ΑΘΗΝΑ

Οι αυτόχθονες στο σινεμά

Οι αυτόχθονες στο σινεμά Facebook Twitter
1
Οι αυτόχθονες στο σινεμά Facebook Twitter
«Tanna»: Μια ιστορία αγάπης εκεί που ο δυτικός πολιτισμός δεν έχει φτάσει.

Αυτή την εβδομάδα, το πολύ ενδιαφέρον «Tanna», μια ταινία που είδαμε με μεγάλη έκπληξη στην πεντάδα των ξενόγλωσσων Όσκαρ, παίζεται στις αθηναϊκές αίθουσες. Μια ιστορία αγάπης, ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα του σήμερα, αν και εκεί που ο δυτικός πολιτισμός δεν έχει φτάσει, που ο έρωτάς τους αψηφά το κανονισμένο προξενιό της φυλής τους, που βασίζεται σε πραγματικό γεγονός του 1987, διαδραματίζεται στο ομώνυμο νησάκι του συμπλέγματος Vanuatu, στην περιοχή της Ωκεανίας, με υποτυπώδες σενάριο και ντόπιους πρωταγωνιστές, που δεν έχουν δει καν σινεμά στη ζωή τους, και αυτόματα μου θύμισε τις «Νότιες Θάλασσες», την ενσάρκωση του ανέγγιχτου, παραδείσιου πολιτισμού, με τις παραδοσιακές αγκυλώσεις και την ανείπωτη ομορφιά, ένα παλιότερο ζευγάρι, καταδικασμένο στον τόπο του, σε μία από τις ποιητικότερες και πιο «ταξιδιάρικες» ταινίες όλων των εποχών, το «Tabu» των Μουρνάου-Φλάχερτι. Μαζί με αυτό, αξίζει να επισκεφθούμε 8 σημαντικές στάσεις του σινεμά στους αυτόχθονες πληθυσμούς που συστηματικά εκπροσωπούνται πενιχρά στη μυθοπλασία. Δεν παρουσιάζουν μόνο ανθρωπολογική αλλά και κινηματογραφική αξία.

TABU (1931)

Οι αυτόχθονες στο σινεμά Facebook Twitter

Η τελευταία ταινία του μέγιστου Φρίντριχ Βίλελμ Μουρνάου δεν μπορεί παρά να εκφράζει την προσωπική του απογοήτευση από το Χόλιγουντ. Έχοντας κάνει τρεις ταινίες που πιστοποίησαν τον θαυμασμό των Αμερικανών, που ούτως ή άλλως τον κάλεσαν, όχι όμως και τον σεβασμό τους, διότι δεν απέφεραν κέρδη, ο Γερμανός μετρ του κιαροσκούρο και του εξπρεσιονισμού δραπέτευσε στην Ταϊτή και στην Μπόρα-Μπόρα και, μαζί με τον κορυφαίο ντοκιμαντερίστα Ρόμπερτ Φλάχερτι, επίσης ανήμπορο να ξεκινήσει μια ταινία για τους Ινδιάνους, γύρισε ένα εξωτικό δράμα σε δύο μέρη που ουσιαστικά περιέγραφε τη ζωή του. Ο ήρωας αναγκάζεται να φύγει με την αγαπημένη του όταν ανακαλύπτει πως δεν μπορεί να την παντρευτεί, γιατί οι δικοί της την έχουν τάξει στους Θεούς, και σε ένα γειτονικό νησί βρίσκει δουλειά στην ειδικότητά του ως αλιέα μαργαριταριών. Ωστόσο, δεν συμβιβάζεται ποτέ με την ιδέα του χρήματος και, μολονότι γνωρίζει πώς να εξάγει μοναδικά την πολύτιμη ομορφιά όπως κανείς άλλος, νιώθει ξένος και δυστυχής στον νέο κόσμο. Ακριβώς σαν τον Μουρνάου στην Αμερική... Η καθαρότητα της αφήγησης, με έναν πριμιτιβισμό εξαίσια επιμελημένο και εικόνες που μεθούν, είναι ίσως η καλύτερη διαθήκη ενός δημιουργού χωρίς ταίρι που δυστυχώς σκοτώθηκε μία εβδομάδα πριν από την πρεμιέρα του κύκνειου άσματός του, στην άλλη άκρη του Ειρηνικού, όταν το αυτοκίνητο που οδηγούσε ο Φιλιππινέζος βοηθός του καρφώθηκε σε έναν στύλο στην παραλιακή λεωφόρο της Καλιφόρνιας. Ένας τραγικός επίλογος, ανάλογος, αν και πιο άδοξος, με αυτόν του νεαρού Ματάχι στο «Tabu».

TEN CANOES (2006)

Οι αυτόχθονες στο σινεμά Facebook Twitter

Εκτός από το «Tabu», το «Tanna» παραπέμπει και στην βραβευμένη στις Κάννες ταινία του Ολλανδού Ρολφ Ντε Χέερ, «10 Βάρκες», την πρώτη που «μιλάει» εντελώς τη γλώσσα των Αυστραλών Αβορίγινων. Αυτό το δράμα, απ' όπου δεν λείπει το σασπένς και το χιούμορ, μοιάζει σαν ασπρόμαυρη παραβολή μέσα σε έναν έγχρωμο μύθο (έξυπνη η επιλογή του Ντε Χέερ), καθώς εκτυλίσσεται αιώνες πριν από την έλευση του δυτικού πολιτισμού και ουσιαστικά είναι η συμβουλή του γηραιότερου αρχηγού μιας ομάδας κυνηγών προς τον νεότερο Νταγίντι, ο οποίος εποφθαλμιά τη λάθος γυναίκα μέσω της ανάλογης περιπέτειας που συνέβη σε έναν θρυλικό πολεμιστή στο παρελθόν. Ο τίτλος προέκυψε από μια συζήτηση του Ντε Χεερ με τον Ντέιβιντ Γκάλπιλιλ, τον Αβορίγινα ηθοποιό και χορευτή που έγινε γνωστός από το εμβληματικό «Walkabout» του Νίκολας Ρόεγκ. Η εισπρακτική αποτυχία του υπέροχου «Walkabout» όταν πρωτοκυκλοφόρησε το 1975 στην Αυστραλία σε σχέση με τον θρίαμβο του «Ten Canoes» (πρώτη ταινία στο box office) λέει πολλά για την απόκτηση συνείδησης ενός λαού που δεν ήθελε να αντικρίσει τις αμαρτίες του παρελθόντος μέσα στα 30 χρόνια που μεσολάβησαν. Προτείνω ανεπιφύλακτα και το «Rabbit Proof Fence» του Φίλιπ Νόις, από το 2002.

ATANARJUAT, THE FAST RUNNER (2001)

Οι αυτόχθονες στο σινεμά Facebook Twitter

Ο «Παγωμένος Δρομέας» του Ζακάριας Κουνούκ είναι η πρώτη μεγάλη παραγωγή αποκλειστικά γυρισμένη στη διάλεκτο Ινουκτίτουτ από τον Καναδό Ινουίτ, Ζακάριας Κουνούκ. Στην ταινία περιλαμβάνεται όλο το γνωστό φολκλόρ, από τους πάγους και τα ιγκλού μέχρι τους σαμάνους, τα ξόρκια και τα λαγοπόδαρα που φέρνουν καλή τύχη, αλλά το δράμα που γυρίστηκε στην ανατολή του millenium και μας ταξιδεύει χίλια χρόνια πίσω αφηγείται έναν δυνατό θρύλο και καθηλώνει με τις εικόνες του αρκτικού κύκλου, ειδικά στην αξέχαστη σεκάνς του γυμνού Αταρναζουάτ που τρέχει να ξεφύγει από τους διώκτες του. Ένας έπος με προσωπικότητα.

BEDEVIL (1993)

Οι αυτόχθονες στο σινεμά Facebook Twitter
© DR/Cinemaap

Ένας στρατιώτης που αγνοείται, το τρένο-φάντασμα και οι μυστηριώδεις εραστές: μια ρωγμή στη «λευκή» συνείδηση της Αυστραλίας και στον χρόνιο φόβο προς τους Αβορίγινες. Τρέφω ιδιαίτερη αδυναμία για το «Bedevil», ένα ανένταχτο φιλμ του φανταστικού (με ερωτηματικό) που πρωτοείδα στο Φεστιβάλ Καννών το 1993. Σκηνοθετημένο από τη visual artist, καθόλου ορθόδοξη filmmaker Τρέισι Μόφατ, το τρίπτυχο των διαφορετικών ιστοριών καταπιάνεται με την απρόβλεπτη εξέλιξη των χαρακτήρων, τους παρακολουθεί, παρεμβαίνει, διακόπτει, σχολιάζει γυρνώντας την πλάτη στην παραδοσιακή αφήγηση και αλλάζει θέση στον διάβολο και στον ιστορικό διάλογο, προκαλώντας διά της σύγχυσης. Ένα εγκεφαλικό παιχνίδι των αισθήσεων, εξαιρετικά σχεδιασμένο.

ONCE WERE WARRIORS (1994)

Οι αυτόχθονες στο σινεμά Facebook Twitter

Είναι οι Μαορί βίαιοι εκ φύσεως, ένα τσούρμο αλκοολικών που ξεσπάνε σε λάθος χρόνο με ανεπίτρεπτη αγριάδα; Αυτό το κλισέ συζητήθηκε όταν πρωτοβγήκε στις αίθουσες το κοφτερό κοινωνικό δράμα του Λι Ταμαχόρι, του Νεοζηλανδού Βρετανο-μαορί, καθώς το «Ήταν κάποτε πολεμιστές», το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, εντυπωσίασε όχι μόνο με την ένταση των χαρακτήρων αλλά κυρίως με τη σπάνια απεικόνιση των ανθρωπολογικών στοιχείων της πολυνησιακής φυλής (που έκτοτε έκανε ευρέως γνωστή ο Ντουέιν Τζόνσον), τα μέλη της οποίας ταλαντεύονται ανάμεσα στα παραδοσιακά αντανακλαστικά και στην απορρόφηση από την κοινωνία της Νέας Ζηλανδίας. Ως συμπλήρωμα, συστήνω και το «Σημάδι της Φάλαινας» της Νίκι Κάρο του 2002, με την Κίσα Καστλ Χιουζ ως ένα Μαορί κορίτσι που αντιδρά στο «γραμμένο» της.

EMBRACE OF THE SERPENT (2015)

Οι αυτόχθονες στο σινεμά Facebook Twitter

Ο Κολομβιανός Σίρο Γκουέρα ενσωμάτωσε μυθολογικά στοιχεία στα ημερολόγια που άφησαν πίσω τους οι Θίοντορ Γκρούνμπεργκ και Ρίτσαρντ Σουλτς, αλλά η «Αγκαλιά του Φιδιού», γυρισμένη σε στιλπνό ασπρόμαυρο στα δάση του Αμαζονίου, περιγράφει με μια δυσεύρετη εθνολογική αφαίρεση περιττών περιγραφών και ιστορικών υποσημειώσεων πώς ποδοπατήθηκαν οι γηγενείς πληθυσμοί από τους εκμεταλλευτές των φυσικών αγαθών, όπως το λάστιχο εν προκειμένω, μέσα από τη θλιμμένη, απόκοσμη φιγούρα του Καραματάκε («αυτού που προσπαθεί»), του μοναχικού ξεναγού/φρουρού της μνήμης ανάμεσα στη φύση και τα σημάδια του ουρανού, την πραγματικότητα και τη φαντασία, τους ευγενείς εξερευνητές και τους στυγνούς βιαστές, τη μαγεία και τον ρεαλισμό.

SMOKE SIGNALS (1998)

Οι αυτόχθονες στο σινεμά Facebook Twitter

Σεναριακά αφελής, σχεδόν ερασιτεχνικά παιγμένη, σίγουρα διδακτική ως ανάλαφρη παραβολή, η ταινία «Smoke Signals» παραμένει ένα αξιοπερίεργο πρωτόλειο ως η μοναδική μεγάλου μήκους, φτιαγμένη εντελώς από Αμερικανούς Ινδιάνους, από την παραγωγή και τους ηθοποιούς μέχρι τους τεχνικούς και τους βοηθούς της, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων – τη διανομή έκανε η οικουμενικών επιδιώξεων Miramax. Παρά τα κουσούρια της, η ιστορία δύο νέων ανδρών που έχουν μεγαλώσει μαζί και τώρα συνταξιδεύουν για να ανακτήσουν τις στάχτες του πατέρα του ενός, ο οποίος είχε σώσει από βέβαιο θάνατο τον άλλον στη βρεφική του ηλικία, περιέχει πολλές αλήθειες, κωμικά και σε κάποια σημεία συγκινητικά δοσμένες, για μια φυλή που έχει χρησιμοποιηθεί περιφερειακά και διακοσμητικά στο αμερικανικό σινεμά – όταν δεν έχει λεηλατηθεί η ταυτότητά της με τη μορφή του αιμοσταγούς κομπάρσου στα μυριάδες γουέστερν του τζονγουεϊνικού παρελθόντος.

RHYMES FOR YOUNG GHOULS (2014)

Οι αυτόχθονες στο σινεμά Facebook Twitter

Ένα βήμα πιο μακριά από τα «Σήματα Καπνού» και τις πικρά χαριτωμένες επισημάνσεις τους, το «Rhymes for young ghouls» του Τζεφ Μπάρναμπι είναι μεν ένα θρίλερ φαντασμάτων στον Καναδά των '70s με ηρωίδα μια πιτσιρίκα που προσπαθεί να μείνει ζωντανή, αλλά μιλάει με ζόφο και παράπονο για τη σκληρή ζωή των Ινδιάνων στον καταυλισμό. Τώρα, αν θέλετε να προσπεράσετε το genre και τη μυθοπλασία και να αναζητήσετε τη σκληρή πηγή, το «Bury my heart at wounded knee» και το «Activist» είναι δύο καλές ιδέες ντοκιμαντέρ που σκαλίζουν το όνειδος που βίωσαν οι Native Americans.

Οθόνες
1

ΑΘΗΝΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο ξεχασμένος απαγωγέας Τόνι Κυρίτσης, που ενέπνευσε τον Γκας Βαν Σαντ για το Dead Man's Wire

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Dead Man’s Wire»: Η χλιαρή επιστροφή του Γκας βαν Σαντ

Μετά από πέντε χρόνια ο Αμερικανός σκηνοθέτης επανέρχεται με την ξεχασμένη ιστορία ενός απαγωγέα, κάνοντας μια βιογραφία με νόημα, που όμως δεν προσθέτει κάτι στη φιλμογραφία του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βίκι Κριπς στη LIFO: «Καθένας επιλέγει το δικό του δηλητήριο»

Οθόνες / Βίκι Κριπς: «Καθένας επιλέγει το δικό του δηλητήριο»

Η ηθοποιός που στάθηκε σαν ίση προς ίσο απέναντι σε ολόκληρο Ντάνιελ Ντέι-Λιούις μιλάει στη LiFO σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης με αφορμή την κυκλοφορία του «Hot Milk», που συμπεριλαμβάνει γυρίσματα στη χώρα μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
To αριστουργηματικό Ran του Κουροσάβα και 8 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Οθόνες / To αριστουργηματικό Ran του Κουροσάβα και 8 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Μια ταινία βασισμένη σε βιβλίο του Στίβεν Κινγκ, η επιστροφή του Ντάρεν Αρονόφσκι, η καλύτερη ταινία του Κουροσάβα σε επανέκδοση και το τέταρτο μέρος της σειράς ταινιών θρίλερ «Το Κάλεσμα» – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
«Η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ» ζωντανεύει στη Βενετία

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ» ζωντανεύει στη Βενετία

Έκκληση από τους συντελεστές της ταινίας της Κάουτερ Μπεν Χάνια να σταματήσουν επιτέλους οι δολοφονίες παιδιών στη Γάζα, με αφορμή το σπαρακτικό τηλεφώνημα της 6χρονης Παλαιστίνιας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
A House of Dynamite

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «House of Dynamite»: Η Κάθριν Μπίγκελοου πατάει το κουμπί – και μας κόβει την ανάσα

Με χειρουργική ακρίβεια, η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με Όσκαρ σκηνοθεσίας μας πείθει ανατριχιαστικά για τον επικείμενο πυρηνικό όλεθρο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο μάγος του Κρεμλίνου

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Ο μάγος του Κρεμλίνου»: Ο ρυθμιστής του Πούτιν δεν χωρά σε ταινία

Πίσω από το ψυχρό πρόσωπο της εξουσίας, κρύβεται ο ψίθυρος ενός σύγχρονου Ρασπούτιν. Ο Ολιβιέ Ασαγιάς τον ακολουθεί – αλλά μήπως τον πρόδωσε η φόρμα;
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
No other choice

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «No other choice»: Η ταινία που θα οδηγήσει τον Παρκ Τσαν-γουκ στα Όσκαρ

Ο Κορεάτης σκηνοθέτης παραμένει ένας από τους μεγάλους σύγχρονους κινηματογραφιστές, αν και η αντικαπιταλιστική του σάτιρα «No other choice» δεν είναι η καλύτερή του ταινία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Είναι σαν να κάνεις τον Δράκουλα χορτοφάγο»: Γιατί το σέξι τέρας του Φρανκενστάιν που παίζει ο Τζέικομπ Ελόρντι είναι λάθος

Οθόνες / Γιατί το σέξι τέρας του νέου «Φρανκενστάιν» είναι λάθος

Στη διασκευή του κλασικού μυθιστορήματος της Μέρι Σέλεϊ από τον Γκιγιέρμο ντελ Τόρο πρωταγωνιστεί ο «εξωφρενικά όμορφος» Τζέικομπ Ελόρντι στον ρόλο του τέρατος – πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα μια ταινία χωρίς ειρμό. 
THE LIFO TEAM
O Στίβεν Κινγκ στο σινεμά: Οι 10 καλύτερες μεταφορές

Οθόνες / O Στίβεν Κινγκ στο σινεμά: Οι 10 καλύτερες μεταφορές

Είναι εντυπωσιακός ο αριθμός διασκευών του έργου του δημοφιλούς συγγραφέα που θα δούμε στο πανί, στο γυαλί και στο σανίδι, κι αυτό στάθηκε αφορμή για ένα αφιέρωμα στις καλύτερες ταινίες που ενέπνευσαν τα γραπτά του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Φρανκενστάιν: Ένα θεσπέσιο μελόδραμα που σε παρασύρει και σε ματώνει

Ανταπόκριση από τη Βενετία / Φρανκενστάιν: Ένα θεσπέσιο μελόδραμα που σε παρασύρει και σε ματώνει

O Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο θα έκανε την Μέρι Σέλεϊ περήφανη. Ο δικός του Φρανκενστάιν κατορθώνει να μην προδώσει το πνεύμα του πολυδιασκευασμένου μυθιστορήματός της.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
After the Hunt: Το #MeToo στα χέρια του Λούκα Γκουαντανίνο είναι μια μπερδεμένη υπόθεση

Ανταπόκριση από τη Βενετία / After the Hunt: Το #MeToo στα χέρια του Γκουαντανίνο είναι μια μπερδεμένη υπόθεση

Ο Λούκα Γκουαντανίνο νοσταλγεί τη χαμένη τέχνη του διαλόγου, αλλά το After the Hunt χάνει το δίκιο του στην ακαδημαϊκή φλυαρία και τις σεναριακές αστοχίες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα του γάμου δύσκολα: 10 ταινίες για να δείτε μετά το «Ρόουζ εναντίον Ρόουζ»

Οθόνες / Όλα του γάμου δύσκολα: 10 ταινίες για να δείτε μετά το «Ρόουζ εναντίον Ρόουζ»

Από το «Awful Truth» του Λίο ΜακΚάρεϊ στο «Gone Girl» του Ντέιβιντ Φίντσερ κι από τις μπεργκμανικές «Σκηνές από έναν γάμο» στο «Revolutionary Road» του Σαμ Μέντες, ανατρέχουμε σε δέκα ταινίες για όσους ενώθηκαν ενώπιον Θεού κι ανθρώπων «μέχρι να τους χωρίσει ο θάνατος».   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
ΒΟΥΓΟΝΙΑ

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Βουγονία»: Κριτική για τη νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου

«Είναι περιπέτεια η "Βουγονία", fun και πιο περίπλοκη απ’ ότι δείχνει» - Ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος καταγράφει τις εντυπώσεις του από την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας στο 82ο Φεστιβάλ Βενετίας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Terence Stamp (1938-2025): Ο μάγκας του Λονδίνου που θα γινόταν Τζέιμς Μποντ

Οθόνες / Terence Stamp (1938-2025): Ο μάγκας του Λονδίνου που θα γινόταν Τζέιμς Μποντ

«Το άτακτο αγόρι του βρετανικού σινεμά βρήκε τον δρόμο του σε ώριμες επιλογές, είτε παίζοντας κάποιον αδυσώπητο κακό είτε αφήνοντας τα λακωνικά του διακριτικά σαν στάμπα, όνομα και πράγμα, σε σύντομες εμφανίσεις – εννοείται πως έχει υποδυθεί και τον διάβολο!»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
The Karate Kid: Πώς η «ταινιούλα που δεν θα έβλεπε κανείς» εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φαινόμενο

Οθόνες / The Karate Kid: Πώς η «ταινιούλα που δεν θα έβλεπε κανείς» εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φαινόμενο

Η ταινία σημάδεψε μια γενιά εφήβων που φαντασιώνονταν ότι θα αντιστεκόντουσαν ηρωικά στους νταήδες που τους κακοποιούσαν καθημερινά. Και τώρα, ο μύθος επιστρέφει για έκτη φορά στην οθόνη, με πρωταγωνιστές τον Τζάκι Τσαν και τον Ραλφ Μάτσιο
THE LIFO TEAM