Οι κοσμικές αναμνήσεις μιας βυζαντινολόγου

Οι κοσμικές αναμνήσεις μιας βυζαντινολόγου Facebook Twitter
H Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ (K), βυζαντινολόγος ιστορικός και Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, κατά τη διάρκεια της τελετής αναγόρευσής της σε επίτιμη διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής, στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), Αθήνα Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 2014. ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΛΕΣΙΔΗΣ
22

Δεν καταλαβαίνω το νόημα του «αυτοβιογραφικού» βιβλίου της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ «Μιά ζωή χωρίς άλλοθι, όπως την αφηγήθηκα στον Γιάννη Ν. Μπασκόζο». 

Πρώτα από όλα, δεν είναι αφήγηση μιας ζωής, αλλά 30 σκόρπια επεισόδια, ατέχνως συγκολλημμένα. Μέσος όρος επεισοδίου: μιάμιση αραιογραμμένη σελίδα με οφθαλμό γράμματος 14. Αυτό δεν είναι αφήγηση ζωής μιας 91χρονης, αλλά τρέιλερ επιλεκτικής αμνησίας.

Δεύτερον, δεν έχει ίχνος πνευματικότητας, αν και παραδίδεται από έναν πνευματικό άνθρωπο (δύο, αν βάλουμε και τον κ. Μπασκόζο).

Τρίτον, βρίθει από name dropping, ολίγον κουτσομπολίστικο και αρκετά γλειψιματίστικο, κυρίως για τους πλούσιους και ισχυρούς της Ελλάδας. 

Το όλον θα ήταν ένα πρώτης τάξεως ανάγνωσμα σε μια κυριακάτικη εφημερίδα (ιδίως με τον πακτωλό αναμνηστικών φωτογραφιών της αφηγήτριας που θυμίζει φωτορομάντσο) -σίγουρα πάντως δεν είναι βιβλίο αντάξιο της πρώτης γυναίκας που διετέλεσε Πρόεδρος του Μπομπούρ και καγκελλάριος όλων των πανεπιστημίων του Παρισιού.

 

Η κυρία Αρβελέρ ποτέ δεν έκρυψε ότι είναι άνθρωπος που της αρέσει πολύ η δημοσιότητα. Είμαι ένας από τους εκατοντάδες (αν όχι χιλιάδες) δημοσιογράφους που την έχουν συναντήσει. Το 1985 στον Πόρο, για το περιοδικό Τέταρτο. 

Το βλέμμα της έχει κάτι από γεράκι, αλλά η φωνή της είναι ζεστή και καταδεκτική - έχει μεγάλο χάρισμα επικοινωνίας. Αυτό της επιτρέπει να λέει τις «σοφές» γενικότητες που όλοι θέλουν ν' ακούσουν. Ακόμα κι όταν δείχνει να νουθετεί, κατά βάθος δεν ενοχλεί κανέναν και τίποτα. 

Για τον μόνο που ευθέως εκφράζεται αρνητικά στο βιβλίο είναι ο Βαρουφάκης. Ίσως επειδή δεν είναι πλέον υπουργός. Διότι ένα απλό search στη φωτοθήκη του ΑΠΕ την εμφανίζει αγκαλιά με όλους τους εκάστοτε υπουργούς - ακόμη κι εκείνους που αργότερα οδηγήθηκαν στη φυλακή.

Τότε νόμιζα ότι ξεκλειδώνω ένα ιερό τέρας. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, σοκαρίστηκα με το πόσες φορές επανέλαβε την ίδια κασέτα με όσα μού είχε πει, περί ελληνισμού, γηρατειών, εξουσίας, έρωτα κλπ.  Συνεντεύξεις να φαν κι οι κότες— από την Τράπεζα της Ελλάδας μέχρι τα μπλογκ κοσμικών κυριών που νομίζουν ότι η σοφία της κυρίας Αρβελέρ πάει σετ με τα Van Cleef & Arpels τους.

Οι κοσμικές αναμνήσεις μιας βυζαντινολόγου Facebook Twitter
Ο Γιώργος Νταλάρας (Α) χαιρετάει την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ (Δ) σε συνάντηση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελου Βενιζέλου με ανθρώπους της Επιστήμης και του Πολιτισμού στο Μουσείο Μπενάκη, την Τετάρτη 04 Απριλίου 2012. ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΣΥΜΕΛΑ ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΗ

Η διολίσθηση της κυρίας Αρβελέρ προς μια υπεράνω κοσμικότητα δεν είναι καινούρια. Ανέκαθεν την είλκυαν οι ισχυροί. Και δεν το κρύβει.Το πιο αποκαλυπτικό «κεφάλαιο» του βιβλίου της αφορά, στο  ότι εθελοντικά, έγινε βοηθός και γραμματέας της Φρειδερίκης, την οποία περιγράφει σχεδόν με συμπάθεια, ως ένα δυναμικό «περίεργο ον», κάπως παρεξηγημένο. 

Στη λίστα του απολίτικου εικονοστασίου της, με θερμότατα λόγια, παρελαύνουν ο Σπύρος Λάτσης, ο Νίκος Κούρκουλος, η Μαριάννα Λάτση (και η μητέρα της), η Μαριάννα Βαρδινογιάννη, ο Χρήστος Λαμπράκης και όλο του το σόι, η Ρόδη Κράτσα (!), η Ειρηνούλα Νταϊφά και δεκάδες άλλες καλά παιδιά, παρεξηγημένα, που κάνουν αγαθοεργίες, χορηγίες, λεύκανση οδόντων κ.λπ. και προσγειώθηκαν στον πλανήτη Ελλάδα, χωρίς παρελθόν.

Με τόση στρεψοδικία, με τόσο βιογραφικό μπότοξ, η αγαπητή Βυζαντινολόγος θα ήταν ιδανική και για πρόεδρος του Ekali Club, μετά τη Σορβόνη. «Όλες μου οι φίλες μένουν στην Εκάλη… Κι εγω είμαι 91 χρονών, μπορώ να λέω ό,τι θέλω», λέει κάποια στιγμή.

Πάντα έλεγε αυτό που ήθελε η κ. Αρβελέρ. Και σιωπούσε όταν την συνέφερε. Και πάντα οι ισχυροί την είλκυαν. Διότι δρα πολιτικά, όχι επιστημονικά, πλέον.

Αναρρωτιέμαι όμως, τι ανάγκη τους έχει; Είναι φτασμένη, έχει καλό όνομα, είναι έξω από τα βάσανα της καριέρας. Όλοι οι δρόμοι είναι ανοιχτοί για να πει και να δείξει κάτι σοβαρό και ειλικρινές.

Όσοι εντρυφούν στην Ιστορία, υποτίθεται κάτι διδάσκονται από τα παιχνίδια της μοίρας και το ανθρώπινο σφαγείο- βλέπουν βαθύτερα τι αξίζει και τι δεν αξίζει στη ζωή. Κι αυτό διαποτίζει τα λόγια τους.Τον τόνο της φωνής τους.

Στην «αφήγηση της ζωής της», η κυρία Αρβελέρ κατάφερε να γίνει πιο επιδερμική κι απ’ την Ελένη Βλάχου στα «Στιγμιότυπα». Ακόμα και το αναρριχητικόν έπος της Γιάννας Αγγελοπούλου έχει στιγμές πνευματικότερες.

Tελευταίο, αλλά όχι έσχατο πρόβλημα: Η απομαγνητοφώνηση του λόγου της, προκειμένου να κρατήσει την προφορικότητα (;), είναι στεγνή και άχαρη παρουσιάζοντας συχνά χάσματα, επαναλήψεις και ασυνταξίες. 

Διαβάζεται βέβαια μονορούφι, αλλά από ένα μάλλον κίτρινο ενδιαφέρον.

 

___________________

 

Μια ζωή χωρίς άλλοθι
Όπως την αφηγήθηκα στον Γιάννη Ν. Μπασκόζο
Συγγραφέας: Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ
Επιμέλεια: Γιάννης Ν. Μπασκόζος
ISBN: 978-618-03-1333-8
Σελίδες: 168
Ημερομηνία Έκδοσης: 07/12/2017

22

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ