Απ' το «Γεια σου, Ασημάκη» στο «Γκαγκάριν», το χάος -και η κουλτούρα- μιας γενιάς

Απ' το «Γεια σου, Ασημάκη» στο «Γκαγκάριν», το χάος -και η κουλτούρα- μιας γενιάς Facebook Twitter
Κωστής Παπαγιώργης - Πέτρος Τατσόπουλος
0

Απροσδόκητοι συνδυασμοί

Κωστής Παπαγιώργης - Γεια σου, Ασημάκη, Εκδόσεις Καστανιώτη, Σελίδες: 160

Μπορείς να πεις ότι η γενιά μας, η λεγόμενη γενιά της Μεταπολίτευσης, άλλο δεν έκανε από το να παντρεύει, ανεπισήμως, κουλτούρες. Μεγαλωμένοι στο χαοτικό τοπίο της χούντας, οι περισσότεροι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς στα γράμματα και τις τέχνες πάσχισαν τελεσφόρα να συνδέσουν τα ασύνδετα για να βγει κάποιο νόημα, να κυλήσει η ζωή εμπλουτισμένη με σημασίες, συνήθως χειροποίητες, αυτοσχέδιες. Ανακατέψαμε, και εξακολουθούμε να ανακατεύουμε, όχι μία αλλά κάμποσες τράπουλες, να επινοούμε συνδυασμούς του σκακιού με την πρέφα, της δεκαήμερης χαοτικής αναμπουμπούλας με την εικοσαήμερη εξόχως συγκροτημένη εργασία, μιας ευφρόσυνης αμεριμνησίας με μια σοβαρότατη υπαρξιακή αγωνία, του υψηλού, του sublime, με το χθαμαλό, το πρόστυχο, το ελεεινό. Καράτε και Ταρκόφσκι, Τόμας Μαν και Ρεξ Στάουτ, ο Άσενμπαχ του Βισκόντι από τη μια, ο «Άγιος» με τον Ρότζερ Μουρ από την άλλη. Ο Θοδωρής Μανίκας έφτασε στο σημείο να συνδυάσει τον Κλέωνα Αντωνίου με τον Γιώργο Μαργαρίτη και να επινοήσει το «σκυλοπάνκ». Πρωτοπόρος, και μάλιστα μέντορας ακόμα και μεγαλύτερών του στην τέχνη των απροσδόκητων συνδυασμών, υπήρξε ο αείμνηστος Χρήστος Βακαλόπουλος (1956-1993). Και ο επίσης αείμνηστος Κωστής Παπαγιώργης (1947-2014) απαθανάτισε την ψυχονοητική περιπέτεια του Χρήστου στο θαυμάσιο βιβλίο του Γεια σου, Ασημάκη (εκδ. Καστανιώτης). Ένα είδος μυθιστορήματος με τη μορφή ντοκιμαντέρ, μια καταγραφή, και ανάλυση, όλων όσα μπόρεσε να κάνει ο Βακαλόπουλος, συντροφευόμενος από μια παρέα ομοίων του, από μια «αόρατη αδελφότητα». 

 


Αόρατη Αδελφότητα

Πέτρος Τατσόπουλος - Γκαγκάριν-Ο κόσμος από χαμηλά, Εκδόσεις Οξύ, Σελίδες: 379

Εκλεκτό μέλος της εν λόγω «αόρατης αδελφότητας» υπήρξε και ο Πέτρος Τατσόπουλος (1959), παιδί-θαύμα και παιδί-τραύμα μαζί, όπως όλοι μας εκείνη την εποχή που αρχίσαμε να βγαίνουμε στην αγορά για να αγορεύσουμε σχεδόν για τα πάντα: από τον Παναθηναϊκό και το χαϊκού μέχρι τη δεξιοτεχνία του Γκλεν Γκουλντ και τον ακανέ Σερρών, και από το Αστείο του Κούντερα και τον Μικρό Ήρωα του Ανεμοδουρά μέχρι τα σεμινάρια του Ζακ Λακάν και τις underground ταινίες του Ρόμπερτ Φρανκ. Τσικό στην

 παρέα, καθότι αρκετά μικρότερος, ο Φάλσταφ του νεοελληνικού κουλουβάχατου, ο μακαρίτης φίλος μας Νικόλας Τριανταφυλλίδης (1966-2016). Άσος και ο Νικόλας στην ιερή και βλάσφημη συνάμα τέχνη των απροσδόκητων συνδυασμών: ποιητής, με μία, αλλά πολύ δυνατή συλλογή με τίτλο Τα Επίτηδες (εκδ. Γνώση, 1989) και κάμποσα ποιήματα στο σεντούκι του, εξαιρετικός αρθρογράφος που έγραφε όποτε ήθελε, με απόλυτη ελευθερία και μοναδικό στυλ, τέρας μορφώσεως και αδηφάγος αναγνώστης του Θωμά Γκόρπα, του Γιώργη Ζάρκου, και του Γουσταύου Φλωμπέρ, ραδιοφωνικός παραγωγός που η εκπομπή του «Αισθηματική Αγωγή» άφησε εποχή, καλλιτεχνικός διευθυντής του Ναού των Καλώς Συγκερασμένων Αντιφάσεων, ήτοι του θρυλικού Γκαγκάριν 205, και, βέβαια, σκηνοθέτης ταινιών που από την αρχή είχαν φανατικό κοινό. Κορυφαία του ταινία οι Αισθηματίες, όπου ο Τάκης Μόσχος συναντιέται με τον Χάρη Φραγκούλη και ο Λευτέρης Μυτιληναίος με τον Αλέξανδρο «The Boy» Βούλγαρη, ενώ ο πανταχού παρών Τατσόπουλος έχει έναν μικρό, αλλά χαρακτηριστικό ρόλο. Ο οποίος Τατσόπουλος ανασκουμπώθηκε κι έγραψε την ιστορία του Νικόλα αλλά και την αρχαιολογία της γνώσης του.

 

 

 

Γκαγκάριν και ξερό ψωμί

Η ιστορία του Γκαγκάριν 205 διακλαδίζεται μέσα στην πολιτική και κοινωνική ιστορία της Αθήνας, και δεξιοτεχνικά τις αφηγείται αμφότερες ο Τατσόπουλος. Μαθαίνουμε για την επίσκεψη του Γιούρι Γκαγκάριν στη χώρα μας, για το γραμματόσημο με τον Μανώλη Γλέζο που κυκλοφόρησαν για λίγο οι Σοβιετικοί, για την περιβόητη διάλεξη του Μάνου Χατζιδάκι σχετικά με το ρεμπέτικο τραγούδι, για τη διαβόητη παρουσία του Γιάννη Φλωρινιώτη στο Τρίτο Πρόγραμμα, για τη σταδιοδρομία του Χάρρυ Κλυνν (1940) στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, για τον Αρχηγό Απόστολο Σουγκλάκο (1950-2006), για τις ταινίες που έπαιζε από τον Μεσοπόλεμο το Γκαγκάριν 205 όταν λεγόταν «Αντινέα», για το αληθινό όνομα της «θεάς» Τίνας Σπάθη, για τον Κώστα Γκουσκούνη (1931) και τη σύντομη καριέρα του στον νορμάλ κινηματογράφο, προτού μεταπηδήσει στο σινεμά της ηρωικής σκουπιδοαισθητικής που τον έκανε θρύλο του σεξ, για το μεγάλο πανηγύρι που έστηνε κάθε χρόνο ο Νικόλας στο Γκαγκάριν 205 με τον τίτλο Φεστιβάλ Καλτ Ελληνικού Κινηματογράφου, για το μεγάλο καραβάνι εκείνων που δεν θέλησαν παρά να αγαπήσουν και να αγαπηθούν απεγνωσμένα, για «τους πορνοστάρ, τους παλαιστές, τους κατσέρ, τους ποδοσφαιριστές, τους συγγραφείς βίπερ μυθιστορημάτων, τους ταχυδακτυλουργούς», που, σύμφωνα με τον Νικόλα, «είναι φορείς καλού». Ένα μυθιστόρημα με τη μορφή ντοκιμαντέρ είναι το βιβλίο του Τατσόπουλου, μια συναρπαστική ιστορία της μεταπολεμικής και, ταυτοχρόνως, της μεταπολιτευτικής Ελλάδας.

 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

 

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ