Διαβάζοντας για να κερδίσεις τη ζωή σου

Διαβάζοντας για να κερδίσεις τη ζωή σου Facebook Twitter
Η Tara το ξέρει: η ζωή, οι εαυτοί, τα μυαλά, οι τόποι, αλλάζουν. Συχνά, αλλάζουν διαβάζοντας.
0

Όλα αυτά για τα οποία δούλεψα, όλα τα χρόνια των σπουδών μου, ήταν για να κερδίσω αυτό μόνον το προνόμιο: να δω και να καταλάβω περισσότερες αλήθειες απ' αυτές που μου 'δωσε ο μπαμπάς μου» (δική μου, πρόχειρη μετάφραση). Διαβάζω το βιβλίο Educated (Μορφωμένη, εκδόσεις Ίκαρος) της Tara Westover στη γραμμή U1. Μια φίλη που έκανε Erasmus στη Βιέννη με «πρόσταξε» να επισκεφτώ ένα συγκεκριμένο καφέ. Περιπλανιέμαι και κάνω λάθη και τελικά το βρίσκω. Φοιτητικό καφέ. Είσοδος στο πλάι. Αφίσες με συγγραφείς στους τοίχους. Σόμπα. Λίγα στενά τραπεζάκια. Κόσμος, κυρίως φοιτητές. Λάπτοπ, βιβλία, σημειώσεις. Μπαίνω.


Πιάνω ένα τραπέζι μεταξύ ενός χιπστερο-μποέμ που γράφει στο σημειωματάριό του και καπνίζει και μιας επιμελούς φοιτήτριας που τσεκάρει σημειώσεις και το e-mail της. Στο μπαρ κάτι τύποι πίνουν τσάι, χαζεύοντας μπουκάλια ουίσκι πίσω απ' την πλάτη της μπαργούμαν, και πλάι στην πόρτα ένα αγόρι διαβάζει ένα πολύ χοντρό βιβλίο, φορώντας το κασκόλ και το σκουφί του. Αφίσες με τον Ιησού, τον Κάφκα και την παλιά Βιέννη οδηγούν στην τουαλέτα και μια παρέα στέκεται μπροστά απ' την είσοδο, πίνοντας μπίρες με μανία. Βγάζω και ακουμπάω τη Μορφωμένη στο τραπεζάκι μου σαν όπλο. Ξέκλεψα ματιές στο αεροπλάνο και στο μετρό, τώρα θα τη διαβάσω σοβαρά.

Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που με πήγε στη δημοτική βιβλιοθήκη όταν ήμουν παιδάκι. Θυμάμαι πώς άλλαξε η ζωή μου τότε. Πώς ένιωσα. Έτσι πρέπει να νιώθουν οι εξερευνητές όταν το κύμα τούς ξεβράζει σε ένα άγνωστο νησί, αυτή την αίσθηση πρέπει να είχε ο Κολόμβος. Αυτή την αίσθηση μεταδίδει τέλεια η Westwood.


Η Μορφωμένη είναι μαρτυρία. Η Tara γράφει πώς μεγάλωσε σε μια οικογένεια σκληροπυρηνικών μορμόνων. Έλαβε εκπαίδευση στο σπίτι. Ή, τουλάχιστον, αυτή είναι η επίσημη δήλωση προς τις Αρχές. Η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα πρωινά δούλευε για τον μπαμπά της. Όταν κάποιος καιγόταν, διαμελιζόταν, ακρωτηριαζόταν ή ξεφλούδιζε το δέρμα του στη σκληρή δουλειά, ήταν «θέλημα Θεού». Τα επιστημονικά βιβλία του σπιτιού ήταν παιδικά βιβλία. Γιατί να πάρουν άλλα; Δεν θα τους πει η κυβέρνηση τι να κάνουν! Η κυβέρνηση και το κράτος είναι μια θηριώδης σοσιαλιστική κουταμάρα και η οικογένεια της Tara είναι αποφασισμένη να μείνει καθαρή απ' την απροκάλυπτη παρεμβατικότητά τους. Σοσιαλιστική προπαγάνδα, αυτό είναι η δημόσια παιδεία. Τρόπος να ελέγχει η κυβέρνηση το κεφάλι σου, αυτό είναι το πανεπιστήμιο.


Η Τάρα τρώει ξύλο απ' τον αδερφό της. Ακούει τα τραμπουκίστικα αστειάκια του. Όταν προσπαθεί να μιλήσει γι' αυτό, η μαμά σιωπά, ο μπαμπάς κηρύττει τον λόγο του Θεού. Μια κόρη που ανοίγει το στόμα της είναι μια κακή κόρη – όλοι το ξέρουν αυτό. Η Tara προβλέπει τη ζωή της. Παράρτημα του μπαμπά. Θα κάνει παιδιά. Θα μείνει στην κοινότητα των μορμόνων. Θα τρώει, θα γελάει και θα συνομιλεί με τον αδερφό της σαν να μην της έχει βυθίσει το κεφάλι στο νερό της λεκάνης της τουαλέτας. Θα βοηθάει τη μαμά με τα «θεραπευτικά» της βότανα. Αποφασίζει να πάει να σπουδάσει. Παλεύει να βρει λεφτά. Κάνει παλιοδουλειές. Για καιρό δεν κυνηγάει χρηματοδοτήσεις – αυτά είναι για τους κομμουνιστές.

Κοιτάζω έξω απ' το παράθυρο του καφέ. Φοιτητές με μακριά παλτά μπαίνουν και ξαπλώνουν στους καναπέδες, τα γυαλιά τους θαμπώνουν. Μιλάνε κυρίως αγγλικά ή γερμανικά με προφορά, κάποιοι ίσως είναι στο Εrasmus, στο μεταπτυχιακό τους ή σε ερευνητικό πρόγραμμα. Γυρίζω στο βιβλίο μου. Σκέφτομαι την ιδέα μιας εκπαίδευσης με μειωμένο ρόλο των κυβερνήσεων, που γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής. Προφανώς δεν προβάλλονται επιχειρήματα όπως αυτά του μπαμπά της Westover που ετοιμάζει ένα οπλοστάσιο για την περίπτωση που η κυβέρνηση επιχειρήσει να παρέμβει στο σπιτικό του.

Η μαρτυρία της Westover, όμως, ίσως έχει κάτι κρίσιμο να προσφέρει στη συζήτηση, χωρίς να θέλω να αποδώσω στη συγγραφέα κανέναν άλλο σκοπό πέραν του να γράψει μια εξαιρετική μαρτυρία. Στη μέση του έργου τη βρίσκουμε να διαβάζει πυρετωδώς για να μη γυρίσει στην αξημέρωτη σκληρή χειρωνακτική δουλειά που οι γονείς της ονοματίζουν «homeschooling», εκπαίδευση στο σπίτι, και που ενδιάμεσα διακόπτεται από κηρύγματα του μπαμπά για το τέλος του κόσμου και παραλογισμούς της μαμάς-θεραπεύτριας («Χτύπημα στο κρανίο; Λίγη ενέργεια στα σωστά τσάκρα αρκεί»).


Ως γυναίκα η Tara πρέπει να κερδίσει την ελευθερία της, να εξηγήσει γιατί δεν θα ζήσει ως ένα καλαθάκι που εκτοξεύει μωρά. Με πολλές υποτροφίες φτάνει στο Κέμπριτζ, στο Παρίσι, στη Ρώμη, στην Ευρώπη, σ' αυτό που ο μπαμπάς θεωρεί «σοσιαλιστική κόλαση». Εκεί, κλείνεται σε βιβλιοθήκες και ανοίγει το κεφάλι της. Λίγα βιβλία αποδίδουν τόσο όμορφα το μεγάλωμα του νου, το ενδεχόμενο πίσω από ένα πρόγραμμα σπουδών να ελλοχεύουν άλλοι εαυτοί, πιο ελεύθεροι, λιγότερο φοβισμένοι.


Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που με πήγε στη δημοτική βιβλιοθήκη όταν ήμουν παιδάκι. Θυμάμαι πώς άλλαξε η ζωή μου τότε. Πώς ένιωσα. Έτσι πρέπει να νιώθουν οι εξερευνητές όταν το κύμα τούς ξεβράζει σε ένα άγνωστο νησί, αυτή την αίσθηση πρέπει να είχε ο Κολόμβος. Αυτή την αίσθηση μεταδίδει τέλεια η Westwood. Η Tara το ξέρει: η ζωή, οι εαυτοί, τα μυαλά, οι τόποι, αλλάζουν. Συχνά, αλλάζουν διαβάζοντας. Γυρίζω το βλέμμα μου στο φοιτητικό καφέ. Σκοτείνιασε. Στον δρόμο είναι ορατή μόνον η ταμπέλα ενός κινέζικου απέναντι. Οι θαμώνες αρχίζουν να πίνουν. Παραγγέλνουν κόκκινο κρασί στα αγγλικά, στα γερμανικά, στα γαλλικά, με τα χέρια τους. Εξερευνητές άλλων κόσμων κι αυτοί, μικροί Κολόμβοι.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LifO

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις ποτέ τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

The Book Lovers / Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Ακύλλα Καραζήση για την αναγνωστική διαδρομή του, που ξεκινάει από τον «Τομ Σόγερ» και τη Θεσσαλονίκη, περνάει από τον ρομαντικό κόσμο της Χαϊδελβέργης και φτάνει στην Αθήνα του θεάτρου και των κειμένων.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Βιβλίο / Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Η συγγραφέας και ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου μιλά για την εποχή μας, τον χώρο της εκπαίδευσης και την ταυτότητα του νεοέλληνα.   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Βιβλίο / «Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Ο Ντόναλντ Σασούν, ομότιμος καθηγητής Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και άλλοτε στενός φίλος, συνεργάτης και επιμελητής των βιβλίων του Έρικ Χoμπσμπάουμ, μιλά στη LiFO.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Βιβλίο / Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Η συγγραφέας του βιβλίου “Diva”, Ντέζι Γκούντγουιν, τονίζει με άρθρο της στον Guardian ότι το να χαρακτηρίζει κανείς τη ζωή της κορυφαίας τραγουδίστριας τραγική, σημαίνει ότι την αδικεί κατάφωρα.
THE LIFO TEAM
Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Βιβλίο / Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Ο Βρετανός ιστορικός Πολ Κάρτλετζ αποκαθιστά την ιστορική πόλη της αρχαιότητας που αντιμετώπιζαν υπεροπτικά οι Αθηναίοι. Δείχνει πώς τα θηβαϊκά θέματα επιβιώνουν στη σύγχρονη τέχνη, γράφει για τον Επαμεινώνδα που είχε έναν μόνο τραχύ μανδύα, παρουσιάζει την κοινωνία που δημιουργεί τον Ιερό Λόχο, ένα στρατιωτικό σώμα που αποτελείται αποκλειστικά από εραστές και ερώμενους.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Συζητώντας για ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας, τους δωσίλογους της Κατοχής

Βιβλίο / Oι δωσίλογοι, ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας

Μέσα από την έρευνά του σε αρχεία που μέχρι σήμερα παραμένουν κλειστά ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης εξετάζει τα γεγονότα και τα πρόσωπα που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κατακτητές σε μια πολύπαθη και αιματηρή για την Αθήνα περίοδο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Βιβλίο / Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Το Λίγα Λόγια για μένα της Καλλιρρόης Παρούση είναι ένα μυθιστόρημα με ποιητικό λόγο που το νεανικό κοινό το ανακάλυψε μέσω word of mouth. Και όπως λέει και ένας φίλος της «ένα καλό βιβλίο είναι σαν μία νάρκη, δεν ξέρεις σε ποιανού την ψυχή θα σκάσει».
M. HULOT
Γκαζμέντ Καπλάνι «Με λένε Ευρώπη»

Το πίσω ράφι / «Με λένε Ευρώπη»: Το βιβλίο ενός Αλβανού μετανάστη για τις περιπέτειές του στην Ελλάδα

Ο Γκαζμέντ Καπλάνι εναλλάσσει την εμπειρία του στην Ελλάδα με τις μικρές οδύσσειες ανθρώπων που άφησαν πίσω την πατρίδα τους, σε ένα βιβλίο που κινείται διαρκώς μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας και καταπιάνεται με το ανεξάντλητο θέμα της μετανάστευσης και της ταυτότητας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

The Book Lovers / Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

O Νίκος Μπακουνάκης συζητά με τον μουσικό και συνθέτη Larry Gus, aka Παναγιώτη Μελίδη, για τα βιβλία που επηρέασαν τη μουσική του. Πρόκειται για έναν εντελώς ιδιοσυγκρασιακό αναγνώστη.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
«Μέχρι τον Αύγουστο»: Το ‘χαμένο’ μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Βιβλίο / «Μέχρι τον Αύγουστο»: Το «χαμένο» μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Το βιβλίο προσφέρει στιγμιαίες απολαύσεις, αλλά είναι ολοφάνερα ημιτελές και πολλά σημεία του μοιάζουν τόσο κακογραμμένα που καθιστούν απολύτως κατανοητή την επιθυμία του συγγραφέα να μην εκδοθεί ποτέ.
THE LIFO TEAM
Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Βιβλίο / Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Ο βραβευμένος συγγραφέας που μόλις κυκλοφόρησε τη συλλογή διηγημάτων του με τον διφορούμενο τίτλο «Τέλος Πάντων» εξηγεί, μεταξύ πολλών άλλων, γιατί τον απασχολούσε συνέχεια το τέλος του κόσμου, σε σημείο που του έγινε εμμονή.
M. HULOT
Πέρα από τις Ακυβέρνητες πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του 1967

Lifo Mini – Series / Πέρα από τις Ακυβέρνητες Πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του '67

H Κωνσταντίνα Βούλγαρη σκιαγραφεί την προσωπικότητα του Στρατή Τσίρκα, μιλά για τη φιλία του με τον Σεφέρη, την πολιτική του δράση μέσα στη Δικτατορία, αλλά και για το πώς έπεισε τον Παύλο Ζάννα να μεταφράσει Προυστ, μέσα στη φυλακή. Στο podcast ακούγονται για πρώτη φορά αποσπάσματα από διάλεξη που είχε δώσει ο Σ. Τσίρκας μαζί με τον Α. Kοτζιά.
THE LIFO TEAM
Σέρχιο Πιτόλ «Συζυγική ζωή»

Το Πίσω Ράφι / «Η συζυγική ζωή»: Η απολαυστική σάτιρα του Σέρχιο Πιτόλ για τις δηλητηριασμένες σχέσεις

Μέσα από τις απέλπιδες προσπάθειες μιας γυναίκας ν’ απαλλαγεί οριστικά από τον άπιστο σύζυγό της, με τη λοξή και ειρωνική ματιά του, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Λατινοαμερικανούς συγγραφείς μεταμορφώνει σε φάρσα αυτό που άλλοι θα έβλεπαν ως τραγωδία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Paul Lynch

Βιβλίο / Paul Lynch: «Υπάρχουν συγγραφείς που παίζουν στο κέντρο του γηπέδου, εγώ παίζω στα άκρα»

Ο πέμπτος Ιρλανδός συγγραφέας που παίρνει το Booker εξηγεί στη Βένα Γεωργακοπούλου γιατί στην Ιρλανδία βγαίνουν τόσο σημαντικά βιβλία, περιγράφει πως σε μια λαϊκή σχολίασαν το βραβευμένο βιβλίο του ως «πολύ μαύρο» και πως αν καθόταν να γράψει κάτι για να κερδίσει, αυτό δεν θα ήταν το «Τραγούδι του προφήτη».
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ