Τα κόμματα πέφτουν μα η ανάγκη μένει

Τα κόμματα πέφτουν μα η ανάγκη μένει Facebook Twitter
Με τον Στέφανο Κασσελάκη θα πέσει όλο το βάρος ώστε ο χώρος να μετατραπεί σε ένα είδος κόμματος προσωπικής καμπάνιας, απροσδιόριστο αντικείμενο μιας παράδοξης μείξης του ινφλουερισμού της αγοράς και ενός υβριδικού αριστερο-πατριωτισμού. Εικονογράφηση: bianka/LIFO
0



ΤI HTAN O ΣΥΡΙΖΑ;
Έχουν γραφτεί και ειπωθεί σχεδόν τα πάντα σε αυτά τα δέκα, δεκαπέντε χρόνια των μεγάλων αναταραχών και αλλαγών. Ξέρουμε, όμως, τι απόγινε αυτός ο πολιτικός χώρος που γίνεται τώρα, για άλλη μια φορά, αφορμή για καλαμπούρια και πικρά σχόλια από αντιπάλους και πρώην πιστούς. 

Με δυο λόγια: στα χρόνια της χρεοκοπίας, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να εκπροσωπήσει συναισθήματα και κάποιες προσδοκίες πολλών Ελλήνων που έβλεπαν την κατάρρευση ενός οικοδομήματος και ένιωθαν να τους πολιορκεί η απώλεια. Απώλεια όχι μόνο οικονομική αλλά και ψυχολογική και συναφής με την κοινωνική τους θέση και τον αυτοσεβασμό. Με όπλο έναν θυμωμένο κεϊνσιανισμό (ποτέ υπερβολικά ριζοσπαστικό στην ουσία) κατάφερε να του αναθέσουν (κυρίως στον Αλέξη Τσίπρα) την ελάφρυνση των συνεπειών της κρίσης. Όταν αργότερα η κυβερνητική του θητεία θα σημαδευτεί από τις στροφές και τις προσαρμογές μιας πιο «ρεαλιστικής» φάσης, ο ΣΥΡΙΖΑ θα αυτοανακηρυχτεί η κυρίαρχη αντιδεξιά δύναμη της χώρας, ένα είδος πίστας για μια αόριστη «δημοκρατική παράταξη» κατά ενός πρωθυπουργού που αναπαριστανόταν διαρκώς ως ηγέτης μιας αυταρχικής και σκληρής δεξιάς. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν κόμμα κοινωνικών εκπροσωπήσεων όσο χώρος στελεχών και άρθρωσης δημόσιων, αντικυβερνητικών συναισθημάτων. Δεν κατάφερε να αποτελέσει ούτε σθεναρή μεταρρυθμιστική αριστερά ούτε κινηματική αριστερά. Έγινε κόμμα μιας μετακινούμενης εκλογικής βάσης και υψηλής οπαδικής έντασης στη βάση ενός προσωποκεντρικού «αντιμητσοτακισμού».

Ας πούμε εν τέλει πως οι επιτυχίες στην εκπροσώπηση συναισθημάτων και ο θυμωμένος κεϊνσιανισμός (ο οποίος γρήγορα συνάντησε τα όρια των μνημονιακών δεσμεύσεων) δεν μπόρεσαν να φτιάξουν κάτι ανθεκτικό. Δεν έγιναν ποτέ πολιτική εκπροσώπηση ζωντανών δυνάμεων και χώρων. Το αστείο μάλιστα είναι πως ο λεγόμενος κινηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ – ήδη εξασθενημένος το 2014-15, προτού αναλάβει τη διακυβέρνηση− ήταν περισσότερο μια προβολή των επικριτών του παρά κάτι αληθινό. Η κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ (κι εδώ πολλοί έχουμε το μικρό ή μεγάλο μερίδιό μας) του προσέδωσε συχνά ριζοσπαστικές ιδιότητες που δεν είχε ή δεν τις είχε στον βαθμό που φαντάζονταν κάποιοι εντός και εκτός. Στον πραγματικό ΣΥΡΙΖΑ κυριάρχησε μάλλον η αδυναμία και μετά η αδιαφορία για σύνθεση του ριζοσπαστισμού με τον μεταρρυθμισμό. Η όποια προοδευτική κρατική βούληση δεν ενώθηκε αληθινά με αιτήματα και αγωνίες πολιτών και κινημάτων, αλλά οδήγησε σε ένα κόμμα στελεχιακής πολιτικής. Η ήττα του 2019 και όσα ακολούθησαν θα δώσουν μια ευκαιρία για τη διατήρηση και την ανάπτυξη του πολιτικού χώρου που είχε ακόμα σημαντικά αποθέματα στήριξης. Τότε όμως ήρθε η κρίση της πανδημίας, ο ισχυρός κυβερνητικός παρεμβατισμός ανάσχεσης διά της χρηματοδότησης και η μετατόπιση του κέντρου βάρους της πολιτικής στον διαδικτυακό πόλεμο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ επαναπαύτηκε σε μεγάλο βαθμό στα κύματα αρνητικής καμπάνιας και, εκ νέου, σε ένα παιχνίδι ενθάρρυνσης και αναπαραγωγής αντικυβερνητικών συναισθημάτων. Αυτό όμως που κατά την πρώτη αντιμνημονιακή συγκυρία κατέβαζε κόσμο στον δρόμο, στην εποχή μετά το 2020 παίχτηκε απλώς στα «τρολ» και σε μια σειρά μπαρόκ αντιμητσοτακικών σεκάνς. Αυτό που το 2012 ήταν ορατή αγανάκτηση, μετά το 2020 είναι δυσφορική αποστασιοποίηση και πικρόχολη επιβίωση. Παρά το ότι υπήρχαν αναμφισβήτητα καλύτερες επεξεργασίες πολιτικής και κοινοβουλευτική εργασία και επιβίωναν (ακόμα) εστίες αριστερής θεωρίας, όλα αυτά υποχωρούσαν και γινόταν απλώς ένα ανιαρό, «ακαδημαϊκό» υπόστρωμα που δεν ενδιέφερε το κοινό που είχε δημιουργηθεί.

Για έναν κόσμο, ο ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε κυρίως ο Αλέξης Τσίπρας εναντίον του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τα υπόλοιπα (τα ιδεολογικά, τα «θεωρητικά», τα προγράμματα) γίνονταν όλο και εντονότερα πηγή κούρασης και εκνευρισμού. Συντελέστηκε μια βαθιά απο-ριζοσπαστικοποίηση του χώρου, όχι ως καρπός κατανόησης των πολιτικών όρων της κατάστασης, αλλά ως απλό μπάφιασμα, κόπωση και νευρωτική αναζήτηση ενός αρχηγού που θα ξαναέβαζε στο παιχνίδι της εξουσίας έναν καταπτοημένο ΣΥΡΙΖΑ. Από αυτήν τη δίοδο κόπωσης, διαψεύσεων και οργής με την «ανικανότητα» του ενός ή του άλλου, από αυτό το υλικό που είχε ήδη συρρικνώσει τον πολιτικό ΣΥΡΙΖΑ, ξεπήδησαν ο Κασσελάκης και ο κασσελακισμός. Στη θέση του ηθικού πλεονεκτήματος, φύτρωσε μια ανίδεη αυτοπεποίθηση με άγνοια κινδύνου.  

Τώρα παρακολουθούμε μια ιστορία αποσύνθεσης που έχει άγνωστη κατάληξη σε σχέση με το ποια εν τέλει πρόσωπα και οργανωτικός σκελετός θα επιβιώσουν με την ίδια ή μια άλλη ονομασία. Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάμε το σημαντικότερο: τα κόμματα, οι πολιτικές ονομασίες, ακόμα και το κομματικό προσωπικό, είναι η μία πλευρά της Ιστορίας. Πολλοί απολαμβάνουν τώρα την (κατά)πτωση του ΣΥΡΙΖΑ, είτε από μια θέση αριστερής δικαίωσης είτε με την ανακούφιση όσων πιστεύουν ότι ένας κεντρώος/κεντροδεξιός μονοπολισμός είναι η μόνη λογική και μοντέρνα εκδοχή για τη χώρα. Φυσικά, η απόλαυση κι ακόμα και το μαύρο χιούμορ και μια δόση μοχθηρής χαράς είναι κομμάτι των ανθρώπινων παθών στην πολιτική. Υπήρξαν άλλωστε πολλοί λόγοι για να ασκήσει κανείς κριτική και να «αποδομήσει» τους «συριζαίους» και τα πολιτικά προϊόντα τους. Να όμως που εδώ και χρόνια άλλοι βρίσκονται στις θέσεις εξουσίας, ενώ και διεθνώς τα μεγάλα και τραυματικά ζητήματα δεν τα έχει δημιουργήσει η αριστερά, ούτε η λαϊκιστική, ούτε η ριζοσπαστική. Η μετατόπιση τεράστιας ισχύος σε ιδιωτικά συμφέροντα και ανεξέλεγκτες εταιρείες, η κρίση των δημόσιων χώρων, η κλιματική κατάρρευση που συνδέεται άρρηκτα με επιλογές οικονομικές και αναπτυξιακές (και όχι απλώς με έλλειψη σύνεσης των ατόμων) είναι πράγματα απείρως πιο σημαντικά από τη χαμηλή ή στραβή πολιτική κουλτούρα κάποιων αριστερών κομμάτων. Εξάλλου, με εξαιρέσεις, σήμερα το ρεύμα είναι ο δεξιός ριζοσπαστισμός και από την άλλη η αδυναμία των κεντροτεχνοκρατικών σχηματισμών να δημιουργήσουν καλύτερους όρους ζωής για τους πολλούς.

Επιστρέφοντας έτσι στο ψυχόδραμα με τον Κασσελάκη και τον ΣΥΡΙΖΑ, όλο αυτό είναι δυσάρεστο και αξιολύπητο, όχι όμως ευκαιρία για φτηνά ανέκδοτα. Στην ουσία πήγε στα άκρα μια διαδικασία που έχει παρελθόν. Το είπαμε ήδη: ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν κόμμα κοινωνικών εκπροσωπήσεων όσο χώρος στελεχών και άρθρωσης δημόσιων, αντικυβερνητικών συναισθημάτων. Δεν κατάφερε να αποτελέσει ούτε σθεναρή μεταρρυθμιστική αριστερά ούτε κινηματική αριστερά. Έγινε κόμμα μιας μετακινούμενης εκλογικής βάσης και υψηλής οπαδικής έντασης στη βάση ενός προσωποκεντρικού «αντιμητσοτακισμού». Με τον Στέφανο Κασσελάκη θα πέσει όλο το βάρος ώστε ο χώρος να μετατραπεί σε ένα είδος κόμματος προσωπικής καμπάνιας, απροσδιόριστο αντικείμενο μιας παράδοξης μείξης του ινφλουερισμού της αγοράς και ενός υβριδικού αριστερο-πατριωτισμού. 

Σε αυτό το σημείο η αντίδραση της «πολιτικής γραφειοκρατίας» έρχεται να πει «όχι». Για τους δικούς της λόγους. Αυτό το «όχι» είναι σημαντικό, αν και με πρόσωπα (αρκετά από αυτά) και όρους που φαίνεται να συντηρούν τα αβαθή νερά ενός ξεδοντιασμένου κόμματος. Είναι πια τόσο το βάρος των απογοητεύσεων και των ιδιωτεύσεων που έχουν πυκνώσει εδώ και χρόνια, ώστε η μόνη δυνατότητα πειθούς για κάτι άλλο να περνάει από πραγματικές κινήσεις καινούργιας αρχής. Ο ΣΥΡΙΖΑ ως αποτέλεσμα ενός συνδυασμού ιστορικών ευκαιριών και πολιτικών επιλογών είναι παρελθόν. Δεν μπορούμε όμως να πούμε το ίδιο για τον πολιτικό χώρο του σοσιαλισμού ή μιας πραγματικής κοινωνικής δημοκρατίας που πρέπει να επιδιώκει να αφαιρεί κυριαρχία και πλούτο από συγκεκριμένα συμφέροντα για να αναπνεύσουν οι υπόλοιποι, οι περισσότεροι. Όσα κόμματα υπάρξουν και σταθούν με επάρκεια σε αυτή την ανάγκη και βρουν πραγματικά ερείσματα (όχι τα φανατικά τρολ ούτε τους αρθρογράφους γνώμης), μπορεί να συνθέσουν μια παράταξη κι όχι απλώς μικρομεσαίους οργανισμούς που αγωνιούν για την αυτοσυντήρησή τους.  

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Από νικητής προτεινόμενος: Το ανατρεπτικό ριάλιτι του Στέφανου Κασσελάκη

Daily / Από νικητής προτεινόμενος: Το ανατρεπτικό ριάλιτι του Στέφανου Κασσελάκη

Το πρόβλημα με τα ριάλιτι είναι ότι πολλοί τα παρακολουθούν αλλά κανείς δεν τα σέβεται. Το όργιο χειραγώγησης, υστεροβουλίας και τοξικότητας κερδίζει την προσοχή αλλά όχι την υποστήριξη.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Enrico Bellini / «To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Ο επικεφαλής Κυβερνητικών Σχέσεων και Δημόσιας Πολιτικής του TikTok στη Νότια Ευρώπη, Enrico Bellini, περιγράφει το μυστικό της επιτυχίας της δημοφιλούς πλατφόρμας και εξηγεί γιατί η προστασία των δεδομένων των Ευρωπαίων χρηστών είναι υψίστης σημασίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Οπτική Γωνία / Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Ορθώς μας σοκάρει το «No Mercy» που «παίζει» με τον βιασμό και την αιμομιξία, όμως την ίδια στιγμή ζούμε σε μια κοινωνία όπου η γυναικεία υποταγή πλασάρεται ως κανονικότητα.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τα νέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Πολιτική / Nέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Η υπόθεση των Τεμπών επιστρέφει στη Βουλή μέσω της δικογραφίας για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, αλλά στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι αυτήν τη φορά είναι καλά προετοιμασμένοι. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
κωνσταντοπουλου

Βασιλική Σιούτη / Ποιος είναι, τελικά, αξιωματική αντιπολίτευση;

Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν πλέον στη δεύτερη θέση το κόμμα της Πλεύσης Ελευθερίας. Θα διατηρήσει η Ζωή Κωνσταντοπούλου τη δυναμική που απέκτησε; Θα αλλάξει σύντομα πάλι η σειρά των κομμάτων; Το σίγουρο είναι πως η ρευστότητα είναι η νέα πολιτική συνθήκη. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Tίτλος: Explainer: Το κίνημα "Cute Winter Boots" και το κριντζ της ψηφιακής πολιτικοποίησης

Explainer / «Cute Winter Boots»: Όσο κι αν το υποτιμάτε, το TikTok παράγει πολιτική

Το hashtag #CuteWinterBoots συγκεντρώνει τους προβληματισμούς των χρηστών για την άνοδο της παγκόσμιας ακροδεξιάς και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία σήμερα. Έχουμε αφήσει πίσω μας για πάντα το «για να συμμετέχω στην πολιτική πάω σε συνελεύσεις και γράφομαι σε κόμμα».
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τι μας δείχνουν τα πρώτα ίχνη ζωής εκτός της Γης;

Διάστημα / Βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής;

Τι ανακάλυψε ακριβώς το τηλεσκόπιο James Webb; Θα υπάρξει σύντομα κατοικήσιμος πλανήτης; Πόσο κοντά είμαστε στην κατάκτηση του Διαστήματος; Ο αστρονόμος και καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος Ξενοφών Μουσάς εξηγεί τι σηματοδοτεί η ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Ρεπορτάζ / Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Το πράσινο της πόλης μπορεί να είναι περιορισμένο, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις είναι αξιόλογο - και η άνοιξη το φέρνει ξανά στο προσκήνιο, μαζί με τα προβλήματά του. Λύσεις υπάρχουν· το ζητούμενο είναι να εισακουστούν.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ