«Φυλή, μονογαμία και άλλα ψέματα που σας λένε»: Ένα βιβλίο ενάντια στον Κοινό Νου

«Φυλή, μονογαμία και άλλα ψέματα που σας λένε»: Ένα βιβλίο ενάντια στον Κοινό Νου Facebook Twitter
Ο Agustin Fuentes (φωτ.) καταρρίπτει εδώ τρεις ευρύτατα διαδεδομένους μύθους για την ανθρώπινη φύση: ότι οι άνθρωποι χωριζόμαστε σε βιολογικές φυλές, ότι είμαστε φύσει επιθετικό είδος και ότι τα δύο φύλα διαφέρουν αποφασιστικά στη συμπεριφορά, στις επιθυμίες και στην εγκεφαλική τους «καλωδίωση».
0



ΠΑΝΤΟΤΕ ΜΟΥ ΑΡΕΣΑΝ τα βιβλία επιστημόνων και ερευνητών που σε βοηθούν να απομαγεύσεις τον κόσμο γύρω σου, να αμφισβητήσεις πρότυπα, στερεότυπα, τοτέμ και ταμπού τόσο βαθιά ριζωμένα εντός μας, ώστε να επηρεάζουν την αυτοσυνείδηση, τις κοινωνικές συμπεριφορές και την όλη κοσμοαντίληψη ακόμα και ανθρώπων που λογιζόμαστε σκεπτόμενοι και προοδευτικοί.

Σε αυτή την κατηγορία εντάσσεται το τελευταίο πόνημα του διακεκριμένου Αμερικανοϊσπανού ανθρωπολόγου Agustin Fuentes. Καθηγητής σήμερα στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, ο 55χρονος ακαδημαϊκός με το πλούσιο ερευνητικό έργο καταρρίπτει εδώ τρεις ευρύτατα διαδεδομένους μύθους για την ανθρώπινη φύση: ότι οι άνθρωποι χωριζόμαστε σε βιολογικές φυλές, ότι είμαστε φύσει επιθετικό είδος και ότι τα δύο φύλα διαφέρουν αποφασιστικά στη συμπεριφορά, στις επιθυμίες και στην εγκεφαλική τους «καλωδίωση».


Πρόκειται, λέει, για μυθεύματα ιδιαιτέρως βλαπτικά εφόσον διαμορφώνουν αντιλήψεις, επηρεάζουν τις καθημερινές μας αλληλεπιδράσεις και υπονομεύουν τις κοινωνικές μας στοχεύσεις. Με τρόπο πνευματώδη, άλλοτε αποφατικό και άλλοτε κατηγορηματικό ‒θυμίζει Μάικλ Σέρμερ, Ρίτσαρντ Ντόκινς και hoax hunter‒, ο Fuentes ξεκινά αναφερόμενος στις σπουδές και τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα, σημειώνοντας προκαταβολικά ότι στην επιστήμη «ποτέ δεν μπορούμε να αποδείξουμε ότι η άποψή μας είναι η μόνη ορθή – μπορούμε απλώς να περιορίσουμε το εύρος των ενδεχόμενων αληθειών σε ορισμένες λίγες, πολύ πιθανές αλήθειες».

Αξιώματα όπως το ότι οι άνδρες έχουν δήθεν καλύτερη χωροταξική αντίληψη από τις γυναίκες και το ότι είναι φύσει επιθετικοί, το ότι οι γυναίκες είναι «προορισμένες» να γίνουν μητέρες αλλά όχι και ηγέτιδες, καθότι «υπερβολικά συναισθηματικές», το ότι οι μαύροι είναι πιο νωθροί, αλλά «πηδάνε» καλύτερα λόγω γονιδίων, το ότι η μονογαμία και η πυρηνική οικογένεια είναι η κορωνίδα της ανθρώπινης εξέλιξης, είναι μερικά ακόμα από τα προς κατάρριψη μυθεύματα που αναφέρει.


Εξηγεί τι είναι οι μύθοι και πώς επηρεάζουν ακόμα και σήμερα τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές μας, αναφέροντας κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα, π.χ. το ότι η βιταμίνη C θεραπεύει το κρυολόγημα, ότι ο αέρας στα αεροπλάνα δεν ανακυκλώνεται, ότι το δημοφιλές παραφάρμακο Airborne προφυλάσσει από ιώσεις στα αεροπορικά ταξίδια αλλά και την ευρέως διαδομένη άποψη ότι αν αφαιρέσουμε τον πολιτισμό, αυτό που θα αναδυθεί από μέσα μας είναι ο «κτηνώδης άγριος», ειδικά στους άντρες.

Η βιολογία συνυπάρχει και αλληλεπιδρά, λέει, με την πολιτισμική μας εμπειρία, η δε άγνοια («μακάριοι οι πτωχοί των πνεύματι» κ.λπ.) δεν είναι μακαριότητα αλλά άγνοια: «Μεγάλο μέρος των μύθων για την ανθρώπινη φύση βασίζονται σε πολιτισμικά κατασκευασμένες έννοιες οι οποίες ενσωματώνουν μερικά επιστημονικά στοιχεία σε προσωπικές κατά κύριο λόγο απόψεις, οι οποίες δεν υποστηρίζονται από την πραγματική επιστημονική γνώση», γράφει, υπενθυμίζοντας ότι ακόμα και λαμπροί επιστήμονες μπορεί να πέσουν σε αυτή την παγίδα, ασυνείδητα ή συνειδητά – παράδειγμα, οι ρατσιστικές απόψεις του Τζέιμς Γουάτσον που ανακάλυψε τη διπλή έλικα του DNA (υπήρξε μάλιστα εξ αυτού επεισοδιακή παρέμβαση σε προ ετών ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Πατρών).


Αξιώματα όπως το ότι οι άνδρες έχουν δήθεν καλύτερη χωροταξική αντίληψη από τις γυναίκες και το ότι είναι φύσει επιθετικοί, το ότι οι γυναίκες είναι «προορισμένες» να γίνουν μητέρες αλλά όχι και ηγέτιδες, καθότι «υπερβολικά συναισθηματικές», το ότι οι μαύροι είναι πιο νωθροί, αλλά «πηδάνε» καλύτερα λόγω γονιδίων (το τελευταίο π.χ. ισχύει λόγω συγκυριών στο σύγχρονο μπάσκετ, όχι όμως στον κλασικό στίβο), το ότι η μονογαμία και η πυρηνική οικογένεια είναι η κορωνίδα της ανθρώπινης εξέλιξης, είναι μερικά ακόμα από τα προς κατάρριψη μυθεύματα που αναφέρει. Μυθεύματα τα οποία, όπως οι φυλετικές και έμφυλες διακρίσεις, συνήθως δεν είναι παρά πολιτισμικές κατασκευές, οφειλόμενες σε παρανοήσεις γύρω από τη γενετική, την εξέλιξη και τη βιολογία του ανθρώπινου είδους αλλά και σε άγνοια για τις επιστημονικές εξελίξεις, υπογραμμίζει.


Έχουμε και λέμε λοιπόν: οι διαφορές στο βιολογικό μας φύλο είναι μεν υπαρκτές, αλλά λιγότερο ακραίες και πολύ διαφορετικής τάξεως απ' ό,τι φανταζόμαστε. Η έκφραση, τώρα, του κοινωνικού φύλου είναι κάτι άλλο ‒ και δεν χρειάζεται καν να ανατρέξει κανείς σε φεμινιστικές και queer θεωρίες για να συμφωνήσει. Οι ανθρώπινες φυλές δεν συνιστούν βιολογικές ενότητες, μία από τις εμφατικότερες αποδείξεις, δε, είναι ότι όλο το εύρος της «αιματικής ποικιλότητας» (οι ομάδες αίματος δηλαδή) απαντά σχεδόν σε κάθε απομονωμένο πληθυσμό στον πλανήτη.

Ο Homo sapiens είναι ένα ενιαίο είδος, εντούτοις η φυλή ενέχει σημαντικό βάρος ως πολιτισμική κοινωνική συνιστώσα – έτσι συμβαίνει κοινωνικές αντιλήψεις και πρακτικές που παράγουν ρατσισμό, διακρίσεις και ανισότητες να εκλαμβάνονται ως κανονικότητες. Όσο για την υποτιθέμενη έμφυτη ροπή των ανδρών στη βία, σχετίζεται κυρίως με το σωματικό μέγεθος, το πολιτισμικό πλαίσιο και τις αξιώσεις του κοινωνικού τους φύλου, ενώ το στερεότυπο αυτό δεν έχει καν καθολική εφαρμογή.


Έπειτα, παρά τη διαδεδομένη περί του αντιθέτου αντίληψη, η ανθρώπινη (κυρίως ανδρική) επιθετικότητα δεν αποτελεί κάτι σαν εξελικτική προσαρμογή, εφόσον δεν διασφαλίζει de facto περισσότερο ζωτικό χώρο, ούτε περισσότερους πόρους, ερωτικούς συντρόφους ή απογόνους. Η συνεργασία και η αμοιβαιότητα παρουσιάζουν, αντίθετα, πολύ περισσότερα πλεονεκτήματα, κάτι που έχει παρατηρηθεί και σε κοινωνίες άλλων πρωτευόντων θηλαστικών, όπως οι χιμπατζήδες, όπου οι επιθετικές και συγκρουσιακές συμπεριφορές καλύπτουν μόλις το 1% των κοινωνικών τους αλληλεπιδράσεων. Και στα υπόλοιπα ζώα, όμως, η επιθετικότητα εκφράζεται συνήθως σε ένα τελετουργικοποιημένο πλαίσιο που αποσκοπεί στο μέγιστο αποτέλεσμα με το ελάχιστο δυνατό ρίσκο.


Η βία, οι φονικές συγκρούσεις, οι ανταγωνιστικές σχέσεις, ο πόλεμος, δεν είναι «στη φύση μας», όπως έχουν συμπεράνει ακόμα και μεγάλοι φιλόσοφοι. Οφείλονται κατεξοχήν σε πολιτισμικά και κοινωνικοοικονομικά αίτια, όχι σε κάποια γενετική προδιάθεση ή σχεδιασμό. Δεν είμαστε «επιθετικοί πίθηκοι με μεγάλο εγκέφαλο» – για την ακρίβεια, οι πόλεμοι, όπως τους ξέρουμε, είναι ένα φαινόμενο των τελευταίων 12.000 χρόνων, οπότε τέθηκαν οι βάσεις του σύγχρονου πολιτισμού, ενώ οι Homo sapiens έχουμε ιστορία τουλάχιστον 300.000 ετών. Διαφορετικά, λέει, θα πρέπει να δεχτούμε ορισμένους τύπους βίας ως αναπόφευκτους, ακόμα κι αν πρόκειται για ειδεχθή εγκλήματα, βασανιστήρια, γενοκτονίες, εμφυλίους ή βιασμούς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κουλτούρα και το δικαιικό μας σύστημα.

«Όχι, οι άνδρες και οι γυναίκες δεν προέρχονται από διαφορετικούς πλανήτες!» συνεχίζει περνώντας στους έμφυλους μύθους. Αρσενικό και θηλυκό μοιράζονται το ίδιο βιολογικό υλικό, με κάποιες διαφορές βέβαια στο αναπαραγωγικό σύστημα, τις σωματικές αναλογίες και τον χρόνο ωρίμανσης, που όμως δεν λειτουργούν αντιθετικά αλλά περισσότερο συμπληρωματικά.

Επιπλέον, το είδος μας είναι από τα ελάχιστα που και τα δύο φύλα μπορούν να φροντίσουν και να αναθρέψουν παιδιά, και μάλιστα όχι μόνο τα δικά τους, κάτι μάλλον συνηθισμένο στο μακρινό μας παρελθόν: «Η ιδέα ότι είναι φυσικό μια γυναίκα να μεγαλώνει παιδιά μόνη της, είτε μαζί με έναν μόνο άνδρα, είναι πολύ πρόσφατη και βιολογικά αστήρικτη». Ένα καλό παράδειγμα για το πόση ασυμφωνία μπορεί να υπάρχει ανάμεσα στο βιολογικό και το κοινωνικό φύλο είναι τα ομόφυλα ζευγάρια, γράφει. Οι έμφυλοι ρόλοι και ο καταμερισμός της εργασίας υπέστησαν ουσιώδεις αλλαγές τους τελευταίους αιώνες, δομικά και κοινωνικά. Παρά ταύτα, τα κατεστημένα πρότυπα (που ούτε αυτονόητα είναι ούτε υπήρχαν παντού και πάντα) επιμένουν, διατηρώντας τις έμφυλες διακρίσεις σε τομείς όπως η κοινωνική και πολιτική εξουσία, η οικονομική ισχύς, η εκπαίδευση και η υγεία, σημειώνει. Κάτι που ισχύει, μάλλον όχι τυχαία, και στην περίπτωση των φυλετικών ανισοτήτων.


Δεν είναι όμως η αγάπη αυτό που όλα τα ανθρώπινα όντα αναζητούν σε αυτήν τη ζωή; Σίγουρα, λέει ο Fuentes, όμως αυτή δεν σχετίζεται απαραίτητα από βιολογική ή εξελικτική σκοπιά με το σεξ, τον γάμο ή τη μονογαμία: «Όλοι μας αναζητούμε δεσμούς ζεύγους, ωστόσο αυτοί δεν εμπλέκουν υποχρεωτικά τη σεξουαλική επαφή, την αποκλειστικότητα, την τεκνοποίηση, ούτε καν την ετεροφυλοφιλία... Δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι η μονογαμική πυρηνική οικογένεια αποτελεί τη δεδομένη βασική μονάδα της κοινωνικής μας οργάνωσης, μάλιστα τυχόν ανεκπλήρωτες προσδοκίες μετά την επίτευξη του εν λόγω στόχου μπορεί να προκαλέσουν σειρά κοινωνικών και ψυχολογικών προβλημάτων που περνάνε και στην επόμενη γενιά».

Μόνο το 3% όλων των θηλαστικών είναι αυστηρά μονογαμικό, σημειώνει, και ενώ το ερώτημα «τι είναι αγάπη» είναι, λέει, καταρχάς φιλοσοφικό, δεν υπάρχει από επιστημονικής άποψης τίποτα βιολογικά ξεχωριστό ανάμεσα στον έρωτα και οποιαδήποτε άλλη μορφή αγάπης (γονεϊκή, φιλική κ.λπ.), εκτός από ένα ελαφρώς διαφορετικό πρότυπο ορμονών: «Ανθρωπολόγοι, ιστορικοί και κοινωνιολόγοι συμφωνούν ότι ο γάμος νοείται καλύτερα ως ένα κοινωνικό σύστημα που νομιμοποιεί την αναπαραγωγή και την περιουσιακή κληρονομιά, ρυθμίζει τη σεξουαλική δραστηριότητα και συνιστά, στους πρόσφατους χρόνους, την πολιτιστικά θεσμισμένη κατάληξη του έρωτα».


Ωστόσο, η βασική βιολογία του ανθρώπινου ζευγαρώματος προβλέπει ότι όσο τα δύο μέρη του παραμένουν μαζί, θα έχουν περιστασιακά τη φυσιολογική και ψυχολογική επιθυμία ή/και ροπή να ζευγαρώσουν με άλλα άτομα: «Οι πολιτισμικές μας προσδοκίες για τη μονογαμία βρίσκονται σε δυσαρμονία με την εξελικτική κληρονομιά».

Μία ακόμη απόδειξη γι' αυτό είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό του είδους μας, το γεγονός ότι τόσο οι αρσενικοί όσο και οι θηλυκοί του εκπρόσωποι δύνανται να φλερτάρουν και να επιλέγουν συντρόφους. «Το να κατανοήσουμε ότι είμαστε όμοιοι και ταυτόχρονα διαφορετικοί μάς βοηθά να αποκτήσουμε μια ευρύτερη αντίληψη του τι είναι φυσικό για τους ανθρώπους. Δεν υπάρχει κάποιος εξελικτικά εδραιωμένος πόλεμος των φύλων, ούτε ισχύει πως οι έμφυλες ομοιότητες και διαφορές είναι ασήμαντες. Αντιλαμβανόμενοι καλύτερα τους τρόπους που είτε διαφέρουμε είτε μοιάζουμε μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια καλύτερη κοινωνία», λέει καταλήγοντας στο διά ταύτα, που συμπυκνώνεται ως εξής: οι άνθρωποι είμαστε βιοπολιτισμικά πλάσματα με ένα συναρπαστικό εξελικτικό παρελθόν και μέλλον, ο πολιτισμός έχει σημασία, η εξέλιξη επίσης, τα γονίδια δεν ισοδυναμούν με την ανθρώπινη φύση, η φυλή δεν είναι αυτό που νομίζουμε, η επιθετικότητα δεν είναι χαρακτηριστικό μας, ενώ άνδρες και γυναίκες διαφέρουμε λιγότερο απ' ό,τι πιστεύεται.

Όσο για την κατάρριψη των λογής κοινωνικών μύθων καθαυτή, στην οποία εστιάζει στα τελευταία κεφάλαια («Γιατί μας λένε ψέματα», «Γιατί πρέπει να μας νοιάζει», καθώς επίσης στο ενημερωτικό παράρτημα), είναι μια διαδικασία που απαιτεί «κριτική σκέψη και πολλή δουλειά». Εντούτοις, είναι ζωτικής σημασίας, ειδικά σε μια πονηρή εποχή όπου η συνωμοσιολογία, τα fake news, η ψευδοεπιστήμη και ο νεοσυντηρητισμός γιγαντώνονται, απειλώντας με νέα σκοταδιστικά πισωγυρίσματα.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ