"Ο δικός μου τρόπος αντίστασης είναι να μείνω στην Παλαιστίνη".
"Μη με κατηγορήσετε αν χάσουμε τη ζωή μας, αν μια μέρα είμαστε ανάμεσα στα θύματα αυτής της γενοκτονίας, αν πάμε να αναπαυθούμε εν ειρήνη. Δεν θέλω οι φίλοι μου, που μου είναι πολύ αγαπητοί, να μου θυμώσουν για την απόφασή μου να μείνω στη Γάζα. Είναι μια δύσκολη απόφαση, μια απόφαση ζωής ή θανάτου. Αλλά μερικές φορές η αξιοπρέπεια αξίζει πολύ περισσότερο από τη ζωή. Ελπίζω ότι όλοι θα με καταλάβουν, είτε επιβιώσουμε είτε όχι. Ελπίζω όμως ότι θα ξαναβρεθούμε όλοι μαζί, ότι θα γυρίσουμε αυτή τη σελίδα και θα ανοίξουμε μια νέα· μια σελίδα χαράς, θάρρους και, πάνω απ' όλα, αξιοπρέπειας."
Rami Abou Jamous - Βραβευμένος Παλαιστίνιος δημοσιογράφος
Ημερολόγιο της Γάζας -90
Rami Abou Jamous
Orient XXI - 30.04.2025
Τρίτη 13 Μαΐου 2025.
Όπως γνωρίζετε, περίπου 110 κάτοικοι της Γάζας έφτασαν πρόσφατα στη Γαλλία, οι οποίοι εκκενώθηκαν στα τέλη Απριλίου χάρη στο γαλλικό προξενείο στην Ιερουσαλήμ. Ανάμεσά τους υπήρχαν οικογενειακές επανενώσεις, άνθρωποι που είχαν λάβει πανεπιστημιακές υποτροφίες, καλλιτέχνες, άνθρωποι με διάφορους δεσμούς με τη Γαλλία που ήθελαν να φύγουν από τη Γάζα. Αμέσως μετά, έλαβα πολλά τηλεφωνήματα από Γάλλους φίλους, δημοσιογράφους και άλλους. Όλοι με την ίδια ερώτηση: "Γιατί δεν έφυγες;" Κάποιοι από αυτούς μου πρότειναν μάλιστα να τηλεφωνήσω στο γαλλικό προξενείο, νομίζοντας ότι με είχαν ξεχάσει στη λίστα με τους υποψήφιους για αναχώρηση. Τους απάντησα ότι, από την πρώτη μέρα του πολέμου, το προξενείο είχε προσφερθεί να πάρει εμένα και την οικογένειά μου από τη Γάζα και να με υποδεχτεί στη Γαλλία. Αλλά αρνούμαι.
Μου λένε:
"Rami, γιατί μένεις; Βλέπεις ότι τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο στη Γάζα. Η μόνη διέξοδος είναι ο θάνατος, από τις βόμβες ή την πείνα. Μπορείς να βοηθήσεις την πατρίδα σου και τον παλαιστινιακό αγώνα από το εξωτερικό. Το να μείνεις ζωντανός είναι καλό για την Παλαιστίνη".
Καταλαβαίνω αυτά τα επιχειρήματα και τα σέβομαι. Και ξέρω ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων μου ζητά να φύγω επειδή με αγαπούν και φοβούνται μήπως με χάσουν. Θέλουν μια καλύτερη ζωή για μένα και την οικογένειά μου. Είναι αλήθεια ότι θεωρώ τη Γαλλία, όπου έζησα από το 1997 έως το 1999, ως τη δεύτερη πατρίδα μου. Έγινα δεκαοκτώ ετών στη Γαλλία. Ήταν μια υπέροχη περίοδος στη ζωή μου και έμαθα πολλά. Όχι μόνο τη γλώσσα, αλλά και πολλές αξίες: την ελευθερία, την ισότητα και την αδελφοσύνη. Στη Γαλλία γνώρισα ανθρώπους από όλο τον κόσμο, όχι μόνο Γάλλους, και αυτό με εμπλούτισε. Υπήρξε μια μεγάλη πολιτιστική ανταλλαγή στη Cité Universitaire, όπου συναναστράφηκα φοιτητές από όλο τον κόσμο. Έμαθα επίσης να αγαπώ τη σοκολάτα και τα τυριά. Τελικά, το αίσθημα του ανήκειν σε μια χώρα δεν συνδέεται απαραίτητα με την καταγωγή μας, και μπορείς να αισθάνεσαι τόσο Γάλλος όσο και Παλαιστίνιος.
Για πολύ καιρό, ονειρευόμουν να επιστρέψω
Δίστασα να γράψω αυτές τις λέξεις. Αλλά θέλω να εξηγήσω στους φίλους μου γιατί έκανα αυτή την επιλογή. Δεν είναι αυτοκτονία. Δεν θέλω να πεθάνω και δεν θέλω να πεθάνει η οικογένειά μου. Είμαι αντίθετος με την ένοπλη αντίσταση, παρόλο που είναι δικαίωμά μας, όπως και για όλους τους λαούς που βρίσκονται υπό κατοχή, και παρόλο που οι Ισραηλινοί έχουν αλλάξει τους κανόνες, αποκαλώντας την αντίσταση τρομοκρατία, και που τα γλωσσικά στοιχεία του ισχυρότερου υιοθετούνται σε όλο τον κόσμο. Αλλά για μένα, ο δικός μου τρόπος αντίστασης είναι να μείνω στην Παλαιστίνη.
Γεννήθηκα στο Λίβανο. Οι γονείς μου έζησαν τη Νάκμπα. Οι γονείς της μητέρας μου πήγαν στο Λίβανο, οι γονείς του πατέρα μου στην Ιορδανία. Δεν έχω οικογενειακές ρίζες στη Γάζα και δεν έχω εδώ θείους, θείες ή ξαδέλφια. Αλλά για πολύ καιρό, όταν ζούσα στη διασπορά, ονειρευόμουν την ημέρα που θα επέστρεφα στην Παλαιστίνη. Μέχρι που οι συμφωνίες του Όσλο μου επέτρεψαν να επιστρέψω. Αυτός είναι ο λόγος που δεν θέλω να φύγω.
Τώρα σας μιλάει ο Rami, ένας Παλαιστίνιος πολίτης. Για τον δημοσιογράφο, είναι απλό: αν αποφασίσω να φύγω, δεν θα μείνει κανένας γαλλόφωνος δημοσιογράφος στη Γάζα. Είναι αλήθεια ότι είμαι αμελητέος μέσα σε αυτή τη γενοκτονία και αυτόν τον μιντιακό πόλεμο. Ξέρω ότι είμαι απλώς μια μικρή φωνή στο βάθος της αβύσσου, μία μικρή πένα απέναντι σε ένα τεράστιο μιντιακό οπλοστάσιο. Αλλά νιώθω ότι πρέπει να μιλάω για όσα συμβαίνουν στη Γάζα. Είμαι θρήσκος - πιστεύω πως δεν είμαστε εμείς που αποφασίζουμε για τη ζωή και το θάνατό μας. Αν πρέπει να πεθάνουμε, θα γίνει την τάδε στιγμή και στο τάδε μέρος, αλλά δεν ξέρουμε ούτε πού, ούτε και πότε. Ούτε ξέρουμε πώς.
Έκανα τη σωστή επιλογή για μένα, για την οικογένειά μου;
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, μερικοί από τους φίλους μου έφυγαν από την πόλη της Γάζας για να βρουν καταφύγιο στο Χαν Γιουνές. Σκοτώθηκαν στο Χαν Γιουνές. Άλλοι έφυγαν για τη Ράφα και σκοτώθηκαν εκεί. Άλλοι ήθελαν να πάνε στην Αίγυπτο και πέθαναν εκεί. Όχι, δεν εξαρτάται από εμάς. Μπορούμε να αποφασίσουμε, είναι αλήθεια, να παραμείνουμε με το φόβο κάτω από τους βομβαρδισμούς, να διακινδυνεύσουμε την πείνα. Έκανα τη σωστή επιλογή για μένα, για την οικογένειά μου; Αυτό το ερώτημα έθεσα στον εαυτό μου πριν από δύο ημέρες όταν, για πρώτη φορά, είδα δάκρυα στα μάτια της Sabah, της γυναίκας μου. Της συμβαίνει σπάνια. Τα δάκρυα άφησαν μαύρες κηλίδες στα ροζ μάγουλά της, από τον καπνό του αυτοσχέδιου φούρνου όπου καίμε κάρβουνο, ξύλο και οτιδήποτε εύφλεκτο. Όταν είδα αυτές τις ροζ και μαύρες πέρλες στα μάγουλά της, είπα στον εαυτό μου ότι αντικατοπτρίζουν ακριβώς αυτό που ζούμε: την ομορφιά του ροζ προσώπου της και τη μαυρίλα της στάχτης της πατρίδας μας και τη σκληρότητα της ζωής μας. Άρχισα να απαγγέλλω στίχους από ένα ποίημα του Nizar Kabbani: "Και η μαύρη βροχή στα μάτια μου πέφτει, με απανωτές ριπές...", και κατάφερα να την κάνω να γελάσει λίγο.
Στην πραγματικότητα, ράγισε η καρδιά μου. Δεν τη ρώτησα: "Γιατί κλαις;", τη ρώτησα ευθέως: "Θέλεις να φύγεις, Sabbouha; (υποκοριστικό της Sabah)" Εκείνη μου απάντησε: "Αυτό αποκλείεται. Αν φύγεις, θα φύγουμε όλοι μαζί. Αν μείνεις, θα μείνουμε όλοι μαζί. Αν ζήσουμε, θα ζήσουμε όλοι μαζί. Αν πρόκειται να πεθάνουμε, ας πεθάνουμε όλοι μαζί." Πήρα τη Sabah στην αγκαλιά μου και προσπάθησα να σταματήσω αυτή τη μαύρη βροχή που έτρεχε στα μάγουλά της. Μου είπε:
"Ξέρω ότι λίγοι άνθρωποι στη Γάζα ζουν την ίδια ζωή με εμένα. Ξέρω ότι κάνεις ό,τι μπορείς για να έχουμε τα ελάχιστα που χρειαζόμαστε και ότι αυτά τά ελάχιστα είναι το μέγιστο για τους άλλους. Έχω όλα όσα χρειάζομαι, ακόμη κι αν υπάρχουν τόσες δυσκολίες. Βλέπω πόσο θλιβερά ζουν οι φίλοι μου, η οικογένειά μου. Δεν αντέχω άλλο αυτή την αδικία. Και γι' αυτό κλαίω".
Σκοτώθηκαν... για ένα σακί αλεύρι
Συνέχιζα πάντως να αναρωτιέμαι: να φύγω ή να μείνω; Μήπως θα έπρεπε να απαλλάξω την οικογένειά μου από αυτή τη θλίψη, αυτόν τον πόνο; Αυτό το δίλημμα με τσάκιζε. Δεν μπορώ να αντέξω άλλο όλο αυτό το μαρτύριο στη Γάζα, τις σφαγές, το καθημερινό σφαγείο, την πείνα, την ταπείνωση που υφίστανται όλοι οι άνθρωποι που πρέπει να ζουν σε σκηνές, στους δρόμους... Η Sabah πληγώθηκε πρόσφατα προσωπικά από αυτές τις σφαγές. Ένας από τους θείους της σκοτώθηκε, μαζί με δύο από τα παιδιά του... για ένα σακί αλεύρι.
'Εμενε στη συνοικία Chouja’iya, σε μια περιοχή που οι Ισραηλινοί είχαν διατάξει να εκκενωθεί. Η οικογένεια είχε φύγει χωρίς να πάρει τίποτα, και ο ξάδελφος της Sabah μαζί με τη γυναίκα του προσπάθησαν να επιστρέψουν στο σπίτι για να πάρουν ένα σακί αλεύρι, εξαιτίας του λιμού που έχει αρχίσει. 'Ενας Ισραηλινός ελεύθερος σκοπευτής τους έβαλε στόχο. Ο άνδρας ήταν πεσμένος στο έδαφος. Η σύζυγός του τραυματίστηκε, αλλά μπόρεσε να τρέξει για να ειδοποιήσει την οικογένειά της. Ο πατέρας, θείος της Sabah, και ένας άλλος από τους γιους του έσπευσαν. Ο ελεύθερος σκοπευτής τους εκτέλεσε κι αυτούς. Έμειναν αιμόφυρτοι στο δρόμο για τρεις ή τέσσερις ώρες. Κανείς δεν τόλμησε να πάει να τους πάρει, εξαιτίας των ελεύθερων σκοπευτών και των οπλισμένων drones που αιωρούνταν από πάνω τους. Και οι τρεις τους πέθαναν.
Η Sabah είχε ήδη χάσει έναν άλλο θείο, ο οποίος σκοτώθηκε κι αυτός από τον στρατό κατοχής. 'Ενας από τους ξαδέλφους της έχασε το πόδι του. Ο πατέρας της πέθανε, όπως το έχω διηγηθεί, όχι από βομβαρδισμό, αλλά από θλίψη· δεν μπορούσε πλέον να αντέξει την ταπεινωτική ζωή μέσα σε μια σκηνή. Υπάρχει πολύς πόνος στην καρδιά της Sabah, αλλά πιστεύει ότι το να μείνουμε εδώ είναι η σωστή απόφαση. Είναι ο τρόπος μας να αντισταθούμε απέναντι σε αυτή την πρόκληση. Μου είπε: "Θα συνεχίσουμε μέχρι το τέλος. Και την ημέρα που όλο αυτό θα τελειώσει, θέλω να τηρήσεις την υπόσχεσή σου να βγούμε από εδώ, να αλλάξουμε λίγο αέρα, κυρίως για τα παιδιά."
Αυτά τα λόγια με καθησύχασαν λίγο. Ξέρω πολύ καλά πόσο κουρασμένη είναι η Sabah, που πρέπει να φροντίζει ένα μικρό παιδί και ένα μωρό, και μα μαγειρεύει με αυτή τη φωτιά που κρατάμε αναμμένη καίγοντας ό,τι βρούμε, παρόλο που έχει άσθμα. Ευτυχώς, έχουμε ακόμα κάποια φάρμακα που μας έστειλε η αγαπημένη μας φίλη, η δημοσιογράφος Marine Vlahovic, η οποία κι εκείνη αναπαύεται τώρα εν ειρήνη. Ελπίζω ότι θα έχουμε αρκετά για να τα βγάλουμε πέρα.
Μη με κατηγορήσετε αν χάσουμε τη ζωή μας
Έχω πολλούς φίλους εδώ που θέλουν να φύγουν, που εργάζονται για γαλλικές ΜΚΟ ή που έχουν παιδιά στη Γαλλία. Μου ζήτησαν να κοιτάξω αν το γαλλικό προξενείο μπορούσε να τους βγάλει έξω. Έχω επίσης φίλους που μου μετέφεραν δηλώσεις που έκαναν άνθρωποι που τους βοήθησε η Γαλλία να φύγουν, που έλεγαν: "Αγαπώ την πατρίδα μου, αλλά δεν ήθελα να χάσω την οικογένειά μου".
Ούτε εγώ θέλω να χάσω την οικογένειά μου. Δεν κρίνω κανέναν. Θέλω κι εγώ η οικογένειά μου να έχει μια καλή ζωή, μια όμορφη ζωή. Αλλά αυτός είναι ο δικός μου τρόπος αντίστασης. Αν είμαστε ανάμεσα στους επιζώντες αυτής της γενοκτονίας, θέλω ο Walid, ο Ramzi και η Sabah να είναι περήφανοι για μένα. Ελπίζω ότι θα συνεχίσει να εγκρίνει αυτή την απόφαση και ότι μια μέρα τα παιδιά θα καταλάβουν γιατί ο πατέρας τους έκανε αυτή την επιλογή: για να μπορεί μία μικρή πένα από τη Γάζα, μια μικρή φωνή από τη Γάζα, να κάνει κάτι για την Παλαιστίνη.
Μια μέρα, όταν όλα αυτά τελειώσουν, ελπίζω ότι θα μπορέσω να πάρω την οικογένειά μου στη Γαλλία - την Sabah, τον Ramzi, τον Walid και τα παιδιά της Sabah, τα οποία θεωρώ δικά μου. Ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να ξεφύγουμε από όλα αυτά, να ξαναβρεθούμε με όλους τους φίλους μας που ελπίζουν να μας δουν σώους και αβλαβείς, ότι θα ξαναβρώ τη δεύτερη πατρίδα μου, τη Γαλλία. Και ότι θα γυρίσουμε τη σελίδα αυτής της γενοκτονίας.
Μη με κατηγορήσετε αν χάσουμε τη ζωή μας, αν μια μέρα είμαστε ανάμεσα στα θύματα αυτής της γενοκτονίας, αν πάμε να αναπαυθούμε εν ειρήνη. Δεν θέλω οι φίλοι μου, που μου είναι πολύ αγαπητοί, να μου θυμώσουν για την απόφασή μου να μείνω στη Γάζα. Είναι μια δύσκολη απόφαση, μια απόφαση ζωής ή θανάτου. Αλλά μερικές φορές η αξιοπρέπεια αξίζει πολύ περισσότερο από τη ζωή. Ελπίζω ότι όλοι θα με καταλάβουν, είτε επιβιώσουμε είτε όχι. Ελπίζω όμως ότι θα ξαναβρεθούμε όλοι μαζί, ότι θα γυρίσουμε αυτή τη σελίδα και θα ανοίξουμε μια νέα· μια σελίδα χαράς, θάρρους και, πάνω απ' όλα, αξιοπρέπειας.
Δείτε ακόμη στο Αλμανάκ ένα πρόσφατο άρθρο του Rami Abou Jamous :
"Καημένοι στρατιώτες, εξαντλήθηκαν με το να μας βομβαρδίζουν"
