«Στου τεμπέλη το τσαντίρι έχει ο διάολος εργαστήρι»: Διαβάζοντας Καζαμία το 2025

Trivoli
0


ΒΡΗΚΑ ΤΟΝ ΜΕΓΑ ΚΑΖΑΜΙΑ σε μια τσάντα-δώρο από μια παρουσίαση. Είχα να δω Καζαμία από παιδί – νομίζω πως είχε η γιαγιά μου έναν στην κουζίνα της, αλλά μπορεί και να το φαντάστηκα. Η εικονογράφηση του εξωφύλλου με τον αστρονόμο με τη γενειάδα που κοιτάει τα αστέρια μέσα από ένα τηλεσκόπιο είναι τόσο ρετρό που αγγίζει, έστω και άθελά της, την τελειότητα.

Το οπισθόφυλλο, με φωτογραφίες από τη δεκαετία του ’60, διαφημίζει το περιεχόμενο με τέσσερις τετράγωνες ιλουστρασιόν ζωγραφιές που μοιάζουν με κολάζ: «Ανθοκομία - Δενδροκομία», «Ονειροκρίτης», «Μαγειρική- Ζαχαροπλαστική», «Μελισσοκομία».

Το χαρτί, λεπτό και κιτρινισμένο σαν τσιγαρόχαρτο, θυμίζει τον παλιό Χρυσό Οδηγό. Για κάθε μήνα απαριθμούνται λεπτομερώς όλες οι θρησκευτικές εορτές, ανακατεμένες με «τολμηρές» προβλέψεις για τη χρονιά που έρχεται («Ένταση σε χώρα της Λατινικής Αμερικής», «Αύξηση στην τιμή του πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά», «Χρεοκοπία μεγάλης αμερικάνικης βιομηχανίας»).

Μου φάνηκε τέλειος, σαν μια βουτιά στη ζωή πριν από το ίντερνετ, παρέα με την εγκυκλοπαίδεια Δομή, το σταθερό τηλέφωνο και την ΕΡΤ, όταν έπαιζε το βράδυ τον Εθνικό Ύμνο και μετά τέλειωνε το πρόγραμμα. 

Στην πίσω σελίδα έχει προτεινόμενες γεωργικές εργασίες με οδηγίες όπως «Σκάβουμε επιμελώς όλα τα διαμερίσματα του λαχανόκηπου». Ακολουθούν σελίδες μαχόμενης αρθρογραφίας: η ιστορία της δημιουργίας του Ποπάυ συνυπάρχει με τη μάχη του Στάλινγκραντ, συνταγές για ρυζόγαλο και τον Τοτό που πάει φαντάρος.

Κάθε σελίδα έχει κι από ένα λαϊκό γνωμικό κάτω-κάτω: «Στου τεμπέλη το τσαντίρι έχει ο διάολος εργαστήρι». Μερικά θυμίζουν αλλόκοτα χαϊκού: «Το ραβδί έχει δυο άκρες», «Kατά το ζώο και το φόρτωμα». Στο τέλος έχει και τηλέφωνα των νοσοκομείων της Αθήνας και μια λίστα με κλασικές εκδόσεις.

Ο Καζαμίας, ένα είδος λαϊκής εγκυκλοπαίδειας, μια μίμηση αντίστοιχων ιταλικών εκδόσεων (υποτίθεται πως ο Casamia ήταν φημισμένος Ιταλός αστρολόγος), πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 19ο αιώνα και το περιεχόμενό του παραμένει σχεδόν ίδιο κάθε χρόνο: προβλέψεις, εορτολόγιο, γεωργικές εργασίες, γενική αρθρογραφία. Μου φάνηκε τέλειος, σαν μια βουτιά στη ζωή πριν από το ίντερνετ, παρέα με την εγκυκλοπαίδεια Δομή, το σταθερό τηλέφωνο και την ΕΡΤ, όταν έπαιζε το βράδυ τον Εθνικό Ύμνο και μετά τέλειωνε το πρόγραμμα. 

Στην ίδια κατηγορία με τον Καζαμία ανήκουν και τα μικρά ημερολόγια που θυμίζουν σπιρτόκουτο. Αυτά τα παίρνω δώρο στους γονείς μου λίγο πριν αλλάξει η χρονιά. Από τη μια πλευρά έχουν την ημερομηνία και το εορτολόγιο με κάθε άγιο και οσιομάρτυρα που υπάρχει σε όλες τις παραλλαγές («Κύρα, Κυρά, Κυράτσα, Κυράτσω, Κυράτση, Κυρατσούδα» ή «Βενέδικτος, Βενεδίκτη, Βενεδικτίνη, Βενεδικτίνα, Ευφράσιος, Ευφράσης, Ευφράσας, Φράσας, Φράσιος, Φράσης»), και από την άλλη έχει είτε παροιμίες ή το προσωπικό μου αγαπημένο, συνταγές και ποιήματα («Καρδούλα μου τρελή / με πόνεσες πολύ / παραμιλώ στους δρόμους σαν σκυλί»).

Oι συνταγές ειδικά με ξετρελαίνουν. Πέρσι, στις 15 Ιουλίου, με 40 βαθμούς, η προτεινόμενη συνταγή ήταν το συκώτι γεμιστό. Συχνά πυκνά υπάρχουν συνταγές για κυνήγι(!), π.χ. πιτσούνι με αρακά, γαρίδες γιουβέτσι, πράγματα που πιθανόν να μαγείρευε η γιαγιά μου. Ο αδιαφιλονίκητος σταρ των φαγητών του συγκεκριμένου ημερολογίου, πάντως, είναι σταθερά το συκώτι, σε όλες τις πιθανές παραλλαγές. Ο στόχος είναι μάλλον να διώξει κανείς την αναιμία από τη ζωή του μια για πάντα: συκωτάκια πουλιών, γαρδούμπα, συκώτι ρηγανάτο, φρυγαδέλια και το απόλυτο αγαπημένο μου, το Πιλάφι του Αλή Πασά, ρύζι με κομμάτια συκώτι και σταφίδες.

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Βασιλική Σιούτη / Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το τέλος; Τραμπ και Πούτιν μοιάζουν αποφασισμένοι, αλλά ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν βιάζονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Οπτική Γωνία / Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Αν έβγαζε κάποιος ένα συμπέρασμα από τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής, θα έλεγε πως «όλα ήταν ένα λάθος». Ένα λάθος το οποίο πολλοί δεν το βλέπουν ως τέτοιο, καθώς θεωρούν αυτονόητο να μαθαίνουν πληροφορίες για τις ζωές των άλλων, ακόμα και αν αυτές έχουν δυσκολίες και απαιτούν σεβασμό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Οπτική Γωνία / Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Από που προκύπτει το αναρχικό, πόσο μάλλον κάποιο «κομμουνιστικό» προφίλ των «εμπρηστών»; Από ένα σκουλαρίκι, την είδηση για το χασίς και τα τσίπουρα, τα ρούχα που είναι αυτά που συναντάς σε πλήθος εικοσάρηδων σε πλατείες και δρόμους της χώρας;
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Υπάρχει ανάγκη στην πολιτική ζωή για ένα νέο κόμμα; Υπάρχει κρίσιμος ζωτικός χώρος που δεν έχει εκπροσώπηση; Μπορεί να ξεπεραστούν ή, έστω, να αμβλυνθούν οι έντονα αρνητικές μνήμες από τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι ο Αλέξης Τσίπρας το ιδανικό πρόσωπο;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Σουδάν: Ο ξεχασμένος πόλεμος και τα «παιδιά-πρόσφυγες» που κατηγορούνται ως διακινητές

Οπτική Γωνία / Σουδάν: Η μεγαλύτερη τραγωδία του αιώνα δεν γίνεται ποτέ πρωτοσέλιδο

Οι νεκροί από τις συγκρούσεις, την πείνα και τις επιδημίες υπολογίζεται συνολικά περί το 1 εκατ., και περισσότεροι από τους μισούς εξ αυτών είναι παιδιά. Μια εφιαλτική κατάσταση, που έχει όμως την «ατυχία» να περνά σε δεύτερη ή και τρίτη μοίρα, καθώς ούτε τα ΜΜΕ και τους διεθνείς οργανισμούς φαίνεται να συγκινεί ιδιαίτερα ούτε εντάσσεται εύκολα σε κάποιο πολιτικό αφήγημα ώστε να εμπνεύσει μαζικά κινήματα αλληλεγγύης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Οπτική Γωνία / Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Σκέψεις πάνω στην απόφαση του Oposito, ενός μικρού εκδοτικού οίκου που έχει δώσει ενδιαφέροντα δείγματα ανήσυχης κοινωνικής και πολιτισμικής σκέψης, για την «αποδέσμευσή» του σε σχέση με το βιβλίο της κοινωνιολόγου Eύα Ιλούζ «Ψυχρή τρυφερότητα. Η άνοδος του συναισθηματικού καπιταλισμού».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πέντε ιδρύματα πρώην πρωθυπουργών και ένα ινστιτούτο. Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Ρεπορτάζ / Τα ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών: Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Τυπικά, σκοπός τους είναι η διατήρηση των αρχείων και η προβολή του έργου πρώην πρωθυπουργών. Στην πράξη, όμως, λειτουργούν και ως think tanks και πολιτικά εργαλεία επιρροής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ