Αρμάν Μαρί Λερουά: Ένας βιολόγος προσπαθεί να κάνει τον Αριστοτέλη κατανοητό στο ευρύ κοινό

Αρμάν Μαρί Λερουά: Ένας βιολόγος προσπαθεί να κάνει τον Αριστοτέλη κατανοητό στο ευρύ κοινό Facebook Twitter
Λιθογραφία του 19ου αιώνα, όπως εμφανίζεται στο βιβλίο.
0

Μέχρι τώρα πιστεύαμε ότι η Βιολογία είναι ένας εξειδικευμένος κλάδος που αναφέρεται σε ειδικά πειράματα και συμπεράσματα, καθόλου προσβάσιμος στο ευρύ κοινό. Αντίστοιχα, πάλι, θεωρούσαμε πως ο Αριστοτέλης είναι πολύ απόμακρος για όλους όσοι δεν παρακολουθούν επιτυχώς τους λογικούς αλλά και αντιφατικούς συνειρμούς του.

Κι όμως, ο Αρμάν Μαρί Λερουά, ένας αυστηρός, κατά τα άλλα, επιστήμονας, καθηγητής Εξελικτικής Αναπτυξιακής Βιολογίας στο περίφημο Imperial College του Λονδίνου, συνέγραψε ένα υπέροχο βιβλίο που όχι μόνο καθιστά κατανοητό τον Αριστοτέλη ως πατέρα των επιστημών και της Βιολογίας αλλά μετατρέπει τις διαπιστώσεις του σε πραγματική αναγνωστική απόλαυση.

Γιατί όποιος διαβάζει τη μαγική Λιμνοθάλασσα - Πώς ο Αριστοτέλης επινόησε την επιστήμη του Αρμάν Μαρί Λερουά που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ροπή, οι οποίες πραγματικά έχουν συμβάλει στην εξοικείωση του αναγνωστικού κοινού με μια σειρά από αυστηρά επιστημονικά κείμενα, ανιχνεύει πίσω από τις όμορφες περιγραφές του τις μαγικές επιρροές της αριστοτελικής σκέψης ως απελευθέρωσης του νου από τις προκαταλήψεις, την ουσιαστική συμβολή της πολιτισμικής θεωρίας (βλέπε σχολή των Ανάλ) στην εκ νέου ανάγνωση του ρόλου της Μεσογείου αλλά και την ουσιαστική επισκόπηση του κόσμου ως μιας ατελείωτης συναρμογής διαπιστώσεων, συμβολικών αναγνώσεων, ποιητικών αναφορών και, κυρίως, ομορφιάς.

«"Αυτός που θα περάσει ένα ήσυχο καλοκαίρι δίπλα σε αυτήν τη λιμνοθάλασσα και θα βρει εκεί όλο τον φυσικό πλούτο, όσσον Λέσβος... εντός εέργει (σ.σ. απ' όσους κατοικούν στη Λέσβο), έχοντας στα πόδια του τα πλάσματα που ο Αριστοτέλης γνώρισε και αγάπησε, θα είναι ένας τυχερός φυσιοδίφης". Το έκανα. Έχει δίκιο».

Ναι, ομορφιάς. Όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, το κεραυνοβολημένο από την ατελείωτη ωραιότητα του φυσικού πλούτου βλέμμα του Λερουά μένει ενεό απέναντι στη συγκλονιστική παρουσία τόσων αποκαλύψεων που άντεξαν στον χρόνο και επέβαλαν με την αλήθεια τους την αξία τού να γινόμαστε οι διαρκώς σύγχρονοι Χριστόφοροι Κολόμβοι στην αχανή και αθέατη terra incognita της γνώσης.

Σίγουρα δεν είναι σύνηθες να βλέπεις έναν επιστήμονα αλλά και βαθύ γνώστη των Αρχαίων Ελληνικών και της ποίησης να περιδιαβαίνει με άνεση στο θάμβος τόσων πληροφοριών και να τις κάνει δικές του με αγάπη, μεταδίδοντάς τες, στη συνέχεια, ακόμα και στον πιο ανίδεο αναγνώστη, τον οποίο καθιστά, με αυτό τον τρόπο, παντοδύναμο (το αρχέγονο στοίχημα της γνώσης!).

Με άλλα λόγια, ο Λερουά από τη μια πασχίζει να εξηγήσει το πλέον κρίσιμο επιστημονικά διακύβευμα και από την άλλη αφήνεται να παρασυρθεί ο ίδιος από την ανεξήγητη επιβολή της ομορφιάς των διαρκών αποκαλύψεων που κρατούν από την Αρχαιότητα, όπως οι αλχημιστές της Αναγέννησης και οι καλλιτέχνες φιλόσοφοι (βλέπε Λεονάρντο ντα Βίντσι).

Όσο και αν αντιτίθεται στην ευκολία που έχει ο Πλάτωνας να παραδίδεται στο ανερμήνευτο, μοιάζει εξίσου ανοιχτός στη μαγική σκέψη, μπερδεύοντας, για παράδειγμα, μοναδικά τις αρχαίες ερμηνείες για τις προφητείες που συνδέονταν με τα εντόσθια των ανθρώπων και των ζώων, ανιχνεύοντας συγκεκριμένες τελετουργίες που μετρούν, αιώνες τώρα, στα ίδια μέρη. Και αυτά δεν είναι άλλα από συγκεκριμένους τόπους που επισκέφθηκε ο Αριστοτέλης, με πρώτο απ' όλους το νησί της Λέσβου και την περιοχή της Καλλονής.

Στην απέραντη αυτή λιμνοθάλασσα ο Σταγειρίτης φιλόσοφος ανίχνευσε τη βασική πηγή των επιστημονικών περιγραφών του και εντόπισε τα είδη στα οποία βάσισε τις διαπιστώσεις του, δίνοντας το έναυσμα στον Λερουά, αιώνες αργότερα, να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι ότι, για παράδειγμα, το αριστοτελικόν «όργανον» παραμένει εξίσου ανεξίτηλο με τα περισσότερα από τα είδη που περιγράφει, τα οποία συνεχίζουν να ζουν και να συμπεριφέρονται με ανάλογο τρόπο.

Αρμάν Μαρί Λερουά: Ένας βιολόγος προσπαθεί να κάνει τον Αριστοτέλη κατανοητό στο ευρύ κοινό Facebook Twitter
O Αρμάν Μαρί Λερουά, συνέγραψε ένα υπέροχο βιβλίο που όχι μόνο καθιστά κατανοητό τον Αριστοτέλη ως πατέρα των επιστημών και της Βιολογίας αλλά μετατρέπει τις διαπιστώσεις του σε πραγματική αναγνωστική απόλαυση. Φωτο: Jonathan Ring

«Απ' όλα τα μέρη του ανατολικού Αιγαίου όπου έζησε ο Αριστοτέλης, η Λέσβος είναι το πιο όμορφο» γράφει με τρομερή ευκρίνεια στο βιβλίο ο Λερουά. «Εδώ, όπως πουθενά αλλού, σε αυτά τα παράλια με τη γυμνή, ψημένη γη, ο φυσικός κόσμος είναι πλουσιοπάροχα παρών και ελκυστικός: και όσον αφορά τη Λέσβο, πουθενά τόσο πολύ όσο στην Καλλονή. Το να κατηφορίζεις ένα ανοιξιάτικο πρωινό προς την αποβάθρα σε ένα από τα χωριά που είναι διασκορπισμένα στις ακτές της Καλλονής σημαίνει να βλέπεις το Περί τα ζώα ιστορίαι να ζωντανεύει.

» Μπορεί κανείς να δει τα ψάρια που αναφέρει ο Αριστοτέλης –πέρκα, σκορπιός, σπάρος και κέφαλος– πεταμένα με ανοιχτό το στόμα στις καρότσες των αγροτικών αυτοκινήτων και, τουλάχιστον όσον αφορά τα συγκεκριμένα, μπορείτε ακόμα και να χρησιμοποιήσετε τις περιγραφές, εάν θελήσετε να αγοράσετε μερικά για να τα ψήσετε. Μπορείτε, επίσης, να αγοράσετε έναν κουβά γεμάτο σουπιές και, ακολουθώντας το κείμενό του, να προχωρήσετε στην ανατομή τους. Μπορείτε να γείρετε στην άκρη της αποβάθρας, να σκύψετε και να βγάλετε από τη θάλασσα ασκίδια, θαλάσσιες ανεμώνες, αγγούρια της θάλασσας, πεταλίδες και καβούρια – τα περιγράφει όλα. Τα αμπάρια στις ψαρόβαρκες είναι γεμάτα με όστρακα και θήκες αυγών από πορφύρες που κατακλύζουν τον πυθμένα της λιμνοθάλασσας, των οποίων οι αναπαραγωγικές συνήθειες τον προβλημάτισαν πολύ.

» Μπορεί κανείς να περπατήσει κατά μήκος των ελών δίπλα στις αλυκές και να δει βουτηχτάρια, πάπιες, χαλκόκοτες, ερωδιούς και καλαμοκανάδες, των οποίων η ανατομία και οι συνήθειες τον είχαν τόσο γοητεύσει. Μπορεί να δει ευρωπαϊκούς μελισσοφάγους, τα πιο όμορφα από τα αποδημητικά πουλιά, με το φτέρωμά τους στα χρώματα του τιρκουάζ, του χρυσού, του πράσινου και της ώχρας, να φωλιάζουν στις αμμοσύρτεις, όπως ακριβώς το περιγράφει και ο ίδιος. Ο Τόμπσον το απέδωσε ως εξής: «"Αυτός που θα περάσει ένα ήσυχο καλοκαίρι δίπλα σε αυτήν τη λιμνοθάλασσα και θα βρει εκεί όλο τον φυσικό πλούτο, όσσον Λέσβος... εντός εέργει (σ.σ. απ' όσους κατοικούν στη Λέσβο), έχοντας στα πόδια του τα πλάσματα που ο Αριστοτέλης γνώρισε και αγάπησε, θα είναι ένας τυχερός φυσιοδίφης". Το έκανα. Έχει δίκιο».


Εύσημα, τέλος, πρέπει να δοθούν στις μεταφράστριες Αιμιλία-Αλεξάνδρα Κρητικού και Έμιλυ Κρητικού –τον πρόλογο υπογράφει ο Στασινός Σταυριανέας– που κατάφεραν να φέρουν εις πέρας τη μετάφραση ενός κειμένου πλούσιου σε επιστημονικούς όρους, διατηρώντας παράλληλα ολοζώντανη την προφορικότητα της αφήγησης ενός δασκάλου που ξέρει ότι η μεταδοτικότητα απαιτεί έναν λόγο εύληπτο και λαγαρό.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ