Μια ζωή πίσω απ’ το τζάμι

Μια ζωή πίσω απ’ το τζάμι Facebook Twitter
0
Για τονΜάνο Χατζιδάκι:

Την εποχή εκείνη είχε έρθει από την Αμερική ο Μάνος Χατζιδάκις και μπήκε στο στούντιο να γράψει τον «Μεγάλο Ερωτικό» με τη Φλέρυ Νταντωνάκη και τον Δημήτρη Ψαριανό. Ήταν η πρώτη φορά που τον ζούσα από κοντά τον Μάνο (στη συνέχεια δουλέψαμε μαζί συνολικά 15 χρόνια). Κατάλαβα, όσο τον γνώριζα, πως αυτός ο άνθρωπος ήταν μεγάλος καλλιτέχνης, με όλη τη σημασία της λέξης. Ευαίσθητος, γλυκός, κύριος, μάγκας και, πάνω απ’ όλα, είχε μια τεράστια ακτινοβολία. Τον έβλεπα πανω από το κοντρόλ να διευθύνει τους μουσικούς, να παίζει πιάνο, να σηκώνει το χέρι του όταν ήθελε κάποιος μουσικός να παίξει δυνατά ή να του κάνει νόημα, ξέρετε, όπως όταν θέλουμε να πούμε ησυχία και βάζουμε τον δείκτη του χεριού μας μπροστά στο στόμα, και ένιωθα μαγεμένος.

• Σε ένα διάλειμμα ο Λοΐζος ήρθε στο κοντρόλ να δει τον Μάνο. Τον βλέπει εκείνος και του κάνει νόημα να τον περιμένει.

Λοΐζος: «Έμαθα ότι γράφει ο θεός και ήρθα να τον δω».

Χατζιδάκις: «Στους αγγέλους επιτρέπουμε τις επι- σκέψεις».

• Σιχαινόταν όλους αυτούς που φορούσαν τα καλά τους για να πάνε στο Μέγαρο Μουσικής και ήθελε να δημιουργήσει έναν χώρο στο Γκάζι, όπου, όπως έλεγε, θα μπορούσαν να πάνε με το τζιν και ένα μπλουζάκι νέοι άνθρωποι. Ήθελε να δημιουργήσει το «Αντιμέγαρο».

Για τον Βασίλη Τσιτσάνη:

Θυμάμαι έκανε πολύ κρύο εκείνη την ημέρα κι είχε ρίξει χιόνι. Ο Τσιτσάνης είχε έρθει καλοντυμένος, με την τσατσάρα στην εσωτερική τσέπη του σακακιού του, όπως πάντα. Όλη αυτή η παρέα, Τσίλας (έτσι τον έλεγαν τον Τσιτσάνη οι φίλοι του) και Παπαϊωάννου, όπως και ο πατέρας μου, δεν έφευγαν από το σπίτι τους χωρίς τσατσάρα, ένα βελούδινο πανί στην κωλότσεπη για τα παπούτσια και μαντίλι στην τσέπη. Επίσης, ταυτότητα και εκλογικό βιβλιάριο. Κοιτούσα χαμογελαστός τον Τσιτσάνη που χτε- νιζόταν κι εκείνος σχολίασε: «Πρέπει να είμαστε περιποιημένοι, μας παίρνει η τηλεόραση».

Για τον Στέλιο Καζαντζίδη:

• Ο Στέλιος μού έλεγε ότι έκανε μαθήματα ορθοφωνίας, οδηγώντας στον δρόμο και παράλληλα διαβάζοντας «σωστά-ορθοφωνικά» τις ταμπέλες των κρεοπωλείων, κουρείων, οπωροπωλείων που συναντούσε. Άραγε, ποιος καθηγητής μουσικής του το είχε πει αυτό;

• Σε ένα πάρτι στην Αμερική, που διοργάνωσαν Έλληνες ομογενείς, είχαν καλέσει τον Φρανκ Σινάτρα να τραγουδήσει. Μόλις μπήκε στον χώρο ο Σινάτρα, είχαν βάλει στο πικάπ Καζαντζίδη. Κάποιος πήγε να σταματήσει το πικάπ, αλλά ο Σινάτρα ήδη είχε ακούσει τον Στέλιο και τους λέει: «Αφήστε ν’ ακούσω το τραγούδι». Και μόλις τελείωσε, γυρίζει ο Σινάτρα και λέει προς όλους: «Δεν κατάλαβα τίποτα από τα λόγια, αλλά αυτός ο τραγουδιστής είναι η μεγαλύτερη φωνή στον κόσμο!».

Για τον Γιώργο Ζαμπέτα:

Μια μέρα, μπαίνοντας στο στούντιο, έτυχε να χτυπήσει το τηλέφωνο που είχαμε στην είσοδο. Το σηκώνει ο Ζαμπέτας και λέει: «Αλό, Columbia, His Master’s Voice και μπέιμπι ντολ» (αντί για Capitol)». Ακόμα θα έχει μείνει άφωνος αυτός που πήρε και άκουσε τον Ζαμπέτα να του τα λέει αυτά.

Για τον Νίκο Ξυλούρη:

Θυμάμαι σε μια από τις ηχογραφήσεις έχει τη λύρα, παίζει μόνος του, για να ζεσταθεί που λέμε, κι ακούω μια μελωδία πολύ γνωστή. Κατεβαίνω κάτω στην αίθουσα ν’ ακούσω από κοντά τι παίζει. Beatles: «Yellow Submarine» και «Eleanor Rigby». Έμεινα να τον ακούω άφωνος και μόλις τελείωσε τον ρώτησα: «Ξέρεις τι παίζεις; Πού τα έμαθες αυτά;». Και μου απαντά: «Δεν ξέρω τι είναι αυτά, αλλά τα έμαθα στην Κρήτη από τους χίπηδες που τα έπαιζαν με τις κιθάρες τους στα Μάταλα, τους άκουγα και τα ξεσήκωνα στη λύρα». Κρίμα που δεν ηχογράφησα εκείνη τη μέρα.

Για τον Παύλο Σιδηρόπουλο:

Ας πούμε, γράφω εγώ στο στούντιο Α και στο Β γράφει ο Παύλος Σιδηρόπουλος. Συναντιόμαστε στο σαλονάκι που είχε στην είσοδο και μου λέει: «Έχω ένα τραγούδι που πολύ θα ήθελα να το πούμε μαζί». Δέχομαι αμέσως, χωρίς δεύτερη σκέψη. Φιλαράκι ο Πάυλος χρόνια. Το τραγούδι ήταν «Η ώρα του Stuff».Μπήκαμε και το είπαμε. Κάναμε το κέφι μας, το ευχαριστηθήκαμε.

Για τον Άκη Πάνου:

Όταν έμενε ακόμα πίσω από την Columbia, στην περιοχή Προμπονά, στο παζάρι των λουλουδιών, ένας γείτονας πάντρευε την κόρη του και έδωσε ένα προσκλητήριο στη γυναίκα του Άκη, την κυρα-Δήμητρα. Όταν μετά το στούντιο γύρισε ο Άκης σπίτι, του λέει η κυρα-Δήμητρα: «Άκη μου, ο γείτονας παντρεύει την κόρη του και πρέπει να της κάνουμε ένα δώρο». Φεύγει ο Άκης και σε λίγο γυρίζει με τρία φιλαράκια του, ξηλώνουν όλη την κρεβατοκάμαρα, που την είχε αγοράσει μόλις πριν από λίγες μέρες, και τους λέει να την πάνε δίπλα για τα παιδιά που θα παντρευτούν. Μέχρι να έρθει η καινούρια κρεβατοκάμαρα, κοιμόταν στο πάτωμα.

• Ένα βράδυ με παίρνει τηλέφωνο στην Columbia και μου λέει: «Έλα από το σπίτι να σου δείξω κάτι». Πάω, με κατεβάζει στο υπόγειο και μου δείχνει το σκάφος από ένα μπουζούκι που είχε αρχίσει να φτιάχνει. Ήταν μόνο το σκάφος και είχε ζωγραφίσει με βελόνα τατουάζ το πρόσωπο της κόρης του, της Ελευθερίας, που ήταν μόλις 82 ημερών. Τον κοιτάω, χωρίς να πω κάτι. Γυρίζει και μου λέει: «Όταν το τελειώσω, θα σε φωνάξω να το ακούσεις». Άραγε, πού βρίσκεται το μπουζούκι αυτό τώρα;

Για τον Στράτο Διονυσίου:

Πριν έρθει στο στούντιο ο Στράτος ήταν μαζί με τη Μαρίνα Βλαχάκη, και παίρνει τηλέφωνο και μας λέει: «Επειδή, ρε μαγκίτες, είμαι από το πρωί στον δρόμο, όταν θα έρθω στο στούντιο, θα υπάρχει κάτι να φάμε;». Του λέω εντάξει και παίρνω τηλέφωνο τον Μπενέτο, τον παραγωγό του: «Ηλία, φέρε φαγητό για τον Στράτο». Πράγματι, ήρθαν σχεδόν μαζί. Ανοίγει ο Ηλίας λαδόκολλες με γύρο, παϊδάκια, πατάτες, πίτες. Τρώμε όλοι μαζί, μπαίνει ο Στράτος μαζί με τη Μαρίνα, 6 λεπτά και τα 4 τραγούδια (επειδή ήταν ποτ πουρί), σε 6 λεπτά τα είπαν. Βγαίνουν από το στούντιο και λέει ο Στράτος: «Είδατε τι κάνουν ο γύρος και τα παϊδάκια; Θαύματα. Γεια σας, τώρα».

Για τον Νικόλα Άσιμο:

Κι εκείνη τη στιγμή μπαίνει μέσα στο στούντιο ένας τύπος με τσαλακωμένο καπέλο, ταγάρι στον ώμο, μαγκούρα στο χέρι, που φορούσε μόνο τον σκελετό από τα γυαλιά. «Νικόλα, να σου συστήσω τον Γιάννη, που από σήμερα θα συνεχίσουμε μαζί τον δίσκο “Ο Ξαναπές”». Ήταν ο Νικόλας Άσιμος, τον είχα ξαναδεί πριν από επτά χρόνια, όταν είχε έρθει στην Columbia ένα απόγευμα και ζητούσε τον Αλέκο Πατσιφά, που είχε τη δισκογραφική εταιρεία Λύρα. Είχε κάνει μαζί του ένα 45άρι με δυο τραγούδια: στην Α’ πλευρά ο «Μηχανισμός» και στη Β’ ο «Ρωμιός».

Για τον Κώστα Καφάση:

Ο Κώστας Καφάσης ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός στο σίριαλ του Γιάννη Πρετεντέρη «Η γειτονιά μας». Θα τον θυμάστε οι μεγαλύτεροι που έκανε ένα επιτυχημένο ντουέτο με τη Μαίρη Χαλκιά. Έλεγε, λοιπόν, τότε, όσο σέρβιρε στο καφενείο, βάσει του ρόλου του: «Εγώ μια μέρα θα γίνω Μπιθικώτσης, Κόκοτας, Νταλάρας». Και να σου τον, μια μέρα τον φέρνουν στο στούντιο ο Κώστας Ψυχογιός και ο Γιώργος Μανίσαλης, για να ηχογραφήσουμε το τραγούδι τους «Γέλα, κυρία μου».

Για τον δίσκο «Μουσικές Ταξιαρχίες»:

Υπήρχε μια χορωδία που συμμετείχε σε πολλές ηχογραφήσεις και την αποτελούσαν η Μίτση η Λιλή, ο Κώστας κι ο Δαμιανός. Τους είχαν καλέσει να πάρουν μέρος στον δίσκο «Μουσικές Ταξιαρχίες» το 1982 για να πουν το ρεφρέν στο κομμάτι «Ντίσκο Τσουτσούνι». Με το που δίνει ο Τζίμης Πανούσης τα λόγια στη χορωδία και τους εξηγεί σε ποιο σημείο θα μπουν, η Μίτση βάζει τις φωνές: «Αποκλείεται. Εγώ δεν το λέω αυτό. Είμαι παντρεμένη και έχω δυο γιους».

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Για τον Ομάρ Καγιάμ

Ποίηση / «Πίνε, και μη θαρρείς κουτέ, και συ πως είσαι κάτι»: Τα Ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1131 ο μεγάλος Ιρανός ποιητής που έγραψε αριστουργηματικά ποιήματα για τη ματαιότητα των πραγμάτων, τη μεγαλοσύνη της στιγμής και το νόμο του εφήμερου.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΝΤΑΜΟΝ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Το πίσω ράφι/ Μαρία Πάουελ «Δεσμά αίματος»

Το πίσω ράφι / «Η ευλογία αλλά και η κατάρα που είναι η οικογένεια»

Η Μαρία Πάουελ, με τη νουβέλα της «Δεσμά αίματος», ζωντάνεψε μια βυθισμένη στη μοναξιά και κυριευμένη από πάθος γυναίκα χωρίς να μαρτυρήσει ούτε ένα από τα εξωτερικά της χαρακτηριστικά, κι εξερεύνησε ένα θέμα που ίσως δεν θα πάψει ποτέ να μας ταλανίζει, την οικογένεια.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
«Από τότε που με έφεραν εδώ, έχω πειστεί ότι έχω πεθάνει»

Βιβλίο / «Από τότε που με έφεραν εδώ, έχω πειστεί ότι έχω πεθάνει»

Το πρωτότυπο science fiction μυθιστόρημα «Οι υπάλληλοι» της Δανής Όλγκα Ράουν κερδίζει υποψηφιότητα για Booker, προβλέποντας εικόνες από τη ζωή αλλόκοτων υπαλλήλων στο μέλλον, βγαλμένες από το πιο ζοφερό παρόν.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ευάρεστος Πιμπλής: «Η ηδονή σήμερα τρομάζει – και αυτό λέει πολλά για εμάς»

Βιβλίο / Ευάρεστος Πιμπλής: «Η ηδονή σήμερα τρομάζει και αυτό λέει πολλά για εμάς»

Ο πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας μιλά στη LiFO με αφορμή το βιβλίο του «Πέρα από τη συναίνεση» για μερικά από τα πιο δύσκολα ζητήματα της εποχής: τη βία μέσα στη φαντασίωση, τον νέο πουριτανισμό, τα όρια της επιθυμίας και την εύθραυστη, συνεχώς μεταβαλλόμενη έννοια του τι σημαίνει να είσαι άνδρας σήμερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μοντ Ρουαγιέ: «Πού θα βρίσκονται σε δέκα χρόνια όλοι αυτοί που μας επιτίθενται;»

Lgbtqi+ / Μοντ Ρουαγιέ: «Πού θα βρίσκονται σε δέκα χρόνια όλοι αυτοί που μας επιτίθενται;»

Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο «Τρανσφοβία» που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά, η τρανσφεμινίστρια Μοντ Ρουαγιέ επιχειρεί να καταγράψει τη νέα πραγματικότητα για την τρανς συνθήκη και τα τρανς δικαιώματα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
H παλιά Εθνική Βιβλιοθήκη ανοίγει ξανά τις πύλες της

Αποκλειστικές φωτογραφίες / Η παλιά Εθνική Βιβλιοθήκη ανοίγει ξανά τις πόρτες της

Η LiFO μπήκε στο ιστορικό Βαλλιάνειο Μέγαρο το οποίο, μετά την ολοκλήρωση των αναγκαίων εργασιών αποκατάστασης και συντήρησης, θα υποδεχθεί ξανά το κοινό στις αρχές του 2026.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Gaslighting»: Είναι όλα στο μυαλό σου!

Βιβλίο / «Gaslighting»: Είναι όλα στο μυαλό σου!

Τι είναι το gaslighting; Το επίκαιρο και διαφωτιστικό δοκίμιο της Kέιτ Άμπραμσον αποτελεί μια διεξοδική, εις βάθος ανάλυση ενός όρου που έχει κατακλύσει το διαδίκτυο και την ποπ κουλτούρα και χρησιμοποιείται πλέον ευρέως.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Το woke στο «καναβάτσο»

Βιβλίο / Τι είναι τελικά το woke; Δύο βιβλία εξηγούν

Δύο αξιόλογα βιβλία που εστιάζουν στην πολυσυζητημένή και παρεξηγημένη σήμερα woke κουλτούρα κυκλοφόρησαν πρόσφατα στα ελληνικά, εμπλουτίζοντας μια βιβλιογραφία περιορισμένη και μάλλον αρνητικά διακείμενη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Σκοτ Φιτζέραλντ «Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ»

Το πίσω ράφι / «Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ». Ένα αριστούργημα. Δίχως υπερβολή

O Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ ζωντανεύει την εκλεπτυσμένη βαρβαρότητα της αμερικανικής αστικής τάξης, το κυνήγι του αμερικανικού ονείρου και μαζί τη διάλυση μιας κολοσσιαίας ψευδαίσθησης.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η Έλεν ντε Γουίτ έγραψε τον «Τελευταίο Σαμουράι». Χρειάστηκε 25 χρόνια για το νέο της βιβλίο

Βιβλίο / Η Έλεν ντε Γουίτ έγραψε τον «Τελευταίο Σαμουράι». Χρειάστηκε 25 χρόνια για το νέο της βιβλίο

Η μυθιστορηματική περίπτωση της Ντε Γουίτ αποδεικνύει ότι οι καλοί συγγραφείς πάντα δικαιώνονται. Και το βιβλίο της «Οι Άγγλοι καταλαβαίνουν το μαλλί», τη σπάνια ευφυΐα της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μαρία Μήτσορα «Ζήτα Ήτα Θήτα»

Προδημοσίευση / Μαρία Μήτσορα «Ζήτα Ήτα Θήτα»

Μια αποκλειστική πρώτη δημοσίευση από το εν εξελίξει βιβλίο «Ανθός ΜεταΝοήματος» της Μαρίας Μήτσορα, μιας αθόρυβης πλην σημαντικότατης παρουσίας στην ελληνική λογοτεχνία, που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πατάκη μέσα στο 2026.
THE LIFO TEAM
«Πώς αλλάζει κανείς, πώς φτάνει σε σημείο να μην αναγνωρίζει τον εαυτό του»

Το πίσω ράφι / «Πώς αλλάζει κανείς, πώς φτάνει σε σημείο να μην αναγνωρίζει τον εαυτό του»

Το μυθιστόρημα «Δαμάζοντας το κτήνος» της Έρσης Σωτηροπούλου είναι χτισμένο στην εικόνα της «μοναξιάς που μοιράζονται πολλοί άνθρωποι μαζί». Επανεκδίδεται σε λίγες μέρες από τον Πατάκη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Μάργκαρετ Άτγουντ: «Δεν νομίζω να με αγαπούσε ο Πλάτωνας»

Βιβλίο / Μάργκαρετ Άτγουντ: «Δεν νομίζω να με αγαπούσε ο Πλάτωνας»

Μία από τις σημαντικότερες συγγραφείς της εποχής μας. Στη συνέντευξή της στη LifO δίνει (ανάμεσα σε άλλα) οδηγίες για το γράψιμο και τη ζωή, τη γνώμη της για τον Πλάτωνα αλλά και για την αξία των συμβολικών μύθων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Σεξ, (πολλά) ναρκωτικά και rock & roll με τον Μάρτιν Σκορσέζε

Βιβλίο / Σεξ, (πολλά) ναρκωτικά και rock & roll με τον Μάρτιν Σκορσέζε

Στο νέο βιβλίο του, που κυκλοφορεί δύο χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Ρόμπι Ρόμπερτσον, ο ηγέτης του θρυλικού συγκροτήματος The Band, μιλάει για όσα έζησε με τον διάσημο σκηνοθέτη και κολλητό του στο ηδονιστικό Χόλιγουντ της δεκαετίας του '70.
THE LIFO TEAM
Ο «Θάνατος του Βιργιλίου» και τρία ακόμα λογοτεχνικά διαμάντια

Βιβλίο / Ο «Θάνατος του Βιργιλίου» και τρία ακόμα λογοτεχνικά διαμάντια

Τα έργα-σταθμοί της λογοτεχνίας, από την υψηλή ποίηση μέχρι τη μυθοπλασία, ανέκαθεν αποτύπωναν τα ακραία σημεία των καιρών, γι’ αυτό είναι επίκαιρα. Παραθέτουμε τέσσερα αντιπροσωπευτικά παραδείγματα που βγήκαν πρόσφατα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ