Ένα μεγάλο κάδρο με το γνωστό ψυχεδελικό μάτι των 13th floor elevators δίπλα σε άλλα κάδρα με εξώφυλλα δίσκων, όπως ένα best of της Μπίλι Χόλιντεϊ, το «Mambo» της Ίμα Σουμάκ, το «Bitches Brew» του Mάιλς Ντέιβις, ένα του Screamin Jay Hawkins κι ένα ταμπλό με δεκάδες εισιτήρια από λάιβ στο Ρόδον, στον Λυκαβηττό, στο Γκάζι και αλλού, σαν ένα ταξίδι στην αθηναϊκή συναυλιακή ιστορία των τελευταίων είκοσι ετών.
Η Σαβίνα Γιαννάτου πίνει έναν χυμό ανανά, ο DJ παίζει ένα κομμάτι των Decemberists και στο μυαλό μου έχουν κολλήσει οι στίχοι («Στη ροδοζαχαρένια παραλία μιλούσαν όλοι για τη Ρόζα-Ροζαλία, που ‘χε στα δυο της μάγουλα λιγάκι κρέμα φράουλα κι έβγαζε βόλτα μες στη ροζ ανατολή, το γουρουνάκι της το τριανταφυλλί») από τη «Λιλιπούπολη», την εμβληματική εκπομπή του Τρίτου Προγράμματος, απ’ όπου ξεκίνησε την καριέρα της, ένα μακρύ ταξίδι από τα στούντιο της ΕΡΤ μέχρι την άκρη του κόσμου («έχουμε παίξει μέχρι και στην Ταϊβάν, σ’ έναν εξωτερικό χώρο όπου ο κόσμος καθόταν σ’ έναν λόφο»).
Όλα ξεκίνησαν όταν, ύστερα από παρακίνηση της αδερφής της (η οποία ήταν κολλητή με τη Λένα Πλάτωνος), γράφτηκε στη χορωδία του σχολείου, όπου και ανακάλυψε το μοναδικό της χάρισμα. «Τη Λένα την ξέρω από δέκα χρόνων. Ήταν από μικρή πολύ καλή μουσικός και στα δεκαέξι της ήταν ήδη σπουδαία πιανίστα. Έτσι, όταν άρχισε να φτιάχνει τα πρώτα της κομμάτια, τα τραγούδαγα εγώ στο σπίτι της. Ήταν τραγούδια με αγγλικούς στίχους που τους έγραφε ένας φίλος της, τον οποίο είχε γνωρίσει στην Αυστρία, όπου και σπούδαζε. Είχαν στοιχεία από αγγλικές μπαλάντες». Παράλληλα με τη «Λιλιπούπολη», η Γιαννάτου συμμετείχε και σε εκπομπές ποίησης στο Τρίτο, όπου διάφοροι μουσικοί μελοποιούσαν σημαντικά ελληνικά ποιήματα.
Σε αυτούς που άρεσε ο Καρυωτάκης δεν άρεσε το Σαμποτάζ και το αντίθετο. Το “Σαμποτάζ” έχει μία κατεύθυνση πιο ροκ σε πολλά εισαγωγικά, ενώ ο Καρυωτάκης πηγαίνει πολύ πιο μπροστά το ρεπερτόριο που θα μπορούσε να έχει μια κλασική τραγουδίστρια.
Εκεί γεννήθηκε και ο αριστουργηματικός δίσκος που κυκλοφόρησε το 1982 με τα 13 μελοποιημένα ποιήματα του Καρυωτάκη από τη Λένα Πλάτωνος, με τη Σαβίνα Γιαννάτου στη φωνή. Με μια αλαφροΐσκιωτη -σχεδόν γκοθ- χροιά στη φωνή της, ιδανική για ν’ αποδώσει άψογα την καταθλιπτική ποίηση του Καρυωτάκη (η ερμηνεία της στο «Βράδυ» είναι ανατριχιαστική), κατάφερε να καταχωρηθεί αυτοστιγμεί ως μια απ’ τις σημαντικότερες φωνές στην Ελλάδα. Είχε προηγηθεί η συμμετοχή της (μαζί με τον Γιάννη Παλαμίδα) στο «Σαμποτάζ» της Πλάτωνος, όπου περιέχονται τα θρυλικά «Η γαλάζια κιθάρα», «Τα μαγικά μπλου τζην», «Κοπερτί». «Κανονικά, ήταν να κυκλοφορήσει πρώτα ο δίσκος με τον Καρυωτάκη, αλλά ο Πατσιφάς της Lyra ήθελε να βγει πρώτα κάτι πιο εμπορικό, γιατί φοβόταν το βάρος αυτής της ποίησης. Όχι ότι το “Σαμποτάζ” ήταν εμπορικό, αλλά, τέλος πάντων…».
Το «Σαμποτάζ» κυκλοφορεί και προκαλεί μεγάλη αίσθηση, σε μια εποχή που το ελληνικό τραγούδι είχε ακόμα έντονα τα μεταπολιτευτικά σύνδρομα. «Είχε αφήσει ανάμεικτα συναισθήματα σε όσους το είχαν ακούσει. Σε αυτούς που άρεσε ο Καρυωτάκης δεν άρεσε το “Σαμποτάζ” και το αντίθετο. Το “Σαμποτάζ” έχει μία κατεύθυνση πιο ροκ σε πολλά εισαγωγικά, ενώ ο Καρυωτάκης πηγαίνει πολύ πιο μπροστά το ρεπερτόριο που θα μπορούσε να έχει μια κλασική τραγουδίστρια. Νομίζω πως τη Λένα τη θεωρούσαν ως μία συνέχεια του Χατζιδάκι. Όχι αντιγραφή, αλλά διάδοχό του».
Θ’ ακολουθήσει το «Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος;», ο πρώτος δίσκος με δικές τις συνθέσεις, συμμετοχές σε άλλους δίσκους, σόλο κυκλοφορίες, μέχρι το 1995, οπότε με τη νέα της μπάντα Primavera en Salonico θα κυκλοφορήσουν έναν δίσκο με λαϊκά σεφαραδίτικα τραγούδια της Θεσσαλονίκης. Ήταν η πρώτη φορά που καταγράφηκαν στην Ελλάδα αυτά τα «χαμένα» τραγούδια των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και γρήγορα ο δίσκος άρχισε να πουλάει στο εξωτερικό και ν’ αποσπάει εξαιρετικές κριτικές, δείχνοντας στη Γιαννάτου τον μελλοντικό της μουσικό δρόμο (τραγούδια της Μεσογείου, εκτελέσεις σημαντικών τραγουδιών απ’ όλο τον κόσμο), που της έφερε ένα συμβόλαιο στην ECM (την κορυφαία γερμανική δισκογραφική) και την κυκλοφορία του «Sumiglia» το 2005 (είχε προηγηθεί και η επανακυκλοφορία του «Terra Nostra»), καθώς και προτάσεις από πολλά μεγάλα φεστιβάλ. «Όταν παίξαμε στο Womad, ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία. Μας είχαν βάλει να παίξουμε μέσα σε αίθουσα, όχι έξω, επειδή ήταν πιο λεπτός ο ήχος μας και φοβούνταν ότι θα μας πνίξουν τα γκρουπ που έπαιζαν στις άλλες σκηνές. Εγώ στην αρχή φοβόμουν πως, επειδή παίζαμε μέσα κι ήμασταν και άγνωστοι, δεν θα ερχόταν κανένας. Αλλά, τελικά, γέμισε ο χώρος. Είχαν ξαπλώσει όλοι κι απολάμβαναν τη μουσική. Ήταν μια εντελώς χίπικη κατάσταση. Μετά ερχόντουσαν και μας έλεγαν πόσο ωραία τραγούδια έχουμε στην Ελλάδα, αλλά προφανώς κανείς δεν είχε διαβάσει το πρόγραμμα για να δει ότι ήταν σεφαραδίτικα».
Η Σαβίνα λατρεύει τον Λέοναρντ Κοέν, τον Μπαχ, τις σουίτες για βιολοντσέλο, πήγε και στη συναυλία της Bjork στο κλειστό του ΟΑΚΑ το 2008, ενώ στις περιοδείες της έχει ακούσει μερικούς σπουδαίους μουσικούς. «Θυμάμαι, σ’ ένα φεστιβάλ free jazz, που είχα ακούσει ένα εξαιρετικό ντουέτο με τον Conny Bauer. Επίσης, μου αρέσει πάρα πολύ ο Barry Guy, ένας καταπληκτικός μπασίστας, με τον οποίο κάναμε κι ένα δίσκο. Είδες; Free Jazz. Αυτή είναι τελικά η μουσική που μου αρέσει». Στο MG παίζει το «Down by the water» της P.J. Harvey, στην τζαμαρία που βλέπει στη Σούτσου κρέμονται φιγούρες του Καραγκιόζη, από το ταβάνι κρέμονται δεκάδες χάρτινα καραβάκια, η κόκκινη νέον ταμπέλα έξω απ’ το μαγαζί μοιάζει να βγήκε από κάποιο αμερικανικό road movie και η Σαβίνα, που γεννήθηκε, μεγάλωσε και μένει ακόμα στη Μαβίλη, θυμάται ότι «εδώ που είναι το μπαρ ήταν το μπακάλικο κι ακριβώς απέναντι υπήρχε ένα κουτούκι με βαρέλια κρασί παντού. Ο Λώρας και το Flower υπήρχαν από τότε, το ψιλικατζίδικο της Δορυλαίου επίσης, ενώ στην πλατεία υπήρχε ένα μικρό σιντριβάνι, όπου έπαιζα όταν ήμουν μικρή».
Έξω στον δρόμο η Σαβίνα φοράει το σκουφάκι της. «Κάτσε να σου τραγουδήσω ένα κομμάτι από αυτά με τον αγγλικό στίχο που είχε γράψει η Πλάτωνος όταν ήταν μικρή». Τραγουδάει a capella, σχεδόν χωρίς ν’ ανοίγει το στόμα της, με μια απίστευτα διαυγή φωνή - ένα μικρό θαύμα στην πλατεία Μαβίλη.
σχόλια