Ανταπόκριση από τη Βενετία: «22 Ιουλίου», στον τόπο της τραγωδίας της Ουτόγια

Ανταπόκριση από τη Βενετία: «22 Ιουλίου», στον τόπο της τραγωδίας της Ουτόγια Facebook Twitter
Το «22 July» θέτει τις σωστές ερωτήσεις για ένα μείζον θέμα σε εξέλιξη στη Νορβηγία και σε ολόκληρη την Ευρώπη, παίρνοντας αφορμή από μια απρόσμενη τραγωδία που δίχασε και αναστάτωσε όσο καμία άλλη.
0

Έχουν περάσει λίγοι μήνες από την πρεμιέρα στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Βερολίνου του «Ουτόγια, July 22» από τον Νορβηγό σκηνοθέτη Έρικ Ποπ και τώρα έρχεται ο Πολ Γκρίνγκρας για να πραγματευτεί με σχεδόν τον ίδιο τίτλο το ίδιο ακριβώς θέμα, σε αγγλικά που υποκαθιστούν πολύ πειστικά τα νορβηγικά − είναι συχνό το περίεργο φαινόμενο της ταυτόχρονης εμφάνισης κινηματογραφικών διδύμων ταυτόσημης θεματικής, ειδικά όταν ένα γεγονός εξέχουσας σημασίας ωριμάζει και ζυμώνεται για την αναπαράστασή του.

Ο Βρετανός σκηνοθέτης που έγινε γνωστός από το δυναμικό βεριτέ στυλ του στις καλύτερες ταινίες του Τζέισον Μπορν δεν αλλάζει ύφος όταν καταπιάνεται με αληθινά περιστατικά και, όπως στο «United 93», αλλά 10 χρόνια πριν, μετατοπίζει τον στόχο του μαεστρικά: γνωρίζοντας πως δεν χρειάζεται να τονίσει την αλήθεια, αφού αυτή ήδη υπάρχει, προχωράει σε βάθος, εξερευνώντας τις επιπτώσεις σε ένα ψευδο-δημοσιογραφικό κρεσέντο αγωνίας και κυμαινόμενων συναισθημάτων.

Είναι εξαιρετικά δύσκολη η ώσμωση του μηχανικού, σχεδόν αυτοματοποιημένου τρόπου που έχει πλέον κατακτήσει ο Γκρίνγκρας στην απεικόνιση της δράσης με την ανθρώπινη συνείδηση που επιζητά σε ένα περίτεχνο και περίτεχνο «δίκτυο» χαρακτήρων.

Και αντίθετα από την πτώση του αεροπλάνου των αερογραμμμών της United, που σήμανε και το φινάλε της ταινίας εκείνης, η μοναχική, αν και όχι τόσο απονενοημένη επίθεση του Μπρέιβικ στο νησάκι Ουτόγια έξω από το Όσλο με στόχο εφήβους που παραθέριζαν σε κατασκήνωση, καταναλώνει μόλις το πρώτο εικοσάλεπτο του δίωρου χρονικού, που συνεχίζεται συναρπαστικά και συχνά σπαρακτικά στο επώδυνο «μετά».

Είναι εξαιρετικά δύσκολη η ώσμωση του μηχανικού, σχεδόν αυτοματοποιημένου τρόπου που έχει πλέον κατακτήσει ο Γκρίνγκρας στην απεικόνιση της δράσης με την ανθρώπινη συνείδηση που επιζητά σε ένα περίτεχνο και περίτεχνο «δίκτυο» χαρακτήρων.

Απ' τη μια, ο δράστης ζητά έναν liberal δικηγόρο για να το υπερασπιστεί και αλλάζει τη νομική του θέση στο δικαστήριο, ζητώντας να κριθεί ένοχος και όχι παράφρων, ακριβώς για να δώσει παράσταση ενώπιον ενός οργισμένου κοινού που πολύ θα ήθελε να τον λιντσάρει, αλλά όφειλε να συμμορφωθεί, και στη συγκεκριμένη να ανεχτεί με πολύ μεγάλη προσπάθεια τους υπερβολικά ελαστικούς (βλέπε φιλάνθρωπα δημοκρατικούς) νόμους.

 

Το επίσημο τρέιλερ του «22 July»

Παράλληλα, τα θύματα και οι συγγενείς τους ξεπερνούν με κόστος και εμπόδια το σοκ, ενώ η τοπική κοινωνία αναθεωρεί προσεκτικά. «Οι καιροί είναι δύσκολοι» σχολιάζει στωικά ο δικηγόρος του Μπρέιβικ, αλλά στο πρόσωπό του καθρεφτίζεται η αμηχανία ενός έθνους υπερήφανου για τη φιλελεύθερη πολιτική του και τόσο απορημένου με τον διαβολικό σπόρο που φώλιαζε στα σπλάχνα του.

Ο Γκρίνγκρας δεν είναι ο σκηνοθέτης που θα ηθικολογήσει, προτιμώντας να μιλά με λόγια σημασίας και εικόνες δύναμης − να προλαβαίνει τα χτυπήματα αντί να τα επιβάλει στον θεατή, εμμένοντας στο μέγεθός τους. Η βαρύτητα του συμβάντος όχι μόνο δεν του διαφεύγει αλλά είναι απόλυτα συνδεδεμένη με το ουσιαστικό πένθος που δημιούργησε η πληγή του θανάτου δεκάδων νέων παιδιών με ιδεαλισμό και άγουρα πολιτικά όνειρα (πολλά, γόνοι πολιτικών οικογενειών και έτοιμα να στρατευτούν και αυτά) από έναν σύγχρονο ναζιστή, έναν φιλάρεσκο, επικίνδυνο και καλά διαβασμένο λύκο με τη μάσκα του ευγενικού σκανδιναβικού αμνού.

Πάνω απ' όλα, το «22 July» θέτει τις σωστές ερωτήσεις για ένα μείζον θέμα σε εξέλιξη στη Νορβηγία και σε ολόκληρη την Ευρώπη, παίρνοντας αφορμή από μια απρόσμενη τραγωδία που δίχασε και αναστάτωσε όσο καμία άλλη.

Ανταπόκριση από τη Βενετία: «22 Ιουλίου», στον τόπο της τραγωδίας της Ουτόγια Facebook Twitter
Με το «Sunset», ο Λάσλο Νέμες καταπιάνεται κι αυτός με τη διάλυση της ευρωπαϊκής ιδέας της ένωσης των λαών κάτω από κοινά συμφέροντα και ιδανικά.

Με το «Sunset», ο Λάσλο Νέμες καταπιάνεται κι αυτός με τη διάλυση της ευρωπαϊκής ιδέας της ένωσης των λαών κάτω από κοινά συμφέροντα και ιδανικά, αλλά το κάνει με έναν φαντασματικό, καλλιτεχνικότερο τρόπο, ταξιδεύοντας πάνω από έναν αιώνα πριν στην προπολεμική Βουδαπέστη. Όπως και στον πολυβραβευμένο «Γιο του Σαούλ», τοποθετεί την κάμερά του στον ώμο και στο πρόσωπο της κεντρικής ηρωίδας, αφήνοντας τους υπόλοιπους χαρακτήρες να μπαίνουν και να βγαίνουν από το οπτικό της πεδίο, επιλέγοντας την υποκειμενική άποψη.

Η Ίρις Λέιτερ επιστρέφει στην πόλη που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει όταν ήταν παιδί γιατί κάηκε το πατρικό της και πέθαναν οι εύποροι γονείς της, ψάχνοντας επίμονα τον αδελφό της σε μια πόλη αστικής κομψότητας και καλών τρόπων. Κάτω από τη διακοσμητική πολυτέλεια και τις αριστοκρατικές συνήθειες (η Ίρις ζητά εργασία σε ένα κατάστημα που εμπορεύεται ακριβά καπέλα, αλλά την απορρίπτουν χωρίς προφανή αιτία), ελλοχεύει η απορρύθμιση και η αταξία – ή, τουλάχιστον, υπονοείται το ράγισμα της φτιασιδωμένης βιτρίνας που ήταν η Κεντρική Ευρώπη στην αυγή του Μεγάλου Πολέμου.

Η αγωνιώδης περιήγηση της όμορφης κοπέλας στην αχλή της μνήμης της γεννά περισσότερο την αίσθηση μιας αμφισημίας: τα νοσταλγικά χρώματα της σέπιας που κυριαρχούν παραχωρούν τη θέση τους σε ένα απειλητικό ηλιοβασίλεμα, το λυκόφως μιας αυτοκρατορίας σε πήλινα πόδια.

Το διφορούμενο της υπόθεσης ενισχύεται από την αμφιβολία γύρω από την ταυτότητα της Λέιτερ: είναι όντως η γυναίκα που νομίζει πως είναι, υπάρχει ή όχι ο αδελφός που δεν είδε ποτέ ή είναι το ίδιο και το αυτό πρόσωπο;

Η ίδια ψευδαίσθηση, στο μάξιμουμ, χαρακτήρισε τον εφιάλτη του «Σαούλ» κάτω από συγκεκριμένο πλαίσιο ωστόσο και με συνεχή τη ματιά στον κοντινό ορίζοντα του θανάτου. Στο «Sunset» ο Νέμες επαναλαμβάνει την τεχνική των εξαντλητικών μονοπλάνων και του βιρτουόζικου personal point of view, αν και επιχειρεί κάτι πιο σύνθετο και κρυφό στην ουσία του θέματος που θίγει.

Είναι ένας αναμφισβήτητος τεχνίτης με όραμα που βάζει ψηλά τον πήχη και συνεχίζει την ευρωπαϊκή παράδοση των μεγάλων masters, όσο κι αν η δεύτερή του ταινία δεν ενθουσίασε, κυρίως αγγλοσάξονες κριτικούς, στο 75ο Φεστιβάλ Βενετίας.

 

Τρέιλερ του «Sunset»

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ανταπόκριση από τη Βενετία: Suspiria. Οι μάγισσες επέστρεψαν με άγριες διαθέσεις

Οθόνες / Ανταπόκριση από τη Βενετία: Suspiria. Οι μάγισσες επέστρεψαν με άγριες διαθέσεις

Στην πιο πολωτική ταινία του Φεστιβάλ Βενετίας, ο Λούκα Γκουαντανίνο δεν έκανε ένα σεβαστικό ή ελεύθερο remake του Suspiria, αλλά μια δοκιμιακή ανάλυση προσθέτοντας τα κομμάτια που αισθανόταν πως έλειπαν από αυτό το διονυσιακό λουτρό αίματος χορού και φεμινισμού
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου cartoon

Oθόνες / Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου καρτούν

Υπερφορτωμένο, κατά διαστήματα απολαυστικό, με μια τετράποδη προσθήκη που θα κάνει τους ζωόφιλους να γαβγίζουν από χαρά, το «Superman» του Τζέιμς Γκαν δεν προσποιείται πως θέλει να προσφέρει τίποτα παραπάνω από δύο ευχάριστες ώρες στο σινεμά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Η πρώτη ταινία του αναγεννημένου διευρυμένου σύμπαντος της DC, ο υβριδικός μεταμεσονύκτιος χαβαλές του «Dangerous Animals» και το χιτσκοκικό «Spellbound», με την ονειρική σεκάνς ανθολογίας που σχεδίασε ο Σαλβαδόρ Νταλί, ξεχωρίζουν από το πρόγραμμα αυτής της εβδομάδας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Νύχτα Αγωνίας: Το trendy δράμα του Χίτσκοκ με τη συμμετοχή του Νταλί

Οθόνες / Νύχτα Αγωνίας: Το trendy δράμα του Χίτσκοκ με τη συμμετοχή του Νταλί

Ο μεγαλοπαραγωγός Ντέιβιντ Ο. Σέλζνικ επιθυμούσε ένα trendy δράμα για την ψυχανάλυση, ενώ ο Άλφρεντ Χίτσκοκ γύρισε άλλο ένα θρίλερ για το σεξ, την ερωτική επιθυμία και τον ρόλο μιας δυναμικής γιατρού, απροστάτευτης σε ένα σεξιστικό ανδροκρατούμενο μικρόκοσμο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αναγέννηση του Jurassic World με ανακυκλωμένα υλικά, ανακουφιστικά αναχρονιστική

Οθόνες / Jurassic World: Ανακυκλωμένα υλικά, ανακουφιστικό πισωγύρισμα

Ο Κόλιν Τρεβόροου ξεκίνησε δυνατά τη δεύτερη τριλογία του Jurassic σύμπαντος και την έστειλε στον αγύριστο ή περίπου στη μέση του πουθενά, με τους τροποποιημένους δεινοσαύρους αδέσποτους, οπλισμένους κι επικίνδυνους, σε ένα φινάλε με οικολογικές κορόνες, πανηγυρικά χαοτικό, ψευδεπίγραφα απειλητικό και, εν τέλει, εξαιρετικά ανιαρό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στο «F1», o Μπραντ Πιτ θυμίζει τους σταρ μιας άλλης εποχής

Οθόνες / Στο «F1», o Μπραντ Πιτ θυμίζει τους σταρ μιας άλλης εποχής

Ο Μπραντ Πιτ, σε έναν μεγαλειώδη αναχρονισμό σε σύγκριση με τους ζορισμένους άνδρες του σύγχρονου κινηματογράφου, παίζει την ψυχούλα που όλοι φανταζόμαστε στο «F1», έναν (καθόλου σκοτεινό) ιππότη της ασφάλτου, ριψοκίνδυνο για το fun της ιστορίας, σε πλήρη έλεγχο της κατάστασης, πιστό στο σχεδόν ερωτικό του ραντεβού με τον φακό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
10 κινηματογραφικές προβολές-events που δεν πρέπει να χάσετε φέτος το καλοκαίρι

Οθόνες / 10 θρυλικές ταινίες που θα δούμε φέτος στα θερινά

Πέρα από τις ταινίες της διανομής, το καλοκαίρι διεξάγονται events, φεστιβάλ κaι αφιερώματα που (επανα)συστήνουν θησαυρούς από το κινηματογραφικό παρελθόν. Επιλέγουμε μια προβολή από δέκα τέτοιες δράσεις, στις οποίες κάθε σινεφίλ αξίζει να χτυπήσει κάρτα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Απώλειες / Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Η αγαπημένη ηθοποιός, που έφυγε πλήρης ημερών πριν από λίγες ημέρες, υπήρξε η επιτομή της Ελληνίδας θείας, τόσο στην τηλεόραση όσο και στον κινηματογράφο. Ο ανιψιός της, Φώτης Σεργουλόπουλος, θυμάται στιγμές μαζί της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

The Review / Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

O Χρήστος Παρίδης συζητά με τη Βένα Γεωργακοπούλου για την τελευταία ταινία του Τεξανού δημιουργού. Πρόκειται, τελικά, για μια αντικαπιταλιστική αλληγορία της εποχής μας;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ