Juliette de La Genière: Μια σπουδαία αρχαιολόγος, μια αντισυμβατική προσωπικότητα

Juliette de La Genière Facebook Twitter
Tο 2000 εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας (Académie des Inscriptions et Belles-Lettres) και άνοιξε και από εκεί ένας νέος τομέας έρευνας με την παρακολούθηση των μεγάλων έργων της Ακαδημίας.
0

ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΛΙΓΕΣ ΜΕΡΕΣ, στις 6 Ιουνίου 2022, έφυγε από τη ζωή η Juliette de La Genière, σπουδαία αρχαιολόγος, ελληνίστρια με μεγάλο έργο αναγνωρισμένο διεθνώς· μια καταξιωμένη επιστήμων αλλά και μια εντελώς ιδιαίτερη προσωπικότητα, αντισυμβατική και κάπως ανορθόδοξη. 

Γεννήθηκε το 1927 στο Παρίσι σε μεγαλοαστική οικογένεια επιστημόνων, από αυτές που τροφοδοτούν με στελέχη τη διάσημη Ανώτερη Δημόσια Διοίκηση της Γαλλίας. Φαινόταν κάπως φυσικό να σπουδάσει νομικά ή πολιτικές επιστήμες, γι’ αυτό και μόλις τελείωσε το σχολείο γράφτηκε στη γνωστή Σχολή Πολιτικών και Οικονομικών Σπουδών του Παρισιού και, εξαιρετική φοιτήτρια, πολύ γρήγορα πήρε το πτυχίο της. Τελικά δεν ήταν αυτό που ήθελε.

Την τριγύριζε η επιθυμία μιας έρευνας πιο βαθιάς και περίπλοκης, τελικά πιο απαιτητικής, της αρχαιολογίας – ένας άλλος κόσμος. Έκανε λοιπόν την ολοκληρωτική στροφή: άλλες σπουδές, αρχαιολογία, αρχαία ιστορία, αρχαία ελληνική φιλολογία, πτυχίο, διδακτορική διατριβή, Κέντρο Ερευνών, Λούβρο, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Lille. 

Με το βλέμμα πάντα στο κοινωνικό πλαίσιο και για ν’ αναδειχθεί η σημασία που έχουν οι επαφές και αλληλεπιδράσεις, οργάνωσε μεγάλα συνέδρια με πανελλαδικό περιεχόμενο για τα ιερά και τις νεκροπόλεις.

Στους αρχαιολόγους το πεδίο της πρώτης έρευνας έρχεται πολλές φορές τυχαία· παρουσιάζεται μια συγκυρία, η πρόταση ενός καθηγητή, μιας Εφορείας. Αν είναι ενδιαφέρουσα, παίρνει κανείς την ευκαιρία αυτή αμέσως και προχωρά (η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών δεν έπαιρνε τότε γυναίκες). Της Juliette de La Genière έτυχε να της ζητήσουν μια έρευνα, μια ανασκαφή στην Ιταλία – κι έκανε άπειρες κάθε χρόνο επί 40 χρόνια, μικρές, μεγάλες και μερικές πολύ μεγάλες (Σεγέστη, Σύβαρις, Σελινούς, Paestum, Γέλα κ.λπ.)

Ερεύνησε τον αποικισμό της Μεγάλης Ελλάδας με ιδιαίτερο τρόπο, από μέσα θα μπορούσε να πει κανείς, με στόχο τους ανθρώπους, ώστε να γίνει αντιληπτός ο τύπος της αποίκισης, η διείσδυση του ελληνικού στοιχείου στον ιθαγενή πληθυσμό, ο χαρακτήρας των επαφών που οι αποικίες διατηρούσαν με την κυρίως Ελλάδα. Βαθιά γνώστης, διεθνώς αναγνωρισμένη, της κεραμικής, μελέτησε και ερμήνευσε τα εξαίρετα αττικά αγγεία στους πλούσιους τάφους των Ετρούσκων, ώστε να κατανοήσουμε το κοινό στο οποίο απευθυνόταν το εξαγωγικό εμπόριο των Αθηναίων και τις προτιμήσεις του.

Με τον ίδιο τρόπο προσέγγισε και τις ελληνικές αποικίες της Μικράς Ασίας – έναν νέο πόλο ενδιαφέροντος. Στην Κλάρο ξανάπιασε την παλιά ανασκαφή του Louis Robert και μελέτησε το ιερό και το μαντείο του Απόλλωνος, και στη συνέχεια Κλαζομενές, Κολοφών, Αφροδισιάς, πάντα το μεγάλο ενδιαφέρον για τον ελληνικό κόσμο πέρα από τα στενά σύνορα της Ελλάδας· αλλά και η μόνη ανασκαφή που έκανε στην Ελλάδα, στις Ακριές της Λακωνίας, ήταν για να φέρει στο φως ένα ιερό της Κυβέλης και να παρακολουθήσει τα βήματα της μεγάλης φρυγικής θεάς από την Ασία στην Ελλάδα. 

Με το βλέμμα πάντα στο κοινωνικό πλαίσιο και για ν’ αναδειχθεί η σημασία που έχουν οι επαφές και αλληλεπιδράσεις, οργάνωσε μεγάλα συνέδρια με πανελλαδικό περιεχόμενο για τα ιερά και τις νεκροπόλεις. Παράλληλα με την έντονη αυτή ανασκαφική δραστηριότητα, συνέχισε και τα πανεπιστημιακά της καθήκοντα. Οργάνωσε στη Lille το Κέντρο Αρχαιολογικών Ερευνών, που έδωσε μεγάλη ώθηση στις κλασικές σπουδές κι έβαλε έτσι το πανεπιστήμιο αυτό στη διεθνή αρχαιολογική κοινότητα. Ακούραστα στεκόταν πάντα κοντά στους φοιτητές της με παρακολούθηση, συμβουλές, υποτροφίες, θέσεις σε ανασκαφές.

Στην Ελλάδα ερχόταν κάθε χρόνο, στους σπουδαίους χώρους αλλά και στους πιο μακρινούς στη Μεσημβρία Ζώνη στη Θράκη, στα Άβδηρα, στο Δίον, στην Κάρπαθο, στη Σύμη, στη Νίσυρο. Δεινή οδηγός, δεν δίσταζε να διανύει μεγάλες αποστάσεις στην Ιταλία, την Τουρκία και την Ελλάδα για να φθάσει εκεί που ήθελε μ’ ένα αυτοκίνητο γεμάτο χαρτιά, σχέδια, αρχαίους συγγραφείς και… αστυνομικά μυθιστορήματα που καταβρόχθιζε τα βράδια. 

CHECK Juliette de La Genière Facebook Twitter

Δεν θ’ αναφερθώ στο μεγάλο συγγραφικό της έργο, τις δημοσιεύσεις των ανασκαφών, τα βιβλία και τα άρθρα. 

Σαν επιστέγασμα της εξαιρετικής αυτής παιδείας, το 2000 εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας (Académie des Inscriptions et Belles-Lettres) και άνοιξε και από εκεί ένας νέος τομέας έρευνας με την παρακολούθηση των μεγάλων έργων της Ακαδημίας. 

Παρ’ όλα αυτά, τις τιμητικές καθηγητικές έδρες, τις εκλογές σε άλλες ακαδημίες, τα παράσημα, παρέμεινε πάντα απλή, προσιτή σε όλους, έτοιμη να βοηθήσει και πάντα προσγειωμένη στη σύγχρονη πραγματικότητα, πάντα πολιτικοποιημένη, παρακολουθώντας τη ζωή όχι μόνο της πατρίδας της αλλά παντού όπου υπήρχε ενδιαφέρον, κυρίως βέβαια της Ιταλίας, της Τουρκίας και της Ελλάδας. Έχτισε μια εξαιρετική οικογένεια. Αλλά και την αρχαιολογία αγάπησε με πάθος. Στην τιμητική εκδήλωση που έγινε γι’ αυτήν στην Ακαδημία, ο διάδοχός της στην Κλάρο, καθηγητής Renaud Robert προειδοποίησε πολύ σοβαρά τους ακαδημαϊκούς ότι η κυρία de La Genière μπορεί να έχει ανοίξει κάποια τομή κάτω από την αυλή της Ακαδημίας ψάχνοντας αρχαία! Θα μπορούσε κανείς και να το πιστέψει. 

Η Ντόρα Βασιλικού είναι αρχαιολόγος.

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Ιστορία μιας πόλης / Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Στη μέση των Κυκλάδων, σ’ ένα νησί χωρίς μόνιμους κατοίκους, η γη κρύβει ακόμη φωνές. Αν ξέρεις πού να κοιτάξεις, η Δήλος αρχίζει να σου μιλά για θεούς που λατρεύτηκαν, εμπορικές αυτοκρατορίες που γεννήθηκαν, λαούς που ήρθαν και έφυγαν, και τελετές που παραμένουν μυστήριο. Το νησί αυτό υπήρξε κάποτε το κέντρο του κόσμου – και ακόμη κρατά μυστικά. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Αρχαιολογία & Ιστορία / Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Η συγγραφέας, δημοσιογράφος και φεμινίστρια Λιλίκα Νάκου επισκέφθηκε το –υπό κρατική διαχείριση– πορνείο των Βούρλων τον Φλεβάρη του 1936, συνομίλησε με τις «γυναίκες της αμαρτίας» και μετέφερε τις εντυπώσεις της.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Τόσο οι γραπτές πηγές όσο και η εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αποκαλύπτουν ότι οι θεοί και οι ήρωες ήταν μάλλον εκλεκτικότεροι των θνητών ως προς τη διατροφή τους. Και τα φαγητά τους έκρυβαν κίνητρα πέρα από την πείνα...
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Το βράδυ της 28ης Μαΐου 1987 ο 18χρονος Γερμανός προσγειώνεται με ένα Cessna στην Κόκκινη Πλατεία για να αποδείξει ότι «αν κάποιος σαν εμένα μπορεί να περάσει σώος και αβλαβής στην άλλη πλευρά, τότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος, και ίσως να μπορούμε να τα βρούμε όλοι μεταξύ μας».
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Η Μεγαλόχαρη ως αστυνομικό λαγωνικό 

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα «αντιλωποδυτικά θαύματα» της Παναγίας

Μια δημοσιογραφική έρευνα που έκανε το 1933 ο αστυνομικός ρεπόρτερ Ευστάθιος Θωμόπουλος κατέγραψε τους άθλους της Παναγίας· από την Κρήτη μέχρι τη Ροδόπη, οι πιστοί «έβλεπαν» τη δράση της, ένιωθαν ευγνώμονες και τη μαρτυρούσαν.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει στο Βαθύ της Αστυπάλαιας και τι συνεχίζει να αποκαλύπτει η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«ΒΙΑΣ»: Τα αρχαιολογικά τοπία ως ζωντανά οικοσυστήματα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καμπανούλες στους Δελφούς, Πέρδικες στο Σούνιο. Ό,τι φυτρώνει και ζει στους αρχαιολογικούς χώρους

Μια πρωτοποριακή επιστημονική προσέγγιση του πολιτιστικού τοπίου αποκαλύπτει έναν άγνωστο κόσμο χιλιάδων ζώων και φυτών σε είκοσι εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Οι Αθηναίοι / Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Ιστορία μιας πόλης / Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Από το Ωδείο Αθηνών έως τη Σουηδία της εξορίας, ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος δεν υπήρξε μόνο ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας, αλλά και ένας διανοούμενος που οραματίστηκε μια πιο δημοκρατική, λειτουργική και πολιτισμένη πόλη. Ποια είναι η παρακαταθήκη του στη σύγχρονη Ελλάδα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Λουκά Μπαρτατίλα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Πώς κατανοούσαν οι αρχαίοι Έλληνες την ψυχική ασθένεια; Ήταν θεϊκή τιμωρία, παθολογία του σώματος ή ένα υπαρξιακό βάρος που αποτυπωνόταν στη λογοτεχνία και στο θέατρο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Γιώργο Καζαντζίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή Λατινικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, για τον τρόπο με τον οποίο η αρχαιοελληνική κοινωνία εξηγούσε, απεικόνιζε και αντιμετώπιζε τις ψυχικές διαταραχές.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ