Η αυτοκτονία του έφιππου ποιητή Περικλή Γιαννόπουλου στη θάλασσα του Σκαραμαγκά για τα μάτια της μποέμισσας ζωγράφου Σοφίας Λασκαρίδου και η σχέση της αυτοχειρίας του με τον συγγραφέα Πλάτωνα Ροδοκανάκη και την μυστηριώδη οικογένειά του γίνεται αφορμή για την νέα, site-specific παράσταση της Ιόλης Ανδρεάδη που βασίζεται σε δεκαετή έρευνα σε ιστορικά αρχεία και δημοσιεύματα της εποχής.
Αποσιωπημένες ιστορίες αποκαλύπτουν μια άγνωστη πλευρά της καλλιτεχνικής Αθήνας του 1910 και σκιαγραφούν το πορτρέτο μιας οικογένειας με μέλη που αποδεικνύονται το ένα πιο παράξενο και ενδιαφέρον από το άλλο.
—Πώς θα περιέγραφες με λίγα λόγια την παράσταση;
Πρόκειται για μια αστυνομική ιστορία φαντασίας που εκτυλίσσεται στο παρόν, βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα που συνέβησαν πριν από έναν αιώνα, τα οποία χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια του έργου με τρόπο συνειρμικό. Ο τόπος διεξαγωγής της παράστασης, μάλιστα, είναι ιδιαιτέρως φορτισμένος γιατί αποτελεί την τελευταία κατοικία του κεντρικού ήρωα του έργου.
—Πότε και πώς προέκυψε το ενδιαφέρον σου γι' αυτή την ιστορία;
Το καλοκαίρι του 2010 ο Άρης Ασπρούλης μου περιέγραψε την έρευνα που είχε ξεκινήσει προ διετίας για την οικογένεια Ροδοκανάκη. Γοητεύτηκα απίστευτα, με όλες αυτές τις μοναδικές, αποσιωπημένες ιστορίες. Εκείνος συνέχισε τη μελέτη του, ώσπου το 2017 αποφασίσαμε να φτιάξουμε ένα θεατρικό κείμενο πάνω σε αυτό το υλικό.
—Ποιο ήταν το βασικό στοιχείο που σε τράβηξε σε αυτήν;
Το πέπλο μυστηρίου που καλύπτει τη ζωή κάθε Ροδοκανάκη, αλλά και του τρόπου που συνδέονται όλοι οι Ροδοκανάκηδες μαζί.
—Πόσο εύκολη ήταν η σχετική έρευνα και τι περιλάμβανε;
Η έρευνα ήταν επίπονη λόγω της έκτασής της, αλλά πολύ ευχάριστη. Στην αρχή το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στο διήγημα του Πλάτωνα Ροδοκανάκη «Το βυσσινί τριαντάφυλλο» και στους συμβολισμούς του. Ύστερα, η έρευνα εξαπλώθηκε στα υπόλοιπα κείμενα του συγγραφέα και αργότερα στην ιστορία της οικογένειας και του ονόματός του.
Τα ευρήματα που προέκυψαν μέσα σε μία δεκαετία προέρχονται από βιβλιοθήκες, αρχεία, δημοπρασίες παλιών αντικειμένων και σπάνιων βιβλίων, πρόθυμους φίλους ή αγνώστους και κυρίως από τα παλαιοβιβλιοπωλεία των Εξαρχείων, όχι από το Διαδίκτυο.
—Ποια ήταν η οικογένεια Ροδοκανάκη;
Πρόκειται για μια οικογένεια ευγενών της Χίου με καταγωγή από το Βυζάντιο. Περιλαμβάνει εμπόρους, τραπεζίτες, ευεργέτες, αναρχικούς, ολυμπιονίκες, ποιητές και επιστήμονες. Η δράση τους είναι γνωστή σε ξακουστά λιμάνια του κόσμου: Αλεξάνδρεια, Σμύρνη, Οδησσός, Κωνσταντινούπολη, Ακαπούλκο, Λιβόρνο, Λίβερπουλ, Μασσαλία.
Ο πρώτος καταγεγραμμένος γνωστός Ροδοκανάκης εντοπίζεται τον 17ο αιώνα. Είναι ο Κωνσταντίνος Ροδοκανάκης, ποιητής και αλχημιστής, προσωπικός γιατρός του βασιλιά Καρόλου Β' της Αγγλίας, ο οποίος έδρασε στο Σόχο του Λονδίνου και έμεινε γνωστός για τη συμβολή του στην καταπολέμηση της πανώλης με το μυστικό σκεύασμα που παρήγαγε ονόματι «Alexicacus Spiritus Mundi» (το αλεξίκακο πνεύμα του κόσμου) αλλά χάρη στην Greek St που υπάρχει μέχρι σήμερα.
Ο τελευταίος γνωστός Ροδοκανάκης ήταν ο πρόεδρος της γνωστής πετρελαϊκής «Total», ο οποίος έχασε τη ζωή του το 2014 κατά την απογείωση του εταιρικού του τζετ από τη Μόσχα με προορισμό το Παρίσι.
—Είναι ο Κωνσταντίνος Ροδοκανάκης η πιο μυστηριώδης περσόνα του έργου;
Νομίζω πως ναι. Αν και προσωπικά έχω αδυναμία στον Δημήτριο Ροδοκανάκη, τον πρίγκιπα από το Μάντσεστερ και τη Σύρο, ο οποίος έγραψε σειρά τόμων για την γενεαλογικό δέντρο των Ροδοκανάκηδων, ωστόσο ο ίδιος κατηγορήθηκε για πλαστούς τίτλους καταγωγής.
—Η παράσταση πραγματοποιείται στο Άσυλο Ανιάτων. Μίλησε μου γι' αυτή την επιλογή.
Το κτίριο που στεγάζει το Άσυλο Ανιάτων ως και το 1901 αποτελούσε την τελευταία αθηναϊκή κατοικία των Ροδοκανάκηδων. Βρίσκεται στο σημείο ακριβώς όπου έστησε το αντίσκηνό του ο Κιουταχής κατά την πολιορκία της Ακρόπολης και εκεί όπου, λίγα χρόνια μετά, έχτισε την έπαυλή του ο αρχηγός του βρετανικού στόλου της Μεσογείου, ναύαρχος σερ Μάλκολμ, γοητευμένος από το κλίμα της Αθήνας και το εξωτικό και έρημο χωριό που λεγόταν Πατήσια.
Το οίκημα αποτελεί έργο των Κλεάνθη και Σάουμπερτ και πριν περάσει στους Ροδοκανάκηδες είχε κατοικηθεί από τον Σπυρίδωνα Τρικούπη και τη δούκισσα της Πλακεντίας. Για ένα διάστημα στέγαζε ακόμα και τη Γαλλική Πρεσβεία.
Στην πρόσοψη ενός από τα κτίριά του υπάρχει μέχρι σήμερα μια μαρμάρινη σκαλιστή επιγραφή, χωρίς ημερομηνία ή όνομα, «Στη μνήμη ενός μικρού παιδιού». Αυτή έδωσε και τον τίτλο στο έργο μας. Γιατί ήταν το πρώτο πράγμα που είδαμε φτάνοντας εκεί.
Info: Έως 31/5, Άσυλο Ανιάτων, Αγίας Ζώνης 39, Κυψέλη, Δευτ., Τετ.-Παρ. 20:30, Σάβ. 18:30 & 20:30, εισ.: 10-13 ευρώ
