Το Desire ήταν το 17ο κατά σειρά άλμπουμ του Bob Dylan που κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 1976 και χαρακτηρίστηκε από τον διακεκριμένο rock κριτικό Dave Marsh σαν το σημαντικότερο του Αμερικανού τραγουδοποιού μετά το John Wesley Harding του 1967.
Ίσως το πιο δημοφιλές άλμπουμ του Dylan και στη χώρα μας - κανονική προπαίδεια για όλους όσοι πρωτοέρχονται σε επαφή με την κλασική rock μουσική. Σε προηγούμενο post είχα αναφερθεί στη μπαλάντα One more cup of coffee μέσα απ' το Desire, που μέχρι σήμερα αποτελεί must των αμετανόητων παλαιοροκάδων συμπατριωτών μας.
Το κομμάτι όμως που ξεχώρισε διεθνώς απ' το συγκεκριμένο δίσκο του Dylan ήταν σαφώς το εναρκτήριο, σχεδόν εννιάλεπτο σε διάρκεια, Hurricane. Hurricane (Ανεμοστρόβιλος) ήταν το παρατσούκλι του αφροαμερικανού μποξέρ Rubin Carter, ο οποίος το 1966 συνελήφθη με την κατηγορία τριπλού φόνου και πέρασε 20 χρόνια στη φυλακή. Ο Dylan διάβασε την αυτοβιογραφία του Carter που κυκλοφόρησε το 1975, εννιά χρόνια μετά τη φυλάκιση του, και θεωρώντας ότι επρόκειτο για μία δίκη - παρωδία με ρατσιστικό υπόβαθρο, δίχως αποδεικτικά στοιχεία στην ουσία για την καταδίκη του αθλητή, κάθισε μαζί με τον συνεργάτη του, τον στιχουργό Jacques Levy, και έγραψαν ένα επικό τραγούδι διαμαρτυρίας.
Μία ανάλογη κίνηση έκανε και στην Ελλάδα ο Διονύσης Σαββόπουλος όταν έγραφε στη Ρεζέρβα του 1979 το Μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο με αφορμή τη σύλληψη και φυλάκιση του Νίκου Κοεμτζή, χρησιμοποιώντας επίσης τη δομή του επικού τραγουδιού ή του τραγουδιού - ποταμού του Bob Dylan. Το θέμα μας δεν είναι βέβαια οι συγγένειες του Σαββόπουλου και του Dylan, που οι ''σχέσεις'' τους ξεκινούν από τα μέσα του 1960 (προσωπικά θεωρώ ότι η βροχούλα αν δεν έκαιγε καλύβια από το Βιετνάμ Γιε - Γιε του Σαββόπουλου θα μπορούσε να ακούγεται ως εξελληνισμός του A hard rain's gonna fall του Dylan), αλλά οι συγγένειες μεταξύ του άλμπουμ Desire και ενός άλλου άλμπουμ από την Ελλάδα.
Πρόκειται για το Ενέχυρο που κυκλοφόρησε από τη Lyra τον Οκτώβριο του 1983 και που σηματοδότησε τον πρώτο απόλυτα προσωπικό δίσκο του συνθέτη και ερμηνευτή πλέον Δήμου Μούτση.
Φυσικά είχε προηγηθεί το άλμπουμ Φράγμα το ΄81, αλλά εκεί οι στίχοι ήταν του Κώστα Τριπολίτη, τραγουδούσαν η Σωτηρία Μπέλλου, ο Λουκιανός Κηλαηδόνης και η Άλκηστη Πρωτοψάλτη και ο ίδιος ο Μούτσης ερμήνευε ένα μόνο κομμάτι, την Ερηνούλα (Delenda est) - ένα μόνο, αλλά πολύ ενδεικτικό του ντυλανικού ύφους (φωνή - κιθάρα - φυσαρμόνικα) που θ' ακολουθούσε αμέσως μετά. Καμία σχέση, επίσης, με τον Μούτση του Άγιου Φεβρουάριου των αρχών του 1970, των Τραγουδιών του Νίκου Γκάτσου και των συνθέσεων για τη Βίκυ Μοσχολιού, τον Μανώλη Μητσιά και άλλους λαϊκούς - έντεχνους τραγουδιστές.
Κι αν στο Desire ο Dylan ασχολήθηκε με τον Παράνομο Hurricane, στο Ενέχυρο ο Μούτσης εμπνεύστηκε από την τραγική ιστορία του ταλαντούχου Ζακυνθινού γλύπτη Αντώνη Βεζιρτζή που αυτοπυρπολήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου του 1981 στα Εξάρχεια, δέσμιος των μεγάλων ιδεολογικών απογοητεύσεων της εποχής. Ο Αντώνης Β. μαζί με τη Νέα Υόρκη 5/12/82 είναι τα δύο πιο συγκλονιστικά τραγούδια του Ενέχυρου: καθαρόαιμες blues - rock μπαλάντες με την αξιοποίηση του κλασικού rock σχήματος ονόματι Λάου - Λάου που έπαιζε στο δίσκο (ο Άκης Τουρκογιώργης στην ηλεκτρική και ακουστική κιθάρα, ο Νίκος Καπηλίδης στα ντραμς, ο Μανώλης Σιδερίδης στο μπάσο, ο Νίκος Στρατηγός στο συνθεσάιζερ και ο Παντελής Δεσποτίδης στο βιολί).
Το βιολί του Παντελή Δεσποτίδη στο Ενέχυρο του Μούτση είναι αυτό που του προσέδωσε έναν ήχο ντυλανικού τύπου, απόλυτα συγγενή με τον ήχο της βιολίστριας Scarlet Rivera για το Desire του 1976.
Και βέβαια η ερμηνεία του Μούτση αυτοπροσώπως, άλλοτε γαλήνια και άλλοτε μεγάλης δραματικής έντασης, εφάμιλλη με τις ψυχωμένες ερμηνείες του Bob Dylan στο δικό του προγενέστερο έργο.
Αν παρακάμψουμε ωστόσο τη μουσική, τους στίχους, τον κοινό ήχο και τις ερμηνείες, μολονότι μιλάμε για δύο δίσκους, και βάλουμε δίπλα - δίπλα τα οπισθόφυλλα των βινυλίων θα καταλάβουμε πως το Ενέχυρο του Δήμου Μούτση ήταν από εικαστικής άποψης ένα όμορφο hommage στο Desire του Bob Dylan.
Στο κέντρο τα πρόσωπα μεγεθυμένα των δύο καλλιτεχνών: του Dylan στο Desire και του Μούτση στο Ενέχυρο!
Στη δεξιά γωνία του Desire, πάνω, ο Dylan καπνίζει. Το ίδιο κάνει και ο Μούτσης στην ίδια ακριβώς θέση του Ενέχυρου!
Στην αριστερή γωνία του Desire, κάτω, βλέπουμε την Αμερικανίδα τραγουδοποιό και ερμηνεύτρια Emmylou Harris, η οποία συμμετέχει στα φωνητικά του δίσκου. Στην ίδια ακριβώς θέση του Ενέχυρου, βλέπουμε την ερμηνεύτρια Ροζαλία, τη γυναικεία φωνή στο Τριγύρω, το πιο λαϊκότροπο κομμάτι του δίσκου.
Είναι σίγουρο πως ο Μούτσης θα είχε ακούσει πολύ το Desire του Bob Dylan! Κι ενώ θα μπορούσε να συνθέτει λαϊκά τραγούδια πλατιάς κατανάλωσης για τις μεγαλύτερες φωνές, προτίμησε να φανερώσει ένα καινούργιο συνθετικό πρόσωπο, να κερδίσει τη γνωριμία και τη συμπάθεια ενός πιο νεανικού ροκάδικου κοινού με το φόβο μάλιστα να απογοητεύσει το πιο λαϊκό κοινό του, αλλά και τις εταιρείες. Ας είναι! Ο Δήμος Μούτσης είναι ο μοναδικός καλλιτέχνης στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού που σα να αυτοκαθαιρέθηκε και να αναγεννήθηκε κυριολεκτικά με έργα τολμηρά και απελπιστικώς εξομολογητικά.
Όσο για τον Bob Dylan, το 1979 το γύρισε στον χριστιανισμό. Τον ακολούθησε βήμα - βήμα ο Νεορθόδοξος Διονύσης Σαββόπουλος με τα Τραπεζάκια Έξω του ΄83. Την ίδια χρονιά ο Δήμος Μούτσης κυκλοφορούσε το οριακό Ενέχυρο του και ένα χρόνο αργότερα, το καλοκαίρι του 1984, συμμετείχε στο Φεστιβάλ στο Άκτιο, το ελληνικό Woodstock, μαζί με Παύλο Σιδηρόπουλο, Νίκο Πορτοκάλογλου και Φατμέ, Νίκο Παπάζογλου και άλλους Έλληνες rockers.
σχόλια