Αυτά είναι τα εκπληκτικά καινούρια έργα του Φίκου

O Φίκος εξελίσσει το εικαστικό του ταξίδι, χωρίς να χάσει την καλλιτεχνική του ταυτότητα. Η νέα του ενότητα έχει επιρροές από την αρχαία Ελλάδα, την Ελληνιστική περίοδο και την Αίγυπτο.

9.11.2020 | 10:57

Μερόπη Κοκκίνη 9.11.2020 | 10:57

Τα τελευταία χρόνια ήταν περίοδος εντατικής μελέτης και κυοφορίας διάφορων καλλιτεχνικών ιδεών για τον Φίκo, τον εικαστικό καλλιτέχνη που έγινε γνωστός πέρα των Ελληνικών συνόρων για το μοναδικό στυλ ζωγραφικής του το οποίο καθιέρωσε ως «σύγχρονη βυζαντινή ζωγραφική». Ξεκίνησε από πολύ μικρός ως καλλιτέχνης της street art ενώ παράλληλα έκανε σπουδές στην Βυζαντινή τέχνη. Χρησιμοποιώντας τα εικαστικά μέσα της βυζαντινής γλώσσας σε συνδυασμό με την τέχνη του γκράφιτι και την σύγχρονη τέχνη, κατάφερε να ξεχωρίσει και να αποκτήσει μεγάλη αναγνωρισιμότητα σε διάφορες γωνιές του κόσμου, από την Ευρώπη έως το Μεξικό και την Ταϊλάνδη.

Οι περισσότερες ιδέες ωρίμαζαν στο μυαλό του, περιμένοντας την κατάλληλη αφορμή για να δοκιμαστούν και να παρουσιαστούν. Η αφορμή ήρθε με την πρόταση της The Edit Gallery- που βρίσκεται στη Λεμεσό της Κύπρου- την περίοδο που μετακόμιζε συμπτωματικά στην μεγαλόνησο. «Πιστεύω πως τίποτα δεν ωριμάζει έναν καλλιτέχνη περισσότερο από το να κάτσει κάτω και να εργαστεί εντατικά πάνω σε μια ενότητα και είμαι πολύ χαρούμενος και υπερήφανος που, επιτέλους, παρουσιάζω αυτή τη, δουλεμένη με τόσο ενθουσιασμό και μεράκι, έκθεση. Βέβαια, υπήρξαν εμπόδια. Αναγκαστήκαμε να αναβάλουμε τουλάχιστον τρεις φορές την ημερομηνία της έκθεσης, καθώς, εκτός από την πανδημία, χρειάστηκε να νοσηλευτώ 3-4 φορές τον τελευταίο χρόνο εξ αιτίας κάποιων προβλημάτων υγείας» λέει ο ίδιος.

Στην έκθεση με τίτλο «I'm Talking about Life», τα έργα της οποίας μας παραχωρεί σε αποκλειστικά ο Φίκος- ο οποίος πριν από λίγες εβδομάδες φιλοτέχνησε και ένα από τα εξώφυλλα της έντυπης Lifo με θέμα τον Άλλο Άνθρωπο-, προχωρά ένα βήμα παραπέρα. Συνεχίζει το εικαστικό του ταξίδι, εξελίσσεται και ξεφεύγει από τον εικονογραφικό χαρακτήρα της βυζαντινής τέχνης, χωρίς όμως να χάσει την καλλιτεχνική του ταυτότητα και το μοναδικό ζωγραφικό του ύφος. Η νέα του ενότητα έχει επιρροές από την αρχαία Ελλάδα, την Ελληνιστική περίοδο και την Αίγυπτο.

Για τον πολύ κόσμο, οποιοδήποτε έργο φέρει βυζαντινό ύφος, είναι «αγιογραφία», ακόμα κι αν δεν απεικονίζει αγίους. Πέρασαν χρόνια για να καταφέρω να απεκδυθώ αυτή την ιδιότητα, και τώρα νιώθω πως "φορτώθηκα" μία άλλη, αυτής του ζωγράφου της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Αγαπώ την αρχαιότητα, μα αυτό είναι ένα μόνο μέρος της τέχνης μου.

Ο Φίκος πιστεύει ότι είναι δύσκολο να πας μπροστά, αν δε γνωρίζεις από που ήρθες. «Το ίδιο ισχύει και για την τέχνη, υποθέτω. Τα τελευταία χρόνια μελετώ συστηματικά τα χαρακτηριστικά αλλά και τις πολιτισμικές αναζητήσεις και κοινωνικοπολιτικές ζυμώσεις που έδωσαν μορφή σε αυτό που λέμε «βυζαντινή τέχνη»: τι ρόλο έπαιξε η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μέσα στην οποία γεννήθηκε, πώς επηρέασε η τέχνη της Ανατολής, σε τι βαθμό η βυζαντινή τέχνη είναι ελληνική τέχνη, αλλά κυρίως, από πότε ακριβώς θεωρείται μια ξεχωριστή τέχνη με ιδιαίτερα γνωρίσματα;

Αυτά είναι τα εκπληκτικά καινούρια έργα του Φίκου — Ανακύκλωση (Η Ουρά του Αλόγου)

Όταν λέμε "βυζαντινή τέχνη", οι περισσότεροι έχουμε στο μυαλό μας αυτά που βλέπουμε στις εκκλησίες, τα οποία είναι όλα κατά 99% αντίγραφα του 14ου-16ου αιώνα. Το Βυζάντιο, όμως, δεν είναι μόνο αυτοί οι δύο αιώνες. Διαρκεί πάνω από 1000 χρόνια, και λέμε συμβατικά, ότι ξεκινάει τον 4ο αιώνα. Οι πρώτες μορφές "εικόνων" είναι μη χριστιανικές και απαντώνται στην τέχνη της Ρωμαϊκής περιόδου, σε πορτραίτα Ρωμαίων, όπως αυτά που βρίσκουμε στην Πομπηία και την υπό ρωμαϊκή κατοχή πόλη του Φαγιούμ στην Αίγυπτο. Για να φτάσουμε, όμως, στο πορτραίτο, προαπαιτείται ένας βαθμός ρεαλισμού και η ανάδειξη της ατομικότητας, φαινόμενα που εμφανίζονται κατά την ελληνιστική περίοδο, όταν οι επίγονοι του Αλεξάνδρου, ως μεγάλοι «ευεργέτες», άρχισαν, σχεδόν, να θεοποιούνται εν ζωή. Η ελληνιστική τέχνη με τη σειρά της βασίστηκε πάνω στις ρυθμικές συνθέσεις της κλασικής τέχνης του 5ου αιώνα και την αγάπη για την ανθρώπινη μορφή. Ακόμη πιο πίσω στο χρόνο, ιχνηλατώντας τις απαρχές της ελληνικής τέχνης, εντοπίζουμε σημαντικές επιρροές από την αιγυπτιακή και τις άλλες ανατολικές τέχνες.

Διαπιστώνει δηλαδή κανείς πως δεν υφίσταται βυζαντινή τέχνη ανεξάρτητα από τις προηγούμενες παραδόσεις. Και φυσικά, η τέχνη δε σταμάτησε στο Βυζάντιο, για να σταθούμε εκεί. Ζούμε τη δική μας μοναδική στιγμή σε αυτό το αέναο χρονολόγιο της ιστορίας, οπότε κάθε αντιγραφή του παρελθόντος είναι μη λειτουργική και άτοπη.

Στην παρούσα ενότητα, το προσωπικό μου βυζαντινότροπο ζωγραφικό ύφος γίνεται μια καλλιτεχνική γέφυρα, της οποίας η μια άκρη πατάει στην αρχαία Αίγυπτο -περνώντας από όλους τους ενδιάμεσους σταθμούς που προανέφερα-, και η άλλη στο 2020, με ότι αυτό συνεπάγεται: πανδημία, οικονομική ύφεση, μεγάλες κοινωνικές αναταραχές σε Αμερική, Λευκορωσία, Ταϋλάνδη και αλλού, αυξημένη τουρκική προκλητικότητα, πόλεμο στο Αζερμπαϊτζάν κλπ.

Νομίζω είναι αδύνατο να μην επηρεαστεί κανείς ζώντας ένα έτος γεμάτο από τέτοια γεγονότα. Πολλά από αυτά επηρεάζουν άμεσα, όπως το γεγονός ότι η πανδημία επηρέασε θετικά την παραγωγικότητα μου, αφού ήταν η μοναδική χρονιά που δεν ταξίδεψα καθόλου για τοιχογραφίες. Περισσότερος χρόνος μέσα, σημαίνει περισσότερη συγκέντρωση και δημιουργία. Επίσης, για πολλούς από εμάς, σημαίνει και Netflix, από όπου προέκυψαν κάποια ζωγραφικά έργα, ένα εκ των οποίων παρουσιάζεται σε αυτή την έκθεση – «Ενοχές (Bojack Horseman)». Άλλα γεγονότα επηρεάζουν έμμεσα, κι έτσι η επιρροή τους δεν εντοπίζεται εύκολα. Η ενδοσκόπηση είναι, έτσι κι αλλιώς, δύσκολη διεργασία. Ίσως η γενικότερη ανησυχία και αναστάτωση να αντικατοπτρίζεται σε έργα όπως το «Ρατσισμός (They Are Killing Our Sisters)», «Αντίσταση (Αμαζόνες)», και «Αυτοκαταστροφή (Πολέμιον Aνθρώποις Aυτοί Eαυτοίς)». Ίσως πάλι κάποια προβλήματα υγείας που είχα να βγήκαν σε έργα, όπως το «Υποστήριξη (Πτολεμαίος Σωτήρ ή Αυτοπροσωπογραφία)» ή το «Προστασία (Το Ματάκι)». Ίσως..».

Η αλήθεια πάντως είναι ότι, σε πρώτη ανάγνωση, πολλά από τα έργα φαίνονται εντελώς ασύνδετα θεματικά: ένας ήρωας από σειρά του Netflix, μια σουμεριακή θεότητα, ένα τραγούδι του Χαρούλη, ένα θέμα από την ελληνική μυθολογία, ένα άλλο που φέρει το όνομα του Yuval Noah Harari στον τίτλο. Τι τα συνδέει όλα αυτά;

«Εικαστικά, το προσωπικό μου ζωγραφικό ύφος και θεματικά, ο τίτλος «I' m Talking About Life», ο οποίος λειτουργεί, εν μέρει, ως δήλωση «προς αποφυγή παρεξήγησης». Τι εννοώ; Για χρόνια, έφερα ακούσια τον τίτλο του αγιογράφου. Για τον πολύ κόσμο, οποιοδήποτε έργο φέρει βυζαντινό ύφος, είναι «αγιογραφία», ακόμα κι αν δεν απεικονίζει αγίους. Πέρασαν χρόνια για να καταφέρω να απεκδυθώ αυτή την ιδιότητα, και τώρα νιώθω πως "φορτώθηκα" μία άλλη, αυτής του ζωγράφου της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Αγαπώ την αρχαιότητα, μα αυτό είναι ένα μόνο μέρος της τέχνης μου.

Έχω ζωγραφίσει τόσα άλλα σύγχρονα θέματα, από barnstorming και σύγχρονα επαγγέλματα για την εικονογράφηση του παιδικού βιβλίου «Όταν μεγαλώσω...», μέχρι σπουδαίες προσωπικότητες της γαλλικής ιστορίας στις Βερσαλλίες και προσομοιώσεις επιστημονικών μελετών στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Ζυρίχη.

Είμαι ένας σύγχρονος καλλιτέχνης που εμπνέεται από τις σπουδαίες καλλιτεχνικές παραδόσεις του παρελθόντος και προσπαθεί, όσο πιο αποτελεσματικά μπορεί, να μιλήσει στο σημερινό άνθρωπο για τη διαχρονικότητα των ανθρωπίνων καταστάσεων. Για μένα, είτε αρχαίο είτε σύγχρονο, κάθε θέμα λειτουργεί ως αφορμή για να σχολιάσω κάτι ευρύτερο, διαχρονικό. Γι΄ αυτό και κάθε έργο της έκθεσης φέρει δύο τίτλους: πρώτα το κυρίως θέμα, και σε παρένθεση το δευτερεύον θέμα-αφορμή.

Με αυτά τα έργα δε μιλώ μόνο για την ιστορία των Λωτοφάγων, την τραγωδία της Γενοκτονίας, την ανεμελιά της νεαρής Κλεοπάτρας, τις δολοφονίες των transgender, τον αγώνα του Ονήσιλου. Μιλώ για τη Μνήμη, την Αυτοκαταστροφή, το Ρατσισμό, την Υποστήριξη, την Ευγνωμοσύνη, τον Κύκλο της ζωής, την Αντίσταση, το Θάνατο, την Ελευθερία. Σε αυτή την έκθεση, «Μιλώ για τη Ζωή».