Ο Björn Andrésen ήταν μόλις 15 ετών το 1971, όταν έπαιξε στην αριστουργηματική ταινία του Λουκίνο Βισκόντι «Θάνατος στη Βενετία» τον νεαρό Τάτζιο, το αντικείμενο της επιθυμίας του ηλικιωμένου συνθέτη που υποδύθηκε ο Ντερκ Μπόγκαρντ. Γυρισμένη στη Βενετία και βασισμένη στο μυθιστόρημα του Τόμας Μαν, είναι μια από τις μεγαλύτερες ταινίες του κλασικού ιταλικού κινηματογράφου. Μέσα σε μια πόλη που καταποντιζόταν στην παρακμή υπό τους ήχους του Μάλερ, ο Βισκόντι έστησε έναν χορό του έρωτα και του θανάτου, με τον Τάτζιο να ενσαρκώνει το απόλυτο κάλλος.
Πολλά ακούστηκαν τα επόμενα χρόνια για την τύχη αυτού του αγοριού που δεν ξαναείδαμε στον κινηματογράφο. Ότι πέθανε ή ότι είναι σε χαρέμι ή ότι είναι ναρκομανής. Πενήντα χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία της ταινίας, ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Το πιο όμορφο αγόρι στον κόσμο», που έκανε πρεμιέρα στο φετινό Φεστιβάλ του Sundance, στις 29 Ιανουαρίου, μας μεταφέρει στον κόσμο του Τάτζιο, μέσα από τις προσωπικές αναμνήσεις του Μπιορν Άντρεσεν, ο οποίος μιλά για τις επιπτώσεις της φήμης που ακολούθησε την ταινία του Βισκόντι, καθώς ήταν ένα παιδί που δεν ήταν προετοιμασμένο να γίνει παγκοσμίως διάσημο.
Ο Άντρεσεν, 66 ετών σήμερα, ζει μόνος στη Στοκχόλμη και αφηγείται στον Guardian με τόλμη και ειλικρίνεια τις απόπειρες να βρει τον δρόμο του μετά από μια ταινία που πιστεύει ότι τον κατέστρεψε.
Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει βίντεο από την ακρόασή που έκανε πριν από την ταινία, όπου φαίνεται αγγελικός αλλά φοβισμένος, ιδίως όταν το ενδιαφέρον του Βισκόντι γι' αυτόν αυξάνεται. Ο Άντρεσεν κάνει αυτά που του ζητούν, χαμογελά, κάνει βόλτα στο δωμάτιο, βγάζει την μπλούζα του, ενώ ο Βισκόντι και οι βοηθοί του αξιολογούν το σώμα του.
Ο Βισκόντι, λέει, μιλώντας για τον σκηνοθέτη, δεν έδινε δεκάρα για τα συναισθήματά του και τον αποκαλεί «αρπακτικό» που θα θυσίαζε οτιδήποτε ή οποιονδήποτε για τη δουλειά. «Δεν έχω δει ποτέ τόσους πολλούς φασίστες και μαλάκες στον κινηματογράφο και στο θέατρο, όσους εκεί» λέει μιλώντας για την ταινία. Πιστεύει ότι ο Βισκόντι τον έβλαψε αφού, αν και ο ίδιος είναι πετυχημένος πιανίστας, κανείς δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται πολύ για αυτή την πλευρά του. «Όλα όσα κάνω σχετίζονται με αυτήν την ταινία. Θέλω να πω, εξακολουθούμε να μιλάμε γι' αυτήν, 50 χρόνια αργότερα».
Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει βίντεο από την ακρόασή που έκανε πριν από την ταινία, όπου φαίνεται αγγελικός αλλά φοβισμένος, ιδίως όταν το ενδιαφέρον του Βισκόντι γι' αυτόν αυξάνεται. Ο Άντρεσεν κάνει αυτά που του ζητούν, χαμογελά, κάνει βόλτα στο δωμάτιο, βγάζει την μπλούζα του, ενώ ο Βισκόντι και οι βοηθοί του αξιολογούν το σώμα του.
Ο Άντρεσεν δεν ερχόταν για πρώτη φορά σε επαφή με την κάμερα, καθώς η γιαγιά του που τον μεγάλωσε μετά τον θάνατο της μητέρας του τον έστελνε σε οντισιόν πριν καλά-καλά περπατήσει. Πρωταγωνίστησε στο ντεμπούτο του Ρόι Άντερσον το 1970, το A Swedish Love Story και ο Θάνατος στη Βενετία ήταν γι' αυτόν άλλη μια καλοκαιρινή δουλειά.
Ο Βισκόντι στη διάρκεια των γυρισμάτων προειδοποίησε το συνεργείο να κρατήσει μακριά τα χέρια του από το αγόρι και στη συνέχεια τον έσυρε σε ένα γκέι κλαμπ, όταν είχαν τελειώσει τα γυρίσματα. Η σχέση του Άντρεσεν με τον Ντερκ Μπόγκαρντ που πρωταγωνιστούσε στην ταινία ήταν «ουδέτερη». Στα απομνημονεύματα του, An Orderly Man, το 1983, ο Μπόγκαρντ τον περιέγραψε με ένα μείγμα γοητείας και οίκτου.
«Είχε μια σχεδόν μυστικιστική ομορφιά» γράφει. Για να διατηρήσει την επιδερμίδα και την ηρεμία του «δεν του επιτράπηκε ποτέ να πάει στον ήλιο, να παίξει ποδόσφαιρο με τους φίλους του, να κολυμπήσει στη μολυσμένη θάλασσα ή να κάνει οτιδήποτε μπορεί να του είχε δώσει έναν ελάχιστο βαθμό ευχαρίστησης». Ο Μπόγκαρντ εύστοχα παρατηρεί ότι «το τελευταίο πράγμα που ήθελε ποτέ ο Μπιορν ήταν να παίζει σε ταινίες.
Αν και ο Άντρεσεν δεν ένιωθε έτσι στην αρχή, η απήχηση του έργου επί δεκαετίες τον έπεισε. Η πρεμιέρα της ταινίας στο Λονδίνο, στην οποία γνώρισε τη βασίλισσα και την πριγκίπισσα Άννα, ήταν ένα αεράκι σε σύγκριση με την προβολή της ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, όπου ένιωσε να ασφυκτιά από τα πλήθη. «Ένιωσα σαν σμήνη νυχτερίδων να πετούν γύρω μου» θυμάται στο ντοκιμαντέρ. «Ήταν ένας ζωντανός εφιάλτης».
Τα πλάνα από τη συνέντευξη τύπου του ντοκιμαντέρ που έχουν σκηνοθετήσει η Kristina Lindström και ο Kristian Petri είναι αποκαλυπτικά: ο Βισκόντι κάνει αστεία για τον Άντρεσεν και εκείνος νιώθει εγκλωβισμένος και αμήχανος, ένα αντικείμενο.
«Δεν νομίζω ότι είναι ηθικά σωστό να αφήσουμε έναν 16χρονο να φέρει το βάρος της διαφήμισης της καταραμένης ταινίας» λέει. «Ειδικά όταν επιστρέφεις στο σχολείο και ακούς "γεια σου, αγγελικά χείλη". Ένας άντρας που βρίσκεται στη μέση της εφηβείας του δεν θέλει να αποκαλείται "όμορφος"».
Το χειρότερο που του συνέβη ήταν στο Παρίσι, όταν έφτασε εκεί στα 20 για να πάρει μέρος σε μια ταινία. Εγκαταστάθηκε σε ένα διαμέρισμα από έναν ηλικιωμένο άνδρα και πληρωνόταν με ένα γενναιόδωρο επίδομα. Τα γεύματα και τα δώρα προήλθαν από διάφορους άνδρες θαυμαστές. Ένας έγραψε ερωτικά ποιήματα προς τιμήν του. Στο ντοκιμαντέρ ο Άντρεσεν δεν ήθελε να μιλήσει για αυτή την περίοδο.
Ο Άντρεσεν έχει παλέψει πολύ με τους δαίμονές του, έχει συμφιλιωθεί, όπως λέει, με το παρελθόν και έχει διώξει τις κακές στιγμές, ενώ οι αναμνήσεις δεν τον τρομάζουν πια.
Ο Άντερσεν είναι ευχαριστημένος με «Το πιο όμορφο αγόρι στον κόσμο» και είναι φίλος με τους δημιουργούς της ταινίας. «Δεν έχω ανάγκη από προσοχή, είχα υπερδοσολογία από αυτήν πριν από 50 χρόνια» λέει. Οι σκηνοθέτες χρειάστηκαν έξι χρόνια για να φτιάξουν την ταινία και, όπως λένε, «αφού ήταν δημόσιο πρόσωπο για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, νομίζω ότι ήταν ωραίο γι' αυτόν να επαναφέρει στο προσκήνιο την ιστορία της ζωής του».
Ο Άντρεσεν παραδέχτηκε πρόσφατα ότι είναι και ηθοποιός και είχε έναν αξέχαστο ρόλο στην ταινία Midsommar, ως ένας ηλικιωμένος άνδρας που θυσιάζεται σε μια ειδωλολατρική τελετή. Το μήνυμά του είναι σαφές: Ο Τάτζιο είναι νεκρός. Ζήτω ο Μπιορν Άντρεσεν.
Η ταινία «Το πιο όμορφο αγόρι του κόσμου» των Κριστίνα Λίντστρομ και Κρίστιαν Πέτρι θα προβληθεί σε πρεμιέρα στο «Ξαφνικά Φέτος το Καλοκαίρι» #10, την ετήσια εβδομάδα θερινών προβολών που διοργανώνει ο κριτικός κινηματογράφου Ηλίας Φραγκούλης στη Ριβιέρα (Βαλτετσίου 46, Εξάρχεια), τη Δευτέρα 26 Ιουλίου στις 21:00.
Το τρέιλερ του ντοκιμαντέρ
σχόλια