ΤΕΛΗ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ '30 η Ισπανία συγκλονίζεται από έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στους εθνικιστές του Φράνκο και τους δημοκρατικούς. Κατά τη διάρκειά του ξεδιπλώνεται η επική αφήγηση του νέου βιβλίου της Ιζαμπέλ Αλιέντε που θα κυκλοφορήσει το καλοκαίρι από τις εκδόσεις Ψυχογιός με τον τίτλο Μακρύ πέταλο από θάλασσα». Πρόκειται για μια καθηλωτική ιστορία αγάπης, η οποία ξεκινά στους ωκεανούς και καταλήγει στη χώρα της Νότιας Αμερικής που καταλαμβάνει μια στενή παραλιακή λωρίδα μεταξύ των Άνδεων και του Ειρηνικού Ωκεανού, τη Χιλή.
Όταν τα φασιστικά στρατεύματα του Φράνκο νικούν τον Δημοκρατικό Στρατό, χιλιάδες Ισπανοί παίρνουν τον δρόμο της προσφυγιάς με προορισμό τη Γαλλία. Κάποιοι είναι τυχεροί και περνούν τα σύνορα, εκεί όμως τους περιμένουν ταπεινώσεις και τα γαλλικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Η γνωστή συγγραφέας εμπνέεται από τα συγκεκριμένα ιστορικοπολιτικά γεγονότα και συνθέτει ένα αριστοτεχνικό μυθιστόρημα, το οποίο, χρονικά, φτάνει ως και την περίοδο της πτώσης του Πινοσέτ. Να θυμίσουμε ότι η Ιζαμπέλ Αλιέντε ‒από τις πολυδιαβασμένες συγγραφείς στον κόσμο‒ είναι ανιψιά του Προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε, ο οποίος έκανε πράξη το «πείραμα» της ειρηνικής σοσιαλιστικής αλλαγής.
Ο Αλιέντε, μετά την οργάνωση δεύτερου πραξικοπήματος εναντίον του, αποφάσισε να τοποθετήσει στην κεφαλή του στρατού τον Αουγούστο Πινοσέτ. Την Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου του 1973 έγινε συγχρονισμένη επίθεση από ξηρά και αέρα στο προεδρικό μέγαρο. Η δημοκρατία καταλύθηκε και στην εξουσία ανέβηκε ο Πινοσέτ. Λίγο αργότερα, οι πραξικοπηματίες ανακοίνωσαν ότι ο Αλιέντε αυτοκτόνησε.
Στο εικοστό τρίτο βιβλίο της η Ιζαμπέλ Αλιέντε σκιαγραφεί μια ολόκληρη εποχή και δίνει στον αναγνώστη μια επισκόπηση δεκαετιών, γενεών και χωρών. Άλλωστε, η ίδια χαρακτηρίζει το έργο της «ρεαλιστική λογοτεχνία», επηρεασμένη τόσο από την απίστευτη παιδική της ηλικία όσο και από τους μαγικούς ανθρώπους και τα γεγονότα που πυροδότησαν τη φαντασία της.
Στο εικοστό τρίτο βιβλίο της η Ιζαμπέλ Αλιέντε σκιαγραφεί μια ολόκληρη εποχή και δίνει στον αναγνώστη μια επισκόπηση δεκαετιών, γενεών και χωρών. Άλλωστε, η ίδια χαρακτηρίζει το έργο της «ρεαλιστική λογοτεχνία», επηρεασμένη τόσο από την απίστευτη παιδική της ηλικία όσο και από τους μαγικούς ανθρώπους και τα γεγονότα που πυροδότησαν τη φαντασία της.
Όλα ξεκινούν καταμεσής του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, όταν ο ασκούμενος γιατρός Βίκτορ Νταλμάου κρατά μια ανθρώπινη καρδιά στα χέρια του. Οι μνήμες από τις βιαιότητες στην Ισπανία είναι ακόμα νωπές και οι πολιτικές αναταραχές κυριαρχούν. Μεταξύ των ανθρώπων του προσφυγικού κύματος που άφησαν πίσω τους την πόλη της Βαρκελώνης είναι και η δεύτερη ηρωίδα του βιβλίου, Ροσέρ Μπρουγκέρα, μια νεαρή πιανίστρια, χήρα και έγκυος στο πρώτο της παιδί, μοναδικός στόχος της οποίας είναι η επιβίωση.
Ο αδελφός του νεκρού αρραβωνιαστικού της, Βίκτορ, της προσφέρει μια «ευκαιρία»: να παντρευτούν, αν και κανένας από τους δύο δεν θέλει κάτι τέτοιο, ως μια λύση που θα τους επέτρεπε να επιζήσουν. Η απόφασή τους να συνάψουν αυτή την παράξενη γαμήλια συμφωνία θα σημαδέψει για πάντα τη ζωή τους. Έτσι, ξεκινούν ένα ταξίδι ελπίδας προς τη Χιλή.
Τo 1939 ο νομπελίστας ποιητής Πάμπλο Νερούδα ήταν ειδικός πρόξενος στο Παρίσι για το θέμα της ισπανικής μετανάστευσης. Μπροστά του είχε ένα τιτάνιο έργο, αφού έπρεπε να χρηματοδοτήσει και να ετοιμάσει ένα πλοίο, να διαλέξει τους μετανάστες και να τους βρει τα χρήματα που απαιτούσε η κυβέρνηση προκειμένου να είναι βέβαιο ότι θα είχαν τα προς το ζην, σε περίπτωση που δεν θα είχαν συγγενείς ή φίλους στη Χιλή για να τους υποδεχτούν και να τους βοηθήσουν.
Τρία εκατομμύρια σε χιλιανό νόμισμα έπρεπε να κατατεθούν στην Κεντρική Τράπεζα πριν από την επιβίβασή τους στο πλοίο. Έτσι, κατάφερε να βοηθήσει περίπου 2.000 Ισπανούς πρόσφυγες του Εμφυλίου να ξεκινήσουν μια καινούργια ζωή στη Χιλή, ναυλώνοντας το πλοίο Winnipeg.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Νερούδα περιέγραψε τη λατινοαμερικανική χώρα ως ένα «μακρύ πέταλο από θάλασσα και κρασί και χιόνι...» με «μια κορδέλα από άσπρο και μαύρο αφρό», αυτό όμως δεν θα βοηθούσε και πολύ τους εκπατρισμένους να καταλάβουν ποιος ήταν ο προορισμός τους. Στον χάρτη, η Χιλή φαίνεται στενή και μακρινή. Ο Πάμπλο Νερούδα τους αποχαιρέτησε κουνώντας ένα μαντίλι, μέχρι που χάθηκαν απ' τα μάτια του.
Χρόνια αργότερα, θα έγραφε για εκείνη την ημέρα: «Ας σβήσουν οι κριτικοί όλη μου την ποίηση, αν θέλουν. Αυτό το ποίημα, όμως, που θυμάμαι σήμερα, κανένας δεν θα μπορέσει ποτέ να μου το σβήσει».
Στις 3 Σεπτεμβρίου 1939, ημέρα άφιξης των Ισπανών εξόριστων στη Χιλή, ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ευρώπη. Έτσι, συντίθεται ένα μωσαϊκό χαρακτήρων, υφαίνοντας μια καταιγιστική εξιστόρηση. Πρόκειται για μια συναρπαστική τοιχογραφία του πολέμου, με τις οικογενειακές συμφορές, τους αποχωρισμούς, τον ξεριζωμό από την πατρίδα αλλά και τη μάχη της επιβίωσης δεμένα αρμονικά και με λογοτεχνική μαεστρία.
Οι ήρωες είναι αποτέλεσμα μυθοπλασίας που η συγγραφέας εμπνεύστηκε από ανθρώπους που γνώρισε. Στο παρελθόν η ίδια έχει δηλώσει: «Πρωταρχικό στοιχείο στη ζωή μου είναι η έντονη επιθυμία για ανεξαρτησία και ελευθερία».
Το Μακρύ πέταλο από θάλασσα είναι ένα συγκινητικό και ευφυές χρονικό για τα ανεξίτηλα σημάδια των πολιτικών παθών, τα ίχνη των σκοτεινών περιόδων της Ιστορίας, τα φαντάσματα του παρελθόντος, τα απρόβλεπτα παιχνίδια της μοίρας, τα αναπάντεχα συμβάντα, τους εκτοπισμούς αλλά και την ανεξήγητη ανάγκη, ύστερα από κάθε απώλεια, να επιθυμείς μια καινούργια ζωή. Γιατί οι ισχυρότεροι δεσμοί δεν γνωρίζουν σύνορα.
Το νέο βιβλίο της Ιζαμπέλ Αλιέντε «Μακρύ πέταλο από θάλασσα» θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ψυχογιός στις 2 Ιουλίου.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
