Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
"It's a sad and beautiful world": Ένας χίπστερ παλαιάς κοπής «Στην παγίδα του νόμου» του Τζάρμους (1986)
1

«Δεν είμαι κομπάρσος μωρό μου / είμαι πρωταγωνιστής» κοκορεύεται ο Τομ Γουέιτς στο τραγούδι του "Goin' Out West" από το άλμπουμ Bone Machine του '92 («ξέρω και καράτε / ξέρω και βουντού», λένε παρακάτω οι στίχοι).

Στο σινεμά πάντως έχει υπάρξει και τα δύο. Για την ακρίβεια, κομπάρσος δεν ήταν ποτέ. Ακόμα και σε δεύτερους ρόλους - που είναι και οι περισσότεροι – λειτουργεί ως εκλεκτός καλεσμένος ή μυστηριώδης «απρόσκλητος» ξένος που ακόμα και ο λίγος χρόνος που εμφανίζεται είναι αρκετός για να απογειώσει με την παρουσία του (και την φορτωμένη με αλλόκοτα βιώματα βραχνή εκφορά του λόγου του) μια ταινία στο δικό του, ιδιαίτερο, συχνά απόκοσμο, αλλά ποτέ ψυχρό, σύμπαν.

Σε γενικές γραμμές, είναι πικρή μάλλον παρά ένδοξη η ιστορία των καταξιωμένων μουσικών και ειδικά των ροκ σταρ στο σινεμά. Ο Τομ Γουέιτς, ακόμα κι όταν υποδύεται μια εκδοχή της δημόσιας εικόνας του ως τραγουδοποιού και ερμηνευτή, ποτέ δεν εκτροχιάζει την κινηματογραφική αφήγηση. Αντίθετα, συμβάλλει στην πιστοποίηση της γνησιότητας της πλοκής προσφέροντας έναν αβίαστο και αιώνιο ανθρωπισμό, ακόμα κι όταν υποδύεται από μηχανής θεούς – ή δαίμονες.

Ο Τομ Γουέιτς, ακόμα κι όταν υποδύεται μια εκδοχή της δημόσιας εικόνας του ως τραγουδοποιού και ερμηνευτή, ποτέ δεν εκτροχιάζει την κινηματογραφική αφήγηση. Αντίθετα, συμβάλλει στην πιστοποίηση της γνησιότητας της πλοκής προσφέροντας έναν αβίαστο και αιώνιο ανθρωπισμό, ακόμα κι όταν υποδύεται από μηχανής θεούς – ή δαίμονες.

Δεν πρόκειται για κάποιον χαμαιλέοντα της υποκριτικής φυσικά, ούτε όλες οι ταινίες που έχει παίξει είναι αριστουργήματα –κάποιες σαφώς και είναι– όμως είναι πάντα μια παραπάνω από καλοδεχούμενη και θερμή παρουσία που σε ψήνει να παραμείνεις μάρτυρας στα δρώμενα επί της οθόνης, ακόμα κι όταν όλα τα υπόλοιπα στοιχεία του έργου συνηγορούν για το αντίθετο.

Ας θυμηθούμε λοιπόν κάποιες από τις πιο ξεχωριστές εμφανίσεις του σε μια «δεύτερη» καριέρα (που κάποιες φορές είναι σα να συμπληρώνει την πρώτη) που κρατά γερά εδώ και σαράντα ακριβώς χρόνια...

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Κινηματογραφικό ντεμπούτο στο "Paradise Alley" (1978) σε σκηνοθεσία Σιλβέστερ Σταλόνε.

Εν αρχή ήταν η ταινία "Paradise Alley" (1978) σε σκηνοθεσία Σιλβέστερ Σταλόνε όπου ο Τομ Γουέιτς υποδύεται τον «Μαμπλς», έναν «καταραμένο» πιανίστα σ' ένα ομιχλώδες από την κάπνα και τη μοιρολατρική ατμόσφαιρα lounge bar στη Νέα Υόρκη του 1946. Αυτά. Η παρθενική παρουσία του στην οθόνη αποτελεί (ίσως) και τον μοναδικό λόγο να δει κάποιος το φιλμ.

Μερικά χρόνια αργότερα –και ενώ είχε ήδη ξεκινήσει η μακρόχρονη συνεργασία του με τον Κόπολα, καθώς είχε γράψει το υπέροχο σάουντρακ για το εγκληματικά υποτιμημένο "One For The Road"– θα ξεκινούσε πιο επίσημα η κινηματογραφική του καριέρα με την εμφάνισή του στις δύο ταινίες που γύρισε τη μια μετά την άλλη ο σκηνοθέτης των «Νονών» και ήταν βασισμένες στις νοσταλγικές νεανικές νουβέλες της S.E. Hinton: το "Outsiders" και το "Rumble Fish"(«Ο Αταίριαστος»), και οι δύο παραγωγής 1983. 

Στο δεύτερο (και καλύτερο) είχε και περισσότερο χρόνο στην οθόνη, στο ρόλο του Μπένι, του στωικού και θυμόσοφου ιδιόκτητη του μπιλιαρδάδικου που σύχναζε το νεανικό καστ της ταινίας.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Στο ρόλο του Μπένι, του στωικού και θυμόσοφου ιδιόκτητη του μπιλιαρδάδικου που σύχναζε το νεανικό καστ του "Αταίριαστου" (1983)

Την επόμενη χρονιά θα εμφανιζόταν και στο "Cotton Club" (και πάλι σε σκηνοθεσία Κόπολα) σε μικρότερο ρόλο, αυτή τη φορά όμως ούτε η παρουσία του δεν μπορούσε να σώσει αυτό το βαθιά προβληματικό έπος για την εποχή της τζαζ και της ποτοαπαγόρευσης.

Δύο χρόνια αργότερα όμως, θα έδινε ρέστα σ' έναν (πρωταγωνιστικό μάλιστα) ρόλο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του, υποδυόμενος έναν χίπστερ παλαιάς κοπής που καταλήγει στο ίδιο κελί με τον Τζον Λιούρι και τον Ρομπέρτο Μπενίνι, στην πολυαγαπημένη ασπρόμαυρη ελεγεία για losers του Τζάρμους «Στην παγίδα του νόμου» (Down by Law, 1986).

Η παρουσία του ήταν καταλυτική για την ταινία, όχι μόνο ως κεντρικός ερμηνευτής αλλά και ως δημιουργός των δύο τραγουδιών από το αξεπέραστο άλμπουμ του Rain Dogs –το "Jockey Full of Bourbon" και το "Tango Till They're Sore"– που δεσπόζουν στην ηχητική μπάντα του φιλμ.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Βαθιά συγκινητικός πλάι στον Τζακ Νίκολσον και την Μέριλ Στριπ στο "Ironweed" (1987).

Μεγάλο (και βαθύτατα συγκινητικό - βουρκώνω και που το σκέφτομαι, αλλά και κάθε φορά που βλέπω καδραρισμένες σκηνές από την ταινία στο μπαρ «56» της Πλουτάρχου) ρόλο είχε και στην επόμενη ταινία που έπαιξε, το "Ironweed" («Ξένοι στην ίδια πόλη», 1987) του Έκτορ Μπαμπένκο από το βιβλίο του Γουίλιαμ Κένεντι, πλάι στον Τζακ Νίκολσον και την Μέριλ Στριπ – απόκληροι (και άστεγοι) και οι τρεις της ζωής και του έρωτα στην Αμερική της οικονομικής ύφεσης του μεσοπολέμου.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Ασύλληπτος ως Ρένφιλντ στον «Δράκουλα» (1992)

Ξανά στην στοργική αγκαλιά του Φράνσις Φορντ Κόπολα μερικά χρόνια μετά, με άλλον ένα σημαντικό ρόλο στον «Δράκουλα» του 1992. Η ερμηνεία του στον ρόλο του Ρένφιλντ –του πρώην συνεργάτη του διώκτη βαμπίρ Βαν Χέλσινγκ που χάνει με μεγαλειώδη τρόπο τα λογικά του μετά από την συνάντησή του με τον κόμη Δράκουλα– είναι τόσο εμπνευσμένη που θα έπρεπε να αποτελεί υπόδειγμα βραβείου Όσκαρ β' ανδρικού ρόλου.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
"Short Cuts" (1993): Με την Λίλι Τόμλιν στους ρόλους ενός μεσήλικου ζευγαριού – εκείνη σερβιτόρα, εκείνος αλκοολικός οδηγός λιμουζίνας – που παρά τις αντιξοότητες, κατοχυρώνουν μια αξιοζήλευτη λούμπεν ευζωία.

Εξαιρετικός και απολύτως πειστικός και πάλι, ήταν και την επόμενη χρονιά στη μνημειώδη σπονδυλωτή ταινία του Ρόμπερτ Άλτμαν "Short Cuts" («Στιγμιότυπα», 1993), βασισμένη σε διηγήματα (και ένα ποίημα) του Ρέιμοντ Κάρβερ. Το ντουέτο του με την Λίλι Τόμλιν στους ρόλους ενός μεσήλικου ζευγαριού –εκείνη σερβιτόρα, εκείνος αλκοολικός οδηγός λιμουζίνας– που παρά τις αντιξοότητες, κατοχυρώνουν μια αξιοζήλευτη λούμπεν ευζωία, είναι από τις πιο αξέχαστες βινιέτες μιας μεγάλης ταινίας.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Ως Μεφιστοφελής α λα Τομ Γουέιτς στον "Φανταστικός κόσμο του Δρ. Παρνάσους" (2009) του Τέρι Γκίλιαμ.

Ακολούθως, ο Τομ Γουέιτς συγκεντρώθηκε περισσότερο στη μουσική του, χωρίς όμως να διακόψει τις σποραδικές (και πάντα απολαυστικές) εμφανίσεις του στο σινεμά, συνήθως σε ταινίες χαμηλότερου βεληνεκούς από τις παραπάνω –με εξαίρεση ίσως το ρόλο του Μεφιστοφελή στην χαοτική φαντασμαγορία «Ο φανταστικός κόσμος του Δρ. Παρνάσους» (2009) του Τέρι Γκίλιαμ– κάποιες όμως από αυτές παρουσιάζουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον που συχνά οφείλεται στο δικό του αποτύπωμα πάνω τους.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Απόκοσμα εκκεντρικός στο μετα-αφηγηματικό θρίλερ "Seven Psychopaths" (2012) του Ιρλανδού σκηνοθέτη και κορυφαίου σύγχρονου θεατρικού συγγραφέα Μάρτιν ΜακΝτόνα.

Όπως για παράδειγμα στην μαύρη κωμωδία "Wristcutters: A Love Story" (2006) του Γκόραν Ντούκιτς που μου έχει κολλήσει στο μυαλό από τότε που την είδα πρώτη φορά (νοικιασμένη από τα πιο ξεχασμένα ράφια του βίντεο κλαμπ). Ποιος μπορεί να αντισταθεί σε μια ταινία όπου όλοι οι κεντρικοί χαρακτήρες είναι αυτόχειρες ή επίδοξοι αυτόχειρες και ο Τομ Γουέιτς είναι ο καθοδηγητής τους στο καθαρτήριο;

Ή στο μετα-αφηγηματικό θρίλερ "Seven Psychopaths" (2012) του Ιρλανδού σκηνοθέτη και κορυφαίου σύγχρονου θεατρικού συγγραφέα Μάρτιν ΜακΝτόνα, όπου υποδύεται με αυθεντικό πάθος και ανήσυχη συστολή έναν τύπο που κρατά σφιχτά ένα λευκό λαγουδάκι και αφηγείται τα κατορθώματά τους ως κατά συρροή δολοφόνος κατά συρροή δολοφόνων.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Στη νέα ταινία των αδελφών Κοέν, «Η μπαλάντα του Μπάστερ Σκραγκς», όπου πρωταγωνιστεί σε μια από τις έξι ιστορίες στο ρόλο του μονήρη και αποφασιστικού χρυσοθήρα ξεχασμένου από θεούς και ανθρώπους. Όχι όμως και από τον διάβολο.

Καταλήγουμε έτσι –και χωρίς να έχουν αναφερθεί πλείστοι άλλοι ρόλοι και αυτοαναφορικά «περάσματά» του στη μεγάλη οθόνη– στο σήμερα. Στην προηγούμενη εβδομάδα για την ακρίβεια όταν έγινε η παγκόσμια πρεμιέρα της νέας ταινίας των αδελφών Κοέν, «Η μπαλάντα του Μπάστερ Σκραγκς», όπου πρωταγωνιστεί σε μια από τις έξι ιστορίες στον ρόλο του μονήρη και αποφασιστικού χρυσοθήρα ξεχασμένου από θεούς και ανθρώπους. Όχι όμως και από τον διάβολο.

Ένα μοτίβο που μοιάζει να ταιριάζει συνολικά στην κινηματογραφική πορεία του σπουδαίου καλλιτέχνη που στις 7 Δεκεμβρίου θα κλείσει τα 69 του χρόνια.

Οθόνες
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Η Ιζαμπέλ Ιπέρ έπαιξε σε 120 ταινίες. Σε αυτές τις 10 ξεπέρασε τον εαυτό της

Οθόνες / Η Ιζαμπέλ Ιπέρ έπαιξε σε 120 ταινίες. Σε αυτές τις 10 ξεπέρασε τον εαυτό της

Με αφορμή το αφιέρωμα που ετοίμασε το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για μία από τις σπουδαιότερες ηθοποιούς της εποχής μας, επιλέγουμε 10 ταινίες της, στις οποίες έχει αποτυπωθεί η τεράστια υποκριτική της δυναμική και η ικανότητά της να μεταμορφώνεται εσωτερικά με κάθε ρόλο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Βιμ Βέντερς: Τι θα δούμε στο μεγάλο αφιέρωμα που έρχεται στη Στέγη

Οθόνες / Βιμ Βέντερς: Τι θα δούμε στο μεγάλο αφιέρωμα που έρχεται στη Στέγη

Ένα μοναδικό μεγάλο αφιέρωμα στον σπουδαίο δημιουργό για ένα τριήμερο σε όλους τους χώρους της Στέγης, με προβολές των ταινιών του, ένα masterclass και μια συζήτησή του με την Αφροδίτη Παναγιωτάκου στην Κεντρική Σκηνή.
M. HULOT
Steve Blame: «Το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή είναι να παραμένεις καλός άνθρωπος»

Οθόνες / Steve Blame: «Το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή είναι η καλοσύνη»

Υπήρξε από τις πιο αναγνωρίσιμες διεθνώς τηλεοπτικές περσόνες, όντας ο κεντρικός παρουσιαστής του MTV. Σήμερα ο 66χρονος τηλεοπτικός παραγωγός, συγγραφέας και σεναριογράφος ζει πλέον μόνιμα στην Αθήνα, όμως ο έρωτας με την Ελλάδα κρατάει από πολύ παλιά. Ο Steve Blame αφηγείται τη ζωή του στη LifO.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Oι 10 Καλύτερες Ελληνικές Ταινίες των ‘20s μέχρι τώρα

Η λίστα / Oι 10 καλύτερες ελληνικές ταινίες των '20s μέχρι τώρα

Ποιες ελληνικές ταινίες της τρέχουσας δεκαετίας έχουν ξεχωρίσει μέχρι στιγμής; Ρωτήσαμε 20 κριτικούς κινηματογράφου, ανθρώπους του ευρύτερου κινηματογραφικού χώρου και αθεράπευτους σινεφίλ και σας παρουσιάζουμε το top 10 που προέκυψε μέσα από το συναρπαστικό, σύνθετο μωσαϊκό του σύγχρονου ελληνικού σινεμά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Η αλήθεια είναι πως δεν μπορώ να εξηγήσω απόλυτα γιατί επιστρέφω διαρκώς εκεί»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Επιστρέφοντας, μπορεί να πιάσουμε πάλι το νήμα»

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος μας μιλά για το χωριό όπου γεννήθηκε, το Αρματολικό στη νότια Πίνδο, αλλά και για το νέο του ντοκιμαντέρ, «Τα τέρματα του Αυγούστου», που διαδραματίζεται εκεί.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει τα πιο ψαγμένα αφιερώματα

Οθόνες / Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει τα πιο ψαγμένα αφιερώματα

Από μια ρετροσπεκτίβα στην Ιζαμπέλ Ιπέρ μέχρι έναν πλήρη οδηγό του έργου του Γιώργου Τσεμπερόπουλου και από το spotlight στον Μαρσέλ Πανιόλ μέχρι μια ανατρεπτική ματιά στην έννοια του plot twist, οι θεματικές ενότητες του φεστιβάλ διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Γιούλη Τσαγκαράκη: «Κάθε σπίτι έχει τον δικό του Νετανιάχου, τον δικό του Τραμπ»

Οθόνες / Γιούλη Τσαγκαράκη: Η θεία Σταματίνα από τις «Σέρρες» του Γιώργου Καπουτζίδη μιλά στη LifO

Η ταλαντούχα ηθοποιός με τον ρόλο της ίντερσεξ θείας έσπασε ταμπού και άνοιξε ξανά μια σειρά συζητήσεων για το φύλο, την LGBTQI+ κοινότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πώς ετοιμάστηκε για το ρόλο; Πώς βλέπει τις αντιδράσεις;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τι θα δούμε στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Σινεμά / Τι θα δούμε στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Η νέα ταινία της Ιζαμπέλ Ιπέρ, φιλμ που έρχονται από τις Κάννες, πρεμιέρες, οι μικρού μήκους του Γιώργου Τσεμπερόπουλου και οι ελληνικές συμμετοχές των διαγωνιστικών τμημάτων είναι μερικοί από τους λόγους που θα μας στείλουν και φέτος στις αίθουσες του αγαπημένου κινηματογραφικού θεσμού.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το αμερικανικό σινεμά δίνει τη μία μάχη μετά την άλλη

Pulp Fiction / Το αμερικανικό σινεμά δίνει τη μία μάχη μετά την άλλη

Προτροπή για αντίσταση ή παραίνεση για τρομοκρατία; Το αριστούργημα του Πολ Τόμας Άντερσον «Μια μάχη μετά την άλλη», οι εξαιρετικές πρόσφατες αλληγορίες «Weapons» και «Eddington», αλλά και οι αξέχαστες κινηματογραφικές αναφορές τους απασχολούν τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο και τον αρχισυντάκτη της LiFO Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Επιτρέπεται να θαυμάζουμε σήμερα τη Λένι Ρίφενσταλ;

Ιδέες / Επιτρέπεται να θαυμάζουμε σήμερα τη Λένι Ρίφενσταλ;

Με αφορμή το νέο ντοκιμαντέρ για μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του 20ού αιώνα, ξαναθυμόμαστε τι είχαν απαντήσει στη LiFO οι Πέπη Ρηγοπούλου, Θωμάς Μοσχόπουλος, Δημήτρης Στεφανάκης, Θάνος Παπακωνσταντίνου, Πάνος Κούτρας και Θεόφιλος Τραμπούλης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Boots»: Μια σειρά για το τι σημαίνει «να είσαι gay στον στρατό»

Οθόνες / «Boots»: Kάτι καλό θα κάνει αυτή η σειρά για να την αποκαλούν «woke σκουπίδι»

H τηλεοπτική σειρά οκτώ επεισοδίων του Netflix, που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, προσεγγίζει με μοναδικό και συγκινητικό τρόπο το θέμα της ομοφοβίας στον στρατό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ειρήνη Παπά μέσα από 9 ταινίες και 1 ντοκιμαντέρ

Οθόνες / Ειρήνη Παπά: Οι σημαντικότερες ταινίες της για ένα πενθήμερο στην Ταινιοθήκη

Την αποκάλεσαν «Καρυάτιδα», συνέβαλε στο να φτάσει το αρχαίο δράμα στο Χόλιγουντ, υπήρξε μια αληθινή σταρ. Αυτή την εβδομάδα μπορούμε να δούμε ξανά την «Αντιγόνη», τις «Τρωάδες», το «Ζ» και άλλες ταινίες που η Ειρήνη Παπά σφράγισε με την ερμηνεία της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ

σχόλια

1 σχόλια