Η Ιωάννα Χατζηνικολή αφηγείται τη ζωή της στη LIFO Facebook Twitter
Το όνειρό μου σε σχέση με τη ζωή μου ήταν να γράψω, να ασχοληθώ με το βιβλίο. Με ενδιέφερε το αντικείμενο αυτό καθεαυτό. Φωτο: Αναστασία Βουτυροπούλου / LIFO

Η Ιωάννα Χατζηνικολή αφηγείται τη ζωή της στη LIFO

0

Γεννήθηκα το '31. Το πρώτο σπίτι όπου με πήγανε σαν μωρό ήταν κοντά στου Φιλοπάππου στην οδό Δράκου ψηλά-ψηλά. Λένε πως οι άνθρωποι δεν θυμούνται τόσο παλιά και διάφορα τέτοια κολοκύθια, αλλά εγώ θυμάμαι γιατί από αυτό το σπίτι φύγαμε το '33. Είχε χιονίσει πάρα πολύ στην Αθήνα εκείνη τη χρονιά, έτσι μου είπανε. Η πρώτη ανάμνησή μου είναι αυτή η εικόνα: είμαι ένα μεταφερόμενο πράγμα, της αγκαλιάς μωρό και με έχουν βάλει στο παράθυρο. Από εκεί βλέπω το παιδί του μπακάλη, αυτό που λέγανε τότε «μπακαλόγατο», με ένα μεγάλο ζεμπίλι από ψάθα να βγάζει το ένα πόδι απ' το χιόνι και μετά το άλλο για να φτάσει στα σπίτια απέναντι.

• Μετά πήγαμε να μείνουμε σε μια γειτονιά πίσω από το Μουσείο, στην οδό Μπουμπουλίνας, σε μια ολοκαίνουργια πολυκατοικία, που τότε ήτανε ελάχιστες. Η Αθήνα ήταν τότε όπως είναι ας πούμε τώρα οι Σπέτσες, τέτοιες γειτονιές, σπιτάκια με κήπους, με μουριές, κληματαριές. Εκεί μεγάλωσα, στο Πεδίον του Άρεως, εκεί παίζαμε, εκεί τρέχαμε, εκεί έγινε η γερμανική κατοχή, εκεί πεθαίνανε οι άνθρωποι στα πεζοδρόμια απ' έξω.

• Οι πιο ζωντανές μου αναμνήσεις είναι από τα χρόνια της Κατοχής. Όταν έγινε ο πόλεμος εγώ ήμουν 9, οι αδερφές μου ήταν 11 και 15. Δεν είχαμε πάει ούτε σινεμά. Βγαίναμε 5 λεπτά την ημέρα, κάναμε το γύρο του τετραγώνου και γυρνάγαμε πίσω. Και μετά, με την Κατοχή, έγινε της κακομοίρας. Ήταν ο θάνατος δίπλα μας κι εμείς παίζαμε τους κλέφτες και τους αστυνόμους. Ήμουν επονιτάκι, πήγαινα στη Λέσχη της ΕΠΟΝ στη Νεάπολη στην οδό Σμολένσκι, γράφαμε στους τοίχους τα βράδια. Του πατέρα μου του πέσανε όλα τα μαλλιά στην Κατοχή και του ξαναβγήκαν πια μετά τον πόλεμο.

Τα βιβλιοπωλεία δεν έχουνε πλέον χώρο να φιλοξενήσουν βιβλία όπως τα δικά μου, που κερδίζουν με το χρόνο. Σε τρεις μήνες ένα βιβλίο θεωρείται ξεπερασμένο, αποσύρεται και πάει ως επί το πλείστον για πολτοποίηση. Έχω αρχίσει και σηκώνω τα χέρια ψηλά.

• Μετά τον πόλεμο έδωσα εξετάσεις για τη Νομική και πέρασα. Ήμουν εξαιρετική μαθήτρια, αλλά είχα κακή διαγωγή. Δεν τέλειωσα ποτέ τη Νομική. Χρόνια αργότερα σκέφτηκα να την τελειώσω κι άρχισα να διαβάζω και τότε μου προέκυψε ένας μεγάλος έρωτας και πάλι τα μούτζωσα. Πάντα τα μούτζωνα. Πόσοι μεγάλοι έρωτες μου προέκυψαν; Ε, τώρα, δεν θα κάνουμε και στατιστική. Αρκετοί. Ικανοί. Ευτυχώς.

• Τότε ήταν πολύ δύσκολα χρόνια, έπρεπε να δουλέψουμε όλοι γιατί η ζωή δεν έβγαινε. Έδωσα εξετάσεις στην Τράπεζα της Ελλάδος. Τότε, μετά την Κατοχή, η δουλειά στην Τράπεζα της Ελλάδος ήτανε το όνειρο του Αθηναίου. Πέρασα και τα παράτησα 5-6 μήνες μετά, ένα μεσημέρι μετά από έναν καβγά με τον τμηματάρχη μου. Μου ήταν αδύνατο να δεχτώ την πειθαρχία. Μετά τον καβγά πήρα το μαγιό μου κι έφυγα χωρίς να σκεφτώ τι θα γίνει, τι θα πω σπίτι μου και πήγα στο Μπάτη για μπάνιο. Έλυσα το πρόβλημά μου και καλά έκανα. Έχω παρατήσει δουλειές πολλές φορές.

• Τι έκανα την εποχή της αλητείας; Μπάνιο! Ήτανε ένα από τα όνειρά μου τότε η θάλασσα. Είναι απ' τα λίγα όνειρα που έχουν παραμείνει: το τσιγάρο και η θάλασσα. Μετρούσα τη ζωή μου με τη θάλασσα.

• Μέσα σε όλα τα άλλα έγραφα κιόλας, μυθιστορήματα, διηγήματα, διάφορες αηδίες και διάβαζα πάρα πολύ. Το όνειρό μου σε σχέση με τη ζωή μου ήταν να γράψω, να ασχοληθώ με το βιβλίο. Με ενδιέφερε το αντικείμενο αυτό καθεαυτό.

• Τότε ήμουν με τον φίλο μου τον Αντρέα, με τον οποίον ζήσαμε μαζί πάρα πολλά χρόνια - μέχρι που πέθανε. Τα κάναμε όλα μαζί. Είχε λίγο το χαρακτήρα μου. Έλεγε «να κάνουμε το τάδε;». «Ναι, να κάνουμε». «Να γκρεμίσουμε το σπίτι;». «Ναι, να το γκρεμίσουμε. Τώρα!» Παίρναμε τον κασμά, το γκρεμίζαμε.

Η Ιωάννα Χατζηνικολή αφηγείται τη ζωή της στη LIFO Facebook Twitter
Δεν είμαι σπιτόγατος. Το σπίτι για μένα πάντα, εκτός ορισμένων περιόδων που είσαι σε αυτούς τους έρωτες, ήταν ένα μέρος όπου μαζευόμουν μετά την πραγματική μου ζωή. Φωτο: Αναστασία Βουτυροπούλου / LIFO

• Δεν είχαμε ιδέα για το πώς κατασκευάζεται ένα βιβλίο. Σκέφτηκα να κάνουμε κάτι χαριστικό και κάτσαμε και κάναμε μια σειρά από τέσσερις μαγειρικές: όλα δοκιμασμένα. Μαγειρεύαμε σαν τρελοί. Καταδιασκεδάσαμε. Μαγειρεύαμε ας πούμε συνταγές με σκόρδο, μύριζε το σπίτι σκόρδο μια βδομάδα. Δουλέψαμε πολύ, κάναμε τις μαγειρικές, πήγαμε στα τυπογραφεία και καθόμασταν από πάνω για να δούμε πώς τυπώνεται, πώς είναι η βιβλιοδεσία.

• Το πρώτο βήμα που κάναμε ήταν να βγάλουμε ένα βιβλίο του Νόρμαν Μέιλερ για τη Μέριλιν Μονρό, πανάκριβο, τόσα δικαιώματα που πλήρωσα δεν έχουν πληρωθεί ούτε για εγκυκλοπαίδεια! Πίστευα πως έπρεπε να κάνουμε κάτι εντυπωσιακό, γιατί ήμασταν καινούργιοι. Το βιβλίο πήγε καταπληκτικά, μέχρι που έγινε το Πολυτεχνείο και βούλιαξε.

• Έχω μυθιστορήματα-καλλονές, δεν λέω για τη Γιουρσενάρ, που μπορεί να μην αρέσει, ή για τον Πύντσον. Εννοώ τη Μέρντοχ. Αλλά όχι, με υποψιάζονται οι βιβλιοπώλες και μέσω των βιβλιοπωλών οι αναγνώστες ότι «θα 'ναι δύσκολο». Η ποιότητα με συμπαρασύρει αρνητικά.

• Τα βιβλιοπωλεία δεν έχουνε πλέον χώρο να φιλοξενήσουν βιβλία όπως τα δικά μου, που κερδίζουν με το χρόνο. Σε τρεις μήνες ένα βιβλίο θεωρείται ξεπερασμένο, αποσύρεται και πάει ως επί το πλείστον για πολτοποίηση. Έχω αρχίσει και σηκώνω τα χέρια ψηλά. Ωραία, κάνουμε αυτή την παραγωγή, μας βγαίνει η πίστη να βγάλουμε αυτά τα διαμάντια, μετά τι; Τα 'χεις σε μια αποθήκη;

Με τους περισσότερους συγγραφείς μου είχα προσωπική σχέση. Και τον Τσάτουιν τον ήξερα καλά, ήταν τόσο χαριτωμένος, ένα κουκλί. Μάλιστα, την πρώτη μέρα που γνωριστήκαμε στις Σπέτσες του έβγαλα την πίστη. Ήτανε να πάμε σε μία ταβέρνα και τους είπα: «Εγώ θα σας πάω» και πήγαμε να κόψουμε δρόμο, καταλήξαμε στο βουνό και δεν ξέραμε πώς να κατέβουμε.

• Υπάρχει αυτή η υπέροχη ιταλική κωμωδία, όπου τελειώνει το έργο και είναι ο Γκάσμαν κι ανοίγει την πόρτα από το εργοστάσιο, μπαίνει μέσα και γατζώνονται όλοι σαν τις μαϊμούδες από το κιγκλίδωμα και του φωνάζουν «Βιτόριο, γύρνα πίσω, γύρνα πίσω, θα σε βάλουνε να δουλέψεις!». Αυτό αισθάνονται για 'μένα, ότι θα τους βάλω να διαβάσουν.

• Βέβαια έχω μεταφράσει υπέροχα βιβλία. Η Γιουρσενάρ ως ένα σημείο το 'θελε κι εκείνη, μου 'χε εμπιστοσύνη κι ήθελε να της τα μεταφράζω εγώ όλα. Μου λέγε «όπως υπάρχει μια Γιουρσενάρ στα γαλλικά, θέλω να υπάρχει και μια στα ελληνικά».

• Με τους περισσότερους συγγραφείς μου είχα προσωπική σχέση. Και τον Τσάτουιν τον ήξερα καλά, ήταν τόσο χαριτωμένος, ένα κουκλί. Μάλιστα, την πρώτη μέρα που γνωριστήκαμε στις Σπέτσες του έβγαλα την πίστη. Ήτανε να πάμε σε μία ταβέρνα και τους είπα: «Εγώ θα σας πάω» και πήγαμε να κόψουμε δρόμο, καταλήξαμε στο βουνό και δεν ξέραμε πώς να κατέβουμε.

• Δεν είμαι σπιτόγατος. Καθόλου. Το σπίτι για μένα πάντα, εκτός ορισμένων περιόδων που είσαι σε αυτούς τους έρωτες, ήταν ένα μέρος όπου μαζευόμουν μετά την πραγματική μου ζωή.

• Θα ήθελα πολύ να ξαναπεράσω την εποχή της αλητείας μου. Έκανα ό,τι κάνει κάποιος όταν δεν κάνει τίποτα. Η ουσία της αλητείας είναι ότι δεν κάνεις τίποτα. Έξω πάντως. Κανείς δεν αλητεύει μες στο σπίτι του.

• H Aθήνα; Η Αθήνα είναι η πόλις μου. Ναι, ακόμα και τώρα που έχει ασχημύνει. Κι εγώ έχω ασχημύνει, αλλά δεν παύω να της αρέσω.

Κείμενο: Δέσποινα Τριβόλη

Οι Αθηναίοι
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Από το Μπανγκλαντές ως τη Μόρια και την Αθήνα: Η απίστευτη ιστορία της τρανς πρόσφυγα Oliveya Myrah

Οι Αθηναίοι / Μπανγκλαντές / Μόρια / Αθήνα: Η απίστευτη ιστορία της τρανς πρόσφυγα Ovileya Myrah

«Για πολύ καιρό ο κόσμος μόνο έπαιρνε από μένα. Τώρα προσπαθώ κι εγώ να κερδίσω πράγματα, να νιώσω ότι έχω μια θέση»: Η διερμηνέας και ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και σερβιτόρα στο Shamone είναι η Αθηναία της εβδομάδας. (Προσοχή: Το κείμενο περιλαμβάνει περιγραφές σεξουαλικής κακοποίησης και αυτοτραυματισμού.)
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Μανώλης Παπουτσάκης

Οι Αθηναίοι / Μανώλης Παπουτσάκης: «Νομίζεις ότι το χαίρεται ο εστιάτορας που αγοράζει και πουλάει ακριβά;»

Χαρούπι και Δέκα Τραπέζια στη Θεσσαλονίκη, Pharaoh στην Αθήνα. Ένας σεφ με μεγάλες επιτυχίες στο παλμαρέ του μιλά για το τώρα της γαστρονομίας, εξηγεί γιατί η ελληνική κουζίνα σήμερα δεν έχει σχέση με αυτό που ήταν κάποτε και ανοίγει το θέμα που συζητάνε οι foodies: Το sitting στα εστιατόρια.
M. HULOT
Κ.atou: «Kάποιοι χαλάνε λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Οι Αθηναίοι / Κ.atou: «Kάποιοι ξοδεύουν λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Η DJ που έχει δει στο Ντιτρόιτ να ακούνε το set της δυο κουνέλια έμαθε πρόσφατα τι πάει να πει «τέκνο με κ», ενώ η πόλη που πιστεύει ότι έχει την καλύτερη ηλεκτρονική σκηνή τώρα δεν είναι το Βερολίνο. Έχοντας ταξιδέψει σε τόσα μέρη, είναι χαρούμενη που ζει στην Αθήνα, αλλά δεν μπορεί να μείνει στο κέντρο της.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Cara Hoffman, συγγραφέας, δημοσιογράφος

Οι Αθηναίοι / Cara Hoffman: Από κράχτης σε ξενοδοχείο του Σταθμού Λαρίσης, συγγραφέας best-seller

Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη, ζει στα Εξάρχεια. Εγκατέλειψε το σχολείο για να γυρίσει τον κόσμο και στα δεκαεννέα έφτασε στον σιδηροδρομικό σταθμό της Αθήνας απένταρη, πιστεύοντας ότι θα πιάσει δουλειά σε ελαιώνες. Αυτή η πόλη την έκανε «καπάτσα», «της πιάτσας», της έμαθε πώς να γράψει ένα μυθιστόρημα, τους «Κράχτες» που θα κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις Gutenberg.
M. HULOT
Πηνελόπη Γερασίμου

Οι Αθηναίοι / Πηνελόπη Γερασίμου: «Βαρεθήκαμε στα υπόγεια, η διασκέδαση πρέπει να στραφεί προς το φως»

Η μουσική είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τη δουλειά της, τα τελευταία χρόνια καταγράφει με τον φακό της μερικά από τα πιο σημαντικά events της Aθήνας. Η φωτογράφος που γνωρίζει καλά πώς κινείται η νύχτα της πόλης ξέρει πως πια παίζουν και πάρτι στα οποία δεν «χωράει», γιατί εκείνοι που τα διοργανώνουν δεν θέλουν να τα μάθει.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Αντώνης Βαβαγιάννης: Ο κομίστας πίσω από τα «Κουραφέλκυθρα», που δεν είναι καν λέξη

Οι Αθηναίοι / Κουραφέλκυθρος: «Αν δεν σε μισήσουν οι φασίστες, τι κάνεις σε αυτήν τη ζωή;»

Ο Αντώνης Βαβαγιάννης, ο κομίστας πίσω από τα «Κουραφέλκυθρα», που κάποτε τα είχαν απορρίψει όλα τα έντυπα ενώ τώρα έγιναν ταινία στο Cinobo, λαμβάνει για τα πολιτικά του σκίτσα μηνύματα σύμφωνα με τα οποία κάθε εβδομάδα τα παίρνει από άλλο κόμμα.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
ΕΠΕΞ Δημήτρης Παπαχρήστος

Οι Αθηναίοι / Δημήτρης Παπαχρήστος: «Το μόνο που θέλαμε ήταν να αλλάξουμε τα πράγματα με όπλο τη νεανική μας τρέλα»

Γεννήθηκε στην Εύβοια, ζει στα Εξάρχεια. Δημοσιογράφος, συγγραφέας και ραδιοφωνικός παραγωγός, υπήρξε εκφωνητής του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου κατά την εξέγερση του Νοέμβρη του 1973 και δεν σταμάτησε ποτέ να αγωνίζεται.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Τέλης Σαμαντάς

Οι Αθηναίοι / Τέλης Σαμαντάς: «Έχουμε μπουχτίσει από τις αμέτρητες γνώμες»

Από τον «Σύγχρονο Κινηματογράφο» και την «Αυγή» ως τον «Ταχυδρόμο» και το «Αθηνόραμα», ο δημοσιογράφος Τέλης Σαμαντάς υπήρξε αριστερός όταν η λέξη είχε ακόμη κόστος και νόημα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Νάντια Αργυροπούλου

Εικαστικά / Νάντια Αργυροπούλου: «Κάντε τους σοφούς να αισθανθούν άβολα, ταρακουνήστε τους!»

Εικαστική επιμελήτρια. Γεννήθηκε στη Λαμία, ζει σε ένα μικρό σπίτι-ζούγκλα στο Χαλάνδρι. Κάποτε έκανε τραμπολίνο σε διαγωνιστικό επίπεδο. Οι φίλοι την φωνάζουν Ενάντια.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ