Τα πόδια αυτής της μούμιας ανήκουν στη βασίλισσα Νεφερτάρι

Τα πόδια αυτής της μούμιας ανήκουν στη βασίλισσα Νεφερτάρι Facebook Twitter
Ο τάφος της Νεφερτάρι είναι ένας από τους μεγαλύτερους στην αρχαιολογικού ενδιαφέροντος περιοχή της Κοιλάδας των Βασιλέων, με το περίτεχνα διακοσμημένο εσωτερικό του, να κάνει πολλούς να το αποκαλούν «Καπέλα Σιστίνα της Αιγύπτου»
0

Στην βασίλισσα Νεφερτάρι φαίνεται ότι ανήκουν τα πόδια διαμελισμένης μούμιας που είχαν βρεθεί στον τάφο της συγκεκριμένης στην περιοχή της Κοιλάδας των Βασιλέων στην Αρχαία Αίγυπτο.  

H Νεφερτάρι ήταν η δεύτερη και αγαπημένη σύζυγος του Μεγάλου Φαράω Ραμσή του Β’ (1279 – 1213 π.Χ), ο οποίος για χάρη της έχτισε ένα ιερό ακριβώς δίπλα στο δικό του, στο Αμπού Σιμπέλ. Τα κολοσσιαία αγάλματα της εκεί είναι ισομεγέθη με τα δικά του, ως σύμβολα του απέραντου σεβασμού που ο Φαραώ έτρεφε για τη δεύτερη σύζυγο του. Η αγάπη του για εκείνην έχει κυριολεκτικά διακοσμήσει τους τοίχους του τάφου της, μέσα από τα ποιήματα λατρείας και πένθους που συνέθεσε, όταν εκείνη έφυγε από τη ζωή: «Η αγάπη μου είναι μοναδική – κανείς δεν μπορεί να την ανταγωνιστεί, γιατί είναι η ομορφότερη γυναίκα που υπάρχει. Μόνο με ένα πέρασμα της έκλεψε την καρδιά μου». Αυτοί είναι μερικοί από τους στίχους που εμφανίζονται στο εσωτερικό του τάφου μαζί με σκηνές από το Βιβλίο των Νεκρών, με τη Νεφερτάρι σε σκηνές από την καθημερινότητα της, αλλά και τη μετά θάνατον ζωή της.

Mε τη βοήθεια της τεχνολογίας, οι ακτίνες Χ, η οστεολογική ανάλυση και μια σειρά ακόμη ελέγχων μπορούν να πιστοποιήσουν ποια ήταν η πραγματική ιδιοκτήτρια των ποδιών.

Ο τάφος της Βασίλισσας Νεφερτάρι ανακαλύφθηκε το 1904 από τον διακεκριμένο Ιταλό αιγυπτιολόγο Ερνέστο Σκιαπαρέλι. (Αν το όνομα του θυμίζει κάτι είναι γιατί ανήκε στη διάσημη οικογένεια των Σκιαπαρέλι που διακρίθηκε στις τέχνες, τα γράμματα και τις επιστήμες. Μέλος της ίδιας οικογένειας ήταν και ο ξάδελφος του αιγυπτιολόγου και γνωστός αστρονόμος Τζοβάνι Σκιαπαρέλι που πρώτος παρατήρησε τα φημισμένα «κανάλια» του Άρη. Της ιδίας οικογένειας και η Έλσα Σκιαπαρέλι, η ευρηματική σχεδιάστρια μόδας, καινοτομίες της οποίας επιβιώνουν στο γυναικείο ντύσιμο έως τις μέρες μας).

Τα πόδια αυτής της μούμιας ανήκουν στη βασίλισσα Νεφερτάρι Facebook Twitter
Τα μουμιοποιημένα πόδια της Νεφερτάρι στο Μουσείο Egizio στο Τορίνο

Πέρα από αυτά, ο τάφος της Νεφερτάρι είναι ένας από τους μεγαλύτερους στην αρχαιολογικού ενδιαφέροντος περιοχή της Κοιλάδας των Βασιλέων, με μοναδικές τοιχογραφίες στο εσωτερικό του, το οποίο βρίσκεται σε άριστη κατάσταση και κατά το παρελθόν είχε κάνει πολλούς να το αποκαλούν «Καπέλα Σιστίνα της Αιγύπτου». Ωστόσο, το περιεχόμενο του τάφου είχε ήδη λεηλατηθεί κατά την αρχαιότητα. Ό,τι απέμεινε μέσα σ’ αυτόν ήταν μικροαντικείμενα (σπασμένα αγγεία, 34 ξύλινα ομοιώματα shabtis, κουμπιά με ανάγλυφο το όνομα του βασιλιά, κ.α), καθώς και ένα θραύσμα της σαρκοφάγου της από ροζ γρανίτη, ένα ζευγάρι από περίτεχνα ξύλινα σανδάλια και δύο μουμιοποιημένα πόδια σπασμένα σε κομμάτια.   

Τα πόδια αυτής της μούμιας ανήκουν στη βασίλισσα Νεφερτάρι Facebook Twitter
Πρόσοψη του επιβλητικού προς τιμήν της Ναού στο Αμπού Σιμπέλ

Τα ευρήματα χωρίζονται σε τρία τμήματα: ένα μεγάλο μέρος του ποδιού που αποτελείται από την επιγονατίδα, τμήμα του μηρού και της κνήμης, ένα μεσαίου μεγέθους κομμάτι επίσης από το γόνατο και ένα μικρότερο από το μηριαίο οστό. Επειδή ο Σκιαπαρέλι υπήρξε διευθυντής του Μουσείου Egizio στο Τορίνο από το 1894 μέχρι και τον θάνατο του το 1928, τα ευρήματα των ανασκαφών του πριν από 20 χρόνια προστέθηκαν στη συλλογή του Μουσείου. Μεταξύ αυτών πλέον θα βρίσκονται και τα πόδια της μούμιας. Στο συγκεκριμένο Μουσείο, ας σημειωθεί ότι φιλοξενούνται περισσότερα από 300.000 αντικείμενα, γεγονός που καθιστά το Egizio το δεύτερο μεγαλύτερο και πλήρες, σε αιγυπτιακές αρχαιότητες, Μουσείο στον κόσμο.  Πρώτο, είναι εκείνο του Καΐρου.

Τα πόδια αυτής της μούμιας ανήκουν στη βασίλισσα Νεφερτάρι Facebook Twitter
Ένα από τα ανάγλυφα κουμπιά που βρέθηκαν στο εσωτερικό του τάφου της Νεφερτάρι
 

Όσο για τα πόδια της Βασίλισσας, αυτά έχουν τη δική τους ιστορία: επειδή βρέθηκαν στον τάφο της Νεφερτάρι, ο οποίος έχει αναγνωριστεί ως δικός της ακριβώς λόγω των επιγραφών και των τοιχογραφιών που κρύβονται στο εσωτερικό του, από τότε θεωρείτο  ότι ανήκαν σ’ εκείνη. Όμως, κάτι τέτοιο, τουλάχιστον μέχρι σήμερα δεν ήταν εφικτό να τεκμηριωθεί επιστημονικά. Πλέον με τη βοήθεια της τεχνολογίας, οι ακτίνες Χ, η οστεολογική ανάλυση και μια σειρά ακόμη ελέγχων μπορούν να πιστοποιήσουν ποια ήταν η πραγματική ιδιοκτήτρια των ποδιών. Η ανθρωπομετρική ανασύσταση και ανασυγκρότηση του πραγματικού μεγέθους των γόνατων που βρέθηκαν αποκάλυψαν ότι αυτά ανήκαν σε γυναίκα με ύψος γύρω στο 1,65-1,68, σύμφωνα και με την επικεφαλής της συγκεκριμένης έρευνας, τον καθηγητή Maciej Henneberg, από το Πανεπιστήμιο της Αδελαϊδας στην Αυστραλία.

Κατά τον ίδιο, η Νεφερτάρι φαίνεται πως ήταν κατά 84% (!) ψηλότερη από τις γυναίκες της εποχής της, κατά τη διάρκεια της 3ης Ενδιάμεσης Περιόδου του Νέου Βασιλείου της Αιγύπτου. Η ανάλυση των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για την ταρίχευση της βασίλισσας φαίνεται να διαφέρουν από εκείνα που χρησιμοποιήθηκαν για τον σύζυγο της, ενώ η οστεολογική και ανθρωπολογικές αναλύσεις δείχνουν ότι τα πόδια ανήκαν σε άτομο που κατά πάσα πιθανότητα έπασχε από αρτηριοσκλήρωση και όταν πέθανε η ηλικία του κυμαινόταν μεταξύ των 40 και των 60 ετών της ζωής του. Η απόκλιση σε ό,τι αφορά την ηλικία είναι μεγάλη, κυρίως λόγω της καταπόνησης των οστών που βρέθηκαν.

Τα πόδια αυτής της μούμιας ανήκουν στη βασίλισσα Νεφερτάρι Facebook Twitter
Ένα από τα τρία σωζόμενα τμήμα των ποδιών της Βασίλισσας

Βάσει και των συγκριτικών ερευνών των αιγυπτιολόγων που αφιερώθηκαν στα ευρήματα του τάφου της Νεφερτάρι, όταν πέθανε εκείνη, ο σύζυγος της πρέπει να βρισκόταν στο 25ο έτος της μακροχρόνιας μοναρχίας του. Το μέγεθος των σανδαλιών που βρέθηκαν στον τάφο ταιριάζει επίσης με τις διαστάσεις που λογικά θα είχαν το σώμα και τα πόδια της, ενώ η ποιότητα τους μαρτυρά επίσης τη βασιλική καταγωγή της ιδιοκτήτριας. Δυστυχώς, δεν υπήρχε διαθέσιμο DNA που θα μπορούσε να ρίξει περαιτέρω φως στις έρευνες.

Τα πόδια αυτής της μούμιας ανήκουν στη βασίλισσα Νεφερτάρι Facebook Twitter
Τα σανδάλια που βρέθηκαν στο εσωτερικό του τάφου

«Μία διαφορά ανάμεσα στη ραδιοχρονολόγηση και το Αιγυπτιακό μοντέλο χρονολόγησης ήταν για καιρό σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ των ειδικών. Έτσι και τώρα προκύπτουν ερωτήματα για το πότε ακριβώς ανέτειλε το Νέο Βασίλειο της Αιγύπτου. Στο μέλλον, έχουμε κάθε λόγο να ελπίζουμε ότι η ραδιοχρονολόγηση –και μέσω των εξεταζόμενων ευρημάτων, βασιλικών ή μη- θα μπορέσει να επικυρώσει ή να διαψεύσει τις εκτιμήσεις μας»,  καταλήγει ο Henneberg.

Τα πόδια αυτής της μούμιας ανήκουν στη βασίλισσα Νεφερτάρι Facebook Twitter
Τα πόδια αυτής της μούμιας ανήκουν στη βασίλισσα Νεφερτάρι Facebook Twitter
Η ακτινογραφία σε γόνατο και μηριαίο οστό, που αποδεικνύει την "ιδιοκτήτρια" των ευρημάτων
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Αρχαιολογία & Ιστορία / Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Η συγγραφέας, δημοσιογράφος και φεμινίστρια Λιλίκα Νάκου επισκέφθηκε το –υπό κρατική διαχείριση– πορνείο των Βούρλων τον Φλεβάρη του 1936, συνομίλησε με τις «γυναίκες της αμαρτίας» και μετέφερε τις εντυπώσεις της.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Τόσο οι γραπτές πηγές όσο και η εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αποκαλύπτουν ότι οι θεοί και οι ήρωες ήταν μάλλον εκλεκτικότεροι των θνητών ως προς τη διατροφή τους. Και τα φαγητά τους έκρυβαν κίνητρα πέρα από την πείνα...
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Το βράδυ της 28ης Μαΐου 1987 ο 18χρονος Γερμανός προσγειώνεται με ένα Cessna στην Κόκκινη Πλατεία για να αποδείξει ότι «αν κάποιος σαν εμένα μπορεί να περάσει σώος και αβλαβής στην άλλη πλευρά, τότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος, και ίσως να μπορούμε να τα βρούμε όλοι μεταξύ μας».
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Η Μεγαλόχαρη ως αστυνομικό λαγωνικό 

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα «αντιλωποδυτικά θαύματα» της Παναγίας

Μια δημοσιογραφική έρευνα που έκανε το 1933 ο αστυνομικός ρεπόρτερ Ευστάθιος Θωμόπουλος κατέγραψε τους άθλους της Παναγίας· από την Κρήτη μέχρι τη Ροδόπη, οι πιστοί «έβλεπαν» τη δράση της, ένιωθαν ευγνώμονες και τη μαρτυρούσαν.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει στο Βαθύ της Αστυπάλαιας και τι συνεχίζει να αποκαλύπτει η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«ΒΙΑΣ»: Τα αρχαιολογικά τοπία ως ζωντανά οικοσυστήματα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καμπανούλες στους Δελφούς, Πέρδικες στο Σούνιο. Ό,τι φυτρώνει και ζει στους αρχαιολογικούς χώρους

Μια πρωτοποριακή επιστημονική προσέγγιση του πολιτιστικού τοπίου αποκαλύπτει έναν άγνωστο κόσμο χιλιάδων ζώων και φυτών σε είκοσι εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Οι Αθηναίοι / Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Ιστορία μιας πόλης / Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Από το Ωδείο Αθηνών έως τη Σουηδία της εξορίας, ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος δεν υπήρξε μόνο ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας, αλλά και ένας διανοούμενος που οραματίστηκε μια πιο δημοκρατική, λειτουργική και πολιτισμένη πόλη. Ποια είναι η παρακαταθήκη του στη σύγχρονη Ελλάδα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Λουκά Μπαρτατίλα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Πώς κατανοούσαν οι αρχαίοι Έλληνες την ψυχική ασθένεια; Ήταν θεϊκή τιμωρία, παθολογία του σώματος ή ένα υπαρξιακό βάρος που αποτυπωνόταν στη λογοτεχνία και στο θέατρο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Γιώργο Καζαντζίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή Λατινικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, για τον τρόπο με τον οποίο η αρχαιοελληνική κοινωνία εξηγούσε, απεικόνιζε και αντιμετώπιζε τις ψυχικές διαταραχές.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«Army of Lovers», όπως «Στρατός Εραστών»

Οθόνες / «Army of Lovers»: Μια ταινία για τα ζευγάρια εραστών του Ιερού Λόχου

Ο σκηνοθέτης Λευτέρης Χαρίτος εξηγεί πώς αποφάσισε να θίξει ένα θέμα που για αιώνες θεωρείται ταμπού: τις ερωτικές σχέσεις μεταξύ αντρών στην Αρχαία Ελλάδα, ακόμη και στο πεδίο της μάχης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ