Νίκη Αναστασέα: «Όσοι δεν έχουμε κάτι να πούμε, ας σωπάσουμε»

Facebook Twitter
0

 

Ανάμεσα στις ερωτήσεις παρατίθενται αποσπάσματα από το βιβλίο της «Πολύ χιόνι μπροστά στο σπίτι» (Πόλις), υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος.

_______________

«Να καταλάβεις ότι όλα θα είναι εκείνη η μέρα, της λέω. Θα έχουν σχέση με κείνο το Σάββατο. Θα είναι πριν ή μετά, αλλά πάντοτε σε σχέση με κείνη τη μέρα. Κι ότι δεν θα έχω άλλα νέα από κείνα, ποτέ».

_______________

 

 Μπορεί η ζωή σου να κολλήσει σε μια συγκεκριμένη μέρα;

 

Όχι μόνο σε μια μέρα αλλά και σε μια συγκεκριμένη στιγμή, όταν κάποιος επιτελεί μια πράξη που φέρνει μια ποιοτική αλλαγή, δηλαδή όταν κάνει το άλμα σε μια καινούργια κατάσταση. Μπορείς να συσσωρεύεις για χρόνια αντιθέσεις, παράπονα, να υφίστασαι κάθε μορφή καταπίεσης και να μην αλλάζει τίποτα, η τομή γίνεται με την πράξη και η πράξη συντελείται μέσα σε συγκεκριμένο χρόνο.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο ατομικός αλλά και ο συλλογικός χρόνος έχουν διχοτομηθεί σε προ και μετά κρίσης εποχή;

Νομίζω ότι η κρίση δεν αφορά μόνο την χρονική περίοδο μέσα στην οποία εκδηλώθηκε, αλλά πρέπει να ψάξουμε πιο πέρα από την οικονομική ή πολιτική αποσάθρωση, πoυ τον τελευταίο καιρό έγινε εξόφθαλμη, για να αντιμετωπίσουμε, όχι το φαινόμενο, αλλά την αιτία του. Θέλω να πω ότι ο χρόνος πρέπει να κοιταχτεί σε μεγαλύτερο βάθος, χωρίς αυτό να αναιρεί το γεγονός ότι η κρίση υπήρξε η κορύφωση μιας αντίξοης κατάστασης.

_______________

«Η Πέρσα το αντιμετώπισε ψύχραιμα. [...] Έμοιαζε λες και της δώσανε έναν σταυρό και είπε πρέπει να τον σηκώσω και θα τον σηκώσω. Το δέχτηκε καρτερικά, αλλά με πείσμα. Έτσι κάνουν οι δυνατοί, και η άλλη, χωρίς αμφιβολία, είναι δυνατή. Εγώ πάλι τα έχασα και μετά αλάλιασα. Έτσι κάνουν οι αδύνατοι, στην αρχή ζαρώνουν και μετά ξεφωνίζουν».

_______________

 

Ποιον θεωρείτε δυνατό σήμερα;

 

Νομίζω ότι δυνατός είναι ο άνθρωπος που έχει ένα συγκεκριμένο, ξεκάθαρο στόχο, είναι αυτός ο οποίος σκέπτεται και πράττει με τρόπο ανάλογο προς την επίτευξη του στόχου του. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο δυνατός είναι πάντοτε και ηθικός.

 

 ________________

«Από κάποιες αναμνήσεις που έρχονται ανακατεμένες κι ακατάστατες, ορμάνε ξαφνικά στη σκέψη μου από το παρελθόν και προσπαθούνε να κρατηθούν απ’ αυτά τα θρύψαλα ζωής που έχουμε τώρα. Αυτά θα είναι για αρκετά χρόνια ην ζωή μας. Αναρωτιέμαι πώς μπορεί να φτιαχτεί το μέλλον από ένα παρόν τόσο άθλιο».

_______________

 

Πώς μπορεί να φτιαχτεί το μέλλον από ένα παρόν τόσο άθλιο;

 

Είναι δύσκολο, εξαιρετικά δύσκολο. Ο Έλιοτ γράφει ότι "…Αν είναι όλος ο χρόνος ατελεύτητα παρών / Όλος ο χρόνος είναι ανεξαγόραστος", γιατί όπως πολύ καλά ξέρετε, μέλλον δεν είναι η διαστημική μας εκτόξευση σε μιαν άλλη χρονολογία αλλά ένα εγώ που κουβαλάει μνήμη, γνώση, ήθος, χαρακτήρα, ένα πολύπλοκο ιστό αράχνης τραυματισμένο ή θωρακισμένο σ’ αυτή την πορεία αλλά διακριτό. Το να αλλάξει αυτό το "εγώ" θέλει πολλή δουλειά, πρέπει να "φάει η μούρη σου χώμα’", όπως λένε , είτε πρόκειται για άτομο ή για σύνολο.

 

 _______________

«Νόμιζες πως για λίγο η σιωπή είχε αναλάβει να μας εξηγήσει τι ακριβώς εννοούσε ο γιατρός, και μολονότι οι λέξεις της ήταν αθόρυβες και μαλακές σαν ψίχα, αντί να κατεβαίνουν στέκονταν στον λαιμό μας και τον φράζανε».

_______________

 

Eίναι εποχή για να μιλά κανείς ή για να σωπαίνει;

Για να μιλήσει κάποιος πρέπει να έχει κάτι να πει, κάτι ουσιαστικό, τεκμηριωμένο, αποτελεσματικό. Έχει κορεστεί ο πολιτικός και ιδεολογικός χώρος από αμπελοφιλοσοφίες, έτοιμες απαντήσεις σε επίπεδο καφενείου και προτάσεις προς το θεαθήναι. Όσοι δεν έχουμε κάτι να πούμε, ας σωπάσουμε, ας ακούσουμε, ας ψάξουμε με ανοιχτά μάτια και αυτιά, χωρίς προκαταλήψεις και όσο γίνεται απαλλαγμένοι από την επάρατο εθνική ασθένεια του διχασμού, της εύκολης κριτικής και του «εγώ τα ξέρω όλα».

_______________

 «Στο κεφάλι μας βρίσκονται οι άλλοι, εμείς βρισκόμαστε στην καρδιά μας».

_______________

 

Tι μπορεί να συμβεί όταν το παραπάνω αντιστραφεί;

 

Να λειτουργούμε απλώς με το συναίσθημα, πράγμα που υπήρξε χρόνια τώρα ένας από τους κύριους τρόπους να κοιτάζουμε τη ζωή και τα προβλήματά μας και ο οποίος, τόσο ατομικά όσο και συλλογικά, ήταν μια από τις βασικές αιτίες της όποιας ήττας ή καταστροφής ή δυσκολίας αντιμετωπίσαμε. Νομίζω ότι συναίσθημα και μυαλό σε συνεργασία είναι βασική και αναγκαία προϋπόθεση για να πάμε καλύτερα.

 

_______________

«Nόημα... Πώς να στο εξηγήσω, λέει συλλογισμένη και με κοιτάζει με κείνο το ανέλπιδο πεισματάρικο βλέμμα... νόημα είναι... αυτό που λες και ταυτοχρόνως λες και κάτι παραπάνω, όχι περιττό, διευκρινίζει, όχι το παραπανίσιο, μου λέει και μετά κομπιάζει... πώς να στο πω μωρέ; Νόημα είναι αυτό που περισσεύει...».

_______________

 

Πώς μπορεί να βρει κανείς σήμερα το χαμένο (του) νόημα;

 

Δεν μπορώ να έχω απάντηση ούτε για τον καθένα ξεχωριστά, ούτε για το σύνολο, ψάχνω και εγώ όπως όλοι μας. Υποψιάζομαι ότι η απάντηση ξεπερνάει το άτομο, δεν μπορεί να είσαι καλά μόνος σου, ανήκουμε σε ένα "εμείς", με το οποίο είμαστε σε μια διαρκή επικοινωνία, και σαν "εμείς" για να βρούμε ένα συλλογικό νόημα, ίσως θα μας βοηθούσε το να κοιτάξουμε από πού ερχόμαστε, ποιοι είμαστε, τι είμαστε σαν λαός και τι μπορούμε να προσφέρουμε σε ένα ευρύτερο σύνολο. Είναι μάλλον άτοπο ότι μπορεί να βρει κάποιος το νόημα της προσωπικής του ζωής, ξεκομμένος από το χώρο και το χρόνο μέσα στον οποίο υπάρχει. Σίγουρα ο καθένας είναι υπεύθυνος για τις επιλογές του, όμως χωρίς να λογαριάζεις τον Άλλον, η ζωή, όχι απλώς χάνει το νόημα της, αλλά φτωχαίνει ασφυκτικά.

 

_______________

«Σας αγαπούσα πολύ, το ξέρεις, μου είπε, και σένα και την αδερφή σου. Υπήρξαν κι άλλα πράγματα που αγάπησα στη ζωή μου, που τα θέλησα και τα πίστεψα. Mιλούσε γρήγορα, κοφτά, σαν να βιαζόταν, λες και ήξερε πως ο καιρός που θα μπορούσε ακόμη να μιλάει ήταν λίγος. Τα αγαπούσα και τα ήθελα τόσο πολύ που τα ένιωθα ένα με το πετσί μου. Κι ακόμη πιο πολύ, τα είχα μέσα μου».

_______________

 

Ολοκληρώνονται οι άνθρωποι όταν κάνουν παιδιά ή ακρωτηριάζονται;

 

Κάθε σχέση, κάθε υπέρβαση του εγώ προς κάποιον Άλλον, είναι κάτι θετικό, πολύ περισσότερο αν αυτός ο άλλος είναι ένα πλάσμα αξιολάτρευτο (κυρίως από άποψη της αθωότητας και της καθαρής ματιάς), όπως είναι ένα παιδί. Τώρα, το αν ο γονιός ολοκληρώνεται ή ακρωτηριάζεται, εξαρτάται από τον τρόπο που σκέπτεται και δεν έχει να κάνει με το παιδί αλλά με το πώς βλέπει τον εαυτό σου μέσα στις άλλες του σχέσεις, στο κοινωνικό σύνολο και πώς ιεραρχεί τις υποχρεώσεις του, συμπεριλαμβάνοντας κι αυτές προς τον εαυτό του. Αν κάτι του πάει ζαβά, δεν του φταίει το παιδί αλλά το ζαβό του το μυαλό.

 

_______________

«Όπως αυτό για την αγάπη: για κάτι που αγαπάς σκοτώνεις ή σκοτώνεσαι; Κάποτε μια γυναίκα είχε σκοτώσει τον εραστή της επειδή την απατούσε. Πώς μπόρεσες να σκοτώσεις τον άνθρωπο που αγαπάς; την είχε ρωτήσει μια δημοσιογράφος. Δεν το έκανα για μένα, της λέει η φόνισσα, το έκανα για την αγάπη μας».

_______________

 

Για κάτι που αγαπάς σκοτώνεις ή σκοτώνεσαι;

 

Η απάντηση υπονοεί μια ηθική στάση και σαν τέτοια, έχει να κινηθεί ανάμεσα σε δύο άκρα, ανάμεσα στο "ου φονεύσεις" και στο "η βία είναι η μαμή της Ιστορίας". Προσωπικά, ανήκω σε μια γενιά που έμαθε να θυσιάζεται για τα όνειρά της και δεν ντρέπομαι γι’ αυτό και κάτι περισσότερο, εύχομαι να έρθει μια εποχή που ακόμη και η λεκτική βία θα μας προκαλεί αποτροπιασμό.

 

_______________

«Καταλαβαίνω, μου λέει. Τσόντα από δω, τσόντα από κει, προσπαθεί ο άνθρωπος όπως μπορεί να τα μπαλώσει και τελικά, από τα πολλά μπαλώματα κάνει τη ζωή του ξεφτίλα».

_______________

 

Τι θεωρείτε μπάλωμα σε μια ζωή;

 

Αχ, είναι ένας ολόκληρος κατάλογος, συναισθηματικά μπαλώματα, πολιτικά, ιδεολογικά, οικονομικά, δεν έχει τελειωμό, αλλά πώς αλλιώς να το κάνουμε; Είναι αδύναμο πράγμα ο άνθρωπος και χτυπιέται από πολλές μεριές. "Και να", όπως λέει και ο Καβάφης, "πορευόμαστε"…

 

_______________

«Ήθελα να ζήσω, λέει. Ήθελα μια πραγματική ζωή κι αυτό τη στιγμή που αγνοούσα τι σημαίνει πραγματική ζωή, με τι μοιάζει ή πώς τη ζεις. Πώς ξεχωρίζεις την αληθινή από την κάλπικη».

_______________

 

Πώς την ξεχωρίζεις;

Είναι μια πορεία προσωπική, δύσκολη, ουσιαστική, ο καθένας χαράζει τον δρόμο του, αλλά και μόνο το να αναρωτιέσαι είναι μια καλή αρχή.

 

_______________

«Όλα έχουν τη θέση τους, συλλογίζομαι, ακόμη και μια μύγα που ζουζουνίζει. Και θυμάμαι κείνη τη μυγίτσα, μέσα στην αχτίδα του ήλιου που ο Ιππόλυτος είχε γράψει πώς κι αυτή ξέρει τη θέση της και συμμετέχει σ’ όλο αυτό το χαροκόπι και μονάχα αυτός είναι ο απόβλητος της ζωής. [...] Όλα έχουν τη θέση τους και μόνο εγώ, μουρμουρίζω. Και εκεί, μέσα στη γαλήνη της βραδιάς αισθάνομαι ντροπή. Ναι, όπως σκέπτομαι τη μύγα βάζω με το νου μου πώς μονάχα εγώ απ’ όσα είναι γύρω μου είμαι άχρηστος, και ντρέπομαι. Κι όσο σκαλίζω την ντροπή μου τόσο φουντώνει. Ντρέπομαι ξανά, και λέω ότι υπάρχει ένα όριο στο πόσο χαμηλά μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος».

_______________

 

Πώς ορίζετε τη ντροπή;

 

Νομίζω ότι είναι σε ευθεία αναλογία με το ήθος κι ότι προκύπτει από την απόσταση ανάμεσα σ’ αυτό που θα ήθελες να είσαι ή που νομίζεις ότι είσαι και αυτό που είσαι πραγματικά και που όταν το διαπιστώνεις αισθάνεσαι δυσάρεστα. Είναι καλό πράγμα η ντροπή, κρατάει τον άνθρωπο σε εγρήγορση. Δεν έχετε προσέξει ότι οι περισσότεροι πολιτικοί δεν ντρέπονται; Μήπως επειδή το ήθος τους έχει υποστεί λοβοτομή;

*Ο μπιντές, Άπαντα, Μάριος Χάκκας, εκδόσεις Κέδρος

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογία της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ