Από την μακρά ιστορία του λειτουργικού δράματος (και τη μορφολογική εξέλιξή του από ερασιτεχνικές σκηνικές πράξεις, με έργα θρησκευτικού περιεχομένου που έγραφαν μοναχοί και ιερείς για να παρασταθούν σε γιορτές με σκοπό τη, δια της ψυχαγωγίας, διδαχή του αγράμματου ποίμνιου, έως τις μπαρόκ παραστάσεις με θεαματικές αλληγορίες), συνθέτης και λιμπρετίστας κρατούν το θρησκευτικό περιεχόμενο και τη διάθεση στοχασμού πάνω στο “παράδειγμα” του Χριστού. Κατά τ’ άλλα, η σκηνοθεσία επιδιώκει τη συνάφεια του μοντέρνου θεάτρου: ένας συν δώδεκα τραγουδιστές σ’ ένα τραπέζι, ντυμένοι με ρούχα απλά, σημερινά, με τους θεατές να κάθονται γύρω τους σε απόσταση ενός μέτρου, και μια χορωδία Αγγέλων αναπαριστούν τη σκηνή του Μυστικού Δείπνου.

 

«Ο Φίλιππος Τσαλαχούρης με τίμησε προτείνοντάς μου να συνεργαστούμε” λέει ο Γιώργος Ψάλτης,  “Με ενθουσίασε η ιδέα να γράψω ένα λιμπρέτο με θέμα τη διδασκαλία του Ιησού, διότι τη βρίσκω συγκλονιστική. Έχω φίλους που ψάχνουν απαντήσεις στο βουδισμό ή σε σύγχρονους δασκάλους της Ινδίας, αλλά δεν έχουν ιδέα για όσα είπαν ο Ιησούς ή οι Πατέρες της Εκκλησίας. Εκπλήττονται όταν ανακαλύπτουν στους λόγους τους τα περισσότερα όσων θαύμασαν σε ξένους προς εμάς δασκάλους. Μου λένε: “Τα ίδια λένε και οι δικοί μας!”. Προσπάθησα λοιπόν να αντιμετωπίσω τον Ιησού ως μεγάλο δάσκαλο, του οποίου το λόγο μπορεί να θαυμάσει και κάποιος που δεν είναι ή δεν δηλώνει χριστιανός».

Ο Φίλιππος Τσαλαχούρης,  δεν διστάζει να πει ότι «πιστεύει» και ότι με το πέρασμα του χρόνου τον συγκινούν ολοένα και περισσότερο έργα με θρησκευτικό χαρακτήρα. «Το 2008 με τους “Επτά λόγους του Χριστού στο σταυρό” εκδηλώθηκε η ανάγκη μου να γράψω θρησκευτική μουσική, μια μουσική δηλαδή που να εκφράζει σκέψεις και συναισθήματα που προκαλεί η σχέση μου με την πίστη μου. Την οποία συνδέω άμεσα όχι μόνο με τα Ευαγγέλια, αλλά και με κείμενα του Παπαδιαμάντη ή μ’ ένα σημείο που ο Ελύτης γράφει για την Παναγία. Η ζωή μας είναι αποπνευματοποιημένη κι εγώ θέλω να πιστεύω στο Θαύμα», λέει ο συνθέτης.

 

Βασική πηγή για τον Μυστικό Δείπνο είναι οι μαρτυρίες των μαθητών του, όπως διατυπώθηκαν στα 4 Ευαγγέλια. Ο Γιώργος Ψάλτης πρώτα φαντάστηκε την ατμόσφαιρα της σκηνής και μετά ξεκίνησε να γράφει. «Το λιμπρέτο είναι διακειμενικό. Έχει στοιχεία από την Καινή Διαθήκη, αλλά και από τους Ψαλμούς και τον Ησαΐα της Παλαιάς. Η μελέτη μου πήρε τον περισσότερο χρόνο. Διάβασα και τα Απόκρυφα, αλλά και το Βιβλίο του Ιούδα. Νομίζω ότι το ερώτημα που με απασχόλησε περισσότερο όταν το έγραφα το λιμπρέτο ήταν: “Τι ακριβώς πρόδωσε ο Ιούδας;”

Τα Ευαγγέλια, τα αντιμετωπίζω ως κείμενα ποίησης, φιλοσοφίας και λογοτεχνίας. Ο λόγος του Ιησού δεν είναι “παρηγοριά στον άρρωστο»”. Είναι δυνατότητα. Για την αλήθεια και τη ζωή.  Για τη δική μας ζωή οφείλουμε να προσπαθούμε, μήπως μπορέσουμε να βρούμε την αλήθειά μας. Είναι κρίμα που μερικές φορές δεν ερμηνεύεται σωστά, από εκκλησίες ή ιερείς. Ο λόγος του Ιησού διατίθεται καθαρός στον καθένα, είτε πιστεύει, είτε όχι. Στη ζωή μας, ίσως δεν επηρεάζουμε όλα όσα μας συμβαίνουν, όμως επιλέγουμε πώς θα αντιδράσουμε σε αυτά. Εκεί είναι το ζητούμενο. Όπως καθημερινά σταυρωνόμαστε, καθημερινά μπορούμε να αναστηθούμε» καταλήγει ο Γιώργος Ψάλτης.

 

Διαβάζοντας το λιμπρέτο στάθηκα σ’ ένα σημείο: « Ήρθε η ώρα που θα δοξαστεί / ο υιός του ανθρώπου./ Ήρθε η ώρα που θα δοξαστεί / η γενιά του ανθρώπου». Ρωτώ τον ποιητή αν όντως πιστεύει ότι ο υιός του ανθρώπου (εν αντιθέσει με τον Υιό του Θεού) κάποτε θα δοξαστεί. Η απάντησή του δεν χωρά αντιρρήσεις: «Υιός του ανθρώπου είναι ο κάθε ένας από εμάς! Και το “κάποτε” που λέτε, είναι “τώρα αμέσως!”. Σε αυτή τη ζωή πρέπει να προσπαθούμε να καθαρίσουμε. Να πιστέψουμε στο δικό μας φως, να επιδιώκουμε καθημερινά την προσωπική μας ανάσταση».

Ως προς τη μορφή το λειτουργικό δράμα που θα δούμε στο Μουσείο Μπενάκη μοιάζει με όπερα μικρής κλίμακας (διαρκεί 55 λεπτά) για ανδρικές φωνές, γυναικεία χορωδία, όργανο και κρουστά Ο Ιησούς κι οι μαθητές του, ένας Χορός αγγέλων, όλοι σαν άνθρωποι σημερινοί, θα τραγουδήσουν για την αγάπη και την προδοσία, για την προσφορά και την πίστη. Το τελευταίο δείπνο του Χριστού, όπως το είδαν συνθέτης και ποιητής, συμπυκνώνει τις στιγμές για να διευρύνει το αίσθημα και την ανάταση.