Ο δημοσιογράφος Μένης Κουμανταρέας στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου

Ο δημοσιογράφος Μένης Κουμανταρέας στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου Facebook Twitter
Ο αρθρογράφος Μένης Κουμανταρέας, ο σκηνοθέτης Κάρολος Κουν και ο λογοτέχνης Αντώνης Σαμαράκης συναντιούνται σε ένα δημοσίευμα που ανακαλύψαμε σε μια αιγυπτιώτικη εφημερίδα.
0



ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΑΛΟΙ
των Ελληνικών Γραμμάτων και Τεχνών συναντιούνται απροσδόκητα σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην αιγυπτιώτικη εφημερίδα της Αλεξάνδρειας, «Ταχυδρόμος» στις 10 Δεκεμβρίου του 1961. Την εποχή που δημοσιεύεται το άρθρο οι πρωταγωνιστές του είναι πενήντα τριών ετών ο σκηνοθέτης Κάρολος Κουν, σαράντα δύο ο λογοτέχνης Αντώνης Σαμαράκης και μόλις τριάντα ο αρθρογράφος, Μένης Κουμανταρέας, λογοτέχνης επίσης που ακόμα τότε δεν είχε εκδώσει βιβλίο.

«Ο ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΣ ΝΑ ΓΥΡΙΣΕΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ. ΤΙ ΕΔΗΛΩΣΕ Ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΤΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΘΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΗΘΟΥΝ» ο τίτλος του άρθρου.

Είναι Δεκέμβριος του 1961 όταν ο Μένης Κουμανταρέας συναντά τον Αντώνη Σαμαράκη, με την ευκαιρία της έκδοσης της νέας του συλλογής διηγημάτων Αρνούμαι, ένα έργο που έμελλε να μείνει στα κλασικής της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από εκείνη τη συνάντηση ο αρθρογράφος Κουμανταρέας μάς μεταφέρει την απροσδόκητη απήχηση που είχε το βιβλίο που μόλις εκδόθηκε και το θεωρεί φυσικό αφού, από το πρώτο του βιβλίο Ζητείται ελπίς, το ενδιαφέρον του κόσμου υπήρξε χαρακτηριστικό γιατί έφερνε κάτι ειπωμένο με καινούργιο τρόπο.

Αναφέρει δε: «ίσως το γεγονός ότι το διήγημα «Ποτάμι» έγινε φιλμ από τον Νίκο Κούνδουρο, το Σήμα κινδύνου θυμίζει το «Δράκο» και ακόμα πως το εξώφυλλο του Αρνούμαι συνθέτει κινηματογραφική ατμόσφαιρα, πείθουν πόσο όλες αυτές οι συμπτώσεις μπορεί να μην είναι τυχαίες. Και το πιο σημαντικό; Ο κ. Κάρολος Κουν ανακοίνωσε πως αποφάσισε να γυρίσει το «Αρνούμαι» στον κινηματογράφο. Γεγονός διπλής σημασίας από τη μια πλευρά λόγω Σαμαράκη, από την άλλη γιατί ο εμψυχωτής του Θεάτρου Τέχνης, αποφασίζει για πρώτη φορά να δοκιμασθεί σαν σκηνοθέτης του Κινηματογράφου».

Ο Ελληνικός Κινηματογράφος στερήθηκε και στέρησε από το κοινό του, ένα έργο που θα είχε τεράστιο ενδιαφέρον. Με σενάριο τα διηγήματα της συλλογής Αρνούμαι του πολυβραβευμένου συγγραφέα Αντώνη Σαμαράκη, σκηνοθεσία του μεγάλου θεατρικού σκηνοθέτη Κάρολου Κουν και πρωταγωνιστές τους ηθοποιούς του Θεάτρου Τέχνης είναι αναμφίβολο πως η ταινία θα έγραφε ιστορία.

Μας μεταφέρει δε στη συνέχεια ένα περιστατικό που του εμπιστεύτηκε ο Σαμαράκης που «αποκαλύπτει τον συνειδητό τρόπο που δουλεύει ένας αληθινός συγγραφέας». Θυμάται ο Σαμαράκης:

«Ήταν Σεπτέμβριος του 1958 και γύριζα από ένα ταξίδι στο εξωτερικό. Στην Αθήνα με περίμενε το Σήμα Κινδύνου. Ήταν έτοιμο, τυπωμένο. Δεν έμενε παρά η βιβλιοδεσία του και η διάθεσίς του στα βιβλιοπωλεία. Ξαφνικά μέσα στο τρένο που με έφερνε στην Αθήνα το μάτι μου πήρε έναν άνθρωπο που διάβαζε εφημερίδα στο μπροστινό κάθισμα. Τότε ακριβώς μου ήρθε μια ιδέα που αναποδογύριζε όλο το μυθιστόρημα με τον τρόπο που το είχα γραμμένο. Παρολίγο να σηκωθώ από τη θέση μου και να χτυπήσω το σήμα κινδύνου. Έκανα όμως κάτι καλύτερο. Γύρισα στην Αθήνα και αχρήστευσα όλο το έτοιμο υλικό. Ξανάρχισα το γράψιμο από την αρχή. Η ιδέα που μου είχε έρθει ήταν να παρεμβάλω στο κείμενο αποσπάσματα και τίτλους από μια εφημερίδα, τη "Φωνή των Φαρσάλων". Με τον τρόπο αυτό η πλοκή του βιβλίου αποκτούσε διπλό χαρακτήρα Από τη μια μεριά ο αφηγητής και από την άλλη η ειδησεογραφία. Το αποτέλεσμα ήταν ότι το Σήμα κινδύνου ξανατυπώθηκε από την αρχή, ένα χρόνο αργότερα, τον Ιούνιο του 1959».

Στη συνέχεια ο Αντώνης Σαμαράκης αφηγείται στον Μένη Κουμανταρέα τα σχετικά με την απόφαση της κινηματογράφησης της νέας του συλλογής διηγημάτων Αρνούμαι:

«Από καιρό ο κ. Κάρολος Κουν μού είχε εμπιστευθεί την ιδέα του να γυρίσει μια ταινία με τα στελέχη του Θεάτρου Τέχνης, έτσι που η ταινία αυτή να είναι μια ταινία με την σφραγίδα του τρόπου που εργάζεται το θέατρο αυτό αλλά αυτή τη φορά στον τομέα του κινηματογράφου. Είχε ακόμα σκεφτεί η ταινία αυτή να είναι βγαλμένη από ένα σύγχρονο ελληνικό κείμενο και συγκεκριμένα από ελληνικά διηγήματα που θα είχαν μεταξύ τους μια κάποια ενότητα. Ήδη από την εποχή του Ζητείται ελπίς ο κ. Κουν δούλευε την ιδέα αυτή στο μυαλό του. Φαίνεται όμως ότι το Αρνούμαι ήταν το κείμενο που του ενίσχυσε την ιδέα και τον έκανε τελικά να το αποφασίσει. Βρίσκει ότι τα διηγήματα μου είναι πολύ κινηματογραφικά και εξυπηρετούν απόλυτα τις προθέσεις του να δώσει το Θέατρο Τέχνης την παρουσία του και στο χώρο του Ελληνικού Κινηματογράφου. Είμαι τυχερός γιατί τα διηγήματα μου βρίσκονται σε άξια χέρια. Το να καταπιαστεί ο κ. Κουν με αυτά είναι για μένα τιμή και χαρά».

Ο δημοσιογράφος Μένης Κουμανταρέας στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου Facebook Twitter
Διαφήμιση στην εφημερίδα για «Το Ποτάμι» του Νίκου Κούνδουρου

Την επόμενη χρονιά, το 1962 η συλλογή Αρνούμαι τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος. Ο Κάρολος Κουν και ο Αντώνης Σαμαράκης πιθανόν να συναντιόταν στο εστιατόριο Κεντρικόν όπου σύχναζαν και οι δυο. Για την εκτίμηση του συγγραφέα προς τον σκηνοθέτη δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία με το δηλωτικό τίτλο του ποιήματος που περιλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή του και το 'χει αφιερώσει από τον τίτλο του «Στον κύριο Κάρολο Κουν που τον αγαπώ».


Παρόλα αυτά η συνάντηση τους επί της οθόνης δεν κατάφερε τελικά να πραγματοποιηθεί ποτέ, για άγνωστους λόγους. Ο Ελληνικός Κινηματογράφος στερήθηκε και στέρησε από το κοινό του, ένα έργο που θα είχε τεράστιο ενδιαφέρον.

Με σενάριο τα διηγήματα της συλλογής Αρνούμαι του πολυβραβευμένου συγγραφέα Αντώνη Σαμαράκη, σκηνοθεσία του μεγάλου θεατρικού σκηνοθέτη Κάρολου Κουν και πρωταγωνιστές τους ηθοποιούς του Θεάτρου Τέχνης είναι αναμφίβολο πως η ταινία θα έγραφε ιστορία.

Ο Κάρολος Κουν πέθανε 26 χρόνια μετά, το 1987, και μέχρι το θάνατό του συνέχισε να προβάλλει το ελληνικό έργο στο Θέατρο από τον Βυζάντιο, Κορομηλά, Καπετανάκη, Ξενόπουλο μέχρι τους νεότερους που καθιέρωσε όπως τον Καμπανέλλη, την Αναγνωστάκη, τον Κεχαΐδη, τον Σκούρτη, τον Μουρσελά, τον Αρμένη. Προς τιμήν του θεσμοθετήθηκαν τα θεατρικά Βραβεία Καρόλου Κουν.

Ο Αντώνης Σαμαράκης, ένας από τους περισσότερο μεταφρασμένους Έλληνες πεζογράφους, καθώς τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες, πέθανε το 2003 και σύμφωνα με την επιθυμία του, το σώμα του δωρήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για έρευνες των φοιτητών της Ιατρικής. Ανακηρύχθηκε Πρεσβευτής Καλής θέλησης της Unicef το 1989. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία, μεταξύ άλλων με Μεγα Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία για το Λάθος, το βραβείο Europalia το 1982, για τη συνολική προσφορά του, τον Σταυρό του Ιππότη των Γραμμάτων και Τεχνών το 1995, το Κρατικό Βραβείο Τεχνών και Λογοτεχνίας στη Γαλλία το 1995 κ.ά. Η Ελληνική πολιτεία προς τιμήν του ονόμασε το έτος 2020, ως «Έτος Αντώνη Σαμαράκη».

Ο Μένης Κουμανταρέας, το 1961 ξεκίνησε να εργάζεται για το περιοδικό «Ταχυδρόμος», πηγή πιθανότατα του εν λόγω δημοσιεύματος της εφημερίδας «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» της Αλεξάνδρειας. Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε την επόμενη χρονιά, το 1962, με τη συλλογή διηγημάτων Τα μηχανάκια. Έχει τιμηθεί από δυο φορές με τα Κρατικά βραβεία Διηγήματος και Μυθιστορήματος, για το σύνολο του έργου του από το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη κ.ά. Δολοφονήθηκε τον Δεκέμβριο του 2014.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί την ζωή χωρίς αυτόν

Βιβλίο / Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή χωρίς αυτόν

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Βασιλεύς των Βασιλέων», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του ο Ρεζά Παχλαβί, εστιάζει στις διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ που «αποδέχτηκαν πρόθυμα τις φαντασιώσεις του, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τη χώρα του».
THE LIFO TEAM
Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Βιβλίο / Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Σταρ Ελλάς στα νιάτα της, διακρίθηκε ως ηθοποιός, θιασάρχης, ραδιοφωνική παραγωγός, δοκιμάστηκε επίσης στη συγγραφή έχοντας κυκλοφορήσει μέχρι τώρα επτά βιβλία μαζί με το πρόσφατο «Η τρίτη άνοιξη» (εκδ. Επίμετρο), που έδωσε και το έναυσμα γι’ αυτήν τη συνέντευξη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Οι Αθηναίοι / O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Ο 81χρονος δημοσιογράφος και συγγραφέας που για δεκαετίες διηύθηνε τις πολιτιστικές σελίδες της Ελευθεροτυπίας, αφηγείται τη συναρπαστική καριέρα του στη LiFO
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Βιβλίο / Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Η σπουδαία μεταφράστρια, που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της δουλειάς της στον Μαρσέλ Προυστ, μας ξεναγεί στον πολύπλοκο κόσμο του και εκφράζει τον θυμό της για την πανταχού παρούσα απάτη της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Βιβλίο / Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Ο Συνταγματάρχης και ο Βασιλιάς» εξερευνά τη συναρπαστική ζωή ενός ακούραστου κομπιναδόρου που προσπαθούσε απεγνωσμένα να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του.
THE LIFO TEAM
Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Βιβλίο / Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Πότε ακριβώς χάθηκε ο πόλεμος για τον Άξονα; Ποια ήταν η πιο σημαντική μάχη του πολέμου; Πόσο «συμμέτοχος» ήταν ο Γερμανικός λαός στο ολοκαύτωμα; Σ’ αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει μια νέα ογκώδης έκδοση με τίτλο «Η συνολική ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».
THE LIFO TEAM
Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Βιβλίο / Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Είναι νωρίς να πούμε πως αυτά τα ηχητικά λογοτεχνικά αρχεία μπορούν να αντικαταστήσουν το βιβλίο. Είναι όμως μια υπέροχη λύση για όσους θέλουν να διαβάσουν αλλά δεν έχουν χρόνο ή έχουν μπλοκάρει με το κανονικό διάβασμα.
ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
«Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

Βιβλίο / «Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

«Κάποιες το λάτρεψαν, άλλες το σιχάθηκαν»: Το βιβλίο της Miranda July για την ερωτική περιπλάνηση μιας γυναίκας στη μέση ηλικία που χαρακτηρίστηκε ως «το πρώτο μεγάλο μυθιστόρημα για την περιεμμηνόπαυση», είναι η λογοτεχνική επιτυχία της χρονιάς.
THE LIFO TEAM
Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Βιβλίο / Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Τα πολυσυζητημένα ημερολόγια της Χάισμιθ αποκαλύπτουν κρυφές σκέψεις της συγγραφέως του «Ταλαντούχου κύριου Ρίπλεϊ», τους άγνωστους έρωτες και την εξάρτησή της από τη γραφή και το αλκοόλ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ