Η αόρατη απειλή του κορωνοϊού αλλάζει τις ζωές μας. Η επίδραση της πανδημίας στην καθημερινότητα και στην ψυχολογία μας θα είναι καταλυτική. Αγωνία, άγχος, πανικός, εκνευρισμός και ανησυχία είτε για τον εαυτό μας είτε για τους κοντινούς μας ανθρώπους συνθέτουν το συναισθηματικό προφίλ αυτών των ημερών.

 

Σε γραφεία και επιχειρήσεις εργαζόμενοι αποχαιρετίζονται χωρίς να γνωρίζουν πότε θα ξαναβρεθούν, παρέες διστάζουν να βρεθούν σε σπίτια φίλων, τα καταστήματα εστίασης είναι κλειστά, όπως και οι αίθουσες ψυχαγωγίας και διασκέδασης, ενώ η αυστηρή εντολή για παραμονή στο σπίτι πρέπει να τηρείται πλέον αυστηρά. Αναμφίβολα, ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις και ο καθένας καλείται να τις διαχειριστεί προσωπικά.


«Η χώρα μας έχει προστεθεί στον κατάλογο των χωρών που έχουν πάρει αυστηρά μέτρα έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση της πανδημίας που έχει προκαλέσει ο κορωνοϊός. Ο περιορισμός των δραστηριοτήτων και η "υποχρεωτική αργία" στο σπίτι διαταράσσουν την ομαλή ροή της καθημερινότητάς μας, καταστρέφουν τον προγραμματισμό μας και ανατρέπουν τα σχέδιά μας, προσωπικά και επαγγελματικά.

 

Αιφνιδιαστικά καλούμαστε να διαχειριστούμε πολλές καταστάσεις ταυτόχρονα. Όλα αυτά επηρεάζουν την κοινωνικοσυναισθηματική μας κατάσταση. Η ανασφάλεια, η αγωνία, η αβεβαιότητα, ο φόβος, η ανησυχία για τον εαυτό μας και για τα αγαπημένα μας πρόσωπα, το άγχος, ο πανικός αλλά και η καχυποψία, η υποτίμηση ή και άρνηση του προβλήματος είναι το φάσμα των συναισθηματικών αντιδράσεών μας απέναντι σε αυτήν τη σκληρή πραγματικότητα» επισημαίνει στη LiFO η κοινωνιολόγος και διδάκτωρ Ψυχολογίας, Γεωργία Δηλάκη.

 

O πανικός μάς κάνει ακόμα πιο ευάλωτους στον κορωνοϊό, αφού έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι οι ορμόνες που απελευθερώνονται σε συνθήκες έντονου άγχους αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα. 


Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η ξαφνική απομόνωση; «Ο περιορισμός του αυθορμητισμού, το γεγονός ότι δεν μπορούμε να εκφράσουμε την αγάπη μας με τρόπους όπως το φιλί και η αγκαλιά, η αναστολή των κοινωνικών εκδηλώσεων και συναθροίσεων απειλούν να απομακρύνουν τις προσωπικές και κοινωνικές σχέσεις από την αμεσότητα και την οικειότητα.

 

Δεν αλλάζουμε, όμως, συναισθήματα, αλλάζουμε συμπεριφορές. Η πρόκληση για όλους μας, για όσο διαρκέσει η κρίση, είναι ένας νέος, συνειδητός τρόπος διάρθρωσης και έκφρασης των κοινωνικών επαφών, στο πλαίσιο του οποίου, προστατεύοντας την υγεία μας και την υγεία του πλησίον μας, του δείχνουμε την αγάπη και την αλληλεγγύη μας.

 

Στη διαχείριση της κρίσης θα μας βοηθήσει η υιοθέτηση μιας υπεύθυνης στάσης απέναντι στη νόσο. Σε αυτό θα συμβάλουν η ενημέρωση από αξιόπιστες πηγές, η εμπιστοσύνη στις συμβουλές των ειδικών, η πρόληψη και η τήρηση των μέτρων προστασίας. Η φροντίδα για το σώμα και η καλή προσωπική υγιεινή είναι ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους με τους οποίους δείχνουμε την εκτίμηση προς τον εαυτό μας και τους άλλους.


Αποφεύγουμε τις προκαταλήψεις, επιστρατεύοντας τη λογική, τον ρεαλισμό και την ψυχραιμία. Εξάλλου, ο πανικός μάς κάνει ακόμα πιο ευάλωτους στον κορωνοϊό, αφού έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι οι ορμόνες που απελευθερώνονται σε συνθήκες έντονου άγχους αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, μειώνοντας την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμήσει μια λοίμωξη ή ευνοώντας την έναρξη μιας ασθένειας» υποστηρίζει η κ. Δηλάκη.


Την ίδια στιγμή αναδεικνύει ως πολύ σημαντικό τον παράγοντα του στίγματος και αναφέρει συγκεκριμένα: «Παράλληλα, χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε πόσο επικίνδυνες για την κοινωνική συνοχή αλλά και για την πληροφόρησή μας είναι συμπεριφορές όπως ο στιγματισμός των ανθρώπων που έχουν νοσήσει ήδη. Η κατανόησή τους και η συζήτηση της εμπειρίας τους είναι αφενός φάρμακο κατά της ψυχικής τους εξουθένωσης και αφετέρου πηγή πολύτιμων πληροφοριών για την εξέλιξη της νόσου.

 

Αντίθετα, το στίγμα μπορεί να διαταράξει έντονα τις ήδη εύθραυστες κοινωνικές σχέσεις και να αποτρέψει την υπεύθυνη στάση απέναντι στη νόσο, π.χ. μετέπειτα νοσούντες να οδηγηθούν σε συμπεριφορές απόκρυψης της κατάστασής τους, φοβούμενοι το στίγμα».

 

Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τον χρόνο μας κατά τη διάρκεια της παραμονής μας στο σπίτι; Η διδάκτωρ Ψυχολογίας υποστηρίζει: «Προτεραιότητά μας είναι η υγεία μας και η καλή σωματική μας κατάσταση. Αυτό δεν σημαίνει αναστολή της δημιουργικότητας και της εξέλιξής μας ή καθήλωση σε στασιμότητα.

 

Πολλές φορές διαμαρτυρόμαστε ότι δεν έχουμε τον χρόνο για κάποιες δραστηριότητες εντός σπιτιού, π.χ. να διαβάσουμε ένα βιβλίο, να ασχοληθούμε με ένα χόμπι μας ή να οργανώσουμε τη βιβλιοθήκη και το ηλεκτρονικό μας αρχείο ‒ ας δούμε τον περιορισμό ως μια τέτοια ευκαιρία. Αλλά και εκτός σπιτιού μπορούμε να απολαύσουμε έναν περίπατο στη φύση, π.χ. σε ένα πάρκο όπου δεν υπάρχει συγχρωτισμός.

 

Πόσες φορές δεν έχουμε κατηγορήσει το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για αποτροπή από δραστηριότητες και προσωπικές επαφές ή για αρνητική επιρροή στους εφήβους; Ήρθε, όμως, η ώρα να το αξιοποιήσουμε περισσότερο για καλό σκοπό, όπως για τηλεργασία, εκπαιδευτικούς λόγους, παρακολούθηση online σεμιναρίων και μαθημάτων, έρευνα για θέματα που μας ενδιαφέρουν, επικοινωνία και συντήρηση των κοινωνικών μας επαφών.

 

Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να κάνουν δημιουργική την παραμονή στο σπίτι λόγω της αναστολής λειτουργίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όλων των βαθμίδων. Για παράδειγμα, μέσα από ποιοτικό χρόνο μαζί τους να ενθαρρύνουν την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης, να τους δώσουν κίνητρα να προχωρήσουν το διάβασμα αλλά και να ακούσουν τους προβληματισμούς τους, κάτι που, συχνά, λόγω έλλειψης χρόνου, δεν προλαβαίνουν να κάνουν. Ειδικότερα οι μικρές ηλικίες είναι σημαντικό να διδαχτούν την ατομική ευθύνη, δηλαδή μέτρα αυτοπροστασίας και υπεύθυνες συμπεριφορές, ένα καλό εφόδιο για την ενήλικη ζωή τους.


Για τους συμπολίτες μας που δεν μπορούν να διαχειριστούν μόνοι τους τα έντονα αρνητικά συναισθήματα ή τις συνθήκες απομόνωσης μπορούν να καθιερωθούν –στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής και κοινωνικής προστασίας‒ τηλεφωνικές γραμμές κοινωνικοσυναισθηματικής υποστήριξης, στελεχωμένες από σωστά εκπαιδευμένους ειδικούς. Ας έχουμε υπόψη μας ότι είναι προτιμότερο να υποστούμε βραχυπρόθεσμα κάποια μέτρα –ακόμα και αν είναι δύσκολα‒, ώστε με καλή υγεία να αντιμετωπίσουμε αυτά που θα αφήσει πίσω του ο κορωνοϊός, τον κλονισμό των οικονομικών και κοινωνικών ισορροπιών.

 

Τα κλειδιά για να μη διαταραχτεί η κοινωνικοσυναισθηματική μας κατάσταση αυτό το δύσκολο χρονικό διάστημα τα έχουμε εμείς. Έχουμε δυνάμεις, σωματικές και πνευματικές, αν τις ενεργοποιήσουμε θα βγούμε από την πρωτόγνωρη δοκιμασία πιο δυνατοί, πιο σοφοί και πιο "εκπαιδευμένοι". Κάνουμε αντίσταση στην "εξουσία" του κορωνοϊού, πειθαρχώντας στην επιστήμη» καταλήγει η κ. Δηλάκη.