Juliette de La Genière: Μια σπουδαία αρχαιολόγος, μια αντισυμβατική προσωπικότητα

Juliette de La Genière Facebook Twitter
Tο 2000 εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας (Académie des Inscriptions et Belles-Lettres) και άνοιξε και από εκεί ένας νέος τομέας έρευνας με την παρακολούθηση των μεγάλων έργων της Ακαδημίας.
0

ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΛΙΓΕΣ ΜΕΡΕΣ, στις 6 Ιουνίου 2022, έφυγε από τη ζωή η Juliette de La Genière, σπουδαία αρχαιολόγος, ελληνίστρια με μεγάλο έργο αναγνωρισμένο διεθνώς· μια καταξιωμένη επιστήμων αλλά και μια εντελώς ιδιαίτερη προσωπικότητα, αντισυμβατική και κάπως ανορθόδοξη. 

Γεννήθηκε το 1927 στο Παρίσι σε μεγαλοαστική οικογένεια επιστημόνων, από αυτές που τροφοδοτούν με στελέχη τη διάσημη Ανώτερη Δημόσια Διοίκηση της Γαλλίας. Φαινόταν κάπως φυσικό να σπουδάσει νομικά ή πολιτικές επιστήμες, γι’ αυτό και μόλις τελείωσε το σχολείο γράφτηκε στη γνωστή Σχολή Πολιτικών και Οικονομικών Σπουδών του Παρισιού και, εξαιρετική φοιτήτρια, πολύ γρήγορα πήρε το πτυχίο της. Τελικά δεν ήταν αυτό που ήθελε.

Την τριγύριζε η επιθυμία μιας έρευνας πιο βαθιάς και περίπλοκης, τελικά πιο απαιτητικής, της αρχαιολογίας – ένας άλλος κόσμος. Έκανε λοιπόν την ολοκληρωτική στροφή: άλλες σπουδές, αρχαιολογία, αρχαία ιστορία, αρχαία ελληνική φιλολογία, πτυχίο, διδακτορική διατριβή, Κέντρο Ερευνών, Λούβρο, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Lille. 

Με το βλέμμα πάντα στο κοινωνικό πλαίσιο και για ν’ αναδειχθεί η σημασία που έχουν οι επαφές και αλληλεπιδράσεις, οργάνωσε μεγάλα συνέδρια με πανελλαδικό περιεχόμενο για τα ιερά και τις νεκροπόλεις.

Στους αρχαιολόγους το πεδίο της πρώτης έρευνας έρχεται πολλές φορές τυχαία· παρουσιάζεται μια συγκυρία, η πρόταση ενός καθηγητή, μιας Εφορείας. Αν είναι ενδιαφέρουσα, παίρνει κανείς την ευκαιρία αυτή αμέσως και προχωρά (η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών δεν έπαιρνε τότε γυναίκες). Της Juliette de La Genière έτυχε να της ζητήσουν μια έρευνα, μια ανασκαφή στην Ιταλία – κι έκανε άπειρες κάθε χρόνο επί 40 χρόνια, μικρές, μεγάλες και μερικές πολύ μεγάλες (Σεγέστη, Σύβαρις, Σελινούς, Paestum, Γέλα κ.λπ.)

Ερεύνησε τον αποικισμό της Μεγάλης Ελλάδας με ιδιαίτερο τρόπο, από μέσα θα μπορούσε να πει κανείς, με στόχο τους ανθρώπους, ώστε να γίνει αντιληπτός ο τύπος της αποίκισης, η διείσδυση του ελληνικού στοιχείου στον ιθαγενή πληθυσμό, ο χαρακτήρας των επαφών που οι αποικίες διατηρούσαν με την κυρίως Ελλάδα. Βαθιά γνώστης, διεθνώς αναγνωρισμένη, της κεραμικής, μελέτησε και ερμήνευσε τα εξαίρετα αττικά αγγεία στους πλούσιους τάφους των Ετρούσκων, ώστε να κατανοήσουμε το κοινό στο οποίο απευθυνόταν το εξαγωγικό εμπόριο των Αθηναίων και τις προτιμήσεις του.

Με τον ίδιο τρόπο προσέγγισε και τις ελληνικές αποικίες της Μικράς Ασίας – έναν νέο πόλο ενδιαφέροντος. Στην Κλάρο ξανάπιασε την παλιά ανασκαφή του Louis Robert και μελέτησε το ιερό και το μαντείο του Απόλλωνος, και στη συνέχεια Κλαζομενές, Κολοφών, Αφροδισιάς, πάντα το μεγάλο ενδιαφέρον για τον ελληνικό κόσμο πέρα από τα στενά σύνορα της Ελλάδας· αλλά και η μόνη ανασκαφή που έκανε στην Ελλάδα, στις Ακριές της Λακωνίας, ήταν για να φέρει στο φως ένα ιερό της Κυβέλης και να παρακολουθήσει τα βήματα της μεγάλης φρυγικής θεάς από την Ασία στην Ελλάδα. 

Με το βλέμμα πάντα στο κοινωνικό πλαίσιο και για ν’ αναδειχθεί η σημασία που έχουν οι επαφές και αλληλεπιδράσεις, οργάνωσε μεγάλα συνέδρια με πανελλαδικό περιεχόμενο για τα ιερά και τις νεκροπόλεις. Παράλληλα με την έντονη αυτή ανασκαφική δραστηριότητα, συνέχισε και τα πανεπιστημιακά της καθήκοντα. Οργάνωσε στη Lille το Κέντρο Αρχαιολογικών Ερευνών, που έδωσε μεγάλη ώθηση στις κλασικές σπουδές κι έβαλε έτσι το πανεπιστήμιο αυτό στη διεθνή αρχαιολογική κοινότητα. Ακούραστα στεκόταν πάντα κοντά στους φοιτητές της με παρακολούθηση, συμβουλές, υποτροφίες, θέσεις σε ανασκαφές.

Στην Ελλάδα ερχόταν κάθε χρόνο, στους σπουδαίους χώρους αλλά και στους πιο μακρινούς στη Μεσημβρία Ζώνη στη Θράκη, στα Άβδηρα, στο Δίον, στην Κάρπαθο, στη Σύμη, στη Νίσυρο. Δεινή οδηγός, δεν δίσταζε να διανύει μεγάλες αποστάσεις στην Ιταλία, την Τουρκία και την Ελλάδα για να φθάσει εκεί που ήθελε μ’ ένα αυτοκίνητο γεμάτο χαρτιά, σχέδια, αρχαίους συγγραφείς και… αστυνομικά μυθιστορήματα που καταβρόχθιζε τα βράδια. 

CHECK Juliette de La Genière Facebook Twitter

Δεν θ’ αναφερθώ στο μεγάλο συγγραφικό της έργο, τις δημοσιεύσεις των ανασκαφών, τα βιβλία και τα άρθρα. 

Σαν επιστέγασμα της εξαιρετικής αυτής παιδείας, το 2000 εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας (Académie des Inscriptions et Belles-Lettres) και άνοιξε και από εκεί ένας νέος τομέας έρευνας με την παρακολούθηση των μεγάλων έργων της Ακαδημίας. 

Παρ’ όλα αυτά, τις τιμητικές καθηγητικές έδρες, τις εκλογές σε άλλες ακαδημίες, τα παράσημα, παρέμεινε πάντα απλή, προσιτή σε όλους, έτοιμη να βοηθήσει και πάντα προσγειωμένη στη σύγχρονη πραγματικότητα, πάντα πολιτικοποιημένη, παρακολουθώντας τη ζωή όχι μόνο της πατρίδας της αλλά παντού όπου υπήρχε ενδιαφέρον, κυρίως βέβαια της Ιταλίας, της Τουρκίας και της Ελλάδας. Έχτισε μια εξαιρετική οικογένεια. Αλλά και την αρχαιολογία αγάπησε με πάθος. Στην τιμητική εκδήλωση που έγινε γι’ αυτήν στην Ακαδημία, ο διάδοχός της στην Κλάρο, καθηγητής Renaud Robert προειδοποίησε πολύ σοβαρά τους ακαδημαϊκούς ότι η κυρία de La Genière μπορεί να έχει ανοίξει κάποια τομή κάτω από την αυλή της Ακαδημίας ψάχνοντας αρχαία! Θα μπορούσε κανείς και να το πιστέψει. 

Η Ντόρα Βασιλικού είναι αρχαιολόγος.

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο βράχος, η θάλασσα και το τελεφερίκ στη Μονεμβασιά

Guest Editors / Ο βράχος, η θάλασσα και το τελεφερίκ στη Μονεμβασιά

Το σχέδιο για την εγκαθίδρυση τελεφερίκ εκπλήσσει καθώς φανερώνει μια μεταστροφή του υπουργείου Πολιτισμού από πολιτικές ήπιας παρέμβασης και χαμηλού φωτισμού τις οποίες ακολούθησε για δεκαετίες. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επέμβαση που έχει γίνει στον βράχο εδώ και πάνω από δύο αιώνες και ίσως τη μεγαλύτερη που έχει γίνει ποτέ μετά την ανοικοδόμηση των τειχών.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΤΣΩΝΑΣ
Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ου αιώνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ού αιώνα;

Χάρη σε ένα κληροδότημα, ιδρύεται στις αρχές του 20ου αιώνα επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας ένα νοσοκομείο το οποίο στεγάζει την έδρα της Νευροψυχιατρικής του ΕΚΠΑ. Ένα νοσοκομείο του οποίου η σχέση με το Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και με τις κοινωνικές μεταβολές στην πόλη και στη χώρα είναι άρρηκτες. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά για την ιστορία του Αιγινητείου με την ιστορικό Δέσπω Κριτσωτάκη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας και η μοντέρνα ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας στη ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Η οπερέτα στην Αθήνα ανθίζει και εξελίσσεται εν μέσω μεγάλων ιστορικών γεγονότων: Βαλκανικοί πόλεμοι, εθνικός διχασμός και αργότερα η Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν η οπερέτα μια διέξοδος για τους Αθηναίους της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Αλέξανδρο Ευκλείδη για την ιστορία και τους μεγάλους σταθμούς της αθηναϊκής οπερέτας.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος και η έρευνα του για τους κατοίκους της Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος της Αθήνας

Πρωτοπορία, όραμα, κοσμοπολιτισμός: Τα υλικά με τα οποία ήταν φτιαγμένος ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Μαριάννα Χαριτωνίδου για την δράση, την έρευνά του για τους κατοίκους της Αθήνας, την παρακαταθήκη του στην πόλη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ρεπορτάζ / Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ποιος είναι ο διαβόητος Βρετανός λαθρέμπορος από την εταιρεία του οποίου ανακτήθηκαν πρόσφατα εκατοντάδες αρχαιότητες μετά από μακροχρόνια διεκδίκηση από το ελληνικό Δημόσιο;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σχέδια για τις Απόκριες του 1933 και τα έθιμα της Παλιάς Αθήνας

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Οι παληές αθηναϊκές Απόκρηες»: Πώς γιορτάζονταν πριν έναν αιώνα;

Μια σειρά από σχέδια που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Παναθήναια» σχετικά με τις Απόκριες και άρθρα από το περιοδικό «Μπουκέτο» για τα αποκριάτικα έθιμα της παλιάς Αθήνας.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Πού μπορούμε να δούμε το Ανάκτορο των Γιγάντων σε μια βόλτα μας στο κέντρο της πόλης και τι συμβολίζουν τα γλυπτά που υπάρχουν στο πρόπυλο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον αρχαιολόγο Γιάννη Θεοχάρη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ιστορία μιας πόλης / ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ποια ήταν η ολιγομελής ομάδα ΠΕΑΝ που έμεινε στην ιστορία για τις ριψοκίνδυνες δράσεις της ενάντια στους Ναζί; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου για την Πανελλήνιο Ένωση Αγωνιζομένων Νέων.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Ιστορία μιας πόλης / Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Στις 2 Αυγούστου του 338 π.Χ. ο Φίλιππος Β’ οδηγεί τους Μακεδόνες σε μία μάχη η έκβαση της οποίας θα αλλάξει τον κόσμο. Τι σήμανε για τη Μακεδονία, την Αθήνα και τον ελλαδικό χώρο η Μάχη της Χαιρώνειας; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Παναγιώτη Ιωσήφ, συνεπιμελητή της έκθεσης που έχει ως θέμα την ιστορική μάχη και τρέχει αυτό το διάστημα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια (πριν έναν αιώνα)

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, πριν από έναν αιώνα

Η LiFO, σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, θα παρουσιάσει μια σειρά από ανέκδοτα και σπάνια ντοκουμέντα για διάφορα θέματα από τη λαμπρή, ή και όχι τόσο, ιστορία του τόπου μας. Ξεκινάμε με τον ιστορικό σταθμό του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, που δεν ήταν πάντοτε υπόγειος.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ιστορία μιας πόλης / Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ποιοι κάνουν χρήση ναρκωτικών στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα στην Ελλάδα και ποιο είναι το κοινωνικό αποτύπωμα των ναρκωτικών στην Αθήνα της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον ιστορικό και ερευνητή Κωστή Γκοτσίνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινή ζωή των ανθρώπων πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινότητα πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Μια νέα έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο αποκαλύπτει τη ζωή των Ρωμαίων που έζησαν μέσα στις τάξεις του στρατού της Αυτοκρατορίας και την υπηρέτησαν πιστά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Η Καλλιόπη Λημναίου-Παπακώστα, διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου-Ιδρύματος Αλεξανδρινού Πολιτισμού, που σκάβει στην Αλεξάνδρεια από το 1998 μιλά για τις ανασκαφές που πραγματοποιεί εκεί, τα μέχρι στιγμής ευρήματα, τον Μεγαλέξανδρο, τη σχέση του με την Αίγυπτο και το πολυσυζητημένο ντοκιμαντέρ του Netflix, στο οποίο συμμετείχε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στοά Νικολούδη, Σαρόγλειο, Μέγαρο Υπατία: Τα έργα του Α. Νικολούδη έδωσαν ευρωπαϊκό αέρα στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Στοά Νικολούδη, Σαρόγλειο, Μέγαρο Υπατία: Τα έργα του Α. Νικολούδη έδωσαν ευρωπαϊκό αέρα στην Αθήνα

Τα κτίρια του Αλέξανδρου Νικολούδη υπάρχουν παντού στην Αθήνα. Όμως γιατί γνωρίζουμε τόσο λίγα γι' αυτόν τον αρχιτέκτονα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με την Αμαλία Κωτσάκη.
THE LIFO TEAM
Βυζάντιο και Αφρική: Μια έκθεση με τα εκπληκτικά καλλιτεχνικά επιτεύγματα ενός ανεξερεύνητου κόσμου

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αφρική και Βυζάντιο: Τα εκπληκτικά καλλιτεχνικά επιτεύγματα ενός ανεξερεύνητου κόσμου

Μέσα από σπάνια αντικείμενα η νέα έκθεση του Met αφηγείται την κεντρική θέση της Αφρικής στα διηπειρωτικά δίκτυα εμπορίου και πολιτιστικών ανταλλαγών με το Βυζάντιο.
THE LIFO TEAM