Ο Δόλος του Λόγου

Ο Δόλος του Λόγου Facebook Twitter
0

Manès Sperber1. Tears in the rain: Σαν δάκρυ στη βροχή λέει το σπαραγμένο ανδροειδές στο Blade Runner, καθώς πασχίζει να υπερβεί τη θνητότητα και την αδυσώπητη παρέλευση του χρόνου. Δάκρυ στον ωκεανό τιτλοφορεί την τριλογία του ο  (1905-1984). Η Καμένη Βάτος, πρώτο αυτόνομο μέρος της τριλογίας, μας προσφέρεται σε ανεπίληπτη μετάφραση της Έμης Βαϊκούση, από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Όσο κι αν έχεις διαβάσει το Μηδέν και το Άπειρον του Άρθουρ Καίστλερ και όλες τις κριτικές που ασκήθηκαν από τα αριστερά στη σταλινική παράνοια (από τις εναρκτήριες του Βολίν και του Τρότσκι έως αυτές του Κώστα Παπαϊωάννου και του Κορνήλιου Καστοριάδη), η Καμένη Βάτος, με τη βαθύτατη ανθρωπιά της, με προγραμματική αρχή της τα λόγια του Τερέντιου «Τίποτα το ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο» και με τη συνταρακτική υιοθέτηση της στάσης του μέγιστου Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, στάση που συνίσταται στην καταβύθιση στο Κακό, στην ανατομία της τρικυμιώδους ανθρώπινης ψυχής και βουλήσεως και στη μεγαλοφυή ανάλυση της παραμικρής πτυχής της ψυχής, σκαλίζει στα σωθικά του ανθρώπου και συνάμα στα σπλάχνα της Ιστορίας.

Manès Sperber - Η καμένη βάτος. Μτφρ.: Έμη Βαϊκούση. Εκδόσεις Καστανιώτη. Σελίδες: 5742. Τούνελ: Από το 1933 έως το 1939, η ανθρωπότητα, αυτή η αιώνια ντεμπιτάντ, κατά τον Sperber, ζει συμπυκνωμένους όλους τους εφιάλτες που μπορεί να διανοηθείς. Τα αποτρόπαια, και ακόμη όχι πλήρως ερμηνευμένα, καθεστώτα του Αδόλφου Χίτλερ και του Ιωσήφ Στάλιν. Ανάμεσα σ' αυτά τα κολοσσιαία τυραννικά μορφώματα, όπου το Αδιανόητο κηρύσσεται παντοδύναμο και η Παράνοια χτίζει την έπαυλή της στον λόφο πάνω από την πόλη, συντρίβονται/συνθλίβονται εκατομμύρια σώματα/μυαλά/ψυχές. Ο Sperber, από τα μέσα, έχοντας γνωρίσει και ζήσει τους μηχανισμούς και τις διώξεις, συνθέτει την Καμένη Βάτο, ανάμεσα στα 1940 και 1948. Τότε που το πράγμα έκαιγε. Όχι εκ των υστέρων, με την άνεση αυτού που τα βάζει μ' ένα πτώμα, αλλά τότε που όλα παίζονταν. Το θάρρος του ανταλλάσσει χειραψία με το ταλέντο του και με τη συνθετική του δεινότητα. Το μυθιστόρημα προχωρεί με βαριά βήματα, με άλματα, με δύο βήματα μπρος κι ένα βήμα πίσω, με μια μύχια μουσική που ξέρει να εναλλάσσει τον ψίθυρο με το ουρλιαχτό, το μπλουζ με σφιγμένα τα δόντια με τον αναστεναγμό της προσδοκίας. Ο Sperber μας οδηγεί στο τούνελ της Ιστορίας πότε με το κεράκι του λυρισμού, πότε με τον προβολέα της τίγκα στη γνώση οδύνης και της τίγκα στην οδύνη γνώσης. Ο σοφός Στέτεν, έχοντας υποστεί, όπως και όλοι οι ήρωες του βιβλίου, τα πάνδεινα του παραλογισμού και της εκτροχιασμένης βαναυσότητας, λέει: «Πάντα ειρωνευόμουν τους αποστόλους που ήθελαν να παρασύρουν την ανθρωπότητα σε ψηλές πτήσεις και πάντα κατέγραφα με σεβασμό και τρυφερότητα τις ελάχιστες, αφάνταστα κοπιώδεις κινήσεις, χάρη στις οποίες επιτυγχανόταν μια πρόοδος ενός, έστω, χιλιοστού». Συναντιέται εδώ με το πρόγραμμα/πρόταγμα των ποιητών της Beat Generation που, σεμνά, έλεγαν ότι το έργο τους όλο ήταν η απόπειρα να κινήσουν τον κόσμο «κατά ένα εκατομμυριοστό της ίντσας».

3. Let's not chat about despair: Αν η Ιστορία είναι ο εφιάλτης από τον οποίο άλλοτε μπορούμε και άλλοτε δεν μπορούμε να ξυπνήσουμε, αν τα γρανάζια κονιορτοποιούν κάθε θέλησή μας να αλλάξουμε τον κόσμο, αν πάντοτε βρίσκονται οι επιτήδειοι που θα κλέψουν τον καρπό του μόχθου των τιμίων, τι νόημα έχει κάθε επαναστατικό εγχείρημα; Προς τι οι λεγόμενες «μεγάλες αφηγήσεις», αν οδηγούν την προσδοκία στην προδοσία; Αν η γνώση γεννάει απόγνωση, γιατί να μη σβήσουμε απλούστατα το φως; Σε όλα αυτά απαντάνε όλες οι φωνές αυτού του αριστουργηματικά πολυφωνικού μυθιστορήματος. Γυναίκες και άντρες, υψηλόβαθμα κομματικά στελέχη και κτηνώδεις τραμπούκοι, όλοι μιλάνε και λένε ότι κάποτε θα γίνει Αδελφή του Ονείρου η Πράξη, κάποτε «θα λάβουνε τα όνειρα εκδίκηση», κάποτε θα γίνει σκιά ο κυνισμός και κάποτε θα λάμψει ο πλούτος του φαινομενικά ασήμαντου. Όσο υπάρχουν άνθρωποι και όσο αναλαμβάνουν συγγραφείς σαν τον Manès Sperber να σκεφτούν, να μιλήσουν, να γράψουν για όσα ταλανίζουν και όσα φωτίζουν τον άνθρωπο, η ελπίδα δεν θα παύει ν' αχνολάμπει και η παρτίδα δεν θα πάψει να παίζεται.

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής και της επιτυχίας της»

Βιβλίο / Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής της»

Από τη Βαβυλώνα ως την Αθήνα, ο διάσημος ιστορικός και συγγραφέας βλέπει τις πόλεις ως ζωντανούς οργανισμούς, όπου η ιστορία γράφεται από τους ανθρώπους και όχι από τα κτίρια – με δημόσιες διεκδικήσεις και αντιστάσεις στο gentrification.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Βιβλίο / 10 βιβλία για 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Δεν είναι λίγα τα βιβλία που ξεδίπλωσαν και ενίοτε αποθέωσαν κρυφές ή φανερές μεριές της Ελλάδας και κατέληξαν να γίνουν συνώνυμα συγκεκριμένων τόπων. Από τις ονειρικές, σχεδόν ψυχεδελικές Σπέτσες στον Μάγο του Φόουλς μέχρι τη Μάνη του Φέρμορ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

Ο Αυτοκράτορας της Χαράς είναι ένα λογοτεχνικό επίτευγμα. Ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ιστορίες απλών ανθρώπων που τις σχέσεις τους ορίζουν η καλοσύνη και η αλληλεγγύη. Με αφορμή την κυκλοφορία του, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του μιλάει για τη λογοτεχνία, τους ήρωές του, την queer ταυτότητα και την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Αμερική του Τραμπ σε μια συνέντευξη-ποταμό.
M. HULOT
Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM