Ο ΧΑΡΡΥ ΣΑΞΟΝ είναι ένας αξιόλογος κομίστας ο οποίος, πέρα από την προσωπική του δουλειά, έχει προσφέρει από διάφορα πόστα στον χώρο του κόμικ. Επιστρέφει μετά από χρόνια απουσίας από το δημιουργικό κομμάτι με ένα πρωτότυπο queer κόμικ που σχετίζεται «με την καλλιτεχνική δημιουργία, τις αναμνήσεις, το τραύμα, τις έμφυλες ταυτότητες καθώς και την καθημερινή ζωή σε μια χώρα που μοιάζει με την Ελλάδα, αλλά κατοικείται από ανθρωπόμορφα ζώα − ή ζωόμορφους ανθρώπους, αν θέλετε». Το κόμικ «Ο Τηλέμαχος και το δέρας» (Jemma Press) θα παρουσιαστεί στο προσεχές 9ο Comic Con στη Θεσσαλονίκη, κι αμέσως μετά στο 19ο Comicdom Con στην Τεχνόπολη στην Αθήνα
― Πώς εμπνεύστηκες τον «Τηλέμαχο και το Δέρας» και πόσο σχετίζεται με την Αργοναυτική Εκστρατεία της αρχαιοελληνικής μυθολογίας; Είναι η φυλομετάβαση του Τηλέμαχου μια αναφορά στη δική σου;
Να πω αρχικά ότι το κόμικ αυτό είναι πράγματι ημιαυτοβιογραφικό. Πολλές από τις εμπειρίες του Τηλέμαχου είναι δικές μου 100%, άλλες κατά 75%, άλλες πάλι βασίζονται σε εμπειρίες φίλων και γνωστών μου. Εκείνο, όμως, που θέλω να βγάλουν αυτοί οι χαρακτήρες και οι εμπειρίες τους δεν είναι μυθολογικό αλλά εντελώς αυθεντικό. Η φυλομετάβαση του Τηλέμαχου σίγουρα παραπέμπει στη δική μου, παρότι κάποια στοιχεία και συνθήκες διαφέρουν, είναι επίσης νομίζω φανερό ότι δεν είμαι λιοντάρι! Όχι, δεν σχετίζεται με την Αργοναυτική Εκστρατεία περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ιστορία που αφορά σε δύσκολα ταξίδια, κυριολεκτικά ή μεταφορικά. Υπάρχει βέβαια κι εδώ ένα «δέρας», απλώς δεν είναι χρυσόμαλλο ούτε από κριάρι, είναι λεοντή και δεν έχει υλική υπόσταση.
«Μπορεί να μην προλάβω να το δω, όμως η ιστορία δικαιώνει τους αδικημένους. Το να μπορούμε να ζούμε ελεύθερα, ανοιχτά και με αξιοπρέπεια δεν σηκώνει καμία συζήτηση, κι αυτό ισχύει για κάθε άνθρωπο, είτε είναι τρανς, είτε cis, είτε ημεδαπός, είτε αλλοδαπός κ.λπ.».
― H αυξημένη παρουσία και ορατότητα των τρανς ανθρώπων τα τελευταία χρόνια συνδυάστηκε με την κατοχύρωση μια σειράς δικαιωμάτων και την αύξηση των επαγγελματικών ευκαιριών σε αρκετές χώρες, εξελίξεις που υπονομεύει το τρανσφοβικό «τσουνάμι» που προκάλεσε η επανεκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ. Πόσο αισιοδοξείς για το μέλλον;
Τείνω να είμαι απαισιόδοξος άνθρωπος, ίσως γι’ αυτόν τον λόγο έκανα το κόμικ μου να έχει ελπιδοφόρο μήνυμα, γιατί καμιά φορά ξεχνάω κι εγώ ότι δεν είναι όλα μαύρα. Κατοχυρώθηκαν πράγματι κάποια δικαιώματα ύστερα από μακροχρόνιους αγώνες, ακριβώς επειδή υπάρχουν άνθρωποι που τα χρειάζονται, κι αυτό θα συνεχιστεί. Προσωπικά εκτιμώ ότι σε βάθος χρόνου όλοι αυτοί οι τρανσφοβικοί τύποι και τα «τσουνάμι» τους θα εκλείψουν. Μπορεί να μην προλάβω να το δω, όμως η ιστορία δικαιώνει τους αδικημένους. Το να μπορούμε να ζούμε ελεύθερα, ανοιχτά και με αξιοπρέπεια δεν σηκώνει καμία συζήτηση, κι αυτό ισχύει για κάθε άνθρωπο, είτε είναι τρανς, είτε cis, είτε ημεδαπός, είτε αλλοδαπός κ.λπ.
― Υπάρχει η εντύπωση ότι οι τρανς άντρες δεν στοχοποιούνται όσο οι τρανς γυναίκες, ούτε προκαλούν το ίδιο έντονες αντιδράσεις. Πόσο ισχύει αυτό από την προσωπική σου εμπειρία και ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες για έναν τρανς άντρα;
Η αντίληψη αυτή καταρχάς υπονομεύει το τι περνούν οι τρανς θηλυκότητες, γιατί δεν έχει νόημα να συγκρίνουμε τις τρανς γυναίκες με τους τρανς άντρες. Πιστεύω ότι ο λόγος που λέγεται αυτό είναι πως ακόμα και τώρα ο περισσότερος κόσμος δεν ξέρει ότι οι τρανς άντρες υπάρχουμε, και ας είμαστε ορατοί, και ας μιλάμε δημόσια. Έχουν μείνει πολύ πίσω, σε εποχές που ακούγονταν μόνο οι τρανς γυναίκες κι ακόμα και τότε, επειδή η πλειοψηφία δεν ήξερε, χρησιμοποιούσε τους ίδιους όρους για πολλές διαφορετικές ταυτότητες.
Επίσης, επειδή ζούμε σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, μην ξεχνάμε πως σχεδόν όλα τα άτομα που τους αποδόθηκε το θηλυκό γένος κατά τη γέννηση έχουν μεγαλώσει ως κορίτσια, με πολύ έντονο το στοιχείο «μη μιλάς πολύ, μην ακούγεσαι». Αυτού του είδους η ανατροφή είναι καταστροφική και παίρνει πολλά χρόνια να καταλάβεις πως έχει περάσει στο υποσυνείδητό σου, πόσο μάλλον να καταφέρεις να την ξεμάθεις. Γι’ αυτό και πολλές τρανς αρρενωπότητες δεν εκφράζονται πολύ, ούτε είναι όσο θα μπορούσαν ορατές. Πιστεύω πώς οι μεγαλύτερες δυσκολίες για έναν τρανς άνδρα είναι να κάνει την κοινωνία να τον αποδεχτεί, να ξεπεράσει τη «θηλυκή» ανατροφή του, όπως και να αποφύγει την παγίδα της τοξικής αρρενωπότητας. Επίσης τα πιο πρακτικά ζητήματα, όπως τα θέματα αναπαραγωγικής υγείας και φυλομετάβασης στο σύστημα υγείας μας, είναι δυστυχώς μια πονεμένη ιστορία.
― Ο «Τηλέμαχος» σηματοδοτεί, καθώς γράφεις, την επιστροφή σου στα κόμικς ύστερα από δεκατρία χρόνια απουσίας. Είχες «στερέψει» δημιουργικά, στραφεί σε άλλες αναζητήσεις ή ασχολίες, ή συνέτρεχαν λόγοι ανωτέρας βίας;
Η δημιουργία είναι, ξέρεις, περίεργο πράγμα. Όταν ήμουν ακόμα «στην ντουλάπα» κι έπρεπε να προστατεύω τον εαυτό μου, είχα πολλή όρεξη και χρόνο για κόμικς, αργότερα όμως, λόγω του ότι η τύχη το έφερε να καταλήξω να ασχολούμαι σχεδόν αποκλειστικά με τον χρωματισμό κόμικς, δεν σχεδίαζα αρκετά. Ό,τι δεξιότητες είχα, θεωρούσα ότι ατρόφησαν, ενώ παράλληλα δεν διέθετα χρόνο για κάτι δημιουργικό που να μη βοηθά ευθέως τον βιοπορισμό μου. Η αυτοπεποίθησή μου όσον αφορά τη δουλειά μου είχε καταβαραθρωθεί και κάθε μέρα που περνούσε και δεν σχεδίαζα το έκανε χειρότερο. H συγκυρία τού να θέλουμε την ίδια χρονική στιγμή καλλιτέχνες με παρόμοιες ταυτότητες και εμπειρίες για να φτιάξουμε κόμικς και για να εκφραστούμε υπήρξε καταλυτική. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε το Project Μουτζούρα (ή «Project Ψυχοψάξιμο», αναλόγως ποιον θα ρωτήσεις, μιας και το λογότυπό μας είναι μια μουτζούρα που δεν προφέρεται!), το οποίο αποσκοπεί στο να δημιουργηθούν κόμικς που κατά πρώτο λόγο να εκφράζουν τις ανησυχίες μας μέσα από ιστορίες που είναι τόσο διαφορετικές όσο διαφορετικοί είμαστε κι εμείς.
― Πώς αποφάσισες όμως αρχικά να ασχοληθείς με τα κόμικς; Οι αγαπημένοι σου δημιουργοί; Κάποια κόμικς που θα ξεχώριζες;
Να πω την αλήθεια, δεν θυμάμαι πια τι με ώθησε να ασχοληθώ με τα κόμικς. Ήμουν πολύ μικρός όταν άρχισα να διαβάζω κόμικς και πάντα με συνάρπαζαν. Ίσως αυτό που με τραβάει είναι πως μπορείς να γνωρίσεις έτσι τον κόσμο και να ανακαλύψεις ζωές και εμπειρίες που πότε δεν είχες και ούτε ήξερες πως υπάρχουν. Είναι σπουδαίο εργαλείο οι ιστορίες. Μεγάλωσα με τις ιστορίες του Αστερίξ, οπότε το σχέδιο του Albert Uderzo κατέχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου. Στην εφηβεία λάτρεψα τη δουλειά του Bruce Timm στα κόμικς του Μπάτμαν, αλλά και στη σειρά κινουμένων σχεδίων που πρόβαλλε τότε η τηλεόραση. Από ελληνικό σχέδιο έμαθα να ξεχωρίζω από πολύ μικρή ηλικία τη δουλειά του Σπύρου Ορνεράκη και του Γιάννη Καλαϊτζή∙ αμφότεροι έχουν υπέροχο σχέδιο. Από σχετικά πιο καινούργιες δουλειές που θα σκέφτομαι πάντα είναι το «20th Century Boys» του Naoki Urasawa.
― Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μια άνθηση στον χώρο, βλέπουμε επιπλέον ολοένα περισσότερους ΛΟΑΤΚΙ+ δημιουργούς, πολλοί από τους οποίους μάλιστα συμμετείχαν πέρσι στο Queer Con. Τι είναι, πιστεύεις, αυτό που προσελκύει τους τελευταίους σε αυτό το είδος τέχνης;
Ως ένας από τους διοργανωτές του Queer Con, χαίρομαι ιδιαίτερα για την επιτυχία που γνώρισε. Ναι, όσο περνάει ο καιρός βλέπουμε περισσότερους καλλιτέχνες να καταπιάνονται με ΛΟΑΤΚΙ+ θεματικές επειδή αισθάνονται περισσότερη αποδοχή στον χώρο αυτό. Υπάρχει επίσης κοινό που διψάει για ιστορίες «αλλιώτικες» και χαρακτήρες μέσα στους οποίους μπορεί να δει στοιχεία του εαυτού του.
― Η κυκλοφορία της τελευταίας δουλειάς σου συμπίπτει σχεδόν με το φετινό, 19ο Comicdom Con. Πώς κρίνεις αυτή τη διοργάνωση και πόσο ικανοποιημένος είσαι από τη μέχρι τώρα πορεία της; Τι θα ξεχώριζες περισσότερο και τι επιπλέον θα ήθελες να δεις σε αυτή;
Δεδομένου ότι θυμάμαι το Comicdom Con από τότε που το artist alley και οι αυτοεκδόσεις ήταν μόλις μερικά τραπέζια, είναι υπέροχο να βλέπεις πόσο έχει μεγαλώσει έκτοτε. Την αγαπώ αυτή την εκδήλωση, έχω βοηθήσει στη διοργάνωσή της αρκετά χρόνια και φαίνεται πόσο νοιάζεται για τα κόμικς, όπως και πόσο ενδιαφέρεται το κοινό της γι’ αυτά. Είμαι πολύ χαρούμενος που μετράει 19 διοργανώσεις μαζί με τη φετινή και ήδη ανυπομονώ για την επετειακή 20ή!
Επιπλέον, μιας και μιλάμε για φεστιβάλ κόμικς, ο «Τηλέμαχος» θα πρωτοεμφανιστεί στο Comic Con 9 της Θεσσαλονίκης, για το οποίο θα ήθελα να πω πως −αν και δεν έχω πάει σε πολλές διοργανώσεις του, καθώς δημιουργήθηκε όσο έμενα στο εξωτερικό− είναι ένα πολύ καλόκαρδο con, με άρτια διοργάνωση. Δεν μπορούν όλα τα ενδιαφερόμενα άτομα να κατεβαίνουν Αθήνα για το Comicdom Con και η Βόρεια Ελλάδα έχει το δικό της con που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από αντίστοιχα του εξωτερικού.
Χαίρομαι όταν μπορώ να ταξιδέψω για να το επισκεφτώ. Έχουμε γενικά θαυμάσιες διοργανώσεις στην Ελλάδα και είναι νομίζω φανερό από την απήχηση που έχουν και τον κόσμο που συγκεντρώνουν πόσο τιμάμε την 9η τέχνη στη χώρα μας. Αυτό που μου λείπει λίγο ως δημιουργός που συμμετέχει σε comic cons, είναι πως δεν έχω χρόνο να παρακολουθήσω workshops και ομιλίες, μιας και πρέπει να είμαι στον πάγκο μου και να δουλεύω!
Το κόμικ «Ο Τηλέμαχος και το δέρας» (Jemma Press) θα παρουσιαστεί στο 9ο Comic Con (Θεσσαλονίκη, Βελλίδειο 9-11/5) κι αμέσως μετά στο 19ο Comicdom Con (Αθήνα, Τεχνόπολη 16-18/5).
