Ένθεν και ένθεν των συνόρων η ίδια ιστορία

Ένθεν και ένθεν των συνόρων η ίδια ιστορία Facebook Twitter
0

Eν αρχή είναι το μυθιστόρημα του Σωτήρη Δημητρίου Τους τα λέει ο Θεός. Στα σύνορα Ελλάδας-Αλβανίας ένας ντόπιος που έφαγε τη ζωή του στη Γερμανία χτίζει ένα σπίτι. Μια δυνατή καταιγίδα δεν επιτρέπει στους μαστόρους να δουλέψουν. Μοιραία μαζεύονται σ' ένα τραπέζι, γύρω από το οποίο μιλάνε, τραγουδάνε, πίνουνε και χορεύουν. Σ' αυτήν τη σύναξη, από το μεσημέρι της μιας μέρας έως τα ξημερώματα της άλλης, συμβαίνουν διάφορες αποκαλύψεις και μοιραίες συναντήσεις που αφορούν τις ζωές όλων. Κάποια στιγμή εμφανίζεται μία παρέα Γύφτων μουσικών, που ξεστράτισε λόγω της καταιγίδας και βρίσκει καταφύγιο στο γιαπί.

«Οι τσιγγάνοι μεταφέρουν τη μουσική από τη μία χώρα στην άλλη, παίζοντας τελικά κρίσιμο ρόλο στη διάδοση και στη μείξη των κατά τόπους μουσικών παραδόσεων. Παρεμπιπτόντως επειδή αυτό το σπίτι το χτίζει ένας μεγάλης ηλικίας επαναπατρισθείς μετανάστης δίνεται η εντύπωση ότι δεν πρόκειται να κατοικηθεί ποτέ, ότι θα παραμείνει καταφύγιο για τους "βρυκολάκους" που διαβαίνουν το σύνορο», λέει ο Νίκος Αρβανίτης, ηθοποιός και σκηνοθέτης της παράστασης.

Ο ίδιος είναι από την Παραμυθιά και ο συγγραφέας από ένα χωριό της Θεσπρωτίας. Η κοινή καταγωγή, άρα οι κοινές μνήμες, οδήγησαν τον έναν στον άλλο και στη συνέχεια σε μία παράσταση στην οποία συμμετέχουν ηθοποιοί και δεξιοτέχνες  μουσικοί (βιολί, κλαρίνο, ακορντεόν) με ρίζες από την ίδια πανέμορφη περιοχή, στην άκρη της Ελλάδας. Ένας μουσικός είναι από την Κορυτσά κι ένας ηθοποιός από το Τεπελένι. «Η προσπάθεια του τελευταίου, του Καραφίλ Σένα, να μιλήσει τα ελληνικά είναι συγκινητική -πόσοι από μας θα ήταν διατεθειμένοι να μιλήσουν αλβανικά στο θέατρο; Η κοινή καταγωγή, πάντως, όλων όσων συμμετέχουμε στην παράσταση βοήθησε να μην αντιμετωπίσουμε τις ιδιαιτερότητες του λόγου του εγκεφαλικά αλλά με την άνεση της κληρονομημένης μνήμης και της ψυχικής οικειότητας».

Το βιβλίο επιδιώκει να δείξει την ανθρώπινη συγγένεια: όλοι οι άνθρωποι είμαστε ίδιοι, έχουμε τις ίδιες ανάγκες κι επιθυμίες, τις ίδιες αγωνίες, σκεφτόμαστε με ανάλογο τρόπο. «Το ότι η ιστορία εξελίσσεται σε μια περιοχή η οποία ένθεν και ένθεν των συνόρων έχει πολλά κοινά στοιχεία, λ.χ. στη γλώσσα και στη μουσική, στη βαθιά Ήπειρο που λέμε, υπαγορεύει να σκεφτούμε ότι πριν από τον πόλεμο ναι μεν υπήρχαν σύνορα, αλλά ήταν τυπικά. Ο τόπος ήταν ανοιχτός, το εμπόριο το ίδιο, η μουσική κοινή, οι άνθρωποι επικοινωνούσαν. Στην Παραμυθιά πριν από τον πόλεμο ο πληθυσμός ήταν μεικτός, περίπου το 30% ήταν μουσουλμάνοι. Είχε ακόμη αρμένηδες και εβραίους, τους οποίους καθάρισαν οι Γερμανοί. Ο Χότζαέκλεισε ερμητικά τα σύνορα τον καιρό του πολέμου, με αποτέλεσμα να κοπούν ακόμη και οικογένειες στα δύο».

Στο Τους τα λέει ο Θεός υπάρχει ένα ψηφιδωτό ανθρώπων διαφορετικής προέλευσης και εθνικότητας οι οποίοι συναντιούνται σ' αυτήν την άκρη του κόσμου: ο Θεσπρωτός, ο Κερκυραίος, ο Έλληνας μετανάστης που επιστρέφει από τη Γερμανία, ο λάθρομετανάστης, υπάρχουν βλαχόπουλα που δουλεύουν σαν τσιράκια στην οικοδομή, και από τους μαστόρους ο ένας είναι βορειοηπειρώτης κι ο άλλος Αλβανός. «Η ιστορία του μοιάζει σαν να θέλει να ξεφύγει από τα όρια των σελίδων, από την κατά μόνας ανάγνωση, και να γίνει κοινή εμπειρία πολλών ανθρώπων,  δηλαδή παράσταση. Όχι μόνο γιατί μεγάλα μέρη του είναι διαλογικά, αλλά και γιατί πρόκειται για έναν εκπληκτικό λόγο, έντονης προφορικότητας, που διασώζει γλωσσικά διαμάντια της περιοχής χωρίς να γίνεται γραφικός και λαογραφικός. Οι ηθοποιοί φέρνουν ένα συγκεκριμένο πρόσωπο στη σκηνή, αφηγούνται την ιστορία του ταυτιζόμενοι προς στιγμή μαζί του, μετά μ' ένα άλλο κι αυτό γίνεται μ' έναν τρόπο φυσικό και με βασικό μέλημά τους, θαρρείς, να οδηγήσουν την ιστορία του μυθιστορήματος (την κοινή ανθρώπινη ιστορία, τελικά) πάση θυσία στο τέλος της. Κι όταν ο λόγος πλέον δεν φτάνει, τότε αρχίζει η μουσική και ο χορός, για να ολοκληρωθεί ο κύκλος και να ησυχάσουν οι ψυχές», εξηγεί ο σκηνοθέτης.

Η παράσταση εκ των πραγμάτων θίγει το μεγάλο ζήτημα της ανοχής των ξένων. Ο Νίκος Αρβανίτης επιμένει ότι τα συνθήματα περί πολυπολιτισμικότητας δεν είναι πλέον αρκετά -πρέπει να ασκηθούμε στην ουσιαστική ανοχή της καθημερινής συνύπαρξης.

«Οι Έλληνες με εντυπωσιάζουν: πόσο γρήγορα ξεχάσαμε τι συνέβαινε τη δεκαετία του '50 και του '60 ακόμη και το '70. Ξεχάσαμε τι συνέβη σε δικούς μας ανθρώπους που βρέθηκαν στα ξένα, σαν να έχουν μεσολαβήσει αιώνες, και αντιμετωπίζουμε τους σημερινούς μετανάστες υποτιμητικά, αλαζονικά. Αυτό σημαίνει ότι κυριαρχεί πλέον η «κοντή» μνήμη, η οποία και είναι υπεύθυνη για πάρα πολλά δεινά στην ιστορία των ανθρώπων -είναι ένα ζήτημα της μνήμης, από τα βασικά συστατικά της συνείδησης, που με απασχολεί πάρα πολύ. Είμαι εντελώς αλληλέγγυος με τους ανθρώπους που φεύγουν από τη χώρα τους, από την Αφρική, τηνΑσία ή τις πρώην Ανατολικές χώρες για να επιβιώσουν ή ακόμη για να αναζητήσουν αλλού καλύτερες συνθήκες ζωής. Εάν θέλει να μετακινηθεί και είναι ζωτική του ανάγκη κανείς δεν μπορεί να τον εμποδίσει -πόσο μάλλον όταν κινδυνεύει η ζωή του. Είναι βασική μου πεποίθηση ότι δεν μπορείς να εμποδίσεις τους ανθρώπους να ταξιδέψουν. Όσο για τον πόλεμο μπορεί να είναι μεν στο DNA του ανθρώπου αλλά αυτό δεν έχει σχέση με τα τρομερά παιχνίδια και τους τεράστιους σχεδιασμούς με ορίζοντα τριακονταετίας των κυρίαρχων σήμερα πόλων οικονομικής και πολιτικής εξουσίας. Εκ των πραγμάτων από τη μία είμαστε εμείς, από την άλλη αυτοί».

Ο ίδιος ως ηθοποιός νιώθει γενικά ανέστιος και πλάνης. Τον ερχόμενο χειμώνα, ωστόσο, θα αναλάβει τον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου, στο Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη, που θα κάνει πρεμιέρα στο Χονγκ Κονγκ και μετά θα ταξιδέψει στη Φρανκφούρτη, καθώς η παράσταση θα παρουσιαστεί για χάρη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας - γιατί στην Ευρώπη, αν δεν το ξέρετε, ο Προμηθέας είναι σύμβολο του επιχειρείν (!).

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στο ζόφο του πολέμου

Θέατρο / Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στον ζόφο του πολέμου

Σε μια περίοδο που ο πόλεμος αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινότητάς μας, μια παράσταση εξετάζει όσα μεσολαβούν μεταξύ γεγονότος και πληροφορίας και πώς διαμορφώνουν την τελική καταγραφή και την ιστορική μνήμη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Θέατρο / Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Όταν η Πίπα Μπάκα ξεκίνησε να κάνει oτοστόπ από την Ιταλία για να φτάσει στην Ιερουσαλήμ δεν φαντάστηκε ότι αυτό το ταξίδι-μήνυμα ειρήνης θα κατέληγε στον βιασμό και τη δολοφονία της. Mια παράσταση που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών αναφέρεται στην ιστορία της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Θέατρο / Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Τα «Κακά σκηνικά» είναι «μια κωμική κόλαση» αφιερωμένη στη ζοφερή ελληνική πραγματικότητα, μια απόδραση από τα χάλια της χώρας, του θεάτρου, του παγκόσμιου γεωπολιτικού γίγνεσθαι, ένα ξόρκι στην κατάθλιψη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χρήστος Παπαδόπουλος: «Κάθε μορφή τέχνης χρειάζεται το εσωτερικό βάθος»

Θέατρο / Χρήστος Παπαδόπουλος: «Mε αφορά πολύ το "μαζί"»

Το «τρομερό παιδί» από τη Νεμέα που συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια στη χορογραφία ανοίγει το φετινό 31ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας με τους Dance On Ensemble και το «Mellowing», μια παράσταση για τη χάρη και το σθένος της ωριμότητας.  
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κάνεις χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη σου ανάγκη

Χορός / «Κάνουμε χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη μας ανάγκη»

Με αφορμή την παράσταση EPILOGUE, ο διευθυντής σπουδών της σχολής της Λυρικής Σκηνής Γιώργος Μάτσκαρης και έξι χορευτές/χορεύτριες μιλούν για το δύσκολο στοίχημα τού να ασχολείται κανείς με τον χορό στην Ελλάδα σήμερα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μαρία Κωνσταντάρου: «Ερωτεύτηκα αληθινά στα 58»

Οι Αθηναίοι / Μαρία Κωνσταντάρου: «Δεν παίζω πια γιατί δεν υπάρχουν ρόλοι για την ηλικία μου»

Μεγάλωσε χωρίς τη μάνα της, φώναζε «μαμά» μια θεία της, θυμάται ακόμα τις παιδικές της βόλτες στον βασιλικό κήπο. Όταν είπε πως θέλει να γίνει ηθοποιός, ο πατέρας της είπε «θα σε σφάξω». Η αγαπημένη ηθοποιός που έπαιξε σε μερικές από τις σημαντικότερες θεατρικές παραστάσεις αλλά και ταινίες της εποχής της είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Γιάννος Περλέγκας ανεβάζει τον «Κατσούρμπο» του Χορτάτση

Θέατρο / Γιάννος Περλέγκας: «Ο Κατσούρμπος μας είναι μια απόπειρα να γίνουμε πιο αθώοι»

Ο Γιάννος Περλέγκας σκηνοθετεί το έργο του Χορτάτση στο πλαίσιο του στο πλαίσιο του Κύκλου Ρίζες του Φεστιβάλ Αθηνών. Τον συναντήσαμε στις πρόβες όπου μας μίλησε για την αξία του Κρητικού συγγραφέα και του έργου του και την ανάγκη για περισσότερη λαϊκότητα στο θέατρο. Κάτι που φιλοδοξεί να μας δώσει με αυτό το ανέβασμα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βασίλης Παπαβασιλείου

Απώλειες / Βασίλης Παπαβασιλείου (1949-2025): Ένας σπουδαίος διανοητής του ελληνικού θεάτρου

«Αυτό, λοιπόν, το οφείλω στο θέατρο: τη σωτηρία από την κακομοιριά μου»: Ο σκηνοθέτης, μεταφραστής, ηθοποιός και δάσκαλος Βασίλης Παπαβασιλείου πέθανε σε ηλικία 76 ετών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΚΟΤΣΟΠΟΥΛΟΣ

Θέατρο / Δημήτρης Γκοτσόπουλος: «Ήμουν ένα αγρίμι που είχε κατέβει από τα βουνά»

Ο ταλαντούχος ηθοποιός φέτος ερμηνεύει τον Νεοπτόλεμο στον «Φιλοκτήτη» του Σοφοκλή. Πώς κατάφερε από ένα αγροτικό περιβάλλον να πρωταγωνιστήσει σε μεγάλες τηλεοπτικές επιτυχίες και γιατί πέρασε ένα ολόκληρο καλοκαίρι στην Πολύαιγο, διαβάζοντας «Βάκχες»;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιάννης Χουβαρδάς: «Το κοινό που έρχεται να σε δει είναι ο καθρέφτης σου»

Θέατρο / Γιάννης Χουβαρδάς: «Το κοινό που έρχεται να σε δει είναι ο καθρέφτης σου»

Ο κορυφαίος Έλληνας σκηνοθέτης διασκευάζει φέτος τις τραγωδίες του Οιδίποδα σε ένα ενιαίο έργο και μιλά στη LiFO, για το πώς η μοίρα είναι μια παρεξηγημένη έννοια, ενώ σχολιάζει το αφήγημα περί «καθαρότητας» της Επιδαύρου, καθώς και τις ακραίες αντιδράσεις που έχει δεχθεί από το κοινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΓΙΑ 28 ΜΑΙΟΥ Elena Souliotis: Η Ελληνίδα που θα γινόταν η επόμενη Κάλλας 

Θέατρο / Elena Souliotis: Η Ελληνίδα που θα γινόταν η επόμενη Κάλλας 

Σαν σήμερα, το 1943, γεννήθηκε η Ελληνίδα σοπράνο που διέπρεψε για μια ολόκληρη δεκαετία στην Ευρώπη και την Αμερική, αλλά κάηκε εξαιτίας μιας σειράς ιδιαίτερα απαιτητικών ρόλων, τους οποίους ερμήνευσε πολύ νωρίς. Ο κόντρα τενόρος Άρης Χριστοφέλλης, ένας από τους λίγους στην Ελλάδα που γνωρίζουν σε βάθος την πορεία της, περιγράφει την άνοδο και την πτώση της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Δημήτρης Καπουράνης: «Το αόρατο νήμα που ενώνει τα παιδιά μεταναστών είναι το πένθος»

Θέατρο / Δημήτρης Καπουράνης: «Το αόρατο νήμα που ενώνει τα παιδιά μεταναστών είναι το πένθος»

Από τους Αγίους Σαράντα της Αλβανίας μέχρι τη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, η ζωή του βραβευμένου ηθοποιού, τραγουδιστή και σεναριογράφου είναι μια διαρκής προσπάθεια συμφιλίωσης με την απώλεια. Η παράσταση «Μια άλλη Θήβα» τον καθόρισε, ενώ ο ρόλος του στο «Brokeback Mountain» τού έσβησε κάθε ομοφοβικό κατάλοιπο. Δηλώνει πως αυτό που τον ενοχλεί βαθιά είναι η αδράνεια απέναντι σε όσα συμβαίνουν γύρω μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μιχαήλ Μαρμαρινός: Το έπος μάς έμαθε να αναπνέουμε ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΑΡΚΕΤΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ

Θέατρο / Μιχαήλ Μαρμαρινός: «Από μια κοινωνία της αιδούς, γίναμε μια κοινωνία της ξεδιαντροπιάς»

Με τη νέα του παράσταση, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός επιστρέφει στην Οδύσσεια και στον Όμηρο και διερευνά την έννοια της φιλοξενίας. Αναλογίζεται το «απύθμενο θράσος» της εποχής μας, εξηγεί τη στενή σχέση του έπους με το βίωμα και το θαύμα που χάσαμε και παραμένει σχεδόν σιωπηλός για τη νέα του θέση ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Θέατρο / 13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Τέχνη με φαντασία, αστείρευτη δημιουργία, πρωτοποριακές προσεγγίσεις: ένα επετειακό, εορταστικό, πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα για τα 70 χρόνια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μέσα από 83 επιλογές από το θέατρο, τη μουσική και τον χορό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κυνηγώντας τον χαμένο χρόνο σε ένα έργο για την εξουσία

Θέατρο / «Δελφίνοι ή Καζιμίρ και Φιλιντόρ»: Ένα έργο για τη μόνιμη ήττα μας από τον χρόνο

Ο Θωμάς Μοσχόπουλος σκηνοθετεί και γράφει ένα έργο-παιχνίδι, εξετάζοντας τις σχέσεις εξουσίας, τον δημιουργικό αντίλογο και τη μάταιη προσπάθεια να ασκήσουμε έλεγχο στη ζωή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ ΧΛΟΗ ΟΜΠΟΛΕΝΣΚΙ: Σκηνογράφος-ενδυματολόγος του θεάτρου και της όπερας

Οι Αθηναίοι / Χλόη Ομπολένσκι: «Τι είναι ένα θεατρικό έργο; Οι δυνατότητες που δίνει στους ηθοποιούς»

Ξεκίνησε την καριέρα της ως βοηθός της Λίλα ντε Νόμπιλι, υπήρξε φίλη του Γιάννη Τσαρούχη, συνεργάστηκε με τον Κάρολο Κουν και τον Λευτέρη Βογιατζή, δούλεψε με τον Φράνκο Τζεφιρέλι και, για περισσότερο από 20 χρόνια, με τον Πίτερ Μπρουκ. Η διεθνούς φήμης σκηνογράφος και ενδυματολόγος Χλόη Ομπολένσκι υπογράφει τα σκηνικά και τα κοστούμια στην «Τουραντότ» του Πουτσίνι και αφηγείται τη ζωή της στη LiFO.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ