Ποια ήταν η κόρη της Κλεοπάτρας;

Ποια ήταν η κόρη της Κλεοπάτρας; Facebook Twitter
Tαινία της Τσινετσιτά του 1960 με τίτλο «Η κόρη της Κλεοπάτρας».
0

ΠΩΣ Η ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ΣΕΛΗΝΗ Β', η κόρη της Κλεοπάτρας Ζ’ (της πιο διάσημης με διαφορά από όλες τις Κλεοπάτρες) και του Μάρκου Αντώνιου κατέληξε σύζυγος του (υποτελούς στη Ρώμη) βασιλιά της Μαυριτανίας Ιόβα Β’; Πώς διαπραγματεύτηκε τους δεσμούς της με την Αίγυπτο της μητέρας της και τη Ρώμη του πατέρα της; Ποιες ήταν οι πολιτικές και πολιτισμικές φιλοδοξίες της; Πώς βλέπει κάποια τον εαυτό της αν η μητέρα της ήταν η Κλεοπάτρα; Σ’ αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει το βιβλίο της Τζέιν Ντρέικοτ, λέκτορα αρχαίας ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης, με τίτλο «Cleopatra’s Daughter: From Roman Prisoner to African Queen» [Η κόρη της Κλεοπάτρας: Από αιχμάλωτη της Ρώμης, βασίλισσα της Αφρικής].

Η Κλεοπάτρα η νεότερη γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια γύρω στο 40 π.Χ. Ο Αντώνιος ήταν σε μεγάλο βαθμό απών ως πατέρας, αλλά όταν η κόρη του ήταν περίπου 6 ετών, έκανε την μεγαλοπρεπή, αν και εντελώς κενή, χειρονομία να την ανακηρύξει βασίλισσα της Κρήτης και της Κυρηναϊκής (στις ακτές της Βόρειας Αφρικής), εδάφη στα οποία δεν είχε καμία εξουσία στην πραγματικότητα.

Όσον αφορά στο αμφιλεγόμενο ερώτημα αν η Κλεοπάτρα, μητέρα ή κόρη, ήταν με τους δικούς μας όρους Μαύρη, η απάντησή της είναι: Δεν ξέρουμε.

Όταν ήταν δέκα ετών περίπου, οι γονείς της, μετά την ήττα από τον Οκταβιανό, τον μελλοντικό αυτοκράτορα Αύγουστο, αυτοκτόνησαν μαζί, και στη συνέχεια εκείνη, όπως είχε συμβεί και στον μέλλοντα σύζυγό της, μεταφέρθηκε στη Ρώμη, όπου εμφανίστηκε σε μια θριαμβευτική πομπή που οργάνωσαν οι εχθροί των γονιών της το 29 π.Χ. Σύμφωνα με μια αρχαία μαρτυρία, αυτή και ο δίδυμος αδελφός της, ο Αλέξανδρος Ήλιος, βάδισαν δίπλα σε ένα ομοίωμα της νεκρής μητέρας τους. Η Ντρέικοτ συγκρίνει στο βιβλίο της αυτή την εικόνα με τη σκηνή όπου οι πρίγκιπες Γουίλιαμ και Χάρι περπάτησαν πλάι στο φέρετρο της μητέρας τους κατά την πομπή στην κηδεία της Νταϊάνα.

Ποια ήταν η κόρη της Κλεοπάτρας; Facebook Twitter
Αιγυπτιακό άγαλμα από ασβεστόλιθο που απεικονίζει τα δίδυμα της Κλεοπάτρας και του Μάρκου Αντωνίου, Κλεοπάτρα Σελήνη Β' και Αλέξανδρος Ήλιος.

Η νεαρή Κλεοπάτρα μεγάλωσε στην κατοικία της αυτοκρατορικής οικογένειας στη Ρώμη, προτού παντρευτεί (ή την παντρέψουν με) τον Ιούβα και μετακομίσει μαζί του στη Μαυριτανία. Εκεί απέκτησε τουλάχιστον έναν γιο, τον Πτολεμαίο, ο οποίος ακολούθησε τον πατέρα του στον θρόνο, αλλά είχε άσχημο τέλος στα χέρια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Καλιγούλα το 40 μ.Χ. Ο θάνατος της ίδιας της Κλεοπάτρας Σελήνης, που μνημονεύεται σε ένα σωζόμενο ποίημα, χρονολογείται στο 5 μ.Χ. χάρη σε μια αναφορά που κάνει λόγο για μια σεληνιακή έκλειψη που είναι γνωστό ότι συνέβη εκείνη τη χρονιά.

Η συγγραφέας υπονοεί ότι θα μπορούσαμε να ξέρουμε περισσότερα για την Κλεοπάτρα Σελήνη Β’ αν είχε επαναστατήσει κατά της ρωμαϊκής εξουσίας όπως η Βοαδίκεια της Βρετανίας ή η Ζηνοβία, η βασίλισσα της Παλμύρας, τονίζει όμως ότι η κόρη της Κλεοπάτρας ήταν περίπτωση ηγέτιδας η οποία «πέτυχε αθόρυβα παρά απέτυχε θεαματικά». Αναγνωρίζει πάντως ότι δεν υπάρχουν στοιχεία και καταγραφές για ολόκληρες δεκαετίες της ζωής της – ουσιαστικά, για τα περισσότερα από τα ενήλικα χρόνια της.

Το μόνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα για την ζωή της στη Μαυριτανία είναι ότι απέκτησε έναν γιο. Ακόμη λιγότερες πληροφορίες υπάρχουν για άλλους βασικούς χαρακτήρες της ιστορίας της. Ο δίδυμος αδελφός της, για παράδειγμα, απλά εξαφανίζεται από το προσκήνιο μετά την άφιξή του στη Ρώμη. Μήπως στάθηκε τυχερός και βρήκε ένα ωραίο μέρος για να περάσει μια άνετη εξορία, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας; Ή απλώς πέθανε νέος; Η Ντρέικοτ γράφει αινιγματικά ότι ο Αλέξανδρος Ήλιος «απέτυχε να προσαρμοστεί στις αλλαγές των περιστάσεων». Άλλοι εικάζουν ότι δολοφονήθηκε.

Το βιβλίο με το ερώτημα: «Πώς τολμά κανείς να επιχειρήσει να γράψει μια βιογραφία για οποιαδήποτε αρχαία ιστορική προσωπικότητα;». Η συγγραφέας όμως έχει ισχυρούς λόγους για να προσπαθήσει να ανασυνθέσει την ιστορία της ζωής της Κλεοπάτρας Σελήνης. Όπως εξηγεί, θέλει οι νεαρές έγχρωμες γυναίκες να μπορούν να ταυτιστούν με τη βασίλισσα, την οποία θεωρεί ως ένα εμπνευσμένο πρότυπο για εκείνες και για όλους εμάς –  μια μορφή που «άσκησε με επιτυχία την εξουσία ... όταν οι γυναίκες ήταν περιθωριοποιημένες».

Όσον αφορά στο αμφιλεγόμενο ερώτημα αν η Κλεοπάτρα, μητέρα ή κόρη, ήταν με τους δικούς μας όρους Μαύρη, η απάντησή της είναι: Δεν ξέρουμε. Γενικά πάντως θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην αναζήτηση στο μακρινό παρελθόν υποδειγματικών μορφών για τη δική μας εποχή. Εξάλλου, ένα από τα πράγματα που σήμερα δικαίως βρίσκουμε προβληματικά στη μελέτη των κλασικών από την ελίτ των λογίων (λευκών ανδρών) του 19ου αιώνα ήταν ότι έβλεπαν τον εαυτό τους στον αρχαίο κόσμο, αντί για έναν παράξενο και διαφορετικό τόπο.

Δεν μας βοηθάει να κατανοήσουμε ούτε τον αρχαίο κόσμο ούτε τον εαυτό μας αντικαθιστώντας ένα υπόδειγμα με ένα άλλο. Επιπλέον, το να προβάλλουμε ως ιδανικό πρότυπο για τους σημερινούς νέους μια γυναίκα για την οποία δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα, σημαίνει ότι προωθούμε τη φαντασία αντί για τα γεγονότα.

Πηγή: The Atlantic

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής και της επιτυχίας της»

Βιβλίο / Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής της»

Από τη Βαβυλώνα ως την Αθήνα, ο διάσημος ιστορικός και συγγραφέας βλέπει τις πόλεις ως ζωντανούς οργανισμούς, όπου η ιστορία γράφεται από τους ανθρώπους και όχι από τα κτίρια – με δημόσιες διεκδικήσεις και αντιστάσεις στο gentrification.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Βιβλίο / 10 βιβλία για 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Δεν είναι λίγα τα βιβλία που ξεδίπλωσαν και ενίοτε αποθέωσαν κρυφές ή φανερές μεριές της Ελλάδας και κατέληξαν να γίνουν συνώνυμα συγκεκριμένων τόπων. Από τις ονειρικές, σχεδόν ψυχεδελικές Σπέτσες στον Μάγο του Φόουλς μέχρι τη Μάνη του Φέρμορ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

Ο Αυτοκράτορας της Χαράς είναι ένα λογοτεχνικό επίτευγμα. Ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ιστορίες απλών ανθρώπων που τις σχέσεις τους ορίζουν η καλοσύνη και η αλληλεγγύη. Με αφορμή την κυκλοφορία του, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του μιλάει για τη λογοτεχνία, τους ήρωές του, την queer ταυτότητα και την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Αμερική του Τραμπ σε μια συνέντευξη-ποταμό.
M. HULOT
Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ