι εντέλει επιλέχθηκα.
Με εμπιστεύθηκαν απόλυτα εξαρχής και με αγκάλιασαν σαν οικογένεια, οι προϋποθέσεις να ξεκινήσω ήταν οπότε άριστες! Το ίδιο το Φεστιβάλ το αντιμετωπίζω σαν ένα τεράστιο έργο τέχνης αλλά και «σχολείο», κατ' αρχήν. Θα διεξαχθεί μεν τον Ιούλιο αλλά η σκληρή, πολυεπίπεδη δουλειά που απαιτεί μια τέτοια διοργάνωση ξεκίνησε ήδη από τον περσινό Οκτώβριο. Έπρεπε να ενημερωθώ, να συγκεντρώσω καλές παραστάσεις, να δω, να διαλέξω, να προγραμματίσω...
— Τι διαφορετικό θα δούμε φέτος εκεί;
Όλο το φετινό πρόγραμμα στηρίζεται σε πολύπλευρους ερμηνευτές και δασκάλους, ανθρώπους που δοκιμάζουν τα όρια της τέχνης, του σώματος και των αντοχών τους. Περιλαμβάνει σόλο, ντουέτα, ομαδικά έργα, ακροβατικά, street dance... φιλοδοξώ ότι θα είναι ιδιαίτερα ελκυστικό και πιο ενημερωμένο από ποτέ όσον αφορά τις νέες τάσεις. Επιχείρησα κατ' αρχάς να εστιάσω σε νέους δημιουργούς που ξεχωρίζουν ώστε να κεντρίσω περισσότερο το ενδιαφέρον του νεότερου κοινού.
Θα υπάρχει φυσικά και ελληνική παρουσία, τρεις παραγωγές σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Αθηνών και τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Έχουμε επίσης προγραμματίσει μια σύγχρονη παιδική παράσταση, το Cartoon ώστε να μεταδώσουμε στους μικρούς μας φίλους το πνεύμα και την ενέργεια του σύγχρονου χορού.
Ένας ακόμα στόχος είναι να κάνω τους Καλαματιανούς να αγκαλιάσουν θερμότερα το Φεστιβάλ της πόλης τους, ακόμα κι όσους από άγνοια είτε προκατάληψη «φοβούνται» ή διστάζουν να έρθουν να δουν τέτοιες παραστάσεις πιστεύοντας ότι δεν τους αφορούν ή ότι δεν θα τους αρέσουν. Είμαι σίγουρη ότι θα τους μεταπείσω! Για τον σκοπό αυτό άλλωστε θα στηθεί φέτος μια κεντρική σκηνή στην πλατεία 23ης Μαρτίου στο κέντρο της πόλης όπου καθημερινά για όλο το διάστημα του Φεστιβάλ θα δίνεται μια ζωντανή ημίωρη παράσταση ανοικτή για όλους.
— Τρεις δεκαετίες μετά το μεγάλο «μπαμ», σε τι κατάσταση βρίσκεται ο σύγχρονος χορός στην Ελλάδα;
Πηγαίνει νομίζω πολύ καλά. Εννοώ ότι έχουμε άξιους καλλιτέχνες. Το επίπεδο είναι υψηλό, διαθέτουμε εξαιρετικούς χορευτές και χορογράφους, νέους και παλιότερους, που διακρίνονται και στο εξωτερικό. Το κύριο πρόβλημα είναι η έλλειψη πόρων σε συνδυασμό με την υπερπροσφορά – είναι πολλές πια οι ομάδες και ο ανταγωνισμός μεγάλος, πρέπει να κάνεις κάτι πολύ ιδιαίτερο για να έχεις μια μικρή οικονομική επιτυχία αλλά και πάλι χρειάζεσαι σοβαρούς παραγωγούς. Αρκετές παραγωγές γίνονται εκ των ενόντων, υπάρχουν δε χορευτές που εργάζονται απλήρωτοι επί μακρόν. Κι εγώ νεότερη χόρεψα πολλές φορές χωρίς αμοιβή, πόσο καιρό όμως μπορεί να αντέξει κάποιος περιμένοντας την αναγνώριση δίχως ένα στοιχειώδες εισόδημα από αυτό που κάνει;
Κακά τα ψέματα, ο χορός ανθεί όπου υπάρχουν πόροι να τον στηρίξουν και σοβαρή υποστηρικτική κρατική πολιτική όπως στη Γαλλία, τη Γερμανία, το Βέλγιο... Αξιόλογη σκηνή έχουν επίσης χώρες όπως η Ιταλία, η Ολλανδία, η Τσεχία και η Πολωνία. Δεν αρκεί, ξέρεις, μόνο το ταλέντο για να επιβιώσεις – χρειάζεται επίσης να σε γνωρίσουν άνθρωποι που βρίσκονται από την πλευρά της παραγωγής για να έχεις εκτός από το ηθικό πλεονέκτημα και επαφή με την πρακτική πλευρά των πραγμάτων. Και οπωσδήποτε χρειάζεται ένα ολόκληρο πλαίσιο μακροχρόνιας πολιτικής που να επενδύει συνειδητά στον σύγχρονο πολιτισμό, τις τέχνες και τον χορό.
— Ποιους σύγχρονους ομότεχνούς σου θα ξεχώριζες;
Τους Josef Nadj, Olivier de Sagazan, Akram Khan, Marlen Monteiro Freitas, Peter Jasko και πολλούς άλλους. Με τους περισσότερους είμαστε κιόλας φίλοι - ξέρουμε ο ένας τη δουλειά του άλλου, έχουμε ανταλλάξει επισκέψεις, υπάρχει αμοιβαία αγάπη και εκτίμηση, σέβομαι τη δουλειά τους ακόμα κι αν δεν μου αρέσει πάντα.
— Εξακολουθεί η Ευρώπη να συγκεντρώνει την πρωτοπορία του σύγχρονου χορού;
Σίγουρα. Υπάρχει πραγματικός οργασμός που δεν εξαντλείται στα «τρανταχτά» ονόματα, ανακαλύπτεις ψάχνοντας πολύ αξιόλογους χορευτές και σχήματα άγνωστα στο ευρύ κοινό ακόμα και σε μας που ασχολούμαστε επαγγελματικά και σε καθημερινή βάση.
— Πώς μπορεί ένας ερμηνευτής να σε «κερδίσει»; Τι βαραίνει περισσότερο στο ζύγι σου, η τεχνική κατάρτιση, η θεματολογία, το στιλ, η παρουσίαση;
Κοίτα, θεμελιώδες κριτήριό μου είναι να μου αρέσει κατ' αρχήν αισθητικά αυτό που βλέπω στη σκηνή. Να διαθέτει ο ερμηνευτής τέτοια ροή, ρυθμό και δυναμική ώστε να με σαγηνεύσει, να με συνεπάρει, να μην πλήξω ούτε στιγμή. Αν το πετύχεις αυτό με έχεις κερδίσει, είτε είσαι επαγγελματίας χορευτής είτε ερασιτέχνης, είτε χορεύεις στην Όπερα του Παρισιού είτε σε κάποιο πανηγύρι, σε πάρτι, ακόμα κι έξω, στον δρόμο. Το καλό ξέρεις με τον χορό είναι πως, αντίθετα από το θέατρο, σου επιτρέπει να φτιάξεις και να αφηγηθείς ελεύθερα τη δική σου ιστορία ανάλογα με την εμπειρία σου. Γι' αυτό και δύο άνθρωποι μπορεί να αντιληφθούν πολύ διαφορετικά την ίδια παράσταση.
Πλάνα από την παράσταση Half the Truth που παρουσιάζει με τον Edivaldo Ernesto στα πλαίσια του Διεθνούς Φεστιβάλ Σύγχρονου Χορού Arc for Dance
— Συνεχίζετε στο μεταξύ με τον σύζυγό σου τον Γιόζεφ Φρούτσεκ με τον οποίο φτιάξατε την ομάδα RootlessRoot να τρέχετε το πρότζεκτ Fighting Monkey.
Πρόκειται για δύο διαφορετικά οχήματα. Η Rootlessroot είναι το καλλιτεχνικό όχημα και το Fighting Monkey το εκπαιδευτικό. Και τα δύο μεγαλώνουν διαρκώς κερδίζοντας νέα ακροατήρια ανά τον κόσμο, μαθητών και θεατών, με μαθήματα και παραστάσεις να είναι sold out.
Συνεργαζόμαστε με χορευτές αλλά και αθλητές από πάρα πολλά και διαφορετικά πεδία, φυσιοθεραπευτές και ανθρώπους διαφορετικών ειδικοτήτων που ασχολούνται με την ανθρώπινη κίνηση. Παρά, ξέρετε, την διαρκή καθημερινή εξάσκηση, διαπιστώσαμε ότι κάτι «έλειπε», και από εμάς και από τους άλλους χορευτές, ώστε να απελευθερώσουμε ακόμα περισσότερο το σώμα και τις δυνατότητές του.
Ξεκινώντας από την μακρά ενασχόληση του μοναδικού μου Γιόζεφ με τις πολεμικές τέχνες, οι αρχές των οποίων παρουσιάζουν πολλά κοινά με τον χορό, και χρησιμοποιώντας απλά υλικά όπως το ξύλο, ο πηλός, οι αριθμοί, το χαρτί είδαμε ότι μπορούμε να δουλεύουμε μέσα από παιχνίδια πολύ πιο αποτελεσματικά και πιο διασκεδαστικά, αποκτώντας ταυτόχρονα μεγαλύτερη ετοιμότητα, ταχύτητα κι ευελιξία. «Παντρέψαμε» δηλαδή το αισθητικό κομμάτι με το πρακτικό και λειτουργικό.
— Είναι αναμφίβολα ενδιαφέρων ο συνδυασμός που προέκυψε... Έχεις αλήθεια κάνει κι εσύ πολεμικές τέχνες;
Όχι, δεν είχα ασχοληθεί πριν από την αρχή της έρευνάς μας με τις πολεμικές τέχνες, αθλούμαι όμως συστηματικά από τότε που με θυμάμαι. Έκανα πολλά χρόνια ενόργανη κι ο λόγος που γύρω στα δεκαέξι στράφηκα στον χορό, ήταν ότι είχα ψηλώσει πολύ για τα δεδομένα του αθλήματος. Μιλάμε για καθημερινή, πολύωρη, εξαντλητική άσκηση, κάτι που βέβαια απαιτεί επίσης και ο χορός...
— Αναρωτιέσαι καμιά φορά αν αξίζουν όλες αυτές οι θυσίες που απαιτεί η καριέρα ενός επαγγελματία χορευτή ή αθλητή;
Δεν ένιωσα ποτέ να «καταπιέζομαι» γιατί μου άρεσε και μου αρέσει πολύ αυτό που κάνω. Είμαι εθισμένη κανονικά! Δεν μπορώ να με φανταστώ αλλιώς, ούτε νιώθω πως στερήθηκα πράγματα εξαιτίας αυτού του τρόπου ζωής – αντιθέτως, κέρδισα. Σίγουρα πρέπει να φροντίζω το σώμα μου αλλά είμαι άνθρωπος και θα πιω το ποτό μου ή θα ξεγελάσω τη δίαιτα μου αν έτσι νιώσω. Αν κάτι μου λείπει πραγματικά είναι περισσότερος χρόνος με τα παιδιά μου κι ένας λίγο πιο χορταστικός ύπνος, ειδικά τώρα με τις απαιτήσεις του Φεστιβάλ.
— Σωστά, έχεις και δύο παιδιά να φροντίσεις!
Ως προς αυτό έχουμε ευτυχώς αρκετή βοήθεια από τους γονείς μου διαφορετικά, δύσκολα θα τα καταφέρναμε. Δεν είναι όμως μόνο η βοήθεια – βρίσκω σημαντικό να διατηρούν επαφή τα παιδιά με τους παππούδες τους, κι αυτά ωφελούνται από τη στοργή και την εμπειρία τους κι εκείνοι ξανανιώνουν κοντά τους.
— Ο χορός είναι και μια τέχνη εκστατική. Πόσο το βιώνεις αυτό στην πράξη;
Κοίτα, υπάρχει αυτό που λέμε έκσταση αλλά είναι ελεγχόμενη. Δεν «ξεφεύγουμε», ούτε μεταφερόμαστε σε άλλα επίπεδα συνείδησης όταν είμαστε επί σκηνής. Δεν μπορείς να είσαι στον κόσμο σου όντας πάνω στη σκηνή γιατί πάντα δουλεύεις με άλλους, όχι μόνο χορευτές αλλά και τεχνικούς, άρα χρειάζεται να είσαι σε εγρήγορση γιατί πρέπει να έχεις το νου σου σε εκατό διαφορετικά πράγματα ταυτόχρονα: αν είναι σωστό το μουσικό queue και ο ήχος, αν είναι σωστός ο φωτισμός και οι χρόνοι, μην τυχόν κάποιος τραυματιστεί στη διάρκεια της παράστασης – κάτι όχι σπάνιο – ή συμβεί κάποιο άλλο απρόοπτο που θα πρέπει, εννοείται, να αντιμετωπιστεί οργανικά δίχως να διακοπεί η περφόρμανς. Η πραγματική ευχαρίστηση έρχεται στο τέλος, ανάλογα με το πόσο θερμά είναι τα χειροκροτήματα και οι επιδοκιμασίες - τότε μόνο χαλαρώνεις και το απολαμβάνεις.
— Φαντάζομαι ότι η ενασχόληση με το Φεστιβάλ θα περιορίσει τις άλλες σου δραστηριότητες...
Όχι, πουθενά δεν σκοπεύω να κάνω εκπτώσεις. Παραμένω ενεργή χορεύτρια και χορογράφος κι εξακολουθώ να διδάσκω, τόσο εδώ όσο και στο εξωτερικό.
— Αλλά δεν φοβάσαι μήπως το «τερματίσεις» με τόσα που έχεις καταπιαστεί;
Σε καμία περίπτωση. Έχω μάθει από μικρή να κυνηγάω τις προκλήσεις και να τολμώ πάντα αυτό που θέλω, δεν με φοβίζει επομένως κανένα εγχείρημα, καμία ευθύνη που αναλαμβάνω. Άπαξ και αγαπήσω κάτι ορμάω μέσα, μπαίνω με τα χίλια ώσπου να το φέρω σε πέρας, όσο κόπο κι αν χρειαστεί. Δεν εγκαταλείπω, ό,τι και να γίνει εγώ τη δουλειά μου θα την κάνω. Έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, τις δυνάμεις μου και τους ανθρώπους που έχω γύρω μου.
σχόλια