Το 2006 βρίσκομαι στην Πράγα, καταχείμωνο, και μαζί με τον Πορτογάλο φίλο Miguel Machado, μουσικό και σκηνοθέτη, πάμε να πάρουμε ένα σάντουιτς απ' τα κιόσκια που υπάρχουν παραταγμένα παντού. Ζητάμε ότι έπρεπε να ζητήσουμε στα αγγλικά, αλλά η πωλήτρια κάνει πως δεν μας καταλαβαίνει. Ξαναπροσπαθούμε κι αυτή δείχνει να εκνευρίζεται. Στο τέλος, κάθεται απέναντι μας με σταυρωμένα χέρια, παίρνει ένα μοχθηρό βλέμμα κι αρνείται καθαρά να μας εξυπηρετήσει. «Έχεις κάποιο πρόβλημα με τα αγγλικά;» τη ρωτάω εξίσου τσαντισμένος και την ενημερώνω πως καλώς ή κακώς είναι η μόνη γλώσσα με την οποία μπορούμε να συνεννοηθούμε. «Έχω πρόβλημα με όλους εσάς!» απαντάει σε άπταιστα αγγλικά αυτή τη φορά, φανερώνοντας το πιο ξενοφοβικό πρόσωπο της μετακομμουνιστικής πρώην Τσεχοσλοβακίας. Τι ήταν να το πει; Την αρχίζουμε σε κάτι λυσσαλέα μπινελίκια, ο Miguel στα πορτογαλικά, εγώ στα ελληνικά, σχεδόν έτοιμοι να χειροδικήσουμε!
Λίγα μέτρα πιο πέρα υπήρχε μια παρέα μουσικών με ακορντεόν και κιθάρες γύρω από μια φωτιά μέσα σε βαρέλι. Άστεγοι έμοιαζαν. Ξαφνικά, ένας απ' αυτούς, πενηντάρης, λίγο ευτραφής, με γυαλάκια, έρχεται προς το μέρος μας, καταλαβαίνοντας τι έχει συμβεί. Μας κοιτάει σα να λέει «τώρα να δείτε τι θα γίνει!». Και έγινε! Πλησιάζει την ακροδεξιά Τσέχα και της εκτοξεύει μια ροχάλα στα μούτρα που ήτανε όλη δική της! Εγώ θέλω να τον αγκαλιάσω από χαρά, περισσότερο από εκτόνωση, αφού ένιωσα ότι καθάρισε για πάρτη μου έστω μ' αυτόν τον κάφρικο τρόπο. Η τύπισσα θέλει να σκίσει τα ρούχα της, έχει λαλήσει από μίσος, αλλά εμείς της γυρνάμε την πλάτη και ακολουθούμε τον σωτήρα μας.
Καταλήγουμε στην παρέα του γύρω από τη φωτιά με ένα μπουκάλι βότκα να κάνει γύρα. Σιχαίνομαι λίγο να πιω, η αλήθεια είναι, μα σκεπτόμενος πως μπορεί να καταντήσω σαν τη φασίστρω, εγκαταλείπω κάθε ενδοιασμό.
Ο φίλος μας αρπάζει το ακορντεόν και αρχίζει να τραγουδάει Everybody's smoking marijuana. Η φωνή του είναι σα να μασάει πρόκες μες στο στόμα του! «Μα που έπεσα πάλι, η μοίρα μου το 'χει;» αναρωτιέμαι. Ρωτάω τον Miguel δίπλα μου ποιος μπορεί να 'ναι αυτός, μα δεν έχει ιδέα ο Πορτογάλος που ασχολείται με την electronica. Ο μουσικός του δρόμου μας συστήνεται εγκάρδια ως Jim Cert, έχει ένα απίστευτο χοντροκομμένο χιούμορ και σίγουρα γουστάρει πολύ τους ξένους στον τόπο του.
Ένα δίωρο πέρασα με τον κύριο Cert, γύρω από εκείνη τη φωτιά, και τα έμαθα όλα: Πως ξεκίνησε στα τέλη του 1970 σαν τον δικό μας Νικόλα Άσιμο ένα πράγμα, παίζοντας στους δρόμους ένα κράμα punk, cabaret και folk μπαλάντας με δικούς του στίχους, οι οποίοι υμνούσαν την απελευθέρωση των ναρκωτικών και όλους τους ανθρώπους του περιθωρίου.
Μας μίλησε για την κριτική που ασκούσε με τα τραγούδια του στο κομμουνιστικό καθεστώς, εξ ου και φυλακίστηκε περισσότερες από τρεις φορές ως ταραχοποιό στοιχείο.
Παθαίνω την πλάκα της ζωής μου όταν μου λέει πως για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της δεκαετίας του 1990 έζησε στις ΗΠΑ, καλεσμένος του Jello Biafra των σκληροπυρηνικών Dead Kennedys! Έχει ωστόσο το σθένος να παραδεχτεί πως βρέθηκε εμιγκρές μουσικός στις ΗΠΑ, εφόσον στη χώρα του κατηγορήθηκε για μυστική συνεργασία με το καθεστώς, το οποίο υποτίθεται ότι πολεμούσε.
Τον πιστεύω! Ένας performer του δρόμου που θα είχε σχέσεις με το κράτος σίγουρα δε θα βρισκόταν σήμερα πάλι στο δρόμο γύρω από φωτιές σε βαρέλια!
Συνεχίζει να μου λέει για τη μπάντα που έφτιαξαν στις ΗΠΑ με τις ευλογίες του Biafra. Λεγόταν Life after Life κι απ' τα συμφραζόμενα του κατανοώ πως επρόκειτο για τους πρόδρομους των Tiger Lillies και λοιπών gypsy-punk συγκροτημάτων. Διηγείται με μια φωνή, που ακόμη την έχω στα αυτιά μου, για τα μεθύσια με τον Tom Waits!
Σε κάποια φάση μέσα από κάτι παλιοκουβέρτες βγάζει ένα κλειστό cd και μου το δίνει. Τον ρωτάω πόσο κοστίζει, μα δε θέλει χρήματα. Μου εξηγεί πως πλέον έχει κόψει κάθε επαφή με δισκογραφικές και εκδίδει τους δίσκους του από ένα βιβλιοπωλείο της Πράγας. Την επόμενη δίνουμε ραντεβού να με πάει απ' αυτό το βιβλιοπωλείο.
Παίρνω τον Miguel και τραβάμε για το ξενοδοχείο μέσα σ' ένα κρύο που σου διαπερνάει τα κόκαλα. Συναντάμε στη ρεσεψιόν τον Βρετανό επίτιμο guest του φεστιβάλ, τον punk σκηνοθέτη Julian Temple, με τον οποίο από την πρώτη μέρα τσακίσαμε μια μπουκάλα ούζο που 'χα πάρει μαζί μου. Του λέμε ποιον γνωρίσαμε και πώς τον γνωρίσαμε. Ο μέγας Temple, αυτός που 'χε γυρίσει ταινία τους Sex Pistols στην ακμή τους, εντυπωσιάζεται και μας πληροφορεί πως ο Jim Cert είναι ο Tom Waits της Πράγας και πως πολύ θα ήθελε κι αυτός να τον συναντήσει.
Εκείνο το βράδυ δεν κοιμήθηκα από τη χαρά μου, λες και είχα γνωρίσει κι εγώ δεν ξέρω ποια μεγάλη προσωπικότητα! Πηγαίνω απ' το ίδιο μέρος κι ύστερα από μερικά λεπτά έρχεται ο Jim Cert. Πηγαίνουμε με τα πόδια στο βιβλιοπωλείο που έλεγε, μου δείχνει τους δίσκους του και τους δίσκους αξιόλογων Τσέχων και Σλοβάκων συναδέλφων του. Φεύγω με μια τσάντα βινύλια και cd - μεταξύ τους και οι παλιές τσέχικες εκδόσεις του Zorba the Greek του Θεοδωράκη και του Χαμόγελου της Τζοκόντας του Χατζιδάκι, που φυσικά δε μπορούσα να μην αγοράσω σε εξευτελιστικές ομολογουμένως τιμές.
Μέχρι αργά το απόγευμα έμεινα με τον Jim Cert στο περίφημο Kafka Cafe, όπου συνήθιζε να πίνει τον καφέ του ο μεγάλος συγγραφέας και πλέον είχε μετατραπεί σε κυριλέ εστιατόριο. Τον κέρασα το τραπέζι, ζεστή σούπα με γκούλας και κόκκινο κρασί, ενώ θεώρησα πολύ μεσογειακή την αντίδραση ορισμένων Τσέχων να μπαίνουν στο μαγαζί, να τον αναγνωρίζουν και είτε να του χαμογελούν, είτε να μας πλησιάζουν για να τον μιλήσουν.
Τον Jim Cert δεν τον ξανάδα, ούτε στην Πράγα έχω ξαναπάει από το 2006, ούτε και επαφές κρατήσαμε. Μου υπέδειξε μια ηλεκτρονική διεύθυνση στα credits των δίσκων του, την οποία ουδέποτε χρησιμοποίησα.
Με τον ερχομό μου στην Ελλάδα, του αφιέρωσα μία δίωρη νυχτερινή εκπομπή Στο Κόκκινο 105,5. Έπαιξα πολλά από τα τραγούδια του και μίλησα στο κοινό του σταθμού για τον καλλιτέχνη που είχα την τύχη να γνωρίσω κατά το ταξίδι μου στην Τσεχία, ενδεχομένως την ομορφότερη ευρωπαϊκή χώρα που είχα επισκεφτεί. Θυμάμαι τα τηλέφωνα να σπάνε από μουσικόφιλους που πρώτη φορά άκουγαν κάτι παρεμφερές.
Οπωσδήποτε, πάντως, άμα και όποτε ξαναβρεθώ εκεί, μια και έχω μνήμη ελέφαντα και ποτέ δεν ξεχνάω σημεία και μέρη σε τόπους μακρινούς, θα επιχειρήσω να τον συναντήσω ξανά. Ως τότε κρατάω ως μνήμη πολύτιμη τις συνθήκες γνωριμίας μου και εκείνο το γεύμα στο Kafka Cafe με τον κύριο Jim Cert, τον Tom Waits της Πράγας!
