Mία βιβλιοθήκη για πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα

Mία βιβλιοθήκη για πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα Facebook Twitter
Πήγαμε στη βιβλιοθήκη στο CRS και είδαμε από κοντά την προσπάθεια των εθελοντών να «επαναφέρουν στη ζωή» βιβλία που διαφορετικά θα βρίσκονταν μέσα σε χάρτινες κούτες, πιθανώς σε κάποιο πατάρι. Φωτο: Γιώργος Αδάμος/ LIFO
0

Μια ομάδα εθελοντών προσπαθεί να δημιουργήσει μια βιβλιοθήκη για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα. Η δυσκολία του εγχειρήματος, αρκετά μεγάλη. Η δίψα των συντελεστών, επίσης.

Η πρώτη μου επαφή με τη ΜΚΟ που έχει αναλάβει τη δημιουργία της βιβλιοθήκης «We Need Books» και τον Ναντίρ Νούρι, ενός εκ των ιδρυτών της, ήταν στην εκδήλωση της Αφγανικής Κοινότητας στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα».

Τον έβλεπα να μοιράζει κάρτες σε όποιον έβρισκε μπροστά του και να ζητά να του προσφέρουν βιβλία.

Μετά από μια μικρή συζήτηση, δώσαμε ραντεβού για να τα πούμε αναλυτικότερα για το όνειρό του, να δημιουργήσει μια βιβλιοθήκη για όλους τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα.

Βρεθήκαμε λίγες μέρες μετά, σ' ένα καφέ στα Εξάρχεια, και μου μίλησε για την δική του προσωπική ιστορία, την ιδέα πίσω από τη βιβλιοθήκη, τις δυσκολίες ενός τέτοιου εγχειρήματος αλλά και τι σκέφτεται να κάνει από δω και πέρα.

Αφού παρήγγειλε μια μπίρα, ξεκίνησε να μου αφηγείται τη ζωή του. Όπως μου είπε, αρχικά, ζει στην Ελλάδα περίπου 15 χρόνια.

Μη σου φαίνεται παράξενο πως στο Αφγανιστάν υπήρξε βιβλίο ελληνικής ιστορίας στα φαρσί. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι, οι οποίοι πέρα από τη δικιά τους ιστορία, θέλουν να μάθουν και τι συνέβαινε παλιότερα στη χώρα που ονειρεύονται να ζήσουν.

Από την πατρίδα του, το Αφγανιστάν, έφυγε πολύ μικρός, έχοντας κάνει μόλις τις τρεις πρώτες τάξεις του δημοτικού.

«Όλοι νομίζουν πως ο πόλεμος στο Αφγανιστάν ξεκίνησε στις αρχές του 2000. Μάχες εκεί όμως γίνονταν και το 1998 και το 1997 και το 1996».

Mία βιβλιοθήκη για πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα Facebook Twitter
«Αποφασίσαμε να μη βάλουμε καθόλου βιβλία με θέμα το ισλάμ ή το χριστιανισμό γιατί το θρήσκευμα είναι ένα μεγάλο ζήτημα και θέλει πολύ συζήτηση. Ας βρει ο καθένας μόνος του το δρόμο του». Φωτο: Γιώργος Αδάμος/ LIFO

Το τελευταίο ήταν ένα σημαδιακό έτος για τον ίδιο καθώς ξεκίνησε μόνος του, ασυνόδευτος, τον δύσκολο δρόμο προς την Ευρώπη.

Όταν έφτασε τελικά στην Ελλάδα έκανε 4 μήνες εντατικά ελληνικά για να μπορεί να επικοινωνεί.

Σχολείο εδώ δεν πήγε ποτέ. Όλα αυτά μέχρι το 2014 όταν αποφάσισε πως είχε έρθει επιτέλους η ώρα.

«Δε λένε πως πρέπει να πας σ' ένα σχολείο για να γίνεις κάτι στην κοινωνία; Πήρα την απόφαση να πάω και 'γω λοιπόν». Τέλειωσε το σχολείο δεύτερης ευκαιρίας στους Αγίους Αναργύρους. Ένα σχολείο του «δρόμου» όπως το χαρακτηρίζει.

Εκεί άρχιζε να μπαίνει σιγά-σιγά στον κόσμο της λογοτεχνίας. Δεν θα ξεχάσει ποτέ το πρώτο βιβλίο που διάβασε στα ελληνικά. Τον Μικρό Πρίγκιπα του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ. Βιβλίο με βάθος αλλά και αρκετά εύκολο στο διάβασμα, κατά τον ίδιο.

Όλα αυτά τα χρόνια, πριν και μετά το σχολείο, ο Ναντίρ ασχολούνταν και συνεχίζει να ασχολείται έντονα με το προσφυγικό.

Έχει συνεργαστεί με διάφορες ΜΚΟ, ενώ έχει διατελέσει πολλές φορές ακόμη και διερμηνέας. «Δεν είναι εύκολο γιατί είναι σαν να ζεις και συ όλες αυτές τις ζωές των ανθρώπων που προσπαθείς να βοηθήσεις» λέει κοιτάζοντάς με στα μάτια, την ώρα που ο ήλιος στο κέντρο της πόλης έχει αρχίσει να δύει.

Mία βιβλιοθήκη για πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα Facebook Twitter
Ο Ναντίρ Νούρι, ιδρυτής του «We Need Books» δεν θα ξεχάσει ποτέ το πρώτο βιβλίο που διάβασε στα ελληνικά, τον «Μικρό Πρίγκιπα» του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ. Φωτο: Γιώργος Αδάμος/ LIFO

Ο Ναντίρ έχει κληθεί πολλές φορές να βοηθήσει σε περιπτώσεις προσφύγων που είχαν πέσει θύματα βασανιστηρίων, ανθρώπων με ψυχολογικά προβλήματα και αρκετών ασυνόδευτων ανηλίκων.

Ζώντας από κοντά τις εξελίξεις των τελευταίων ετών στο προσφυγικό, του μπήκε η ιδέα. «Αφού τα βιβλία βοήθησαν εμένα γιατί να μη βοηθήσουν και τους υπόλοιπους;», σκέφτηκε.

Έτσι, λοιπόν, μαζί με την Ιωάννα Νισυρίου, ξεκίνησαν την δύσκολη προσπάθεια της συγκέντρωσης βιβλίων από κάθε γωνιά της Γης, σ' όλες εκείνες τις γλώσσες που θα μπορούσαν να μιλούν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που φτάνουν ή βρίσκονται στην Ελλάδα.

Με την Ιωάννα γνωρίστηκαν το 20014, σε μία πολύ δύσκολη περίοδο. Ο Ναντίρ βρίσκοταν σε αδιέξοδο. Είχε μόλις μάθει ότι η αίτηση ασύλου του είχε απορριφθεί. «Μου άνοιξε το σπίτι της παρόλο που γι' αυτή ήμουν ένας ξένος. Μου έδωσε ένα δωμάτιο, ένα κρεβάτι και καθαρά σεντόνια. Φίλε κάτι τέτοιο δεν μου είχε ξανασυμβεί ποτέ στη ζωή μου».

Μιλώντας για τη βιβλιοθήκη, εξηγεί ότι αυτό που οραματίζεται είναι ένας χώρος όπου άνθρωποι από όλες τις χώρες θα μαζεύονται, θα συζητούν και θα ανταλλάσουν εμπειρίες και απόψεις διαβάζοντας. «Μια γέφυρα μεταξύ των ανθρώπων κατά κάποιο τρόπο».

Πρώτο στάδιο, η συλλογή βιβλίων. Ούτε η Ιώαννα, ούτε ο Ναντίρ διαθέτουν κάποιο μπάτζετ. Όλο αυτό το διάστημα βασίζονται κυρίως σε δωρεές ιδιωτών, είτε χρήματα, είτε βιβλία.

Mία βιβλιοθήκη για πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα Facebook Twitter
Το «We Need Books» έχει διαθέσει τα περισσότερα από τα βιβλία που υπάρχουν σήμερα στη βιβλιοθήκη. Φωτο: Γιώργος Αδάμος/ LIFO

«Έχουν έρθει άνθρωποι που μας είπαν απλά πως διάβασαν ένα βιβλίο και θα ήθελαν να μας το δώσουν» λέει ο Ναντίρ.

Στην προσπάθεια αυτή αρωγοί ήταν και διάφορες κοινότητες μεταναστών που έχουν τις δικές τους βιβλιοθήκες στην Αθήνα.

Αυτή τη στιγμή έχουν μαζέψει περίπου δώδεκα χιλιάδες βιβλία. Τα περισσότερα εξ αυτών είναι στα ελληνικά και τα αγγλικά.

Το δύσκολο κομμάτι, όμως, για τους ίδιους είναι να βρουν βιβλία σε γλώσσες όπως τα φαρσί και τα παστούν, τα οποία μιλιούνται μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές.

Στην Ελλάδα τέτοια δεν υπάρχουν. Ούτε καν στην Ευρώπη. Η επόμενη λύση; Να κάνουν ένα σαφάρι αναζήτησης στις χώρες που μιλούν τη γλώσσα.

Τι γίνεται, όμως, στις περιπτώσεις που οι χώρες αυτές βρίσκονται ακόμη σε εμπόλεμη κατάσταση; Αυτό είναι και το πιο δύσκολο κομμάτι.

Σύμφωνα με τον Ναντίρ Νούρι, είναι αδύνατον για κάποιον πρόσφυγα ή μετανάστη που έρχεται από τη Μέση Ανατολή να κουβαλά μαζί του βιβλία, όταν οι περισσότεροι εξ αυτών καλούνται να επιβιβαστούν σε μία φουσκωτή βάρκα με άλλους 50.

Mία βιβλιοθήκη για πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα Facebook Twitter
Αυτή τη στιγμή έχουν μαζέψει περίπου δώδεκα χιλιάδες βιβλία. Τα περισσότερα εξ αυτών είναι στα ελληνικά και τα αγγλικά. Φωτο: Γιώργος Αδάμος/ LIFO

«Πολλοί δεν καταφέρνουν να φέρουν στην Ευρώπη ούτε τους ίδιους τους εαυτούς τους, πόσο μάλλον να μεταφέρουν και άλλα πράγματα μαζί τους» σχολιάζει ο Ναντίρ αφήνοντας να του ξεφύγει με έναν μορφασμό που φανερώνει λύπη και πικρία.

Αυτός είναι και ο λόγος που μεγάλο μέρος αυτής της πολιτιστικής κληρονομιάς μένει πίσω στις εμπόλεμες ζώνες, κινδυνεύοντας να χαθεί για πάντα (σ.σ. αν δεν έχει ήδη χαθεί) σε μία έκρηξη ή έναν βομβαρδισμό.

Ο μοναδικός τρόπος για να σωθούν αυτά τα βιβλία είναι μέσω των γνωστών τους που ζουν ακόμη πίσω στη χώρα καταγωγής τους. Έτσι, εξηγεί ο Ναντίρ, επικοινωνούν συνήθως μαζί τους μέσω διαδικτύου και τους ρωτούν αν έχουν στην κατοχή τους κάποιο από τα βιβλία που αναζητούν.

Ο ίδιος θυμάται την περίπτωση ενός βιβλίου ελληνικής ιστορίας που ήταν γραμμένο εξ ολοκλήρου στα φαρσί. Το βιβλίο αυτό, όλως περιέργως, δεν το βρήκαν στην Ελλάδα αλλά στο Αφγανιστάν.

Ο Ναντίρ Νούρι ήταν αυτός που πήγε στο αεροδρόμιο για να το πάρει. «Μη σου φαίνεται παράξενο πως στο Αφγανιστάν υπήρξε βιβλίο ελληνικής ιστορίας στα φαρσί. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι, οι οποίοι πέρα από τη δικιά τους ιστορία, θέλουν να μάθουν και τι συνέβαινε παλιότερα στη χώρα που ονειρεύονται να ζήσουν».

Η γνώμη των δυτικών για το Αφγανιστάν έχει σχηματιστεί από τις εικόνες που βλέπουν τα τελευταία χρόνια. «Το Αφγανιστάν έχει μεγάλο πολιτισμό. Οι άνθρωποι εκεί διαβάζουν. Μη ξεχνάς πως έχουν βγει από τη χώρα και μεγάλοι φιλόσοφοι».

Μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί μόνιμος χώρος για τη βιβλιοθήκη. Ο ίδιος, όμως, μαζί με την Ιωάννα Νισυρίου και ένα σύνολο εθελοντών βοήθησαν στο να δημιουργηθούν δύο βιβλιοθήκες σε δομές φιλοξενίας, εκεί όπου διαμένουν πρόσφυγες. Στο Σχιστό και στο CRS.

Πήγαμε στη 2η και είδαμε από κοντά την προσπάθεια των εθελοντών να «επαναφέρουν στη ζωή» βιβλία που διαφορετικά θα βρίσκονταν μέσα σε χάρτινες κούτες, πιθανώς σε κάποιο πατάρι.

Mία βιβλιοθήκη για πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα Facebook Twitter
Φωτο: Γιώργος Αδάμος/ LIFO

Το «We Need Books» έχει διαθέσει τα περισσότερα από τα βιβλία που υπάρχουν σήμερα στη βιβλιοθήκη. Για να γίνει μάλιστα η διαλογή τους, ως προς τις ηλικίες των ατόμων που μπορούσαν να τα διαβάσουν, βοήθησαν ακόμη και εθελοντές βιβλιοθηκάριοι.

Η τάξη που επικρατεί στα ράφια του CRS φαίνεται από την πρώτη ματιά. Βιβλία παιδικά, λογοτεχνικά, φυσικών επιστημών ακόμη και μαγειρικά στα αραβικά είχαν φτάσει εκεί.

Το μάτι μου έπεσε πάνω σ' ένα ράφι όπου υπήρχαν μεταφρασμένα στα φαρσί, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια του Ομήρου.

«Είμαστε πολύ περήφανοι που τα έχουμε εδώ» μου λέει η υπάλληλος της βιβλιοθήκης, όσο εγώ ξεφύλλιζα το εσωτερικό τους.

Τα περισσότερα απ' αυτά τα βιβλία τα διαβάζουν μεγαλύτερα παιδιά. «Να φανταστείς τα περισσότερα που είναι σήμερα 10 χρονών, δεν έχουν μάθει καν να διαβάζουν καθώς δεν πρόλαβαν να πάνε σχολείο» συνεχίζει.

Δεν είναι όμως λίγες οι περιπτώσεις, κατά τον Ναντίρ, που πρόσφυγες διαβάζουν ένα βιβλίο και του ζητούν να βρει το επόμενο της σειράς.

«Θέλουμε πολύ να συλλέξουμε κι άλλα ιστορικά, ποιητικά, φιλοσοφικά και πνευματικά βιβλία» μου λέει ο Ναντίρ, απαντώντας στο ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι του.

Επιμένει στον όρο «πνευματικά» αντί για θρησκευτικά. «Αποφασίσαμε να μη βάλουμε καθόλου βιβλία με θέμα το ισλάμ ή το χριστιανισμό γιατί το θρήσκευμα είναι ένα μεγάλο ζήτημα και θέλει πολύ συζήτηση. Ας βρει ο καθένας μόνος του το δρόμο του».

Όσο για το όραμά του, «θέλω να δω να παίρνει σάρκα και οστά αυτός ο χώρος. Να γίνει μια βιβλιοθήκη με βιβλία από κάθε γωνιά του κόσμου που θα είναι ανοιχτή σε όλους Ξέρω, φίλε, είναι πολύ δύσκολο».

Mία βιβλιοθήκη για πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα Facebook Twitter
Το δύσκολο κομμάτι είναι να βρουν βιβλία σε γλώσσες όπως τα φαρσί και τα παστούν, τα οποία μιλιούνται μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές. Φωτο: Γιώργος Αδάμος/ LIFO
Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το «υδάτινο νεκροταφείο» του Έβρου: Μυστικά και τραγικές ιστορίες ανώνυμων ανθρώπων

Ελλάδα / Το «υδάτινο νεκροταφείο» του Έβρου: Μυστικά και τραγικές ιστορίες ανώνυμων ανθρώπων

Με αφορμή τη σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, ένας δημοσιογράφος της LiFO θυμάται τη δική του θητεία στα σύνορα και συνομιλεί με τον ιατροδικαστή που έχει αναλάβει το δύσκολο έργο της αναγνώρισης των πτωμάτων που ανακαλύπτονται στην περιοχή
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί την ζωή χωρίς αυτόν

Βιβλίο / Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή χωρίς αυτόν

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Βασιλεύς των Βασιλέων», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του ο Ρεζά Παχλαβί, εστιάζει στις διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ που «αποδέχτηκαν πρόθυμα τις φαντασιώσεις του, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τη χώρα του».
THE LIFO TEAM
Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Βιβλίο / Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Σταρ Ελλάς στα νιάτα της, διακρίθηκε ως ηθοποιός, θιασάρχης, ραδιοφωνική παραγωγός, δοκιμάστηκε επίσης στη συγγραφή έχοντας κυκλοφορήσει μέχρι τώρα επτά βιβλία μαζί με το πρόσφατο «Η τρίτη άνοιξη» (εκδ. Επίμετρο), που έδωσε και το έναυσμα γι’ αυτήν τη συνέντευξη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Οι Αθηναίοι / O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Ο 81χρονος δημοσιογράφος και συγγραφέας που για δεκαετίες διηύθηνε τις πολιτιστικές σελίδες της Ελευθεροτυπίας, αφηγείται τη συναρπαστική καριέρα του στη LiFO
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Βιβλίο / Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Η σπουδαία μεταφράστρια, που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της δουλειάς της στον Μαρσέλ Προυστ, μας ξεναγεί στον πολύπλοκο κόσμο του και εκφράζει τον θυμό της για την πανταχού παρούσα απάτη της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Βιβλίο / Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Ο Συνταγματάρχης και ο Βασιλιάς» εξερευνά τη συναρπαστική ζωή ενός ακούραστου κομπιναδόρου που προσπαθούσε απεγνωσμένα να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του.
THE LIFO TEAM
Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Βιβλίο / Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Πότε ακριβώς χάθηκε ο πόλεμος για τον Άξονα; Ποια ήταν η πιο σημαντική μάχη του πολέμου; Πόσο «συμμέτοχος» ήταν ο Γερμανικός λαός στο ολοκαύτωμα; Σ’ αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει μια νέα ογκώδης έκδοση με τίτλο «Η συνολική ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».
THE LIFO TEAM
Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Βιβλίο / Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Είναι νωρίς να πούμε πως αυτά τα ηχητικά λογοτεχνικά αρχεία μπορούν να αντικαταστήσουν το βιβλίο. Είναι όμως μια υπέροχη λύση για όσους θέλουν να διαβάσουν αλλά δεν έχουν χρόνο ή έχουν μπλοκάρει με το κανονικό διάβασμα.
ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
«Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

Βιβλίο / «Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

«Κάποιες το λάτρεψαν, άλλες το σιχάθηκαν»: Το βιβλίο της Miranda July για την ερωτική περιπλάνηση μιας γυναίκας στη μέση ηλικία που χαρακτηρίστηκε ως «το πρώτο μεγάλο μυθιστόρημα για την περιεμμηνόπαυση», είναι η λογοτεχνική επιτυχία της χρονιάς.
THE LIFO TEAM
Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Βιβλίο / Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Τα πολυσυζητημένα ημερολόγια της Χάισμιθ αποκαλύπτουν κρυφές σκέψεις της συγγραφέως του «Ταλαντούχου κύριου Ρίπλεϊ», τους άγνωστους έρωτες και την εξάρτησή της από τη γραφή και το αλκοόλ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ