Ανούκ Εμέ: «Μπορείς να διακρίνεις την αληθινή ομορφιά σ' έναν άνθρωπο μόνο καθώς μεγαλώνει»

Ανούκ Εμέ (1932-2024): Η βασίλισσα του ματαιωμένου έρωτα Facebook Twitter
Είχε ήδη γίνει γνωστή με το μικρό όνομα Ανούκ, υποδηλώνοντας εξαρχής έναν εξωτισμό που δεν είχε όμοιό της στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια του ευρωπαϊκού κινηματογράφου.
0

Η μυθιστορηματικής ωραιότητας Νικόλ Φρανσουάζ Φλοράνς Ντρεϊφούς δεν θα μπορούσε παρά να απασχολήσει τον φακό στο κατώφλι της ενηλικίωσής της, με έναν μικρό ρόλο στα 14 της χρόνια, να πρωταγωνιστήσει για πρώτη φορά σε μια παραλλαγή του εμβληματικά ρομαντικού και τραγικού Ρωμαίος και Ιουλιέτα και να υιοθετήσει, χωρίς δεύτερη σκέψη, το ψευδώνυμο Αγαπημένη (Aimée), που της πρότεινε ο ποιητής και σκηνοθέτης της ταινίας που την εισήγαγε στο ευρύ κοινό (Εραστές της Βερόνα), ο Ζακ Πρεβέρ.

Είχε ήδη γίνει γνωστή με το μικρό όνομα Ανούκ, υποδηλώνοντας εξαρχής έναν εξωτισμό που δεν είχε όμοιό της στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, εφάμιλλο της μελαχρινής ομορφιάς της Άβα Γκάρντνερ, με λιγότερο εκρηκτικό ερωτισμό και πιο εσωστρεφή σαγήνη.

Όχι πως οι σειρήνες του Χόλιγουντ δεν ήχησαν νωρίς γι’ αυτήν: το Journey του Ανατόλ Λίτβακ από το 1959, ένα ποτ πουρί από σταρ και πλοκή, και ειδικά το βιβλικά ελεεινό Σόδομα και Γόμορρα (1962) του Ρόμπερτ Όλντριτς ανέβαλαν τα όποια σχέδια για υπερατλαντική μετακόμιση. Και παρότι είχε επισημανθεί από τον Αλεξάντρ Αστρίκ σε δυο ταινίες του, όπως και από τον Ζιλιάν Ντιβιβιέ, ο πρώτος που παρέσυρε την Ανούκ Εμέ στο κινηματογραφικό του σύμπαν ήταν ο Ζακό της Νάντης, ο Ζακ Ντεμί, πριν από τα μιούζικαλ και τη Βαρντά που τον έκαναν διάσημο, δωρίζοντάς της ίσως τον καλύτερό της ρόλο, με το καλημέρα.

Πίστευε στην ομορφιά, μόνο όπως αποκαλύπτεται στο πέρασμα των χρόνων: όταν την είδαμε σε μια συνέντευξη τύπου για τα 40 χρόνια της επετείου του «Ένας Άνδρας, Μια Γυναίκα» στις Κάννες, παρέμενε η ίδια καλλονή, αναλλοίωτη και αυτοκρατορική, το σύμβολο κομψότητας που δεν γνωρίζει ηλικία, λιγομίλητη, ευγενική αλλά καίρια.

Η Λόλα (1961) των καμπαρέ, της νύχτας και του φλερτ, της πρόσκαιρης λάμψης, του πόθου και των υποσχέσεων, ήταν η άπιαστη γυναίκα που εμπνέει τον έρωτα τριών ανδρών, αλλά η ίδια ελπίζει κρυφά στην επιστροφή του ενός και μοναδικού πρίγκιπα της ζωής της. Είχε προηγηθεί η πλούσια, απαθής Μανταλένα στην Dolce Vita του Φεντερίκο Φελίνι, ο οποίος φυσικά δεν παρέλειψε, τρία χρόνια αργότερα από την ωδή στην εφήμερη δόξα, να την εντάξει στο δυναμικό των γυναικών του Μαρτσέλο στο αυτοβιογραφικό, υπαρξιακό του αριστούργημα, 8 1/2. Ήταν η Λουίζα, η σύζυγος του ραγισμένου σκηνοθέτη, που εκρήγνυται, καπνίζει αρειμανίως και τον ψέγει για τις αδυναμίες και την απερισκεψία του. 

Ανούκ Εμέ (1932-2024): Η βασίλισσα του ματαιωμένου έρωτα Facebook Twitter
Με τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι στο «8 1/2» του Φελίνι.

Η μεγάλη στιγμή της καριέρας της ήρθε με το Ένας Άνδρας, Μια Γυναίκα, τη μοντέρνα ματιά του Κλοντ Λελούς στο σινεμά του αισθήματος, με μια αλλιώτικα ρομαντική ταινία, πλημμυρισμένη με μουσική και αποσιώπηση διαλόγου, στα όρια του cringe και της δημιουργικής ελλειπτικότητας, όπου λάμπουν ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν με την Εμέ ως διακεκομμένοι ασπρόμαυροι εραστές που αγκαλιάζονται έγχρωμα, όταν η κάμερα τους συνοδεύει έξω από τους τέσσερις τοίχους. Η ίδια κέρδισε Χρυσή Σφαίρα και βρέθηκε, σε μια σπάνια περίπτωση διάκρισης ξενόγλωσσης ερμηνείας, στην πεντάδα των Όσκαρ για πρώτο γυναικείο ρόλο, χάνοντας από την Ελίζαμπεθ Τέιλορ για το Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ. Και να φανταστείτε πως η Εμέ πήρε τον ρόλο χωρίς να διαβάσει καν το σενάριο, επειδή της το πρότεινε ο καλός της φίλος Τρεντινιάν.

Κι ενώ θα περίμενε κάποιος να ανοίξει η βεντάλια στην επιλογή των αγγλόφωνων ρόλων, το Ζιστίν του Τζορτζ Κιούκορ ήταν μια προβληματική μεταφορά του Αλεξανδρινού Κουαρτέτου του Ντάρελ, που έχασε πολλά εκατομμύρια για την ήδη πληγωμένη 20th Century Fox, το Appointment του Σίντνεϊ Λιούμετ πέρασε απαρατήρητο, ενώ το υπέροχο και παραγνωρισμένο Model Shop, μια περιπλάνηση του Ζακ Ντεμί στο αναβράζον Λος Άντζελες στα τέλη των '60s, συνέχισε τον μύθο της Λόλα, δίνοντάς της έναν χαρακτήρα με το ίδιο όνομα, μια οπτασία που γοητεύει και καταλύει, παρά έναν συγκεκριμένο, ζουμερό ρόλο. 

Ανούκ Εμέ (1932-2024): Η βασίλισσα του ματαιωμένου έρωτα Facebook Twitter
Με τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν στην ταινία «Ένας Άνδρας, Μια Γυναίκα».
Ανούκ Εμέ (1932-2024): Η βασίλισσα του ματαιωμένου έρωτα Facebook Twitter
Το μυστήριο που εξέπεμπε η Λόλα, η αναζήτηση της απόδρασης από μια ευάλωτη και αδιαπέραστη γυναίκα αινιγματικού ψυχισμού, αποτυπώθηκε για πάντα στην εικόνα της Ανούκ Εμέ.

Αν και τα '60s ανήκουν και σ’ αυτήν, η επόμενη δεκαετία της διαφεύγει, αφού μέχρι το 1975 δεν εμφανίζεται σε καμία ταινία, και επανέρχεται στην ξεχασμένη Δεύτερη Ευκαιρία, και πάλι δια χειρός Λελούς, με συμπρωταγωνίστρια την Κατρίν Ντενέβ. Στον αντίποδα της πορσελάνινης τελειότητας της Ντενέβ και της σκαμπρόζικης αναρχίας της Μπριζίτ Μπαρντό, που είχε ήδη κουραστεί από το σινεμά, και πριν αναλάβουν δράση στο γαλλικό σταρ σίστεμ και στις προτιμήσεις των σκηνοθετών αιχμής οι δυο Ιζαμπέλ, η Ιπέρ και η Ατζανί, η Εμέ διατήρησε μια αγέρωχη και διακριτική προσέγγιση στο επάγγελμα και τη δημόσια εικόνα της, προτιμώντας να αφήσει τη δουλειά της να μιλήσει, μετρώντας με προσοχή τα λόγια και τις εμφανίσεις της, περιμένοντας, αντί να σπεύσει ή να υπερβάλλει.

Κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει ποια θα ήταν η πορεία της, αν είχε σκηνοθετηθεί από τον δεύτερο σύζυγό της, Νίκο Παπατάκη, με τον οποίο απέκτησε το μοναδικό της παιδί, τη Μανουέλα Παπατάκη (κάποτε σύζυγο του Έλληνα ηθοποιού Μιχάλη Μανιάτη), αλλά στην πενταετία που πέρασαν μαζί, από το 1950 ως το 1955, ο Έλληνας της διασποράς δεν είχε ακόμη ξεκινήσει το ιδιόμορφο σινεμά του.

«Προχωρώ μπροστά γιατί παραμένω δεκτική, αισθάνομαι πως όλα μπορεί να συμβούν», είχε πει, γι’ αυτό και δεν είπε όχι σε προκλήσεις και νέες συνεργασίες, με τον Μπερνάρντο Μπερτολούτσι στην Τραγωδία ενός Γελοίου Ανθρώπου, σε μια κωμωδία του Μίκα Καουρισμάκι, σε σάτιρα του Χένρι Τζάγκλομ, σε δράμα του Γιέρζι Σκολιμόφσκι, ξανασυναντώντας τον Μάικλ Γιόρκ μετά τη Ζιστίν, και βέβαια στο βαρύ δράμα A Leap in the Dark του Μάρκο Μπελόκιο, στον ρόλο της αυτοκτονικής γυναίκας που συνάπτει δεσμό με έναν ηθοποιό (Μικέλε Πλάτσιντο) και προκαλεί τη ζήλια του δικαστή αδελφού της (Μισέλ Πικολί), που της χάρισε το βραβείο ερμηνείας στο Φεστιβάλ Καννών του 1980. 

Ανούκ Εμέ (1932-2024): Η βασίλισσα του ματαιωμένου έρωτα Facebook Twitter
Η μεγάλη στιγμή της καριέρας της ήρθε με το «Ένας Άνδρας, Μια Γυναίκα». Φωτ.: Terry Fincher/Daily Express/Hulton Archive/Getty Images/Ideal Images

Το μυστήριο που εξέπεμπε η Λόλα, η αναζήτηση της απόδρασης από μια ευάλωτη και αδιαπέραστη γυναίκα αινιγματικού ψυχισμού, αποτυπώθηκε για πάντα στην εικόνα της Ανούκ Εμέ. Επέλεγε την επιθυμία έναντι της ιδιοκτησίας και πίστευε στην ομορφιά, μόνο όπως αποκαλύπτεται στο πέρασμα των χρόνων: όταν την είδαμε σε μια συνέντευξη τύπου για τα 40 χρόνια της επετείου του Ένας Άνδρας, Μια Γυναίκα στις Κάννες, παρέμενε η ίδια καλλονή, αναλλοίωτη και αυτοκρατορική, το σύμβολο κομψότητας που δεν γνωρίζει ηλικία, λιγομίλητη, ευγενική αλλά καίρια, σαν τη Σιμόν Λόουενταλ λίγο πριν στείλει τα μοντέλα της γυμνά στην πασαρέλα, στο Prêt à Porter του Ρόμπερτ Άλτμαν.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιμ Βέντερς: «Είμαι αισιόδοξος για το σινεμά, ο κόσμος σιχάθηκε το streaming»

Οθόνες / Βιμ Βέντερς στη LifO: «O κόσμος σιχάθηκε το streaming»

Με αφορμή το αφιέρωμα στο έργο του που είδαμε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, ο Γερμανός σκηνοθέτης μάς μίλησε για την εκλεκτική συγγένεια που νιώθει με την Ιαπωνία και για τον τρόπο που του αρέσει να κάνει ταινίες, ενώ εξέφρασε την αισιοδοξία του για την επιστροφή του κοινού στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Γιάννης Φάγκρας: «Το μικρόβιο της απληστίας μπορεί να μας κάνει όλους κανίβαλους»

Οθόνες / Γιάννης Φάγκρας: «Η απληστία μπορεί να μας κάνει όλους κανίβαλους»

Την ανθρώπινη απληστία με φόντο το προσφυγικό διαπραγματεύεται η ταινία «Μικρός Ανθρωποφάγος», μια «πανκ περιπέτεια», σύμφωνα με τον σκηνοθέτη της, που συμμετέχει στο φετινό 66ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ντάνιελ Ντέι Λιούις ήθελε να γίνει στρατιώτης αλλά τελικά έμαθε να κατασκευάζει βιολιά

Pulp Fiction / Ντάνιελ Ντέι Λιούις, μας έλειψες

Ο διάσημος ηθοποιός ήρθε στην Αθήνα και μας μίλησε αποκλειστικά για την επεισοδιακή πρώτη του επίσκεψη στην Ελλάδα, όταν ακόμη ήταν μακρυμάλλης έφηβος στα χρόνια της χούντας, και για την επάνοδό του στα πλατό μαζί με τον γιο του, Ρόναν, μαζί με τον οποίο έγραψε για πρώτη φορά σενάριο για την ταινία «Ανεμώνη».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντέπυ Γοργογιάννη: «Ο intimacy coordinator θα ενταχθεί και στη δική μας κουλτούρα»

Θέατρο / Πώς γυρίζουμε σήμερα μια σκηνή βιασμού;

Το θέατρο και ο κινηματογράφος διεθνώς επανεξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο στήνονται οι ερωτικές και βίαιες σκηνές: μέχρι ποιο σημείο μπορεί να εκτεθεί ένα σώμα; Η Ντέπυ Γοργογιάννη εξηγεί τον ρόλο του intimacy coordinator και τον τρόπο που τίθενται τα όρια.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Πριν από το break, ο Γιώργος Λάνθιμος τα λέει όλα

Οθόνες / Γιώργος Λάνθιμος: «Το θέμα είναι πώς ξαναβρίσκεις τη χαρά»

Παραδέχεται πως η δημιουργία ενός έργου τέχνης δεν είναι μια ανώδυνη διαδικασία. Και πως χρειάζεται ένα διάλειμμα. Πήρε στάση απέναντι σε όσα συμβαίνουν στη Γάζα γιατί «Αν είσαι άνθρωπος με οποιαδήποτε ενσυναίσθηση, δεν μπορείς να μη μιλήσεις». Λίγο πρίν την κυκλοφορία της ταινίας Βουγονία που σκηνοθετεί, ο Γιώργος Λάνθιμος μίλησε στη LifO.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Η Ιζαμπέλ Ιπέρ έπαιξε σε 120 ταινίες. Σε αυτές τις 10 ξεπέρασε τον εαυτό της

Οθόνες / Η Ιζαμπέλ Ιπέρ έπαιξε σε 120 ταινίες. Σε αυτές τις 10 ξεπέρασε τον εαυτό της

Με αφορμή το αφιέρωμα που ετοίμασε το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για μία από τις σπουδαιότερες ηθοποιούς της εποχής μας, επιλέγουμε 10 ταινίες της, στις οποίες έχει αποτυπωθεί η τεράστια υποκριτική της δυναμική και η ικανότητά της να μεταμορφώνεται εσωτερικά με κάθε ρόλο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ