Ιδιοφυής, ονειροπόλος, ανυπότακτος, οραματιστής, ταξιδευτής, ο Αρτίρ Ρεμπό, ο ποιητής που «ταρακούνησε» τα γαλλικά γράμματα και καθόρισε την ποίηση του 20ού αι. με το ελάχιστο σε όγκο έργο του, είχε από πολύ νωρίς μια εξαιρετικά περιπετειώδη ζωή. Μέχρι τα 19 του είχε σταματήσει να γράφει ποίηση, αν και ποιήματά του δεν έπαψαν να αναδημοσιεύονται, συχνά εν αγνοία του, μέχρι και τα 37 του, οπότε και πέθανε πρόωρα μετά από μια μυθιστορηματική περιδιάβαση στον κόσμο.
Η άκρως αυστηρή μητέρα –ο πατέρας τούς εγκατέλειψε πολύ νωρίς‒ δεν του είχε αφήσει περιθώρια να ζήσει και να δημιουργήσει παρά με τον δικό του, πολύ ιδιόρρυθμο τρόπο. Και, βέβαια, η μικρή αγροτική του πόλη Σαρλβίλ, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, δεν θα μπορούσε να τον κρατήσει, αν κρίνει κανείς από τη μετέπειτα διαδρομή του.
Έτσι, στα 16 του απέδρασε για το Παρίσι, όπου, αν και σύντομα έγινε «αντιληπτός» από την αστυνομία, του δόθηκε το λάκτισμα για μια σειρά από μεγάλες περιπέτειες και ταξίδια, στα οποία, ως ενήλικας πια, θα περιλάμβανε κάθε γωνιά της Γαλλίας, της Ευρώπης και αργότερα της Μεσογείου και της Αφρικής.
Η σχέση του με την παρισινή Κομμούνα αποτελεί αμφιλεγόμενο γεγονός στο οποίο επανέρχονται οι μελετητές και θαυμαστές του έργου του, για να διαπιστώσουν όχι τόσο αν ισχύει όσο το αν ήταν πολιτικοί οι λόγοι που τον οδήγησαν να ενταχθεί σε αυτήν ή συγκυριακοί.
Ο Ρεμπό επέστρεψε στη Σαρλβίλ για ένα σύντομο διάστημα, για να την εγκαταλείψει εκ νέου, με προορισμό αυτήν τη φορά το Βέλγιο. Περιπλανήθηκε σε διάφορες πόλεις για να καταλήξει στο Ντουέ, όπου βρισκόταν το σπίτι του αγαπημένου του δασκάλου από το Κολέγιο της Σαρλβίλ και μέντορά του, Ζορζ Ιζαμπάρ.
Στο Παρίσι πιθανολογείται ότι επέστρεψε τέλος του Μαΐου του 1871, κατά τη διάρκεια των γεγονότων της Κομμούνας, όπου και συμμετείχε έμπρακτα, όπως αρκετές πηγές πιστοποιούν. Η σχέση του με την παρισινή Κομμούνα αποτελεί αμφιλεγόμενο γεγονός στο οποίο επανέρχονται οι μελετητές και θαυμαστές του έργου του, για να διαπιστώσουν όχι τόσο αν ισχύει όσο το αν ήταν πολιτικοί οι λόγοι που τον οδήγησαν να ενταχθεί σε αυτήν ή συγκυριακοί.
Λίγες μέρες πριν από την εξέγερση είχε πέσει θύμα ομαδικού βιασμού από αγωνιστές της Κομμούνας στα οδοφράγματα της Rue de Babylone. Πρόκειται για κάτι που θεωρείται πια βέβαιο, σύμφωνα με όσα ισχυρίζεται ακόμα και ο Βερλέν, μετέπειτα εραστής του, αλλά και σύμφωνα με αστυνομική έκθεση της εποχής, όπου γίνεται σαφές ότι ήταν «μέλος των ατάκτων της Κομμούνας».
Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun, κάνοντας έρευνα στο Λονδίνο σχετικά με τον επαναστατημένο και εξόριστο κύκλο νεαρών Γάλλων του 19ου αιώνα, έπεσε σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, ακριβώς την περίοδο της πιο βίαιης εξέγερσης. Μεγεθύνοντας τις πλάκες, βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
Στις δύο φωτογραφίες που έχει τραβήξει ο Bruno Braquehais εμφανίζεται με ανάλογη περιβολή και τουφέκι ανά χείρας ανάμεσα σε επαναστάτες, αποδεικνύοντας πια περίτρανα ότι συμμετείχε ενεργά στην παρισινή Κομμούνα. Κι ενώ όλοι όσοι τον πλαισιώνουν χαμογελούν στον φακό, είναι ο μόνος που δεν το κάνει. Αντιθέτως, έχοντας τα χείλη του ερμητικά κλειστά, επιβεβαιώνει τη μορφή του όπως τον γνωρίζουμε από τη διάσημη και μοναδική νεανική φωτογραφία του με το κορδόνι αντί του παπιγιόν.
Με έντονο και στιβαρό –σχεδόν οργισμένο‒ ύφος αντανακλά όλο τον τρόμο και την πολεμική διάθεση των ημερών. Στέκει θριαμβευτής, σε απόσταση από τους υπόλοιπους, χαρισματικός και αποφασιστικός, σαν ένας ακόμα Μπάιρον, ατενίζοντας όχι την Ελληνική Επανάσταση αλλά μία από τις σημαντικότερες στιγμές της γαλλικής και ευρωπαϊκής ιστορίας.
Πού κρυβόντουσαν αυτές οι δύο φωτογραφίες, ξεχασμένες περισσότερο από έναν αιώνα; Είναι αυθεντικές; Είναι πράγματι ο Ρεμπό ο νέος που απεικονίζεται σε αυτές; Κατά τον Dun δεν χωράει αμφιβολία ότι πρόκειται για τον Ρεμπό, τον «ποιητή της εξέγερσης», όπως τον αποκάλεσε ο Αλμπέρ Καμί. Η ομοιότητα είναι τεράστια, και, όπως λέει ο μπλόγκερ, αναγνωρίζεις το πηγούνι και οπωσδήποτε το στόμα, κλειστό, με μια αδιόρατη θλιμμένη, εφηβική, ελαφρώς ανδρόγυνη έκφραση ‒ η χαρακτηριστική έκφραση του ποιητή.
Η μύτη όντως φαίνεται διαφορετική, πιο πλατιά, αλλά με μια πιο προσεκτική ματιά διαπιστώνεις ότι μάλλον φταίει ένα τετράγωνο φωτός που απλώνεται, αλλοιώνοντας τις διαστάσεις της. Κάτι τέτοιο θα χρειαζόταν έρευνα από ειδικούς. Ένας άντρας του 88ου τάγματος τον αγκαλιάζει φιλικά και ίσως προστατευτικά, απλώνοντας το αριστερό του χέρι στον ώμο του. Πιθανόν είναι συναγωνιστής στο ελπιδοφόρο μέλλον του σοσιαλιστικού ονείρου που ανατέλλει. Στη δεύτερη ομαδική φωτογραφία είναι πέμπτος από δεξιά.
Αν όλα αυτά αποδειχτούν, δηλαδή ότι πρόκειται για σπάνια και χαμένη εδώ και πάνω από έναν αιώνα φωτογραφία του Ρεμπό, οι μαρξιστές διανοούμενοι θα έχουν κάθε λόγο να θριαμβολογούν για την ανακάλυψη. Αλλά η αλήθεια είναι ότι μετά τα γεγονότα που ακολούθησαν την Κομμούνα, ο ίδιος, ένας αναμφίβολα οργισμένος επαναστάτης έφηβος, μεθυσμένος από το ουτοπικό όραμα της εποχής, έχοντας κατά πάσα πιθανότητα ‒οι φωτογραφίες το επιβεβαιώνουν‒ πολεμήσει στο πρώτο μεγάλο πείραμα μιας προ-κομμουνιστικής επανάστασης, εξελίχθηκε σε μια σχεδόν απολιτίκ προσωπικότητα ή μάλλον μια ιδιοφυΐα που φλέρταρε αθεράπευτα με τη μεταφυσική φιλοσοφία, πιστεύοντας ακράδαντα ότι η ποίησή του θα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο.
σχόλια