Ιστορίες και σπάνιες εικόνες από την Αθήνα του 19ου αιώνα

Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
0

Γεννημένη από μια παγκόσμια νεοκλασική και ρομαντική έξαρση, η νέα Αθήνα αναδύθηκε ως πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους μεγαλοσχήμων και "τλημονεστάτη"· Και πορεύτηκε μέσα από τις πολλαπλές αναταράξεις του 19ου αιώνα υπό το βάρος του ιερού της βράχου και στην περιφέρεια του οικουμενικού ελληνισμού.

Με αφορμή εμβληματικά αθηναϊκά κτίρια, τα πρόσωπα και τους δημόσιους χώρους του 19ου αιώνα, η συγγραφέας Νάντια Γεωργακοπούλου επιστρέφει σε μια Αθήνα και στην εν πολλοίς λησμονημένη και συχνά υποτιμημένη ιστορία της ως νέας πρωτεύουσας, ξεδιπλώνοντας τις ιστορίες των εμβληματικών ανθρώπων, όσο και εκείνων που περπάτησαν ανάμεσά τους αφανείς.  που τα εμπνεύστηκαν, τα χρηματοδότησαν, τα κατοίκησαν.

Η αφήγηση εστιάζει πότε στην αρχιτεκτονική, πότε στην ιστορία, πότε στα λόγια των ίδιων των πρωταγωνιστών. Συχνά ο φακός ανοίγει για να συμπεριλάβει άλλες πόλεις κι άλλα οράματα από την Ευρώπη και τον κόσμο. Γιατί ο 19ος αιώνας ήταν για τους Έλληνες πολύ πιο "παγκοσμιοποιημένος" απ' ό,τι νομίζουμε· ένας αιώνας με πολλές πτυχές -ελπίδα, μελαγχολία, επανάσταση, ναρκισσισμό, φαντασμαγορία, κατανάλωση, καταστολή, πρόοδο, καταστροφή- που ανάμεσά τους τριγυρίζουμε σε αυτή τη νοερή περιήγηση, συλλέγοντας εικόνες, απόψεις και αφηγήσεις. Στο βιβλίο της «Επιστροφή στη νέα Αθήνα» (εκδόσεις Αλεξάνδρεια) γνωρίζουμε μερικά από τα λιγότερο γνωστά περιστατικά μιας πόλης που φιλοδοξούσε να κάνει και αυτή το βήμα της στον γενναίο νέο κόσμο, στην Ανατολή του 20ου αιώνα.

Η Δανή σύζυγος του προσωπικού ιερέα της βασίλισσας, Κριστιάνα Λυτ περιγράφει την αθηναϊκή φύση

Επιστροφή στη νέα Αθήνα
Νάντια Γεωργακοπούλου, Επιστροφή στη νέα Αθήνα, Κτίρια, πρόσωπα και διαδρομές από τον 19ο αιώνα, εκδ. Αλεξάνδρεια.

Η βασίλισσα μου είπε ότι πολύ σύντομα θα νιώθαμε πολύ άνετα σε αυτή την τόσο όμορφη χώρα με το θαυμάσιο κλίμα. Αναρωτιέμαι με ποιο τρόπο θα γίνει αυτό. Πρώτα από όλα πρέπει να συνηθίσουμε σιγά σιγά σε αυτού του είδους τη φυσική ομορφιά, που είναι κάτι το τελείως διαφορετικό από αυτό που εννοούμε ομορφιά στον τόπο μου. Νόμιζα ότι στο νοτιά θα έβρισκα άφθονη βλάστηση με τροπικά φυτά και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς. Έπεσα πολύ έξω, Υμηττός αυτός ο κολοσσός, απλώνεται κάτω από τον λαμπερό ήλιο, μη έχοντας καθόλου βλάστηση από τη μεριά που βλέπει προς την Αθήνα. Τα χωράφια είναι κατάξερα και το χώμα θεόστεγνο από τη ζέστη. Οι ελαιώνες με κείνους τους ροζιασμένους κορμούς και τα σταχτιά φύλλα δεν έχουν ίχνος δροσεράδας. Οι αμπελώνες είναι γεμάτοι από τη σκόνη που στροβιλίζεται στους χωματόδρομους. Μια θέα απελπιστική. Και να σκεφθεί κανείς ότι σε αυτόν τον χώρο κάποτε μια ολόκληρη πολιτεία βρισκόταν στην ακμή της. Αθήνα, το λίκνο της τέχνης και της επιστήμης. Είναι τόσο καταθλιπτικό να σκέφτεται κανείς πως ήταν εκείνη την εποχή και πως είναι τώρα.

Και να σκεφθεί κανείς ότι σε αυτόν τον χώρο κάποτε μια ολόκληρη πολιτεία βρισκόταν στην ακμή της. Αθήνα, το λίκνο της τέχνης και της επιστήμης. Είναι τόσο καταθλιπτικό να σκέφτεται κανείς πως ήταν εκείνη την εποχή και πως είναι τώρα.

 

Ο Τσίλερ για την  ανασκαφή του στο Στάδιο

Αργά ένα απόγευμα περνάει με την άμαξά του από το σπίτι μου ο απεσταλμένος της Αυστρίας βαρόνος φον Τέστα και μου ζήτησε να πάμε μαζί για να του δείξω την ανασκαφή μου. Φθάνοντας βλέπουμε από μακριά την Α.Μ. τον βασιλιά να μας πλησιάζει έφιππος. Ο διπλωμάτης τον ενημέρωσε ότι ευχής έργο θα ήταν να ανασκαφεί ολόκληρο το στάδιο και ότι αυτό θα έπρεπε να το αναλάβει η Α.Μ. Ο βασιλιάς είχε την ευγενή καλοσύνη να αποδεχθεί την πρόταση γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα μια δαπάνη δέκα χιλιάδων δραχμών. Όσο διαρκούσαν τα έργα οι μεγαλειότατοι βασιλιάς και βασίλισσα επισκέπτονταν συχνότατα τις ανασκαφές που ολοκληρώθηκαν το 1870.

Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Ακρόπολη, 1839. Πρόκειται για την παλιότερη φωτογραφική λήψη που έχει γίνει στην Ελλάδα. Διακρίνεται το μικρό ισλαμικό τέμενος μέσα στον Παρθενώνα, που χτίστηκε μετά την καταστροφή του από τον Μοροζίνι το 1687 και κατεδαφίστηκε το 1842. Friedrich von Martens, χαρακτικό από δαγκεροτυπία του Joly de Lotbinière (1839). Χάρης Γιακουμής / Κallimages, Παρίσι.

Η οδός Βουλής και η διαμαρτυρία του Εμμανουήλ Ροΐδη το 1896

Κατά την διασταύρωσιν της οδού Μητροπόλεως εξακολουθεί να χαίνει λάκκος πλήρης ακαθάρτου υγρού το οποίον ουδέποτε κατόρθωσαν οι ηλιακαί ακτίναι να απορροφήσουν εντελώς. Η βροχή τον μεταβάλλει σε κίτρινο ποταμό και σε πράσινο  έλος η ανομβρία…. Την κατοχήν του δρόμου από λαχανοπώλας και σκουπίδια, συνεχίζει ο κρεοπώλης του οποίου τα υπαίθρια άγκιστρα απειλούσι τους οφθαλμούς του διαβάτου όταν δεν κρέμονται εξ αυτών νεόσφακτα πρόβατα…. Παρέκει στέκει υπαίθριος ράπτης, μετά τούτον υπαίθριος υποδηματάς, και ευθύς έπειτα περιάγουσι τον διαβάτην επί του πεζοδρομίου διαρκείς βιοτεχνικαί εκθέσεις λουτρών, πυραύνων, υδραντλιών, σωλήνων και άλλων ειδών των αξιοτίμων τενεκετζήδων. Δια να μυρισθεί τις όσα ανωτέρω επεριγράψαμεν δεν έχει ανάγκη να μεταβεί στα Πιθαράδικα, ούτε στο Γκαζ, ούτε εις το Βαθρακονήσι, αλλά τα ευρίσκει όλα συνηνωμένα, σφαγεία, γύφτικα, κοτέτσια, ζωοστάσια και υπαίθρια υπνωτήρια εις εκατόν σαράντα επτά βημάτων απόστασιν από την κεντρικότερα των Αθηνών πλατεία.

Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Άποψη της Αθήνας του 1861 από τις υπώρειες του Λυκαβηττού στο Κολωνάκι. Άποψη της Αθήνας, 1861. Ευγενική παραχώρηση της Alpha Bank.

Ο αρχαιολόγος Λουδοβίκος Ρος, πρώτος καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, γράφει  για την ανοικοδόμηση της Αθήνας

Το χρήμα που άφθονο συνέρρευσε και κυκλοφορούσε, προ πάντων όμως η αυξανόμενη ανάγκη, η πολύ επείγουσα, νέων και άνετων κατοικιών, προκαλέσαν ένα ασυνήθιστο οικοδομικό οργασμό.  Όποιος είχε ένα μικρό οικοπεδάκι φρόντιζε όπως μπορούσε να βρει λίγα χρήματα και έχτιζε αμέσως. Με την ασφαλή προοπτική ότι μέσα σε λίγους μήνες θα αυξήσει κατά είκοσι έως τριάντα τοις εκατό το κεφάλαιό του. Αυτό δεν είναι καμία υπερβολή. Το χρήμα ήταν τόσο σπάνιο που χρόνια ολόκληρα η ελληνική τράπεζα όρισε με νόμο για τα δάνειά της τόκο οκτώ με δέκα τοις εκατό. Μόλις το κάθε σπιτάκι ετοιμαζόταν το αγόραζαν αμέσως. Ούτε ρωτούσαν αν είχαν στεγνώσει ακόμα οι ασβέστες. Σχεδόν όλο το χρήμα για οικοδόμηση έφευγε πάλι έξω από τον τόπο. Γιατί, εκτός από ασβέστη και πέτρες όλα τα άλλα χρειαζόταν να έρθουν από το εξωτερικό. Από την Τεργέστη, τη Μάλτα, τη Θεσσαλονίκη, ξυλεία, τζάμια, σίδερο, χρώματα κλπ. Γιατί τα ντόπια δάση δεν μπορούσε να τα εκμεταλλευτεί κανείς. Δεν υπήρχαν δρόμοι και μεταφορικά μέσα. Και μάλιστα, τα πρώτα χρόνια, εισάγονταν μάρμαρα από την Καράρα της Ιταλίας γιατί οι ντόπιες πηγές μαρμάρου που θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν όλη την Ευρώπη δεν ήταν ακόμα προσιτές.

Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Ορφανοτροφείο Χατζηκώνστα, δωρεά του Ηπειρώτη ομογενούς Γεωργίου Χατζή Κώνστα και της γυναίκας του Αικατερίνης, εγκατεστημένων στη Ρωσία. Η ενιαία εικόνα του οικοδο- μήματος προέκυψε μετά την καθολική ανακαίνιση που πραγματοποίησε ο Τσίλερ το 1906 στις ποικίλες εγκαταστάσεις του ιδρύματος, όπως είχαν διαμορφωθεί από το 1853 στο οικοδομικό τετράγωνο Πειραιώς-Θερμοπυλών-Αγησιλάου-Μυλλέρου. Το κτίριο (που στην ιταλική κατοχή μετατράπηκε σε στρατόπεδο της ιταλικής φρουράς) κατεδαφίστηκε το 1963. Σήμερα απομένει μόνο το νεορωμανικού ρυθμού παρεκκλήσι του Τσίλερ, που βρισκόταν στον περίβολό του. Ευγενική παραχώρηση της Alpha Bank.

Η Σταδίου, ένας δρόμος για τους άνδρας

Η οδός Σταδίου είναι αφιερωμένη αποκλειστικά για τους άνδρας, ως η οδός Ερμού είναι δια τας γυναίκας. Τα νεότευκτα και μεγαλοπρεπή της οδού ταύτης αυτάς τα ημέρας φορτωμένα κυριολεκτικά έκαστον με το είδος του ως τα μπούνια. Αληθείς εκθέσεις μετά πολλής φιλοκαλίας και αρκετής πρωτοτυπίας διασκευασμένα. Εις τας κρυσταλόφρακτους προθήκας αυτών παρατάσσονται προκλητικότατα, ένθεν και ένθεν της οδού όλα τα είδη του ανδρικού ιματισμού πλήρους και τελειοτάτης αμφιέσεως.

Οι συνοικίες μιας νέας πόλης

Κατά τη δεκαετία του 1860 παρατηρείται μια υπερεκπροσώπηση όχι όμως αποκλειστική παρουσία των λαϊκών στρωμάτων στη Νεάπολη και στου Ψυρρή, στα όρια της νέας πόλης. Μόνο στην αυγή του 20ουαιώνα αρχίζει να εμφανίζεται κάποια ταξική αποκλειστικότητα. Στο δυτικό και βόρειο τμήμα της πόλης (Κεραμεικός, Γκάζι και Βάθη, Μεταξουργείο, αντίστοιχα) αλλά και στο Παγκράτι, που απέκτησε το πρώτο του σχέδιο το 1886. Η περιοχή του Παγκρατίου είναι σαφώς ξεκομμένη από την υπόλοιπη πόλη, αφού μεσολαβεί ο κήπος του παλατιού και το Ζάππειο, έχοντας ως φυσικό όριό της τον ποταμό Ιλισσό. Σύμφωνα με ανώνυμο αρθρογράφο της Οικονομικής Επιθεώρησης, το 1873 έχει ήδη δημιουργηθεί ένας πυρήνας λαϊκών κατοικιών. «Οι εργάται έχουσιν την φυλετικήν τάσιν προς απόκτησιν ακινήτου ιδιοκτησίας, οικονομικό φαινόμενο ικανώς ανεπτυγμένο εν τη Ελληνική χώρα. Καθ΄απροχείρως μαρτυρούσιν αι πέριξ των Αθηνών παρά τον ιλισσόν και μεταξύ του Λυκαβηττού και Πινακωτών εργατικαί κατά το πλείστον οικίαι».

Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Η θεία της μητέρας μου, η Μαριγώ, με τον κατά πολύ μεγαλύτερο άντρα της και τη μητέρα της. Η εικόνα της βρισκόταν πάντα στο πρόχειρο καθιστικό της γιαγιάς μου και, κάτι το πανωφόρι της που θυμίζει ταυρομάχο, κάτι τα σφιχτά της χείλη, μου έδινε την αίσθηση ότι είναι βασίλισσα και φυλακισμένη. Ή σαν να μοιράζεται τη μοίρα που περιγράφει η –μεγαλοαστή εκείνη– Πηνελόπη Δέλτα: «Αισθανόμουν την ανάγκη, το καθήκον να πλησιάσω περισσότερο τον άντρα μου, να τον κατακτήσω, να νιώσουμε ο ένας τον άλλον ψυχικώς, αφού ήμασταν καταδικασμένοι να σέρνομε μαζί την αλυσίδα μας, ως τον τάφο… Δεν το κατόρθωσα. Μ’ αγαπούσε. Ήμουν γυναίκα του, κτήμα του, μητέρα των παιδιών του. … Κάπου λέγει ο Πλάτων πως στη θέση που διαλέξαμε ή στο μέρος όπου μας έβαλε ο αρχηγός –Θεός, τύχη, μοίρα–, εκεί πρέπει να σταθούμε, χωρίς να λογαριάζουμε τίποτα, παρά την ατιμία» Οικογενειακό αρχείο Μάτως και Μαρίας Καλουδάκη.

Ο ρομαντικός έρωτας της Σοφίας Τρικούπη

Ο Δηλιγιάννης, υπήρξε γιος έγκριτης πελοποννησιακής οικογένειας προκρίτων. Ο παππούς του ήταν Κοτζάμπασης όλου του Μοριά και ο πατέρας του έπαρχος Ηλείας. Ο ίδιος είχε κάνει νομικές σπουδές και καριέρα στο δημόσιο και διπλωματικό σώμα. Κατοικούσε στην Κηφισιά. Οι ρομαντικές φήμες θέλουν τον Δηλιγιάννη, ο οποίος προτού γίνει ορκισμένος εχθρός του Τρικούπη,  ήταν φίλος του να είναι ο νεανικός και ρομαντικός έρωτας της Σοφίας Τρικούπη, η οποία όμως αφοσιώθηκε στον αδερφό της και στην καριέρα του και έγινε μια από τις πλέον δυναμικές οικοδέσποινες της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, παραμένοντας όμως ανύπαντρη.

Η διάσημη και άτυχη Ρόζα Μπότσαρη

Στην πολυδαίδαλη οικογένεια Καρατζά, ανήκει και η Ευφροσύνη, εγγονή του θείου του Νικολάου, επίσης ηγεμόνα της Βλαχίας το 1782-1783 που παντρεύτηκε τον Σταμάτη Κλεάνθη.  Αδερφός της Ευφροσύνης, ο Γεώργιος είχε παντρευτεί την Αικατερίνη Μπότσαρη, κόρη του Κίτσου Μπότσαρη. Η πανέμορφη Σουλιώτισα είχε αιχμαλωτισθεί σε τούρκικο χαρέμι, στη συνέχεια έγινε κυρία των τιμών της Αμαλίας, κέρδισε τον θαυμασμό της Αυλής του Μονάχου και την ονόμασε Ρόζα από το απαλό χρώμα του προσώπου της. Η προσωπογραφία της αναρτήθηκε στην πινακοθήκη των καλλονών του Λουδοβίκου της Βαυαρίας, μα πέθανε δυστυχής, εγκλωβισμένη σε ένα δυσλειτουργικό γάμο και έχοντας χάσει τα δυο από τα τέσσερα παιδιά της.

Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Οι Στύλοι του Ολυμπίου Διός, με καφενείο και θαμώνες στη βάση τους. Ακόμα υπήρχε η σκήτη του στυλίτη μισογκρεμισμένη στην κορφή τους. Στο βάθος ο μύλος του Μετς σε λειτουργία και το αδόμητο τοπίο πίσω του. (Δημήτριος Κωνσταντίνου, αλβουμίνη, περίπου 1865). Χάρης Γιακουμής / Κallimages, Παρίσι.

Η σκανδαλώδης ζωή της Τζένης Θεοτόκη

Το σπίτι της οδού Σωκράτους της κοντέσας Θεοτόκη, αυτής της γυναίκας που συγκλόνισε τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και την Αθήνα με τα ερωτικά της σκάνδαλα, δεν υπάρχει πια. Ήταν το Εφετείο που παραμένει σήμερα άδειο. Η γυναίκα που έγινε μετέπειτα γνωστή ως κοντέσα Θεοτόκη ονομαζόταν Τζέιν Ντίγκμπι. Γεννήθηκε στο Ντόρσετ στη διάρκεια εκείνης της εκκεντρικής περιόδου της αγγλικής ιστορίας που ονομάζεται αντιβασιλεία, και ήταν κόρη ναυάρχου. Στα 17 της την πάντρεψαν με τον αντιπαθητικό και ξεροκέφαλο Έντουαρντ Λο, η ίδια όμως ήταν έγκυος από τον ξάδερφό της. Ο δεσμός της με τον επιτετραμμένο της Αυστρίας στο Λονδίνο και ο θάνατος του γιού της οδήγησε το γάμο σε ένα από τα πολύκροτα διαζύγια της αγγλικής αριστοκρατίας. Ανεπιθύμητη στη Βρετανία η Τζέιν παρέμεινε μια από τις ομορφότερες και κοινωνικά απελευθερωμένες αριστοκράτισσες της Ευρώπης. Αφού περιπλανήθηκε με έναν αυστριακό πρίγκιπα στην Ευρώπη που δεν τον παντρεύτηκε αλλά έκανε μαζί του δυο παιδιά οδηγήθηκε στα κοσμικά σαλόνια του Παρισιού και της Βιέννης.

Όταν την εγκατέλειψε ο πρίγκιπας συνέχισε την ευρωπαϊκή τη περιπλάνηση στο Βερολίνο και μετά στο Μόναχο όπου ήταν μια από τις πολλές ερωμένες του Λουδοβίκου της Βαυαρίας με τον οποίο έκανε ακόμα ένα παιδί.

Ο ευπατρίδης Σπύρος Θεοτόκης την κέρδισε αργότερα από τον Βαυαρό άντρα της με μονομαχία και την έφερε στην Κέρκυρα. Δυο χρόνια αργότερα έφτασαν στην Αθήνα. Έχτισε σε σχέδια του Κλεάνθη το μέγαρό της, το σαλόνι της  και έναν κήπο με λεμονιές και χουρμαδιές. Η Αμαλία την ζηλεύει γιατί φημολογείται ότι έχει σχέσεις με τον Όθωνα. Παίρνει διαζύγιο από τον Θεοτόκη και συνάπτει δεσμό με τον Γάλλο πρέσβη Πισκατορί, ενώ  συνάπτει φιλία με την άλλη εκκεντρική κυρία της Αθήνας Δούκισσα της Πλακεντίας. Η φιλία τους διαλύθηκε για τα μάτια του ωραίου Φίλιππου Πιττακού και η ιστορία αυτή τα έχει όλα μέχρι και απαγωγή του Πιττακού από τον λήσταρχο Μπιμπίση. Η Τζέιν συνάπτει σχέση με τον υπασπιστή του Όθωνα Χατζηπέτρο που την ξυλοφόρτωνε κιόλας. Όταν τον πιάνει να την απατά με την υπηρέτριά της, διώχνει τον γέρο φουστανελοφόρο και κρατά την υπηρέτρια. Στη συνέχεια αποτολμά ένα μεγάλο ταξίδι στη Συρία. Αιχμαλωτίζεται από τους βεδουίνους και τελικά παντρεύεται τον Σεΐχη Ματζέλ ελ Μεζράαμπ που αφήνει το χαρέμι του για την κατά 25 χρόνια μεγαλύτερή του Τζέιν και ζουν μαζί μέχρι το θάνατό της το 1881.

Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Η οικογένεια του παππού μου, που εικονίζεται μικρός στα δεξιά του βρακοφόρου παππού του. Ο τελευταίος είχε έρθει από την Κρήτη. Εγκαταστάθηκε στο Κρανίδι κι εκεί έφτιαξε τη νέα του οικογένεια. Η οικογένεια του παππού μου. Οικογενειακό αρχείο Μάτως και Μαρίας Καλουδάκη.
Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Ο παππούς μου ο Πέτρος το 1921, 18 χρονών, ο νεότερος τηλεγραφητής στην «Κούλουρη», όπως έλεγε πάντα τη Σαλαμίνα. Πολύ σύντομα θα έφευγε από κει για τη Νέα Υόρκη και την Ονδούρα, για να δουλέψει στις επιχειρήσεις του θείου του. Επέστρεψε στην Αθήνα το 1930. Οικογενειακό αρχείο Μάτως και Μαρίας Καλουδάκη.
Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Το Νομισματοκοπείο, από τα πρώτα κτίρια που χτίστηκαν στη νέα πρωτεύουσα, απεικονίζεται όπως ήταν αρχικά, διώροφο. Κατεδαφίστηκε το 1939. Ευγενική παραχώρηση της Alpha Bank.
Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Άγιος Διονύσιος των Καθολικών. Ευγενική παραχώρηση της Alpha Bank.
Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Εσωτερική αυλή αθηναϊκού σπιτιού, από αυτές που ακόμα βλέπουμε στις παλιές ελληνικές ταινίες. Ευγενική παραχώρηση της Alpha Bank.
Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Αεροφωτογραφία της Αθήνας, 1932. Ευγενική παραχώρηση της Alpha Bank.
Ενας μεγάλος περίπατος στη νέα Αθήνα του 19ου αιώνα Facebook Twitter
Η λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας. (Αδελφοί Ρωμαΐδη, κολλοτυπία, 1900) Χάρης Γιακουμής / Κallimages, Παρίσι.
Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Από τον Μαλακάση στον Σεφέρη, τον Καμύ και τη γενιά του '30 μέσα από την αφήγηση της Λητώς Κατακουζηνού

Προδημοσίευση / Ο Σεφέρης, ο Καμύ και η γενιά του '30 μέσα από την αφήγηση της Λητώς Κατακουζηνού

Αποσπάσματα από την επανέκδοση του βιβλίου «Άγγελος Κατακουζηνός, ο Βαλής μου» της Λητώς Κατακουζηνού, όπου ξεδιπλώνεται η ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας μέσα από προσωπικές αφηγήσεις.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ