Ένα μουσικό θαύμα: To «Κονσέρτο στην Κολωνία» έφτασε τα 50

Ένα μουσικό θαύμα: To «Κονσέρτο στην Κολωνία» του Keith Jarrett στα 50 Facebook Twitter
Οι ερμηνείες του ήταν εκστατικές ασκήσεις για το σώμα και το μυαλό.
0


ΣΤΙΣ 24 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1975 ΤΟ ΒΡΑΔΥ,
ο Keith Jarrett έφτασε στην Κολωνία της τότε Δυτικής Γερμανίας, εξαντλημένος και πεινασμένος μετά από ένα μακρύ ταξίδι με αυτοκίνητο από την Ελβετία. Δεν είχε κοιμηθεί για δύο ημέρες. Το κονσέρτο του στην όπερα της πόλης, που είχε διοργανώσει η 17χρονη Vera Brandes, δεν ήταν προγραμματισμένο να αρχίσει πριν από τις 11 μ.μ. Το μεγάλο πιάνο Bösendorfer Imperial που του είχαν υποσχεθεί δεν υπήρχε. Στη θέση του βρισκόταν ένα ταλαιπωρημένο, κακοκουρδισμένο πιάνο πρόβας. Βλέποντας τον εξοπλισμό ηχογράφησης να έχει ήδη στηθεί και την κατάμεστη από 1.400 άτομα αίθουσα, ο Jarrett συμφώνησε απρόθυμα να εμφανιστεί. Αλλά, όπως θα έλεγε αργότερα, «ήμουν εντελώς ζαλισμένος και έτοιμος να καταρρεύσω».

Αυτό που ακολούθησε ήταν ένας θρίαμβος ενάντια στις αντιξοότητες, ένα αυτοσχεδιαστικό θαύμα που βασίστηκε σε χρόνια μουσικής μαεστρίας. Γεννημένος στο Άλενταουν της Πενσυλβάνια το 1945, ο Jarrett ήταν ένα παιδί θαύμα, με δημόσιες εμφανίσεις από την ηλικία των 5 ετών. Αφού σπούδασε στην έγκριτη Μουσική Σχολή Berklee της Βοστώνης, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη και έπαιξε με τους θρύλους της τζαζ Art Blakey, Charles Lloyd και Miles Davis. Το 1971 άρχισε να ηχογραφεί για την νεοσύστατη γερμανική εταιρεία ECM, που ιδρύθηκε από τον Manfred Eicher, η οποία θα προσέφερε στον βιρτουόζο την ελευθερία να ηχογραφήσει με τζαζ τρίο και κουαρτέτο, να απαθανατίσει τις σόλο εμφανίσεις και συνθέσεις του και να (επαν)ερμηνεύσει έργα του Μπαχ και του Μότσαρτ.

Το κονσέρτο της Κολωνίας είναι ένα θαύμα αυθορμητισμού και δημιουργικότητας με τον Jarrett να βυθίζεται βαθιά στην εσωτερική ροή των συναισθημάτων και των σκέψεών του που μοιάζει να τρέχει γύρω από βράχους, να βρίσκει ήρεμες δίνες, να χορεύει στο φεγγαρόφως και να υπερβαίνει καταρράκτες.

Εκείνη την παγωμένη νύχτα στην Κολωνία, ο Jarrett έπαιξε πιάνο για μια ώρα, με δύο μόνο διακοπές για χειροκρότημα. Ούτε ένα φύλλο παρτιτούρας δεν εμφανίστηκε μπροστά του. Ο ίδιος είχε πει κάποτε ότι τα σόλο κονσέρτα του απαιτούσαν από αυτόν να είναι τρεις διαφορετικοί άνθρωποι συγχρόνως: αυτοσχεδιαστικός ερμηνευτής, αυθόρμητος συνθέτης και προσεκτικός ακροατής. Ερωτηθείς πώς το επιτυγχάνει αυτό, έλεγε το 2003: «Δεν ξέρω. Απλώς το κάνω. Όταν λειτουργεί, είναι ανεξήγητο». Είναι άλλο πράγμα να αυτοσχεδιάζεις μια μελωδία πάνω στις συγχορδίες ενός κλασικού κομματιού όπως το «Round Midnight». Είναι εντελώς διαφορετικό να πλησιάζεις το πιάνο χωρίς προκατασκευασμένα μοτίβα ή δομές, σαν να είναι λευκό χαρτί.

Ένα μουσικό θαύμα: To «Κονσέρτο στην Κολωνία» του Keith Jarrett στα 50 Facebook Twitter
Ο Keith Jarrett το 1975

Το κονσέρτο της Κολωνίας είναι ένα θαύμα αυθορμητισμού και δημιουργικότητας με τον Jarrett να βυθίζεται βαθιά στην εσωτερική ροή των συναισθημάτων και των σκέψεών του που μοιάζει να τρέχει γύρω από βράχους, να βρίσκει ήρεμες δίνες, να χορεύει στο φεγγαρόφως και να υπερβαίνει καταρράκτες. Αποχρώσεις από το γκόσπελ και τα μπλουζ, αρμονίες σαν αυτές του Ντεμπισί, εφέ άρπας, ρυθμικές αντιθέσεις και ανεπαίσθητα μεταβαλλόμενες επαναλήψεις διαπλέκουν μια μοναδική ερμηνεία. Το εξαίσιο άγγιγμά του ενισχύει διαθέσεις που κυμαίνονται από στοχαστικές και υπνωτικές έως επείγουσες και παθιασμένες.

Keith Jarrett – The Köln Concert [Full Album 1975]

Δεν υπάρχει βίντεο από το κονσέρτο της Κολωνίας, αλλά η χαρακτηριστική ένταση του Jarrett κατά τη διάρκεια των εμφανίσεών του είναι καλά τεκμηριωμένη. Γονατίζει, σκύβει, καμπουριάζει και στέκεται στο πιάνο, με τα μάτια ερμητικά κλειστά, απηχώντας αναστεναγμούς, κραυγές και γρυλίσματα. Τη μια στιγμή αποσπά την πιο λεπτή ομορφιά από τα πλήκτρα, την επόμενη προστάζει το πιάνο να γίνει δύναμη της φύσης. Οι ερμηνείες του ήταν εκστατικές ασκήσεις για το σώμα και το μυαλό.

Ο διπλός δίσκος που προέκυψε από το κονσέρτο αποθεώθηκε από τους κριτικούς και αγκαλιάστηκε από το κοινό, ενώ μέχρι σήμερα έχει πουλήσει περίπου τέσσερα εκατομμύρια αντίτυπα – κάτι σχεδόν πρωτοφανές για άλμπουμ που σχετίζεται με την τζαζ. Ενάντια στις επιθυμίες του Jarrett, ωστόσο, κάποιοι συνέδεσαν αυθαιρέτως τον δίσκο με τη New Age μουσική και κουλτούρα. Το γεγονός είναι ότι πολλοί κλασικοί πιανίστες ερωτεύτηκαν την «αυθόρμητη έκφραση» της ερμηνείας του Jarrett, και επιχειρούν να την αναπαραστήσουν πιστά, παίζοντας τη μουσική του «Κονσέρτου στην Κολωνία» νότα προς νότα. Πράγμα που εγείρει το ερώτημα: Πού ανήκει το άλμπουμ; Στην «κλασική» μουσική ή στην τζαζ;  Θα λέγαμε ούτε στη μία ούτε στην άλλη, αλλά και στις δύο παραδόσεις. Ή ακόμα καλύτερα, για να δανειστούμε μια φράση του Duke Ellington, θα λέγαμε ότι είναι «πέρα από κατηγορίες».

Με στοιχεία από The Wall Street Journal

Μουσική
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Mara Gibb»: Μια space όπερα για ένα non-binary εξωγήινο που ξεκινά ένα αυτογνωσίας

Μουσική / Μια ελληνική space όπερα για τη μυστική ζωή ενός non-binary εξωγήινου

Το «Secret life of Mara Gibb» του Prins Obi έχει για κεντρικό ήρωα ένα non-binary εξωγήινο που ξεκινά ένα αυτογνωσίας. Ο ήχος έχει ρίζες στην ψυχεδέλεια αλλά δεν μένει εκεί. Παίζει να είναι και η καλύτερη δουλειά του μετά τους Baby Guru.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
ΕΠΕΞ INDIRA PAGANOTTO INTERVIEW

Μουσική / H Ιndira Paganotto φέρνει στην Αθήνα την απίθανη psy-techno της και μια στρατιά νίντζα

Είναι περήφανη για τις ιταλικές και τις ισπανικές της ρίζες, και για τη μουσική της. Το στυλ της, χωρίς κανόνες ή κουτάκια, ανεβάζει τον πήχη, μαζί και τις προσδοκίες μας για την εμφάνισή της στο Techniques.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Η μοιραία σχέση που ενέπνευσε ένα αριστούργημα του ρομαντισμού

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Η μοιραία σχέση που ενέπνευσε ένα αριστούργημα του ρομαντισμού

Το πρόγραμμα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στο Μέγαρο Μουσικής για τη νέα σεζόν περιλαμβάνει το Πρώτο Κοντσέρτο για πιάνο του Μπραμς με τον διεθνώς αναγνωρισμένο πιανίστα Αλεξέι Βολόντιν, και η Ματούλα Κουστένη μάς ξεναγεί στην ιστορία αυτού του αριστουργήματος που γεννήθηκε μέσα από τη μοιραία γνωριμία του συνθέτη με την Κλάρα Σούμαν.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Είναι true, έχει vibe: Γι’ αυτό ο νεαρόκοσμος αγαπάει τη Θώδη

Μουσική / «Είναι true, έχει vibe»: Αν δεν το έχετε καταλάβει, οι 20άρηδες αγαπούν τη Θώδη

Βρεθήκαμε σε ένα γλέντι στον Ταύρο όπου ακόμη και οι teenagers διασκέδαζαν, φύγαμε με καλτσάκια που έγραφαν «Με κλαρίνο στο Πεκίνο» και με την ευχή να βρούμε πάρκινγκ στο κέντρο.
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
ΖΟΡΝΤΙ ΣΑΒΑΛ: «Με αποκαλούν αρχαιολόγο της μουσικής, αλλά η μουσική δεν πεθαίνει ποτέ»         

Μουσική / Jordi Savall: «Με αποκαλούν αρχαιολόγο της μουσικής, αλλά η μουσική δεν πεθαίνει ποτέ»         

Ο διακεκριμένος μουσικός κάνει μουσική σαν να ανακαλύπτει νέα, όμορφα μέρη. Επιστρέφει στην Αθήνα και συμπράττει με τη Διαπολιτισμική Ορχήστρα της ΕΛΣ σε μια συναυλία που υμνεί την ενωτική φύση της Μεσογείου. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
REWORKS 2025 - Τα νέα / ανερχόμενα ονόματα του φετινού φεστιβάλ

Μουσική / Κρατήστε σημειώσεις: Αυτά είναι τα ανερχόμενα ονόματα του φετινού Reworks

Μέσα σε πέντε μέρες το κορυφαίο φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής φέρνει στη Θεσσαλονίκη πολυσυλλεκτικά, απρόβλεπτα και ατμοσφαιρικά sets που συνδυάζουν την εγκεφαλική με τη χορευτική διάσταση.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Δεν θα γεράσουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη

Μουσική / Δεν θα γεράσουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη

Ο Taki Tsan και ο DJ Alx έχουν γράψει μεγάλο μέρος της ιστορίας του ελληνικού χιπ χοπ. Τριάντα χρόνια μετά το ξεκίνημά τους είναι ακόμα εδώ, alive and kicking, με κοινό live στο Αγοραφοβικό Φεστιβάλ στο ΠΛΥΦΑ, καινούργια σεζόν για το Taki Tsan Show αλλά και νέο άλμπουμ.
M. HULOT