ΦΩΤΙΕΣ

Ποιός είναι ο Robert Mapplethorpe

Ποιός είναι ο Robert Mapplethorpe Facebook Twitter
0

Ο Robert Mapplethorpe υπήρξε αναμφισβήτητα ένας απ’ τους πιο εικονικούς και controversial φωτογράφους του τέλους του 20ού αιώνα. Αυτό που δεν περίμενα να συμβεί, καθώς ξανακοίταζα το έργο του γι’ αυτό το άρθρο, είναι πως παραμένει, 22 χρόνια μετά τον θάνατό του από ΑΙDS το 1989, τρομακτικά σύγχρονος, ακόμα και μέσα σε όλη αυτή την εικονογραφική λαίλαπα του ηλεκτρονικού νέφους της εποχής μας, όπου όλες οι εικόνες, όλα τα γεγονότα, όλες οι μουσικές και όλες οι λέξεις ανακατεύονται, τεμαχίζονται, σαμπλάρονται και επανοικειοποιούνται αέναα πια.

Ίσως έχει να κάνει με το γεγονός πως υπήρξε πρωτοποριακός στη χρήση του ομοφυλόφιλου ερωτισμού ως μέσου καλλιτεχνικής έκφρασης, σεξουαλικής αναζήτησης και προσωπικής ελευθερίας πολύ πριν το διαδίκτυο κάνει mainstream την πορνογραφία (gay και straight) και τα αισθητικά παρακλάδια της. Αλλά δεν είναι μονάχα αυτό.

Ο Μapplethorpe, αν θέλουμε να τον κατατάξουμε σε κάποια γενιά, γεννήθηκε και ανδρώθηκε καλλιτεχνικά στη ‘70s underground καλλιτεχνική σκηνή της Νέας Υόρκης, μια σκηνή που χαρακτηρίστηκε αναμφισβήτητα απ’ τη σεξουαλική επανάσταση εκείνων των ετών, αλλά και απ’ τη διάθεση πειραματισμού, αναζήτησης, επανακαθορισμού όσων αποτέλεσαν μέρος της για όσο διήρκεσε, μέχρι να εισβάλουν τα corporate ‘80s και ν’ απορροφηθούν οι περισσότεροι απ’ το mainstream.

Εραστές και μετέπειτα φίλοι με την Patti Smith και ζευγάρι ύστερα με τον μεγαλυτερό του σε ηλικία art curator Sam Wagstaff, άρχισε να φωτογραφίζει με μια Ρolaroid στην αρχή (και μια Hasselblad μετά) όλα τα άτομα που αποτελούσαν τους κύκλους μέσα στους οποίους μπαινόβγαινε κοινωνικά. Ποιητές, συγγραφείς, τραγουδιστές, εικαστικοί, πρώην και νυν εραστές του, άτομα από τις gay fetish subcultures της Νέας Υόρκης, όλοι και όλα έμπαιναν στον φωτογραφικό του φακό μ’ έναν τρόπο πρωτόγνωρο για τότε, μακριά από glossy κι εμπορικές συνθήκες.

Ο τρόπος που απεικόνιζε ο Μapplethorpe δεν στόχευε στην μονόπλευρη διέγερση. Αυτό ήταν ξεκάθαρο απ’ την πρώτη στιγμή που ερχόσουν σ’ επαφή με την ωμή (και πάντα χορογραφημένη) σεξουαλικότητα που ανέδιδαν οι εικόνες του. Υπήρχε εκεί σχεδόν απ’ την πρώτη του άγουρη περίοδο, στις αρχές των ‘70s, όταν ακόμα ψαχνόταν υφολογικά, αυτή η αχνή υπενθύμιση της θνητότητας, άρρηκτα συνδεδεμένης με τον ερωτισμό. Μια υπενθύμιση, που τα τελευταία του χρόνια έγινε ξεκάθαρα υπενθύμιση θανάτου, βέβαια.

Στα ‘80s όλα είναι χορογραφημένα πια στην εντέλεια. Το ύφος του ώριμου Μapplethorpe βασίζεται στη φόρμα και στον ολικό έλεγχο του κάδρου, το οποίο έχει μετατοπιστεί απ’ τον φυσικό φωτισμό και τους όχι και τόσο ελέγξιμους χώρους στο στούντιo. Φιλτράροντας τις επιρροές του (Horst και Riefenstahl, κατά κύριο λόγο) κι έχοντας πια μπει για τα καλά ως επαγγελματίας πορτρετίστας στον χώρο του Τύπου, κατασταλάζει τεχνικά στα γνωστά του ασπρόμαυρα πορτρέτα, στην εκπληκτικά μεταφυσική χρήση του λευκού φωτός και, παράλληλα, στα προσωπικά του –γκέι ερωτισμού- πρότζετκ τελειοποιεί φορμαλιστικά ό,τι ερωτικό του δίδαξαν τα ‘70s, φτιάχνοντας μερικές απ’ τις πιο δυνατές και κλασικές εικόνες του.

Αν αυτές οι εικόνες μάς αφορούν ακόμη σήμερα, είναι γιατί μέσα στο έργο του κατοικεί αφενός μοναδικά η εποχή του (τα ερωτικά ‘70s και τα αυνανιστικά ‘80s), αλλά και γιατί, οραματιζόμενος την τέχνη του ως μια διαρκή υπόμνηση θανάτου, ξεδίπλωσε το πέπλο μιας απεικόνισης, μιας εντελώς εύθραυστης ανθρώπινης κατάστασης (παρά το σωματικό μεγαλείο) και μας βοήθησε να σχηματίσουμε (όσο κι αν είναι όλα ελεγχόμενα στην επικράτεια της δικής του φόρμας και επιθυμίας) και τη δική μας. Κάνοντας ένα σχόλιο για τη φαυλότητα αλλά και τη βιαιότητα του ερωτισμού και τοποθετώντας τον απ’ το περιθώριο στο προσκήνιο, χρησιμοποίησε τα υλικά των παλιών δασκάλων, μεταστοιχειωμένα μέσα απ’ τη δική του αισθητική. Οι συντηρητικοί είδαν εκεί από την πρώτη στιγμή κάτι που το φοβήθηκαν και δεν το κατάπιαν ποτέ (ακόμα προκαλούν αντιδράσεις οι εκθέσεις του). Οι υπόλοιποι συνεχίζουμε να παραβιάζουμε το πρωτόκολλο. Όπως αυτός μας έμαθε.

0

ΦΩΤΙΕΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ