Αριστερά των κειμένων και αριστερά της εικόνας;

ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ Facebook Twitter
Δεν είναι έτσι ένας πληγωμένος διανοουμενισμός ούτε η διαφύλαξη μιας κουλτούρας ελιτιστών και γραφειοκρατών που υπαγορεύουν την αντίσταση στο ρεύμα Κασσελάκη και ιδίως σε όσα το ρεύμα εκφράζει.
0


ΜΙΑ ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΗ ΟΨΗ της εξέλιξης στον ΣΥΡΙΖΑ με την «έφοδο» Κασσελάκη για την ηγεσία είναι το εξής: πάει να συγκροτηθεί (σε παρεμβάσεις και σχόλια) η αντίθεση μιας παλιάς, κειμενοκεντρικής και ρητορικής αριστεράς και ενός προοδευτισμού που έχει συμφιλιωθεί πλήρως με την εικόνα, το ΤikTok και τους υφολογικούς κώδικές μιας καμπάνιας. Σαν να λέμε ο Κασσελάκης ήλθε να ενσαρκώσει τη σαρωτική ισχύ μιας εικονιστικής κουλτούρας εις βάρος μιας κουρασμένης γραφειοκρατικής πολιτικής τάξης.

Προέκταση αυτής της αντίθεσης θεωρήθηκε η διένεξη μεταξύ αριστερής καθαρότητας και ρεαλιστικής ανασυγκρότησης ή μια αντιδιαστολή μεταξύ του πολιτικού επαγγελματισμού και της σφαίρας της απλής συγκίνησης του κόσμου. Υπονοείται πλέον η ρήξη μιας αριστεράς που, παρά τις μεταλλάξεις της, διατηρεί ακόμα ιδεολογικά και ιστορικά κειμήλια με ένα κίνημα που θέλει, πρώτα απ’ όλα, να «ρίξει τον Μητσοτάκη» και να κυβερνήσει ως κάτι αορίστως προοδευτικό.

Νομίζω όμως πως σε σχέση με τον Κασσελάκη η αντιδιαστολή μεταξύ εικονομάχων και εικονολατρών είναι παραπλανητική. Παρά τα όσα λέγονται, δεν έχουμε να κάνουμε με διαμάχη αρχαίων και μοντέρνων, όπου οι πρώτοι, σαν αργοπορημένοι οπαδοί του Ζαν-Ζακ Ρουσό, αποκηρύσσουν τους θεατρινισμούς και την επιπολαιότητα και οι δεύτεροι κοροϊδεύουν τον πικρόχολο διδακτισμό και τα αντιμοντέρνα κολλήματα των πρώτων. Αυτό το θέμα, μαζί με τον υπερτονισμό ενός χάσματος γενεών (οι γέροντες και οι νέοι, οι παλαιοσυριζαίοι και η νέα εκλογική βάση), έχει σχετικά μικρή σημασία.

Η έφοδος που ζούμε, λοιπόν, δεν αφορά απλώς ένα κόμμα που ούτως ή άλλως είχε σημαντικά προβλήματα προσανατολισμού, ταυτότητας και κοινωνικών ριζωμάτων. 

Είναι περισσότερο ιδιοσυγκρασιακές και ψυχικές διαθέσεις, όχι όμως ο κρίσιμος παράγοντας της διαφοράς. Άνθρωποι που έχουν ασκήσει σκληρή κριτική στη συριζαϊκή ιστορία (όπως εγώ) αισθάνονται τώρα την ανάγκη να πουν κάτι παραπάνω για το ζητούμενο, γι’ αυτό που απωθείται. Την εκπροσώπηση του σύγχρονου κοινωνικού ζητήματος, την απόκριση στην κλιματική και περιβαλλοντική κρίση και στις αλλαγές που φέρνει, μια καλύτερη πολιτειακή οργάνωση για την αντιμετώπιση της ανασφάλειας και της τρωτότητας των πιο αδύναμων.

Είναι το βάθος και η έκταση των προβλημάτων που απαιτούν πια σοβαρή ανάλυση, βελτιωμένες διαλογικές ποιότητες και πολιτική συγκρότηση. Δεν είναι έτσι ένας πληγωμένος διανοουμενισμός ούτε η διαφύλαξη μιας κουλτούρας ελιτιστών και γραφειοκρατών που υπαγορεύουν την αντίσταση στο ρεύμα Κασσελάκη και ιδίως σε όσα το ρεύμα εκφράζει.

Η έφοδος που ζούμε, λοιπόν, δεν αφορά απλώς ένα κόμμα που ούτως ή άλλως είχε σημαντικά προβλήματα προσανατολισμού, ταυτότητας και κοινωνικών ριζωμάτων. Έχουμε τη σοσιαλμιντιακή συμπύκνωση των πιο προβληματικών ή αρνητικών τάσεων της προηγούμενης δεκαετίας: του νεο-αυριανισμού, της επικέντρωσης στο πρόσωπο του Μητσοτάκη ως ενσάρκωσης όλου του ελληνικού προβλήματος, του περάσματος από «ριζοσπαστικές» σε «δεξιές» θέσεις και αντιστρόφως. Τώρα όλο αυτό εκταμιεύεται ως ένας υβριδικός λαϊκισμός και κεντρώος και αριστερός και φιλοεπιχειρηματικός, ένα αμάλγαμα που πάμε να του δώσουμε τη χάρη του φρέσκου.

Το πρόβλημα έτσι δεν είναι κυρίως το υπερβολικό παιχνίδι με την εικόνα. Είναι μια φτωχή και παρωχημένη πολιτική σκέψη που αναπαράγει τον ρόλο του πολιτευτή-σωτήρα και παιδιού του λαού σε σύγχρονη version. Κάποιες ιδέες-φράσεις που έχουν ακουστεί στην εκστρατεία δεν έχουν το παραμικρό μεταρρυθμιστικό ίχνος. Ακόμα και η θορυβώδης άποψη για την κατάργηση της στρατιωτικής θητείας θυμίζει απλώς ένα κλείσιμο του ματιού στους δεκαεξάχρονους υπό τύπον διαφόρων διευκολύνσεων – δηλαδή μία από τις παθολογίες του ΣΥΡΙΖΑ και προτού εμφανιστεί ο Κασσελάκης.

Ανάλογες προτάσεις-πυροτεχνήματα πάνε απλώς να κολακεύσουν ένα κοινό χωρίς να έχουν από κοντά τους ένα ευρύτερο σκεπτικό όπου θα μπορούσαν να ενταχτούν πολιτικά και στρατηγικά. Απόψεις για τις άχρηστες ελίτ των δεξιών ή για το ποιος είναι πιο άριστος και μάγκας κ.λπ. είναι κουβέντες που μπορεί να τις ακούσεις από δυσαρεστημένους νεοδημοκράτες, ακροδεξιούς, απολίτικο κόσμο κ.λπ.

Το ελληνικό όνειρο του Κασσελάκη μπορεί να κάνει κλικ σε έναν κόσμο που έχει θυμώσει ή που βαρέθηκε τα μεγάλα κείμενα, τα ονόματα του κομμουνισμού, τις συνδιασκέψεις και τους απολογισμούς δίχως απολογισμό, την πολιτική γραμματική και τις αναμνήσεις της γενιάς του Πολυτεχνείου και των επιγόνων τους. Χίλια πράγματα μπορούν, άλλωστε, να λεχθούν για τα όρια αυτής της πολιτικής γραμματικής: για δογματισμούς, ενοχλητικές σιωπές, αφέλειες ή πονηριές και μαγειρέματα μηχανισμών. Τα ξέρουμε αυτά, είναι κουζίνες της πολιτικής και όχι μόνο στην αριστερά. Όμως η πολιτική δεν είναι μόνο θέληση για εξουσία. Υποτίθεται ότι έχει και κάποιες άλλες αξιώσεις και φιλοδοξίες. Εκτός αν είναι μια απλή τεχνολογία κυκλοφορίας των ελίτ όπως την έβλεπαν οι συντηρητικοί (και ευφυείς) κοινωνιολόγοι στις αρχές του 20ού αιώνα.

Θα πει κανείς πως το φαινόμενο Κασσελάκη είχε προαναγγελθεί από χρόνια σαν ένας μετωπικός κοινός τόπος απέναντι στους «Κούληδες». Υπήρχε ως κενολόγος ριζοσπαστισμός που όταν κατασίγασε ως ριζοσπαστισμός έμεινε με τα κενά και τα τρολ του. Παρ’ όλα αυτά, η χώρα χρειάζεται πολιτικούς φορείς πέραν της Νέας Δημοκρατίας και των δικτύων εξουσίας της. Ένας χώρος σοσιαλδημοκρατικός, οικολογικός, πολιτειακός, με πιο ριζοσπάστες και πιο μετριοπαθείς, με φωνές για τα δικαιώματα αλλά και για ένα κράτος κατά των ανισοτήτων και της ανομίας, ένας πολιτικός χώρος για την προστασία δημόσιων αγαθών και χώρων δεν μπορεί να βρεθεί στον αέρα.

Φυσικά, η πολιτική δεν είναι ένα πεδίο σοβαρότητας δίχως χαρές, μια προγραμματική γλώσσα δίχως συγκινήσεις, μια στυφή γεύση δίχως ηδύτητα. Ιδίως όταν ισχυρίζεται πως είναι προοδευτική και χειραφετητική. Η έξοδος όμως από τις θλιμμένες όψεις της αριστεράς δεν μπορεί να γίνει πρόσχημα μιας σοβαρής θεσμικής και ιδεολογικής οπισθοδρόμησης. Και αυτό βλέπω να έρχεται και δεν είναι καθόλου ευχάριστο για την ελληνική δημοκρατία, που έχει ήδη πολλές και ανησυχητικές ρωγμές.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Οπτική Γωνία / Αμπντελά Ταϊά: «Η γενιά αυτή τολμά όσα δεν τολμήσαμε εμείς και της αξίζει κάθε στήριξη!»

Ο Μαροκινός συγγραφέας και σκηνοθέτης, κάτοικος Γαλλίας πλέον και γνωστός στην Ελλάδα από το υπέροχο μυθιστόρημα «Η ζωή με το δικό σου φως», μιλά με θαυμασμό για την εξέγερση της νεολαίας που συνταράσσει την πατρίδα του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Συνέντευξη / Νίκος Χασαπόπουλος: «Παραλίγο να πεθάνω από τη σκευωρία της Novartis»

Μετά από μισό αιώνα στο «Βήμα», ο Νίκος Χασαπόπουλος μιλά για πρώτη φορά για την πιο δύσκολη απόφαση της ζωής του, τις στιγμές που έζησε δίπλα σε Λαμπράκη, Ψυχάρη και πρωθυπουργούς, αλλά και για το μεγάλο λάθος του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Οπτική Γωνία / Ένας άλλος «Μεσοπόλεμος»: Το μένος για τα θύματα (που γίνονται φωνή)

Έχουμε ένα καινούργιο συναίσθημα, όχι το κλασικό της εποχής των φασισμών, δηλαδή τον φόβο μη βρεθεί κανείς στη θέση των κατώτερων, όσων έμειναν πίσω ή «από κάτω». Πλέον βλέπει κανείς μένος για τα θύματα που μιλάνε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Μποτιλιαρισμένοι στην Αθήνα: Δαπανούμε έναν μισθό στον δρόμο κάθε έτος

Οπτική Γωνία / Κάθε χρόνο χάνουμε 110 ώρες από τη ζωή μας κολλημένοι στο τιμόνι

Πώς μπορεί να μειωθεί άμεσα το μποτιλιάρισμα στους δρόμους της πρωτεύουσας; Γιατί η λεωφόρος Κηφισού δεν θα αδειάσει ποτέ; Ο συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Βασιλική Σιούτη / Ο Ερντογάν που (δεν) τα πήρε όλα και οι αποκαλύψεις πίσω από τις εντυπώσεις

Οι εκ των υστέρων αποκαλύψεις για τη συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν κατέδειξαν τις πραγματικές ισορροπίες στο πεδίο των διεθνών σχέσεων: καμία πλευρά δεν κερδίζει άνευ ανταλλαγμάτων και οι διεθνείς σχέσεις δεν καθορίζονται από προσωπικές συμπάθειες.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Βασιλική Σιούτη / Η στρατηγική του Νίκου Δένδια και η λεπτή ισορροπία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Την ώρα που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα Τέμπη και με την ακρίβεια, που προκαλεί κοινωνική δυσφορία, ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως μεταρρυθμιστής που θα οδηγήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα εποχή.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ