Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter

Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια»

0

Πάνε αρκετά χρόνια από τότε που είχα βρει στο Μοναστηράκι ένα δεκάιντσο δίσκο της σοβιετικής εταιρείας «Μελωδία» (ή Μελόντια, όπως επίσης τη λέμε) με ποιήματα της Άννας Αχμάτοβα (1889-1966). Επειδή το άλμπουμ προερχόταν από το 1982 μού είχε δημιουργηθεί η εντύπωση πως θα καταγράφονταν σ' αυτό απαγγελίες ποιημάτων της Αχμάτοβα από τρίτους, όταν όμως το έβαλα στο πλατώ ένοιωσα ένα ρίγος – ήμουν σχεδόν σίγουρος πως η φωνή που έφθανε στ' αυτιά μου ήταν της ρωσίδας ποιήτριας.

Προσπάθησα να βγάλω κάποιαν άκρη από το κείμενο στο back cover, που ήταν όλο στην κυριλλική, πράγμα που τελικώς κατάφερα κάποια στιγμή με τη βοήθεια λεξικού. Οι πρώτες λέξεις που αποκρυπτογράφησα ήταν ο τίτλος του άλμπουμ... «Читает автор» δηλ. «Διαβάζει η συγγραφέας». Από 'κει και πέρα κατόρθωσα να μεταφράσω, όπως-όπως, τους τίτλους των ποιημάτων που ακούγονταν στο LP ανάμεσα στους οποίους ξεχώρισα, διαισθητικώς, το «Поэма без героя» (Ποίημα δίχως ήρωα).

Εκείνο που είχε αξία για μένα στη συγκεκριμένη ηχογράφηση (επειδή δεν αντιλαμβανόμουν τη ρωσική) ήταν η φωνή της Αχμάτοβα, ο τρόπος της, ο τόνος και η χροιά της φωνής της, και κυρίως το αίσθημα που άφηναν οι απαγγελίες της. Η ποιήτρια πρέπει να ήταν σε σχετικά προχωρημένη ηλικία (κατά πάσα πιθανότητα πάνω από 70 ). Η φωνή της σταθερή, αλλά καταπονημένη, παίρνει στην πορεία της εγγραφής διάφορα χρώματα. Άλλοτε ξερή και στριγκή, σχεδόν μακάβρια, και άλλοτε περισσότερο συναισθηματική, διαβάζει τους στίχους με πλήρη μουσικότητα. Υποβοηθά, φυσικά, το γεγονός ότι πολλοί εξ αυτών είναι ομοιοκατάληκτοι (με διπλή ή σταυρωτή ομοιοκαταληξία), όμως στο «Ποίημα δίχως ήρωα» (και στα αποσπάσματα από τους πέντε «κύκλους») τούτοι μοιάζουν πιο «ελεύθεροι» και γι' αυτό, ίσως, ακόμη πιο προσωπικοί. Καρφωμένες λέξεις, που σέρνονται σχεδόν χωρίς ανάσα...

Η φωνή της σταθερή, αλλά καταπονημένη, παίρνει στην πορεία της εγγραφής διάφορα χρώματα. Άλλοτε ξερή και στριγκή, σχεδόν μακάβρια, και άλλοτε περισσότερο συναισθηματική, διαβάζει τους στίχους με πλήρη μουσικότητα.

Το «Ποίημα δίχως ήρωα» είναι, ως γνωστόν, ένα από τα σημαντικότερα έργα της Άννας Αχμάτοβα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο σε έκταση και πιο πυκνογραμμένο σε νοήματα ποίημά της, το οποίο ολοκληρώθηκε μέσα σ’ ένα διάστημα 25 χρόνων! Κατά το «Reference Guide to Russian Literature/ Edited by Neil Cornwell» [Fitzroy Dearborn Publishers, Chicago/London 1998] ξεκίνησε να γράφεται στο Λένινγκραντ τον Δεκέμβριο του 1940, με την πρώτη εκδοχή του να παίρνει σχήμα στην Τασκένδη τον Αύγουστο του 1942. (Πρόπερσι ο βρετανικός οίκος Bonhams δημοπράτησε ένα τέτοιο αντίτυπο, αυτής της πρώτης έκδοσης/εκδοχής, το οποίο «έκλεισε» στα 5000 δολάρια). Το 1962 υπάρχει μία πλήρης μορφή του, που ακολούθησε τις εκδοχές του 1946 και του 1960, με την ποιήτρια να το «ξανακοιτάζει» όμως μέχρι και τον Απρίλιο του 1965 (λίγο πριν τον θάνατό της δηλαδή).
 

Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter
Στα τέλη της ζωής της. Δεξιά: η έκδοση των ποιημάτων της από τον Penguin
Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter

   

Όπως γράφει ο μεταφραστής Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης στο poiein.gr: «Το πρώτο επίπεδο είναι η συνάντηση με το παρελθόν, ο θρήνος των νεκρών. Μια νύχτα μαγική η ηρωίδα καλεί τις "γλυκές σκιές" και τότε στη σκηνή εμφανίζονται οι βασικοί συντελεστές μιας νύχτας μεταμφιεσμένων στην Πετρούπολη της δεκαετίας του 1910.(...) Στο δεύτερο επίπεδο όμως(...) πρωταγωνιστής του ποιήματος είναι ο χρόνος, γι' αυτό και εν τέλει το ποίημα, απομένει δίχως ήρωα, ενώ στο τρίτο επίπεδο ανάγνωσης, μπορούμε να διεισδύσουμε στις συμπαντικές διαδρομές της ψυχής, να διακρίνουμε το θεοσοφικό τρίγωνο "Θεός – χρόνος – άνθρωπος", πράγμα που προσδίδει στην ποιητική αυτή σύνθεση ένα βαθύ φιλοσοφικό και ηθικό περιεχόμενο».

 

Το «Ποίημα χωρίς ήρωα» κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1982 (εκδόσεις Ωκεανίδα) σε μετάφραση και σημειώσεις Μίλιας Ροζίδη, ξανά στο βιβλίο «Άννα Αχμάτοβα/ Ποιήματα» [Μικρή Άρκτος, Αθήνα 2008] σε απόδοση Γιάννη Αντιόχου, ενώ υπάρχουν, φυσικά, και οι ανάλογες on line μεταφράσεις.

Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter
Mε τον κορυφαίο Ρώσο ποιητή Όσιπ Μάντελσταμ
Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter
Mε την ρωσίδα ποιήτρια και δημοσιογράφο Όλγα Μπεργκχόλτς, 1947

Μεταφέρω από το τρίπτυχο «Ποίημα χωρίς ήρωα» την «Αφιέρωση» (Посвящение) και την «Δεύτερη αφιέρωση» (Второе посвящение) –ακούγονται από την ίδια την Άννα Αχμάτοβα στο άλμπουμ της Μελωδίας με τα στοιχεία 33 Д 21655-6 στην έκδοση του 1982– έτσι όπως μεταφράζει (τα συγκεκριμένα ποιήματα) ο Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης στο poiein.gr:

Αφιέρωση
27 Δεκεμβρίου 1940
Βσ. Κ.

 

... κι αφού είχα έλλειψη χαρτιού
Στο πρόχειρο τετράδιό σου γράφω.
Μια λέξη ξένη φαίνεται,
Σαν κάποτε μια του χιονιού νιφάδα,
Και λιώνει αθώα και γλυκά πάνω στο χέρι.
Κι οι μαύρες τ' Αντίνοου βλεφαρίδες
άξαφνα σηκωθήκαν – κι' εκεί
ένας πράσινος καπνός,
Φυσά ένα αεράκι γνώριμο...
Μην είναι η θάλασσα;
Όχι, πάνω στους τάφους μόνο τα φύλλα
Δέντρων κωνοφόρων είναι και η σαπίλα των ριζών
Ολοένα και πιο κοντά, πιο κοντά...
Marche funebre ...
Σοπέν...
Νύχτα. Σπίτι στη Φοντάνα

Αφιέρωση δεύτερη
Ο.Σ.

 

Εσύ είσαι Αράχνη – Ψυχή
Που με ασπρόμαυρη βεντάλια
Αέρα μου κάνεις σκυμμένη πάνω μου.

Μυστικά θέλεις να μου πεις
Πως πέρασε το Καλοκαίρι
Και περιμένεις την επόμενη Άνοιξη.

Μην μου υπαγορεύεις, τ' ακούω κι εγώ:
Μια βροχή ζεστή χτυπάει τη στέγη,
Ψίθυρους ακούω από τον κισσό.

Κάποιος μικρός αποφάσισε να ζήσει
Πρασίνισε, φούντωσε, προσπάθησε
Αύριο σε νέο αστραφτερό αντίσκηνο
Θα κοιμηθώ –
μόνη, μονάχη με τον εαυτό μου.
Εκείνο που οι άνθρωποι άνοιξη ονομάζουν,
Εγώ το λέω μοναξιά.
Κοιμάμαι –
Και ονειρεύομαι τη νιότη μας,
Εκείνη, τη στιγμή που έφυγε
Στον ξύπνιο μου,
Αν θέλεις, στην δίνω να θυμάσαι,
Σα να 'ναι φλόγα καθαρή μέσα στη λάσπη,
σα γαλανθός στου μνήματος την άκρη.

25 Μαΐου 1945, Σπίτι στη Φοντάνα
 

Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter

 

 

 

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο περισσότερα στοιχεία για το συγκεκριμένο άλμπουμ με τις απαγγελίες της Αχμάτοβα βρέθηκα σ’ ένα ρωσικό site πωλήσεων δίσκων (33ob.ru). Εκεί διαπίστωσα κάτι που μάλλον με εξέπληξε. Άλμπουμ με τη φωνή της Άννας Αχμάτοβα τυπώνονταν στην τότε Σοβιετική Ένωση από το 1966 (το έτος του θανάτου της). Μέτρησα περισσότερα από 25 LP(!), είτε «προσωπικά» της, είτε συλλογές με απαγγελίες διαφόρων ποιητών. Κάνω copy-paste και επεξεργάζομαι κάπως μερικά από τα εξώφυλλα (επειδή ήταν σε χαμηλή ανάλυση) για να τα δείτε κι εσείς…

 

Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter
33ob.ru
Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter
Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter
33ob.ru
Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter

 

Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter
33ob.ru
Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter

 

Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter
33ob.ru
Η Άννα Αχμάτοβα διαβάζει ποιήματά της σε δίσκους της «Μελόντια» Facebook Twitter

 

 

 

 

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 3.12.2017

Βιβλίο
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ