Τρεις Έλληνες άνδρες ηθοποιοί υποδύονται τις «Δούλες» του Ζενέ

Οι Δημήτρης Ήμελλος, Αργύρης Ξάφης και Κώστας Μπερικόπουλος υποδύονται τρεις γυναικείους ρόλους, υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Τσέζαρις Γκραουζίνις, σε ένα από τα θεατρικά στοιχήματα της χρονιάς

Ματούλα Κουστένη UPDATED 9.10.2018 | 10:07

Τρεις Έλληνες άνδρες ηθοποιοί υποδύονται τις «Δούλες» του Ζενέ — Η παράσταση είναι ένας ύμνος στην τέλεια υποδούλωση, εμπνευσμένος από την αληθινή ιστορία των αδελφών Christine και Léa Papin που συντάραξαν τη Γαλλία με το έγκλημά τους το 1933. Φωτο: Δομνίκη Μητροπούλου

UPD 9.10.2018 | 10:07

Η Κλερ και η Σολάνζ. Η Σολάνζ και η Κυρία. Η Κλερ και ο Κύριος. Ο Δημήτρης Ήμελλος, ο Αργύρης Ξάφης, ο Κώστας Μπερικόπουλος. Τέσσερα πρόσωπα, τρεις ηθοποιοί, σαν κορδέλες σε ένα γαϊτανάκι θανάτου και υποταγής, μεταμορφώσεων και ταυτίσεων. Ο Τσέζαρις Γκραουζίνις σκηνοθετεί τις «Δούλες» του Ζενέ, επιλέγοντας για τους ρόλους τρεις άνδρες ηθοποιούς, οι οποίοι σε αυτό το άρρωστο περιβάλλον (ο σκηνοθέτης δεν το τοποθετεί χρονικά) υποδύονται τρεις γυναίκες, θανάσιμα δεμένες μεταξύ τους.

Ναρκισσισμός, ζήλια, απεγνωσμένη αναζήτηση του έρωτα και της φυγής, μίσος και απόρριψη, απόγνωση από την απουσία συναισθήματος. Αυτά είναι που τις συνδέουν με τρόπο που συνειδητοποιούν αλλά και τρόπο που αγνοούν. Η παράσταση, ένας ύμνος στην τέλεια υποδούλωση, εμπνευσμένος από την αληθινή ιστορία των αδελφών Christine και Léa Papin που συντάραξαν τη Γαλλία με το έγκλημά τους το 1933, κάνει πρεμιέρα στην Κεντρική Σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου στις 11 Οκτωβρίου (έως 13/1/2019).

Δύο υπηρέτριες, απελπισμένες και παραδομένες στην ανάγκη τους να δραπετεύουν από την οδυνηρή πραγματικότητα που τους επιφυλάσσει το μεγαλοαστικό σπίτι της Κυρίας τους, φαντασιώνονται και εν τέλει καταστρώνουν την εξόντωσή της. Αλλά, καθώς τα σχέδιά τους ναυαγούν, το παιχνίδι της διαστροφής, η καταπιεσμένη τους οργή και ο πόθος για εξέγερση γράφουν το πιο θλιβερό φινάλε.

Δύο υπηρέτριες, απελπισμένες και παραδομένες στην ανάγκη τους να δραπετεύουν από την οδυνηρή πραγματικότητα που τους επιφυλάσσει το μεγαλοαστικό σπίτι της Κυρίας τους, φαντασιώνονται και εν τέλει καταστρώνουν την εξόντωσή της. Αλλά, καθώς τα σχέδιά τους ναυαγούν, το παιχνίδι της διαστροφής, η καταπιεσμένη τους οργή και ο πόθος για εξέγερση γράφουν το πιο θλιβερό φινάλε.

Οι τρεις ξεχωριστοί ηθοποιοί που παλεύουν με τα ανελέητα ένστικτα των τριών γυναικών μάς μίλησαν για το παιχνίδι των μεταμορφώσεων.

Δημήτρης Ήμελλος - Η Σολάνζ

«Η επιλογή τριών ανδρών για τους ρόλους δεν σχετίζεται με το πόσα μπορούν να κάνουν οι γυναίκες και τι προσθέτουν στην ερμηνεία οι άνδρες. Το παιχνίδι παίζεται από ηθοποιούς, ανεξαρτήτως φύλου. Είμαστε φυλακισμένοι μέσα στον περιορισμένο σκηνικό χώρο, στη σχέση κοινού - θεατή - ηθοποιού, στον θεατρικό κόσμο των μεταμορφώσεων. Αντιμετωπίζουμε το κείμενο ως άνδρες. Όχι ως άνδρες ντυμένοι γυναίκες. Το στοίχημα σε αυτό το έργο είναι άλλο: η διαρκής μεταμόρφωση και η υπόθεση, που θυμίζει αρχαία τραγωδία.

Η τέχνη, από την άλλη, είναι και μια θηλυκή πλευρά του ανθρώπου. Όχι με την έννοια ότι πρέπει κανείς να είναι γυναίκα αλλά επειδή απαιτεί απ' όλους να επιστρατεύουμε τα θηλυκά μας χαρακτηριστικά, όπως η αποδοχή, ή τις πιο βαθιές μας ευαισθησίες. Όταν ερμηνεύεις έναν ρόλο, ψάχνεις σε αυτόν δικές σου ενέργειες και δράσεις. Οπότε φοβάμαι πως ό,τι και να πω για τη Σολάνζ, ίσως καταλήξω να μιλάω για μένα. Αυτό στο οποίο στέκομαι είναι η σχέση αγάπης και μίσους, έρωτα και απέχθειας των δύο αδελφών».

Αργύρης Ξάφης - Η Κλαιρ

«Με ενδιαφέρουν πάντα περισσότερο τα πράγματα στα οποία μοιάζουμε, οι κοινές μας σκέψεις, παρά εκείνα που ένας άνδρας κάνει καλύτερα από μια γυναίκα. Οι "Δούλες" είναι τόσο θρυλικές που δεν μπορούν να αφορούν μόνο ένα γυναικείο ή ένα αντρικό υποσύνολο. Μας αφορούν όλους ανεξαιρέτως.

Πέρα από τη γνωστή επιθυμία του συγγραφέα για το ποιοι θα ερμηνεύουν τους ρόλους, ο Σαρτρ έλεγε ότι από τις μεταξύ τους κουβέντες είχε πειστεί πως ο Ζενέ το είχε γράψει για άντρες. Προφανώς, δεν το έκανε μόνο για να προκαλέσει τα χρηστά ήθη της εποχής αλλά γιατί στην πραγματικότητα ήθελε να απεγκλωβίσει τη σκέψη του από τα στερεότυπα. Γι' αυτό και θεωρώ ότι η επιλογή του Τσέζαρις Γκραουζίνις να βάλει τρεις άνδρες να υποδυθούν τους ρόλους είναι μια επιλογή εμβάθυνσης κι ένας τρόπος να φτάσει κοντά στην επιθυμία του συγγραφέα. Τον ενδιαφέρει περισσότερο το θεατρικό παιχνίδι που στήνεται γύρω από έναν φόνο παρά το ίδιο το σασπένς της υπόθεσης.

Υποδύομαι την Κλερ, μια γυναίκα που είναι ζευγάρι με την αδελφή της. Όπως όλα τα ζευγάρια, είτε πρόκειται για σχέση ερωτική, αδερφική, επαγγελματική ή φιλική, ο ένας παίρνει τα χαρακτηριστικά που αφήνει ο άλλος. Είναι μια σκυταλοδρομία της ζωής. Η Σολάνζ είναι πιο ρεαλίστρια και η Κλερ πιο αλαφροΐσκιωτη, ζει στον κόσμο της φαντασίας. Στο τέλος, όμως, τα χαρακτηριστικά εκείνα που τους έδιναν ζωή, θα τους την πάρουν κιόλας».

Κώστας Μπερικόπουλος - Η Κυρία

«Ο Ζενέ ζητούσε για τους δικούς του λόγους να παίζονται οι ρόλοι από γυναίκες, και μάλιστα από πολύ νεαρές γυναίκες. Για παράδειγμα, η Κυρία ιδανικά ήθελε να παίζεται από 25χρονο άτομο. Θα ήθελα να ξέρω τι ακριβώς είχε στο κεφάλι του, γιατί για μας η προσέγγιση του συγγραφέα είναι μια μεγάλη πορεία αναζήτησης. Δεν παίζουμε τις γυναίκες, αλλά δεν τις αποποιούμαστε κιόλας. Χρησιμοποιούμε κάποια γυναικεία στοιχεία, μια συμπεριφορά ανάλογα με το τι πραγματεύεται η σκηνή.

Πολλές φορές αισθάνομαι ότι τελικά δεν πρέπει να εξηγούμε τους κώδικες που επιστρατεύουμε εμείς οι ηθοποιοί για να γίνει κατανοητό το κείμενο στο κοινό. Γιατί να είναι αναγνωρίσιμα από τον κόσμο τα εργαλεία μας; Γιατί να εξηγούνται όλα και να μην αφήνεται ελεύθερη η σκέψη; Δεν πρέπει να φυλακίζεις τη φαντασία με κανόνες. Ας συγκινηθούμε με ό,τι εισπράττουμε.

Άλλωστε, για μας η διαφοροποίηση του φύλου στην παράσταση είναι μία από τις πολλές εναλλαγές που επιχειρούμε. Είναι περισσότερο ένα παιχνίδι του δίπολου αφέντης -δούλος, ποιος και με ποιον τρόπο ασκεί εξουσία πάνω στον άλλον. Οι συσχετισμοί, βεβαίως, αλλάζουν με τέτοιους ρυθμούς που καταλήγεις να μην ξέρεις ποτέ ποιος είναι ο δούλος και ποιος διαφεντεύει τα πράγματα. Ακόμα και το κοινό παίζει έναν τέτοιο ρόλο στην παράσταση. Θα έλεγα ότι είναι το τέταρτο πρόσωπο της ιστορίας».