Ρότζερ Κόρμαν (1926-2024) Facebook Twitter
Ο Κόρμαν στα γυρίσματα της ταινίας «Το μαγαζάκι του τρόμου» © 1960 Santa Clara Productions, Inc. with The Filmgroup

Ρότζερ Κόρμαν (1926-2024): Ο βασιλιάς των b-movies και του απενοχοποιημένου exploitation

0

Στην πολυετή καριέρα του, ο Ρότζερ Κόρμαν, ο οποίος απεβίωσε στα 98 του χρόνια στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνια, εγγυήθηκε πάνω από 400 παραγωγές και υπέγραψε πολλές από αυτές, γράφοντας μάλιστα και μια σχετική αυτοβιογραφία με τίτλο «Πώς σκηνοθέτησα 100 ταινίες στο Χόλιγουντ και δεν έχασα δεκάρα», ένα υπερήφανο εγχειρίδιο θριαμβευτικής επιβίωσης σε ένα ριψοκίνδυνο περιβάλλον, το οποίο ανακάλεσε πικρά, όταν το 1962 τόλμησε να κολυμπήσει σε πιο σοβαρά ύδατα, και το «Intruder», με τον Γουίλιαμ Σάτνερ στον ρόλο ενός ρατσιστή, απέτυχε να πάρει έγκριση από την επιτροπή λογοκρισίας, παίχτηκε σε ελάχιστες αίθουσες και πάτωσε εμπορικά, παρά τις θετικότατες κριτικές των «New York Times» και άλλων. «Ποτέ ξανά ταινία με προσωπική κατάθεση», είπε και επέστρεψε εκεί που έπαιζε στα δάχτυλα τους προϋπολογισμούς και το κοινό, δηλαδή στο φτηνό σινεμά είδους, μια πλατφόρμα που σχεδόν εφηύρε και σίγουρα τελειοποίησε. 

Η οικογένειά του μετακόμισε στην Καλιφόρνια όταν ήταν μικρός και ο Ρότζερ μεγάλωσε στο Μπέβερλι Χιλς, σίγουρος πως θα ασχοληθεί με τον κινηματογράφο που αγαπούσε πολύ, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Ανήσυχος, σπούδασε στην Οξφόρδη και στο Παρίσι βρήκε πρόθυμους αγοραστές των ιστοριών του. Το πρώτο σενάριο που έγινε ταινία, από την Allied Artists, είχε πρωταγωνιστές την Τζόαν Μπένετ και τον Ρίτσαρντ Κόντε, και κανείς δεν φανταζόταν πως θα μεταπηδούσε στο, ας πούμε, πιο αναξιοπρεπές πεδίο των b-movies, αυτό που προοριζόταν για γρήγορη κατανάλωση κυρίως στις drive-in ανοιχτές αίθουσες που ανθούσαν εκείνη την εποχή.

Ήταν ο πρώτος Αμερικανός σκηνοθέτης που τίμησε η Γαλλική Ταινιοθήκη, η Ακαδημία τον τίμησε με ειδικό Όσκαρ για την καριέρα του το 2009, ενώ όταν τον ρώτησαν πώς θα ήθελε να τον θυμούνται, απάντησε «ως κινηματογραφιστή, και μόνο». 

Η American International Pictures έμελλε να γίνει το σπίτι του: ξεκίνησε με ξεχασμένα γουέστερν και το γύρισε γρήγορα, ήδη από το 1956, στην επιστημονική φαντασία, με αδιανόητους τίτλους όπως «Night of the Blood Beasts» και «She Gods of Shark Reef», επιμένοντας πως «το τέρας σε κάθε sci-fi ταινία οφείλει να είναι ογκωδέστερο της πρωταγωνίστριας»! 

Ρότζερ Κόρμαν (1926-2024) Facebook Twitter
She Gods of Shark Reef
Ρότζερ Κόρμαν (1926-2024) Facebook Twitter
Night of the Blood Beasts

Με το που καταλάβαινε πώς λειτουργούσε ένας είδος, όπως, για παράδειγμα, το γκανγκστερικό, όπου εμπιστεύτηκε τον Τσαρλς Μπρόνσον στο «I Mobster», άλλαζε, απλώς γιατί βαριόταν, ακριβώς όπως είχε μπαφιάσει στα νεανικά του χρόνια διαβάζοντας για λογαριασμό της 20th Century Fox σενάρια που έβρισκε παλιομοδίτικα και εκτός πραγματικότητας. Αυτό συχνά δημιουργούσε προβλήματα σε παραγωγές που εγκατέλειπε για χάρη μιας άλλης που του κέντριζε το ενδιαφέρον, ωστόσο επέστρεφε για να σώσει την κατάσταση, κυρίως με τη διαλλακτικότητα, την υπομονή αλλά και τις ιδέες του. Μια από αυτές ήταν να ρίξει στη «μάχη» του φινάλε του «Cry Baby Killer» του 1958 τον άγνωστο τότε Τζακ Νίκολσον να εκστομίσει την ατάκα «Τι στο διάολο συμβαίνει εδώ πέρα;», να πιάσει έναν χαρακτήρα από τον λαιμό και να τον εκσφενδονίσει στα σκηνικά σπάζοντάς τα, για να γλιτώσει διάλογο και έξοδα − ο σπουδαίος ηθοποιός δεν έπαψε ποτέ να μνημονεύει τον Κόρμαν ως τον άνθρωπο που τον πίστεψε, τον θεώρησε ιδιοφυή, τον παρακίνησε να παρακολουθήσει μαθήματα method acting και τον έμαθε τι σημαίνει σινεμά, δίνοντάς του ζουμερό ρόλο στο «Μαγαζάκι του Τρόμου», πολύ πριν από τις εμφανίσεις του στις τριπαριστές πραγματείες των ‘60s και βέβαια την απογείωση στον «Ξένοιαστο Καβαλάρη» του κολλητού του, Χένρι Φόντα. 

wild angels Facebook Twitter
«Άγριοι Άγγελοι» με τον Πίτερ Φόντα. Φωτ.: American International Pictures/American International Pictures/Getty Images/Ιdeal Image

Και δεν είναι ο μόνος που ξεχώρισε στο διεισδυτικό ραντάρ του Κόρμαν, ο οποίος προσέλαβε τον Μάρτιν Σκορσέζε για να σκηνοθετήσει το «Boxcar Bertha» και λίγο νωρίτερα τον Πίτερ Μπονγκτάνοβιτς για το «Targets», τον Τζόναθαν Ντέμι για να γράψει το «Caged Heat», τον απογοητευμένο από τη συμμετοχή του ως νεαρού ηθοποιού στο «Happy Days» (όλοι λάτρευαν τον Φόνζι, κι όχι αυτόν!) Ρον Χάουαρντ για το «Grand Theft Auto» το 1977, τον Πολ Μπαρτέλ, που οι μύστες γνωρίζουν καλά ως ιδιόμορφη φιγούρα στο indie κύκλωμα, αλλά και τον Τζέιμς Κάμερον για να σχεδιάσει σκηνικά στο «Beyond the Stars». Πίσω από το θαυμάσιο, χιτσκοκικό «Dementia 13» του Φράνσις Φορντ Κόπολα, στις αρχές της δεκαετίας του 60, πάντα στην AIP, κρύβεται ο Ρότζερ Κόρμαν, και ήταν αυτός που του συνέστησε να μην ταξιδέψει στις Φιλιππίνες για το «Αποκάλυψη Τώρα», επειδή είχε γυρίσει πολλές ταινίες εκεί και γνώριζε πως θα έμπλεκε με τους μουσώνες και τις καθυστερήσεις.

Με τον Σκορσέζε έγιναν στενοί φίλοι, αν και φρέναρε συχνά τον οπαδικό του ενθουσιασμό. Όταν ο εμβριθής μαθητής του δήλωσε πως οι «Άγριοι Άγγελοι» ήταν καλύτερη ταινία από τις «Άγριες Φράουλες» του Μπέργκμαν, ο Κόρμαν απέρριψε τη θεωρία ως υπερβολική, συμπληρώνοντας πως «πρέπει ωστόσο να παραδεχτούμε πως το “Wild Angels” έχει σωστότερη δράση!». Το χιούμορ όχι μόνο χαρακτήριζε τον Κόρμαν, αλλά έσωζε πολλές ταινίες του, περνώντας υποδόρια, κάτω από την επιφανειακή πλοκή και εκτέλεση που πρόδιδαν πως καθεμιά από αυτές μετά βίας ξεπερνούσε τις 100 χιλιάδες δολάρια προϋπολογισμού και τις δυο εβδομάδες γυρισμάτων, συνήθως με μία λήψη σε κάθε σκηνή και μια βιασύνη που εξελίχθηκε σε πατέντα και παντιέρα των ανεξάρτητων δημιουργών με όραμα και τρέλα, πολύ πριν από την ευκολία της ψηφιακής τεχνολογίας και την επιβεβλημένη ταχύτητα στην παραγωγή περιεχομένου για τις πλατφόρμες.

Ρότζερ Κόρμαν (1926-2024) Facebook Twitter
«Cry Baby Killer» με τον Τζακ Νίκολσον
Ρότζερ Κόρμαν (1926-2024) Facebook Twitter
Ο πολυσχιδής Κόρμαν παραδέχθηκε πως ποτέ δεν γύρισε ακριβώς το φιλμ που ήθελε.

Το Νέο Χόλιγουντ εμφατικά δήλωνε πως ανήκει στο μεγάλο σχολείο του Κόρμαν − μόνο ο Σπίλμπεργκ γλίτωσε από τις τάξεις του, ίσως επειδή έμαθε να σκαρώνει ταινιάκια στο δικό του σπίτι. Και όσοι αναρωτιούνταν επί καιρό τι ακριβώς πρεσβεύει αυτός ο κινηματογράφος αιματηρής φρίκης, ανυπόστατης φαντασίας, φευγαλέου δράματος, σβέλτου μελό και κοινωνικού οπορτουνισμού, απλώς έχαναν τον χρόνο τους, γιατί ο Κόρμαν και οι ορεξάτοι απόστολοί του εκμεταλλεύονταν τα ρεύματα της εποχής, κυρίως το σεξ, τα ναρκωτικά και τη βία, μαθαίνοντας παράλληλα την πιο λαϊκή από τις τέχνες πριν στερεώσουν τα δικά τους κινηματογραφικά οικοδομήματα.

Το φυτώριο του Κόρμαν δεν είχε τελειωμό και, σαν να μην έφταναν οι ασταμάτητες παραγωγές του, ίδρυσε τη New World, διανέμοντας στις ΗΠΑ διεθνή αριστουργήματα όπως το «Κραυγές και Ψίθυροι» του Μπέργκμαν, την «Αντέλ Ουγκό» του Τριφό, το «Ντέρσου Ουζαλά» του Κουροσάβα και το «Φιτζκαράλντο» του Χέρτσογκ. Σοφιστικέ υπαρξιακά τρίωρα ξενόγλωσσα από τον άρχοντα του exploitation; Ας μην ξεχνάμε πως ο δημιουργός του «Death Race» είχε σπουδάσει αγγλική λογοτεχνία και ήταν υπεύθυνος για την επαναφορά του κομψού γοτθικού τρόμου, με τον κύκλο των μεταφορών των έργων του Έντγκαρ Άλαν Πόε που ξεκίνησε με την «Πτώση του Οίκου των Άσερ» το 1960. Ο πολυσχιδής Κόρμαν παραδέχθηκε πως ποτέ δεν γύρισε ακριβώς το φιλμ που ήθελε («όπως κι αν το ξεκινούσα, κάπως αλλιώς ολοκληρωνόταν»), αλλά τον διακατείχε αισιοδοξία, εκτός από τη δεδομένη γενναιοδωρία και την αποδεδειγμένη του πεποίθηση πως τα κινηματογραφικά είδη και το ανεξάρτητο σινεμά δεν θα πεθάνουν ποτέ, απλώς θα διανύσουν κύκλους και θα αλλάξουν φορμάτ, αντίστοιχα.

Ήταν ο πρώτος Αμερικανός σκηνοθέτης που τίμησε η Γαλλική Ταινιοθήκη, η Ακαδημία τον τίμησε με ειδικό Όσκαρ για την καριέρα του το 2009, ενώ όταν τον ρώτησαν πώς θα ήθελε να τον θυμούνται, απάντησε «ως κινηματογραφιστή, και μόνο». 

Ο Τζακ Νίκολσον μιλάει με συγκίνηση για τον Κόρμαν στo ντοκιμαντέρ «Ο κόσμος του Κόρμαν».

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τα μυαλά που κουβαλάς

Οθόνες / Inside Out 2: Η Pixar δεν έχει πει ακόμη την τελευταία της λέξη

Τα συναισθήματα, που αποτελούν τον βασικό άξονα αυτής της ριζοσπαστικής δραματικής κομεντί, αποτυπώνονται τόσο καθαρά και δημιουργικά, που συχνά ξεχνάς πως παρακολουθείς μια περιπέτεια στο κέντρο του εγκεφάλου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Δεν έχω δικαίωμα να σπάσω την αλυσίδα»: Η πιο διάσημη Παλαιστίνια ηθοποιός δεν ξεχνά

Οθόνες / «Δεν έχω δικαίωμα να σπάσω την αλυσίδα»: Η πιο διάσημη Παλαιστίνια ηθοποιός δεν ξεχνά

Η Χιάμ Αμπάς, γνωστή εσχάτως και από τον ρόλο της στο «Succession», μιλάει για την παλαιστινιακή εμπειρία και το ντοκιμαντέρ «Bye Bye Tiberias» που σκηνοθέτησε η κόρη της και ακολουθεί την πορεία της οικογένειάς της στην εξορία από τη Νάκμπα του 1948 μέχρι σήμερα.
THE LIFO TEAM
Αίγλη Cinema: Το εμβληματικό θερινό του Ζαππείου επέστρεψε, καλύτερο από ποτέ

Οθόνες / Αίγλη Cinema: Το εμβληματικό θερινό του Ζαππείου επέστρεψε, καλύτερο από ποτέ

Μετρώντας πάνω από έναν αιώνα ζωής, το σινεμά του κέντρου με την προνομιακή τοποθεσία μάς περιμένει ξανά για προβολές σε ένα καταπράσινο σκηνικό, με εντυπωσιακό ήχο, φαγητό και ποτό που ονειρευόμασταν να βρούμε σε ένα κυλικείο.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Συζητώντας με την Πάολα Ρεβενιώτη για τη φιλμογραφία του Φασμπίντερ

Σαν Σήμερα / Συζητώντας με την Πάολα Ρεβενιώτη για τη φιλμογραφία του Φασμπίντερ

Σαν σήμερα το 1982 πεθαίνει ο μεγάλος Γερμανός σκηνοθέτης Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ. Πόσο βοήθησε η σκηνοθετική ματιά του το ομοφυλοφιλικό κίνημα και τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΟΣΚΟΪ́ΤΗΣ
«Godzilla Minus One»: Ένα ατόφια επικό διαμάντι μόλις προστέθηκε στο Netflix

Οθόνες / «Godzilla Minus One»: Ένα ατόφια επικό διαμάντι προσγειώθηκε στο Netflix

Φτιαγμένο για να βιωθεί στη μεγάλη οθόνη, από την οποία δυστυχώς έκανε μόνο ένα ολιγοήμερο πέρασμα, το «Godzilla Minus One» είναι ένα από τα καλύτερα monster movies που γυρίστηκαν ποτέ και, ταυτόχρονα, μια γνήσια αντιπολεμική ταινία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ευθύμης Φιλίππου: «Είμαστε και απάνθρωποι και σκληροί και μαλακοί και γλυκούληδες»

Συνέντευξη / Ευθύμης Φιλίππου: «Είμαστε και απάνθρωποι και σκληροί και μαλακοί και γλυκούληδες»

Ο συν-σεναριογράφος του «Ιστορίες Καλοσύνης» του Γιώργου Λάνθιμου φέρνει τον καταδικό του κόσμο στο Φεστιβάλ Αθηνών, σε μια παράσταση που βασίζεται στις επινοημένες λέξεις.
M. HULOT
Βικτοριανά μανίκια και μικροσκοπικά εσώρουχα: Τα κοστούμια της Holly Waddington για το «Poor Things»

Συνέντευξη / Βικτοριανά μανίκια και μικροσκοπικά εσώρουχα: Τα κοστούμια της Holly Waddington για το «Poor Things»

Η Βρετανή ενδυματολόγος που βραβεύθηκε με Όσκαρ για την εκπληκτική δουλειά της στην ταινία του Γιώργου Λάνθιμου περιγράφει στη LiFO πώς έπλασε τον ενδυματολογικό κώδικα της Μπέλα Μπάξτερ με αφορμή την έκθεση των κοστουμιών της ταινίας στο Μουσείο Μπενάκη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Το «Θεέ μου, τι σου κάναμε;» και η διαφορά ανάμεσα στο λαϊκό και στο λαϊκίστικο θέαμα

Οθόνες / Το «Θεέ μου, τι σου κάναμε;» και η διαφορά ανάμεσα στο λαϊκό και στο λαϊκίστικο θέαμα

Η γαλλική κωμωδία επιστρέφει στις αίθουσες δέκα χρόνια μετά τη μεγάλη επιτυχία της. Μήπως όμως δεν πρόκειται για γνήσιο λαϊκό θέαμα, αλλά για την παρέκβασή του;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Το αιώνιο καλοκαίρι του Ρομέρ./ Πού πήγαν τα καλοκαίρια που έμοιαζαν/Πού πήγε το καλοκαίρι που έμοιαζε με ταινία του Ρομέρ;

Οπτική Γωνία / Πού πήγε το καλοκαίρι που έμοιαζε με ταινία του Ρομέρ;

Δεν είναι μόνο η μαζικοποίηση του τουρισμού ούτε το άπιαστο όνειρο των διακοπών που τείνει να γίνει προνόμιο για λίγους, είναι και η ολοένα πιο δύσκολη αναζήτηση εκείνης της άχρονης στάσης απέναντι στα πράγματα.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Ο Κλιντ Ίστγουντ έγινε 94 χρονών: Όλες οι ταινίες του μία προς μία

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Ο Κλιντ Ίστγουντ έγινε 94 χρονών: Όλες οι ταινίες του μία προς μία

Ένας από τους μεγαλύτερους Αμερικανούς σκηνοθέτες, πιθανότατα το τελευταίο ευρέως αναγνωρίσιμο κινηματογραφικό είδωλο μιας άλλης εποχής, ο Κλιντ Ίστγουντ κλείνει σήμερα τα 94.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ